Belediye Şirketlerinde Vadesinde Tahsil Edilmeyen Alacaklar İçin Gecikme Faizi Tahakkuku Zorunluluğu

Denetim Bulgusunun Özeti

Sayıştay denetimi sırasında, belediye şirketinin 236 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabında kayıtlı bazı alacakların vadesinde tahsil edilmediği ancak bu alacaklara gecikme faizi tahakkuk ettirilmediği tespit edilmiştir. Şirket, sadece asıl alacakları kayıtlara almış, fakat tahsilat gecikmelerinden doğan faizleri muhasebeleştirmemiştir.

İlgili Mevzuat ve Hukuki Dayanaklar

1. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) Madde 8

   • Ticari işlerde taraflar, sözleşmede gecikme faizinin uygulanıp uygulanmayacağını ve faiz oranını serbestçe belirleyebilirler.
   • Eğer sözleşmede temerrüt faizi belirlenmemişse, 3095 sayılı Kanun hükümleri geçerli olur.

2. 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun

   • Madde 2: Temerrüde düşen borçludan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) önceki yılın 31 Aralık günü belirlediği kısa vadeli avans faizi oranı üzerinden gecikme faizi talep edilebilir.
   • Faiz oranı, kanuni faiz oranından yüksek ise, TCMB’nin belirlediği oran geçerli olur.

3. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (1 Seri No’lu Tebliğ)

   • 649 Faaliyetlerle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar hesabına kayıt yapılması gerekmektedir.
   • İşletmelerin faaliyet alanından kaynaklanan temerrüt faizi gelirleri muhasebeleştirilmelidir.

4. Tahakkuk Esası

   • Muhasebe sistemimiz tahakkuk esasına dayanır.
   • Nakit akışının olup olmamasına bakılmaksızın gecikme faizleri tahakkuk ettirilerek kayıt altına alınmalıdır.

Sayıştay’ın Değerlendirmesi ve Önerileri

• Şirketin iddiası: Yetkililer, alacaklara ilişkin davaların devam ettiğini belirterek gecikme faizi tahakkuk ettirilmemesini savunmuştur.
• Sayıştay’ın yanıtı:
  • Tahakkuk esası gereği, fiili nakit akışı olmasa bile gecikme faizlerinin muhasebeleştirilmesi zorunludur.
  • Mali şeffaflık ve hesap verme sorumluluğu açısından gecikme faizlerinin tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir.

Sonuç ve Öneriler

• Belediye şirketleri, vadesinde tahsil edilemeyen alacaklar için gecikme faizlerini hesaplayarak muhasebeleştirmelidir.
• Bu işlemlerin yılsonu mali tablolara yansıtılması zorunludur.
• Alacak yönetimi ve tahsilat süreçlerinin etkinleştirilmesi gerekmektedir.
• Sözleşmelerde temerrüt faiz oranının belirlenmesi, ileride yaşanacak olası gecikmelerde kayıpların önlenmesine yardımcı olacaktır.

Bu denetim bulgusu, belediye şirketlerinin mali yönetimde disiplinli ve şeffaf olmaları gerektiğini vurgulamaktadır.