Fiyat farkı hesaplamasında tali giderlerin c katsayısına dahil edilmesi ihale mevzuatına uygun mudur (KİK)

Bağlar Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından yapılan 2024/1091829 ihale kayıt numaralı “Kent Temizliği” ihalesine ilişkin olarak Şark Organizasyon ve Danışmanlık San. Tic. Ltd. Şti. itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 31.10.2024 tarihli ve 2024/UH.II-1393 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.

Davacı Şark Organizasyon ve Dan. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 16. İdare Mahkemesinin 20.02.2025 tarihli E:2024/2006, K: 2025/239 sayılı kararında “…Uyuşmazlıkta; İdari Şartname’nin yukarıda aktarılan fiyat farkına ilişkin düzenlemesine göre a1 (haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılan işçiliklerin ağırlık oranı) katsayısının “0”, a2 (haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılmayan işçiliklerin ağırlık oranı) katsayısının “0”, b1 (akaryakıtın ağırlık oranı) katsayısının “0”, b2 (diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranı) katsayısının “0”, c (makine ve ekipmanın amortismanına ilişkin ağırlık oranı) katsayısının “1” olarak, itirazen şikayete konu edilen b3 (malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranı) katsayısının ise “0” olarak belirlendiği görülmüş olup, Kamu İhale Kurulunun 31.10.2024 tarih ve 2024/UH.II-1393 sayılı kararında; işin asli unsurunu oluşturmayan tali giderlerin (MTV, kasko sigortaları, tamir, bakım-onarım, yedek parça, lastik, vb.) söz konusu olduğu, bu nitelikteki tali giderler için idarece maliyetin ortaya konulması halinde, bu giderlerin ağırlık oranını temsil etmek üzere b3 katsayısının belirlenmesi mümkün olduğu gibi bu giderlerin işin niteliğine uygun olarak belirlenmiş olan asli unsurlar kapsamında olduğunun da kabul edilebileceği, mevcut ihalede fiyat farkına ilişkin asli unsur olan c (makine ve ekipmanın amortismanına ilişkin ağırlık oranı) katsayısına ilişkin oran içerisinde tali giderlerin de yer aldığı değerlendirilebileceğinden önceden belirlenemeyen söz konusu tali giderlere ilişkin maliyetlerin asli maliyetler içinde yer aldığının ve asli unsurlara ilişkin katsayıların tali giderleri de kapsadığının kabul edilebileceği değerlendirilmiş ise de, ihale ilan tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımlarında fiyat farkı” başlıklı 81. maddesi uyarınca; fiyat farkı hesaplanması öngörülen hizmet alımı ihalelerinde, işte kullanılan tüm girdilere ilişkin ağırlık oranlarını gösterir sabit katsayıların işin niteliğine ve işte kullanılan girdilere uygun biçimde ve tüm katsayıların toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenmesi ve ihale dokümanında gösterilmesi gerektiği, bu kapsamda işin niteliği, girdilerin yaklaşık maliyet içindeki ağırlık oranı ve işlevi gibi hususlar dikkate alınarak asli unsurlar ile bunlara ilişkin ağırlık oranı katsayılarının belirlendiği, asli unsur olarak belirlenmeyen diğer tüm girdilerin malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranını temsil eden b3 katsayısı/alt katsayısı (b3,1 b3,2, …, b3,n) kapsamında olduğu, araç/iş makinesi kiralama hizmet alımı ihalelerinde kısmi ve/veya tam zamanlı şoför/operatör çalıştırılması halinde işçilik (a1 ve/veya a2), araç/iş makinelerinin yaşına ve işin süresine bağlı olarak amortisman (c) girdileri asli unsur olarak belirlendiği ve asli unsur olarak belirlenmeyen bakım onarım, yedek parça, kasko ve sigorta gibi tali girdilerin tamamının (b3) kapsamında olduğu, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın ilgili hükümleri uyarınca; ağırlık oranlarına ilişkin sabit katsayıların, işin niteliğine ve işte kullanılan girdilere uygun biçimde toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenerek ihale dokümanında gösterilmesi ve her sabit katsayı için dördüncü fıkraya göre hesaplamaya esas endeksin belirlenmesinin zorunlu olduğu, endeks tablosunun Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan yurt içi üretici fiyat endeksi, 2003=100,CPA 2008 kısım, bölüm ve gruplarına göre tarihsel seri tablosu olduğu, fiyat farkı hesabına ilişkin formül incelendiğinde, (b3) katsayısının çarpanı olan Gn/Go endeksleri ile (c) katsayısının çarpanı olan Mn/Mo endekslerinin Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan endeks tablosunda birbirinden farklı değerlere sahip olduğu, dolayısıyla (b3) ve (c) katsayılarına ilişkin endeks değerlerinin birbirinden farklı olması nedeniyle katsayı değerine bağlı olarak fiyat farkına ilişkin tutarın değişiklik gösterebileceği anlaşılmıştır.

Bu durumda; ihale tarihinde yürürlükte olan ilgili mevzuat hükümleri uyarınca, fiyat farkı hesaplanması öngörülen hizmet alımı ihalelerinde, işte kullanılan tüm girdilere ilişkin ağırlık oranlarını gösterir sabit katsayıların işin niteliğine ve işte kullanılan girdilere uygun biçimde ve tüm katsayıların toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenmesi ve ihale dokümanında gösterilmesi gerektiği, asli unsur olarak belirlenmeyen diğer tüm girdilerin malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranını temsil eden b3 katsayısı/alt katsayısı(b3,1 b3,2, …, b3,n) kapsamında olduğu ve asli unsur olarak belirlenmeyen diğer tüm girdilerin malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranını temsil eden b3 katsayısının ihale dokümanında gösterilmesinin gerekli olduğu, mevcut ihalede fiyat farkına ilişkin asli unsur olan c (makine ve ekipmanın amortismanına ilişkin ağırlık oranı) katsayısına ilişkin oran içerisinde tali giderlerin de yer aldığının değerlendirilemeyeceği, önceden belirlenemeyen söz konusu tali giderlere ilişkin maliyetlerin asli maliyetler içinde yer aldığının ve asli unsurlara ilişkin katsayıların tali giderleri de kapsadığının kabul edilemeyeceği, nitekim söz konusu fiyat farkı hesabına ilişkin formül incelendiğinde, (b3) katsayısının çarpanı olan Gn/Go endeksleri ile (c) katsayısının çarpanı olan Mn/Mo endekslerinin birbirinden farklı değerlere sahip olduğu, dolayısıyla (b3) ve (c) katsayılarına ilişkin endeks değerlerinin birbirinden farklı olması nedeniyle katsayı değerine bağlı olarak fiyat farkına ilişkin hesaplanan tutarın değişiklik gösterebileceği anlaşıldığından dava konusu 31.10.2024 tarih ve 2024/UH.II-1393 sayılı Kamu İhale Kurulu kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. …” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Diğer yandan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 157.733,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddialarında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 157.733,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1- Kamu İhale Kurulunun 31.10.2024 tarihli ve 2024/UH.II-1393 sayılı kararının iptaline,

2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

3- Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.