Yerli malı fiyat avantajı, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde nasıl dikkate alınmalıdır (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Camtekma Geri Dönüşüm ve Cam Sanayi A.Ş.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Isparta İl Özel İdaresi Yol ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/30654 İhale Kayıt Numaralı “Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Beyaz), Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Sarı) ve Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası İçin Cam Küreciği ve Selülozik Tiner Alınması İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Isparta İl Özel İdaresi Yol ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 04.02.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Beyaz), Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Sarı) ve Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası İçin Cam Küreciği ve Selülozik Tiner Alınması İşi” ihalesine ilişkin olarak Camtekma Geri Dönüşüm ve Cam Sanayi A.Ş.nin 13.03.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 21.03.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 02.04.2025 tarih ve 181570 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.04.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/744 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İdare tarafından ihale üzerinde bırakılan Roadsan Boya San. Ltd. Şti.ne ihaledeki tüm kalemler için yerli malı fiyat avantajının uygulandığı, ancak Birim Fiyat Teklif Cetvelindeki kalemlerden “Selülozik Tiner” için Türkiye’de yerli malı belgesine sahip herhangi bir firma bulunmadığı, dolayısıyla bahse konu kaleme ilişkin olarak hiçbir istekliye yerli malı fiyat avantajı uygulanamayacağından idare tarafından söz konusu kalemde ihale üzerinde bırakılan istekliye yönelik yerli malı fiyat avantajı uygulanmasının ihale mevzuatına aykırı olduğu, ayrıca “Selülozik Tiner” kalemine yönelik yerli malı belgesi düzenlenemeyeceğinden belgeyi sunan istekli hakkında 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun yasak fiil veya davranışlar hükümlerini içeren hususlarının tespiti doğrultusunda değerlendirme yapılmasının önem arz ettiği, bu kapsamda selülozik tiner için yerli malı belgesi sunan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve geçerli teklifler yönünden yerli malı avantajı tekrar uygulanarak ihalenin kendi üzerinde bırakılması gerektiği,

2) İdareye yapılan ilk şikâyet başvurusuna 21.03.2025 tarihinde verilen cevap yazısında, ihale üzerinde bırakılan Roadsan Boya San. Ltd. Şti.nin “Selülozik Tiner” kalemine yönelik ihaleye teklif sunan isteklilerden Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenen yerli malı belgesini sunduğunun ifade edildiği, bu haliyle söz konusu istekliler arasında organik bağ (üretici-yetkili satıcı ilişkisi) bulunduğunun açık olduğu, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun yasak fiil veya davranışlar konulu düzenlemeleri kapsamında teklif edilen fiyatların ihaleye katılan istekliler arasında bilinebilir olmasının kabul edilemeyeceği, ayrıca ihaleye teklif veren istekliler arasında üretici-yetkili satıcı ilişkisi bulunma durumunun fiyat rekabetini sağlayamayacağına yönelik Danıştay kararının da bulunduğu, ancak bu hususa yönelik idareye yapılan şikayet başvurusunun idare tarafından süre yönünden reddedildiği, idarece eksik inceleme ile hukuka aykırı bir karar alındığından belirtilen hususlar neticesinde anılan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak bu istekliler hakkında yasaklama hükümlerinin uygulanması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “… Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.

Bu Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır. …” hükmü,

“Yerli istekliler ile ilgili düzenlemeler” başlıklı 63’üncü maddesinde “İhalelere sadece yerli isteklilerin katılması ile yerli istekliler ve yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı tanınmasına ilişkin olarak aşağıdaki düzenlemeler esas alınır: …

c) Mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine, %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. Ancak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen ve Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde, yerli malı teklif eden istekliler lehine %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir. Yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine de %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir. …

e) Yerli malı belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak belirlenir. İsteklilerce teklif edilen malın yerli malı olduğu, bu usul ve esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirilir. …” hükmü yer almaktadır.

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yerli malını teklif edenler lehine fiyat avantajı uygulanması” başlıklı 61’inci maddesinde “(1) Yaklaşık maliyeti eşik değerin altında kalan mal alımı ihalelerine sadece yerli isteklilerin katılabileceğine ilişkin düzenleme yapılabilir. Ayrıca sadece yerli isteklilerin katılımına açık ihalelerde yerli malı teklif eden yerli istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir.

(2) Mal alımı ihalelerinde yaklaşık maliyetine bakılmaksızın, tüm isteklilerin katılabileceğine ilişkin düzenleme yapılabilir ve bu ihalelerde yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir.

(3) İhale veya ön yeterlik ilanı ve idari şartnamede, yerli malı teklif edenler lehine tanınan fiyat avantajı oranı belirtilir.

(4) Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı tanınan ve birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerin, kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilmesi ve fiyat avantajı tanınan her bir kısmın tek bir mal kaleminden oluşması zorunludur. Ancak, birbirini tamamlayan veya teknik zorunluluklar nedeniyle birlikte alınması gereken mal kalemlerine bir kısımda yer verilebilir. Kısmi teklife açık ihalelerde, kısımların birinde, birkaçında veya tamamında yerli malı teklif eden istekliler lehine aynı veya farklı oranlarda fiyat avantajı sağlanabilir. Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı, yerli malı teklif etmeyen diğer isteklilerin söz konusu mal kalemi için teklif ettikleri bedele, kendi teklif bedelleri üzerinden ihale dokümanında belirlenen fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle bulunur. …

(6) Her yıl Ocak ayında Kurum tarafından ilan edilen orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri listesinde yer alan malların ihalelerinde, yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranında fiyat avantajı sağlanması zorunludur. Söz konusu zorunlu fiyat avantajı uygulaması, ilanı veya duyurusu bu listenin yayımlanmasından sonra yapılan mal alımı ihalelerinde uygulanacaktır. Yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine de %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir.

(7) Teklif edilen malın yerli malı olduğu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirilir.” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yerli malı belgesi” başlıklı 6.2.2’nci maddesinde “6.2.2.1. İstekli tarafından teklif ettiği malın yerli malı olduğu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirilir.” açıklaması bulunmaktadır.

Yerli Malı Tebliği’nin “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinde “(1) Bu Tebliğde geçen; …

ğ) Yerli malı belgesi: 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre yapılacak mal alımı ihalelerinde istekliler tarafından teklif edilen malın yerli malı olduğunu gösteren belgeyi,

ifade eder.” açıklaması,

“Yerli malı” başlıklı 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrasında “Sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:

a) Bakanlık tarafından düzenlenen Sanayi Sicil Belgesine sahip sanayi işletmeleri tarafından üretilmesi ve Sanayi Sicil Belgesindeki “Üretim Konusu” içeriğinde yer alması.

b) Tamamen Türkiye’de üretilen veya elde edilen ürünler ile üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması.

c) Ürünün yerli katkı oranının en az %51 olması. …” açıklaması,

“Yerli Malı Belgesi” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) Yerli malı belgesi, üreticinin kayıtlı olduğu TOBB veya TESK’e bağlı oda/borsa tarafından düzenlenir. Düzenlenen yerli malı belgesi TOBB veya TESK tarafından elektronik ortamda kontrol edilir. Uygun bulunan yerli malı belgesi ilgili oda/borsa tarafından onaylanır.

(2) Yerli malı belgesi için standart form kullanılır. Yerli malı belgesi standart formunda en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

a) Belgenin veriliş ve geçerlilik tarihi, numarası.

b) Üreticinin unvanı, iletişim bilgileri (işyeri adresi, telefon, faks numaraları, e-posta adresi).

c) Üreticinin Vergi Kimlik Numarası, TC Kimlik Numarası, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi Numarası.

ç) Sanayi Sicil Numarası, Ticaret Sicil Numarası/Esnaf Sicil Numarası ve oda/borsa Sicil Numarası.

d) Kapasite raporu tarihi, numarası ve geçerlilik tarihi.

e) Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası.

f) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan belgelere ilişkin tarih, sayı ve geçerlilik tarihi bilgileri.

g) Yerli katkı oranı.

ğ) Ürünün teknoloji düzeyi (düşük/orta-düşük/orta-yüksek/yüksek).

h) Müstahsil makbuzu veya faturanın seri numarası/örneği ve maden ruhsatının adı, tarihi, cinsi, grubu ve numarası.

ı) Belgeyi düzenleyen oda/borsanın adı ve mührü, imzalayanın adı ve soyadı.

i) Belgelendirme kriterlerine ilişkin diğer bilgi ve belgeler.

(3) Yerli malı belgesi standart formu ile taahhütname TOBB ve TESK tarafından Bakanlığın uygun görüşü alınarak belirlenir.

(4) Yerli malı belgesinin geçerlilik süresi düzenlenme tarihinden itibaren bir yıldır.

(5) Yerli malı belgelerine ilişkin bilgiler, TOBB ve TESK tarafından hazırlanan ve web üzerinden erişim sağlanabilen bir veri tabanında tutulur. Hazırlanan veri tabanı, TOBB ve TESK tarafından Bakanlığın erişimine sunulur..

(6) Yerli malı belgelerine ilişkin bilgiler TOBB ve TESK tarafından altı ayda bir Bakanlığa sunulur.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Beyaz), Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Sarı) ve Alkid Bazlı Soğuk yol Çizgi Boyası İçin Cam Küreciği ve Selülozik Tiner Alınması İşi

b) Türü: Mal alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı: Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Beyaz): 10.000 kg

Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Sarı): 10.000 kg

Soğuk Yol Çizgi Boyası İçin Cam Küreciği: 6.000 kg

Selülozik Tiner: 1.000 kg

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: Isparta İl Özel İdaresi Ambar Deposu” düzenlemesi,

“İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir. …

g) Yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajı tanınması durumunda, bu avantajdan yararlanmak isteyenlerce sunulacak yerli malı belgesi. …

7.5.2. İsteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığını belgelendirmesi gerekir. Bu çerçevede istekli aşağıdaki bentlerde yer alan belgelerden kendi durumuna uygun olan belge veya belgeleri sunabilir:

a) İstekli imalatçı ise imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler,

b) İstekli yetkili satıcı veya yetkili temsilci ise yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belge veya belgeler,

c) İstekli Türkiye’de serbest bölgelerde faaliyet gösteriyor ise yukarıdaki belgelerden biriyle birlikte sunduğu serbest bölge faaliyet belgesi.

İş ortaklığında ortaklardan birinin, teklif edilen mala veya mallara ilişkin imalatçı veya yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belgelerden birini sunması yeterlidir.

İsteklinin imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler ise şunlardır:

… ” düzenlemesi,

“Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır.

…

35.2 Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde ilgili uygulama yönetmeliğinde düzenlenen usule göre ihale sonuçlandırılacaktır.

35.2.1.Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde; Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklifi eşit olan istekliler davet edilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından kura çekilerek belirlenir.” düzenlemesi,

“Fiyat avantajı uygulanması” başlıklı 35.3’üncü maddesinde ” 35.3.1.Yerli malı teklif eden isteklilere ihalenin tamamında % 15 (yüzde on beş ) oranında fiyat avantajı uygulanacaktır. Yerli malı teklif eden isteklilerin fiyat avantajından yararlanabilmesi için teklif edilen mala/mallara ilişkin yerli malı belgesine/belgelerine ilişkin belgelerin yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilmesi zorunludur. Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 61 inci maddesi esas alınarak hesaplanacaktır. …” düzenlemesi yer almaktadır.

İhaleye ait birim fiyat teklif cetvelinde alıma konu iş kalemleri;

şeklinde düzenlenmiştir.

Isparta İl Özel İdaresi Yol ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü tarafından elektronik eksiltme yapılmak suretiyle açık ihale usulü ile 04.02.2025 tarihinde yapılan “Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Beyaz), Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası (Sarı) ve Alkid Bazlı Soğuk Yol Çizgi Boyası İçin Cam Küreciği ve Selülozik Tiner Alınması İşi” ihalesine 6 isteklinin katıldığı, Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti. ve Uğur Top. Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin yetkili satıcı belgesi sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı,

Teklifi geçerli teklif olarak belirlenen 4 istekliye 06.02.2025 tarihinde elektronik eksiltmeye davet yazılarının gönderildiği, 11.02.2025 tarihinde yapılan elektronik eksiltme sonucunda ve istekliler tarafından yeterlik bilgileri tablosunda sunulan belgeler kapsamında;

– Camtekma Geri Dön. San. A.Ş.ye sunmuş olduğu belgelerden 1’inci ve 2’nci kalemler için,

– Çelikay Kim. Boya San. Tic. A.Ş.ye 1’inci, 2’nci ve 3’üncü kalemler için

– Roadsan Boya Tic. San. Ltd. Şti. ile Stl Boya ve Kim. San. ve Tic. Ltd. Şti.ne ise tüm kalemler (4) için yerli malı fiyat avantajı uygulandığı,

Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı uygulanması neticesinde ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak Roadsan Boya Tic. San. Ltd. Şti.nin belirlendiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise başvuru sahibi Camtekma Geri Dön. San. A.Ş.nin belirlendiği anlaşılmıştır.

İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesindeki düzenlemeler incelendiğinde ihaleye katılan isteklilerden; istekli adına düzenlenen kapasite raporunun, sanayi sicil belgesinin, yerli malı belgesinin veya teknolojik ürün belgesinin, imalat yeterlik belgesinin ve isteklinin alım konusu malı ürettiğine ilişkin olarak ilgili mevzuat uyarınca yetkili kurum veya kuruluşlarca düzenlenen ve isteklinin üretici veya imalatçı olduğunu gösteren belgelerin yeterlik bilgileri tablosunda sunulmasının yeterlik kriteri olarak belirlendiği görülmüştür.

Söz konusu kriterlere ilişkin itirazen şikâyete konu edilen “Selülozik Tiner” kalemine yönelik ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu belgeler üzerine yapılan incelemede; Roadsan Boya Tic. San. Ltd. Şti. tarafından, “Selülozik Tiner” için; Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti.ye ait Yerli Malı Belgesinin sunulduğu, belgenin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yerli Malı Belgesi Veri Tabanı’nda doğrulamasının yapılarak ihale tarihinde geçerli ve halen “aktif” durumda olduğu, bahse konu ürün için Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti.’dan alınan Yetkili Satıcı Belgesinin sunulduğu görülmüş olup bahse konu kalem için sunulan belgelerin İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesindeki düzenlemeleri karşıladığı ve anılan istekliye “Selulozik Tiner” için yerli malı fiyat avantajı uygulanması gerektiği anlaşılmıştır.

Başvuruya konu ihalede İdari Şartname’nin 35.3’üncü maddesinde yerli malı teklif eden isteklilere ihalenin tamamında %15 oranında fiyat avantajı uygulanacağının öngörüldüğü, yerli malı teklif eden isteklilerin fiyat avantajından yararlanabilmesi için teklif ettiği mala/mallara ilişkin yerli malı belgesinin/belgelerinin yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilmesinin zorunlu olduğu, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi aşamasında yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajının, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 61’inci maddesi esas alınarak hesaplanacağı, sonuç olarak ihalenin yerli malı teklif eden isteklilere %15 oranında fiyat avantajı sağlanarak sonuçlandırılması gerektiği anlaşılmıştır.

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 61’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı tanınan ve birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerin, kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilmesi ve fiyat avantajı tanınan her bir kısmın tek bir mal kaleminden oluşmasının zorunlu olduğu, ancak birbirini tamamlayan veya teknik zorunluluklar nedeniyle birlikte alınması gereken mal kalemlerine bir kısımda yer verilebileceği hüküm altına alınmıştır. Söz konusu Yönetmelik hükmü gereği birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerde yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı uygulanmasına imkân tanındığı ve bu uygulamanın mal kalemi bazında yapılması gerektiği, bir başka ifadeyle birden fazla mal kaleminden oluşan bir ihalede yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajının, teklif edilen mal kalemi bazında uygulanarak, istekli tarafından hangi kalem için yerli malı belgesi sunulmuş ise sadece o kalemde söz konusu fiyat avantajından yararlanabilmesinin mümkün olduğu anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda başvuruya konu ihalede, yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı uygulamasının alım konusu mal kalemi bazında yapılması, istekliler tarafından hangi kalem/kalemler için yerli malı belgesi sunulmuş ise sadece o kalemde/kalemlerde yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı uygulaması yapılarak ihalenin sonuçlandırılması gerektiğinden, idarece başvuruya konu ihalenin 4 mal kaleminin her biri için öncelikle yerli malı teklif eden isteklilerin teklif ettiği fiyatların sabit tutulması, yerli malı teklif etmeyen isteklilerin ise bu kalem ya da kalemlerdeki teklif fiyatını %15 oranında arttırarak değerlendirmeye esas fiyatının bulunması, bu uygulamanın ihale kısımlarında yer alan tüm mal kalemlerinde ayrı ayrı yapılması sonucunda bulunacak tutarların toplamının esas alınarak en düşük toplam fiyata ulaşan isteklinin değerlendirmeye esas teklif fiyatının tespit edilerek ihalenin sonuçlandırılması gerektiği anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede ihale üzerinde bırakılan Roadsan Boya Tic. San. Ltd. Şti. tarafından itirazen şikâyete konu “Selülozik Tiner” kalemine yerli malı fiyat avantajı uygulanmasına yönelik Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenen yerli malı belgesinin sunulduğu, bu kapsamda idare tarafından anılan istekliye söz konusu kalem için yerli malı fiyat avantajının ihale mevzuatına ve dokümanına uygun olarak gerçekleştirildiği görüldüğünden başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Kanun’un “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında “Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:

…
j) 17’nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.” hükmü,

“Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.

b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.

c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.

d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.

e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.
Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,

“İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17’nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, …

2’nci ve 3’üncü maddeler ile istisna edilenler dâhil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir.

Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir…” hükmü yer almaktadır.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Camtekma Geri Dön. San. A.Ş.nin 13.03.2025 tarihinde idareye yaptığı ilk şikayet başvurusunun 21.03.2025 tarihinde idare tarafından cevaplandığı, idarenin cevap yazısında Roadsan Boya San. Ltd. Şti. ile Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti. arasında yetkili/satıcı üretici ilişkisi olduğuna dair hususun ilk kez belirtildiği, bunun üzerine başvuru sahibi tarafından 25.03.2025 tarihinde ilk şikayet dilekçesindeki iddialardan farklı olarak ihale üzerinde bırakılan Roadsan Boya San. Ltd. Şti. ile Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti. arasında organik bağ (yetkili satıcı/üretici ilişkisi) olduğu iddiası ile ikinci kez şikayet başvurusunda bulunulduğu anlaşılmıştır.

Bahse konu iddiaya ilişkin olarak yapılan incelemede; ihale üzerinde bırakılan istekli (Roadsan Boya San. Ltd. Şti) tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunun “Ortak ve Yöneticilere Ait Bilgiler” bölümünün “Ortaklar/Üyeler/Kurucular ile Yöneticilere Ait Bilgiler” kısmının “Ortaklara Ait Bilgiler” ve “Yöneticilere Ait Bilgiler” satırlarında entegrasyonlar aracılığı ile erişilen belgeler kapsamında ortaklara ilişkin bilgiler kısmında Betül Ocaktan’ın şirketin tek ortağı ve 01.04.2022 tarihi itibariyle münferiden temsile yetkili müdür olduğu,

“www.ticaretsicil.gov.tr” adresinden yapılan sorgulamada; tüzel kişiliğin adresinin “Ata Mah. 769 Sk. Astis Koop. Sitesi No:7A Efeler / Aydın” olduğu görülmüştür.

İhale üzerine bırakılan istekli (Roadsan Boya San. Ltd. Şti.) adına ihale dokümanının 27.01.2025 tarihinde 78.185.208.143IP adresi üzerinden Betül Ocaktan tarafından indirilerek 04.02.2025 tarihinde 78.177.237.225 IP adresi üzerinden yine Betül Ocaktan tarafından e-imzalı olarak teklif verildiği tespit edilmiştir.

Şikayete konu edilen diğer istekli Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunun “Ortak ve Yöneticilere Ait Bilgiler” bölümünün “Ortaklar/Üyeler/Kurucular ile Yöneticilere Ait Bilgiler” kısmının “Ortaklara Ait Bilgiler” ve “Yöneticilere Ait Bilgiler” satırlarında entegrasyonlar aracılığı ile erişilen belgeler kapsamında ortaklara ilişkin bilgiler kapsamında Abdulğani Güzel’in şirketin tek ortağı ve 23.11.2022 tarihi itibariyle münferiden temsile yetkili müdür olduğu,

“www.ticaretsicil.gov.tr” adresinden yapılan sorgulamada; tüzel kişiliğin adresinin “Kadıkendi Mah. 8735 Cad. No: 6c Eyyübiye / Şanlıurfa” olduğu görülmüştür.

Şikâyete konu edilen istekli (Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti.) adına ihale dokümanının 24.01.2025 tarihinde 78.174.187.243 adresi üzerinden Abdulğani Güzel tarafından indirilerek 04.02.2025 tarihinde 78.176.131.10 adresi üzerinden yine Abdulğani Güzel tarafından e-imzalı olarak teklif verildiği tespit edilmiştir.

Şikayete konu edilen istekliler tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen belgeler ve bilgiler çerçevesinde Roadsan Boya San. Ltd. Şti.nin Birim Fiyat Teklif Cetvelindeki “Selülozik Tiner” kalemi için Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti.’ye ait Yerli Malı Belgesinin sunduğu, netice itibariyle Roadsan Boya San. Ltd. Şti.nin anılan kaleme yönelik ürünlerin temininde Renga Plus San. Tic. Ltd. Şti.nin yetkili satıcısı (bayisi) olarak ihaleye katıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (j) bendi uyarınca, anılan Kanun’un 17’nci maddesinde belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulunduğu tespit edilen isteklilerin ihale dışı bırakılacağı belirtilmiş, aynı Kanun’un 17’nci maddesinde ise yasak fiil ve davranışlara bentler halinde yer verilmiştir. Bu kapsamda, söz konusu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında Kanun’un dördüncü kısmında yer alan hükümlerin uygulanacağı ifade edilmiştir.

Bu doğrultuda, ihalenin anılan Kanun’un temel ilkelerine uygun şekilde yürütülmesi ve sonuçlandırılması için, yalnızca usul kurallarına değil; aynı zamanda sürecin doğal akışını bozabilecek açık veya örtülü davranışlardan da kaçınılması gerektiği dikkate alındığında, ihalelerde istekliler tarafından gerçekleştirilen eylemlerin söz konusu bentler kapsamında yasak fiil ve davranış olarak nitelendirilebilmesi için birden fazla eylemin birlikte değerlendirilmesi ve bu eylemlerin irade birliği çerçevesinde gerçekleştiğine dair güçlü kanıtların bulunması şartı gerekir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile ikincil mevzuatta üretici firma ile yetkili satıcının aynı ihaleye katılmasını engelleyen bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bir ihaleye doğrudan veya dolaylı bağlantılı olan istekliler tarafından teklif verilip verilmediği; isteklilerin ortaklık yapısı ile yönetim ve temsil yetkileri gibi hususlar dikkate alınarak değerlendirilmektedir. Ortaklık ve yönetim ilişkisi bulunmaması halinde üretici ve bayinin aynı ihaleye teklif sunması yasak fiil ve davranış kapsamında değerlendirilmemektedir.

Bu kapsamda, aynı markaya ait ürünler için, üretici firma adına farklı istekliler (yetkili satıcı/bayi) aracılığıyla ihaleye teklif verilmesinin kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil etmediği, mevzuatta yetkili satıcıların aynı ihaleye teklif veremeyeceğine yönelik herhangi bir hükmün bulunmadığı, ayrıca Ticaret Sicil Gazeteleri incelendiğinde söz konusu şirketlerin ortaklık yapılarının ve yöneticilerinin farklı olduğu, şirketlerin farklı illerde faaliyet gösterdikleri, ihale dokümanı indirme ve teklif verme işlemlerinin farklı IP’ler üzerinden yapıldığı, bu nedenle, yetkili satıcı ile üreticinin aynı ihaleye katılmasının tek başına birlikte hareket edildiğine dair karine teşkil edemeyeceği, inceleme konusu ihalede 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesinde belirtilen hallerin gerçekleşmediği, ticari hayatın olağan akışı çerçevesinde istekliler tarafından ihale kapsamındaki teklif fiyatlarının; maliyet avantajları, stok durumu ve finansal durumları gibi kendi koşulları dikkate alınarak belirlenebileceği değerlendirilmiş ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen hususlara aşağıda yer verilmiştir:

İhale komisyonu raporunda Stl Boya ve Kim. San. ve Tic. Ltd. Şti.ne yönelik tüm kalemlerde yerli malı fiyat avantajı uygulandığı anlaşılmıştır. Bahse konu isteklinin “Selülozik Tiner” kalemi için sunmuş olduğu belgeler incelendiğinde yerli malı belgesi sunmadığı görülmüş olup yapılan bu işlemin ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahiplerinin belirlenmesini değiştirmediği tespit edilmiş ve bu nedenle söz konusu hususa yönelik düzeltici işlem tesis edilmesinin esasa etkili olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.