Teknik şartnameye aykırı numune sunulması ihale dışı bırakılma sebebi midir (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Özdeniz Ayakkabıcılık Tekstil Lojistik Otom. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Ankara Büyükşehir Belediyesi Afet İşleri Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/739795 İhale Kayıt Numaralı “Ankara Büyükşehir Belediyesi Hizmetleri Kapsamında Afet Ve Acil Durumda Kullanılacak Görev Kıyafeti, Tekstil Grubu Mal Alımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Ankara Büyükşehir Belediyesi Afet İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından 03.09.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ankara Büyükşehir Belediyesi Hizmetleri Kapsamında Afet Ve Acil Durumda Kullanılacak Görev Kıyafeti, Tekstil Grubu Mal Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Özdeniz Ayakkabıcılık Tekstil Lojistik Otom. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti.nin 30.09.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.10.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 14.10.2024 tarih ve 165840 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.10.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Kamu İhale Kurulunun 30.04.2025 tarihli ve MK-58 sayılı kararı gereğince yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.

Başvuruya ilişkin olarak 2024/1246-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Söz konusu ihalenin 1’inci kısmının Gümüştepe Kur. Hiz. Ltd. Şti.’nin üzerinde bırakıldığı, kendilerinin ise tekliflerinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği ancak söz konusu isteklinin numunesinin Teknik Şartname’ye uygun olmamasına rağmen idare tarafından uygun kabul edilmesinin yerinde olmadığı, ihale bünyesinde istenen ürünlerin, özellik isteyen ürünler olmasından dolayı görsel ve duyusal olarak kolay anlaşılabilir teknik özelliklere sahip olmadığı, numunelerin analizinin yapılarak karar verilmesi gerektiği,

2) Türk Ticaret Kanunu’na göre özel kanun niteliğini taşıyan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde istekli olabileceğin “ihale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişim” olarak tanımlandığı, bu bakımdan, ihale konusu alanda faaliyet gösterme şartının 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 125’inci maddesi uyarınca kanuni istisna niteliğinde olduğu, anılan mevzuat hükmü uyarınca, istekli olabilecek sıfatını kazanmak için ihale konusu alanda faaliyet gösterilmesi gerektiği hususu dikkate alındığında, ihaleye teklif vererek istekli sıfatını kazanan kişi ya da kuruluşların öncelikle bu şartı sağlamaları gerektiği, ancak Gümüştepe Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti’nin faaliyet konuları arasında ihale konusu iş nev’inden herhangi bir görev kıyafeti, tekstil grubu ve kırtasiye malzemesi ile ilgili faaliyetinin bulunduğuna yönelik bir bilgiye ulaşılamadığı,

3) İhale üzerinde bırakılan Gümüştepe Kur. Hiz. Ltd. Şti.nin teklifinin yaklaşık maliyete göre %33,31 oranında daha düşük olduğu, bu nedenle istekliden aşırı düşük açıklama talep edilmesi gerektiği iddia iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Afet Durumunda Kullanılacak Görev Kıyafeti, Tekstil Grubu ve Kırtasiye Malzemesi Mal Alımı İşi

b) Türü: Mal alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

3 Kısım 41 Kalem Giyim Eşyası, Lamba ve Fener Alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: Ankara il sınırları içerisinde İdarenin belirlediği adrese teslim edecektir.” düzenlemesi,

Aynı İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.7. Numune ve demonstrasyon değerlendirmesi:

7.7.1.

Teknik Şartnamenin EK-3 TE belirtilen numune gelecek ibaresi bulunan kalemlere ait numunelerin getirilmesi zorunludur. Numunelerin kontrolü Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine dair Yönetmeliğine göre yapılacaktır. Numuneler İdarenin firmalara tebliğini izleyen 3 iş günü içerisinde İdare’nin belirleyeceği Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde alana teslim edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin ekinde

düzenlemesi yer almaktadır.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Afet İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından 03.09.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ankara Büyükşehir Belediyesi Hizmetleri Kapsamında Afet ve Acil Durumda Kullanılacak Görev Kıyafeti, Tekstil Grubu Mal Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Özdeniz Ayakkabıcılık Tekstil Lojistik Otom. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti.nin 14.10.2024 tarihinde Kuruma başvurusu üzerine Kurulca alınan 06.11.2024 tarihli ve 2024/UM.II-1433 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” yönünde karar verildiği,

Özdeniz Ayakkabıcılık Tekstil Lojistik Otom. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, Ankara 18. İdare Mahkemesinin 27.12.2024 tarih ve E:2024/2032, K:2024/2293 sayılı kararıyla “davanın reddine” karar verilmesi üzerine anılan Mahkeme kararının davacı tarafından temyizi üzerine Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 26.02.2025 tarihli E:2025/274, K:2025/963 sayılı kararında,

“…Temyize konu Mahkeme kararının, davacının itirazen şikayet başvurusunda yer alan 2. iddiası yönünden davanın reddine ilişkin kısmı incelendiğinde,… Temyizen incelenen kararın bu kısmı usul ve hukuka uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

Temyize konu Mahkeme kararının, davacının itirazen şikâyet başvurusunda yer alan “ihalenin 1. kısmı uhdesinde bırakılan isteklinin numunelerinin Teknik Şartname’ye uygun olmamasına rağmen idare tarafından uygun kabul edilmesinin yerinde olmadığı, ihale bünyesinde istenen ürünlerin özellik isteyen ürünler olmasından dolayı görsel ve duyusal olarak kolay anlaşılabilir teknik özelliklere sahip olmadığı, numunelerin analizinin yapılarak karar verilmesi gerektiği” şeklindeki 1. iddiası yönünden davanın reddine ilişkin kısmı incelendiğinde;

…

Olayda, itirazen şikâyet başvurusunun dava konusu Kurul kararıyla reddedilmesi üzerine, davacı tarafından, ihale uhdesinde bırakılan firma tarafından sunulan numunelerin Teknik Şartnameye uymayan özellikleri bakımından delil tespiti istemiyle Ankara 21. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2024/36 numaralı D.İş dosyası üzerinden talepte bulunulduğu, Mahkemece yapılan keşifte, bilirkişi eşliğinde numunelerin muhafaza edildiği adrese gidilerek depoda muhafaza edilen 27 adet numunenin fiziki incelemeye alındığı, fiziki incelemeye davacı vekili ile ihaleyi gerçekleştiren idareyi temsilen ihale komisyonu başkanının da katıldığı, ihale uhdesinde bırakılan şirketçe sunulan numunelerin gözle tespiti mümkün olan nitelikleri ile fiziksel özellikleri itibarıyla Teknik Şartname’nin “Alınacak Malzemeler-Genel Malzemeler” listesinde numunesi istenilen malzemelerin şartnamede açıklanan özellikleri karşılayıp karşılamadığı incelenerek hata örneklerinin fotoğraflandığı görülmekte olup 20/01/2025 tarihinde sunulan bilirkişi raporu incelendiğinde, ihale uhdesinde bırakılan şirketçe sunulan numunelerin, numunesi istenilen ürün kalemlerinin Teknik Şartnamede belirlenmiş birçok özelliği karşılamadığı ve üretime esas numune niteliğinde olmadığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar ihaleyi gerçekleştiren idarece şikâyet başvurusunun reddine ilişkin kararda, “numunelerin kontrol edildiği ve malların fiziksel özelliklerinin görsel ve duyusal olarak kontrolünün yapıldığı” belirtilmiş ise de, ihale uhdesinde bırakılan şirket tarafından teklifi kapsamında sunulan ve idarece muhafaza altına alınan numunelerin fiziken incelenmesi sonucunda hazırlanan Ankara 21. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2024/36 numaralı D.İş dosyasına sunulan bilirkişi raporunda, numunelerin birçoğunda Teknik Şartname düzenlemelerine açık aykırılıklar olduğu tespitlerine yer verildiği, bu durumda, ihaleyi gerçekleştiren idarece yapılan numune değerlendirmesinin mevzuata uygun bir şekilde, Teknik Şartnamede yer alan teknik kriterlere uygun olup olmadığı kontrol edilerek yapılmadığının anlaşıldığı, bu itibarla, itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında bu iddia yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, ihaleyi gerçekleştiren idarece davacı şirket tarafından sunulan numunelerin de aynı şekilde değerlendirmeye tabi tutularak uygun bulunduğu ve davacı şirketin sunduğu numunelerin delil tespiti kapsamında incelenmediği anlaşıldığından, davalı idarece verilecek kararda bu hususun da dikkate alınması gerektiği açıktır.

Temyize konu Mahkeme kararının, davacının itirazen şikâyet başvurusunda yer alan “ihalenin 1. kısmı uhdesinde bırakılan firmanın teklifinin yaklaşık maliyete göre %33,31 oranında daha düşük olduğu, bu nedenle istekliden aşırı düşük açıklama talep edilmesi gerektiği” şeklindeki 3. iddiası yönünden davanın reddine ilişkin kısmı incelendiğinde;

…

Dosyanın incelenmesinden, ihalenin uyuşmazlık konusu 1. kısmında yaklaşık maliyetin 49.914.337,40-TL olarak belirlendiği, ihalenin bu kısmına 4 isteklinin teklif sunduğu, 18/09/2024 tarihli ihale komisyonu kararında, sunulan tekliflerin 4734 sayılı Kanun’un 38. maddesinde belirtilen iki ölçüte göre (diğer teklifler veya yaklaşık maliyet) aşırı düşük olup olmadığı konusunda herhangi bir değerlendirmeye yer verilmeksizin en düşük teklifi sunan isteklinin en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmesi suretiyle ihalenin 33.384.960,00-TL teklif sunan dava dışı Gümüştepe Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti. uhdesinde bırakıldığı, anılan ihale komisyonu kararına yönelik olarak davacı tarafından “en avantajlı teklif sahibinden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği” iddiasıyla yapılan şikâyet başvurusunun anılan ölçütlere göre değerlendirme yapılmaksızın reddedildiği, bunun üzerine yapılan itirazen şikâyet başvurusu neticesinde alınan dava konusu Kurul kararının ise “Mal alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesine ilişkin olarak Kurum tarafından sınır değer ya da sorgulama kriterleri belirlenmediği, bu çerçevede ihalenin 1’inci kısmında idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasının idarenin takdir yetkisi kapsamında bulunduğu ve aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmamasında mevzuata aykırılık olmadığı” ndan bahisle itirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 4734 sayılı Kanun’un 38. maddesinin âmir hükmüne ve İdari Şartnameye aykırı olarak, ihale üzerinde bırakılan Gümüştepe Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti. tarafından verilen teklifin diğer teklifler veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olup olmadığı yönünde ihale komisyonunca bir değerlendirme yapılmadığı, şikâyet başvurusunun da reddine karar verildiği görüldüğünden, yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine, anılan maddede belirtilen iki ölçüte göre (diğer teklifler veya yaklaşık maliyet) Kurulca bir değerlendirme yapılmak suretiyle başvuruya konu teklifin “aşırı düşük teklif olarak” değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususunda bir karar verilmesi gerekirken, “bu konudaki takdir yetkisinin ihaleyi yapan idarede” olduğu belirtilerek tesis edilen itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında bu iddia yönünden de hukuka uygunluk bulunmadığı” gerekçesiyle dava konusu işlemin 1 ve 3’üncü iddialar yönünden davanın reddine ilişkin Mahkeme kararının bozulmasına ve bu iddialar yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bunun üzerine alınan 30.04.2025 tarihli ve 2025/MK-58 sayılı Kurul kararı ile “1- Kamu İhale Kurulunun 06.11.2024 tarihli ve 2024/UM.II-1433 sayılı kararının 1 ve 3’üncü iddialar ile ilgili kısmının iptaline,

2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvuru sahibinin 1 ve 3’üncü iddialarının esasının yeniden incelenmesine” karar verilmiştir.

Bu inceleme Kamu İhale Kurulu’nun 30.04.2025 tarihli ve 2025/MK-58 sayılı kararıüzerine başvuru sahibinin “1) Söz konusu ihalenin 1’inci kısmının Gümüştepe Kur. Hiz. Ltd. Şti. ‘nin üzerinde bırakıldığı, kendilerinin ise tekliflerinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği ancak söz konusu isteklinin numunesinin Teknik Şartname’ye uygun olmamasına rağmen idare tarafından uygun kabul edilmesinin yerinde olmadığı, ihale bünyesinde istenen ürünlerin, özellik isteyen ürünler olmasından dolayı görsel ve duyusal olarak kolay anlaşılabilir teknik özelliklere sahip olmadığı, numunelerin analizinin yapılarak karar verilmesi gerektiği,

…

3) İhale üzerinde bırakılan Gümüştepe Kur. Hiz. Ltd. Şti.nin teklifinin yaklaşık maliyete göre %33,31 oranında daha düşük olduğu, bu nedenle istekliden aşırı düşük açıklama talep edilmesi gerektiği” iddiaları açısından yapılmıştır.

Yapılan incelemede, Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 26.02.2025 tarihli E:2025/274, K:2025/963 sayılı kararında “Özdeniz Ayakkabıcılık Tekstil Lojistik Otom. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından, ihale uhdesinde bırakılan firma tarafından sunulan numunelerin Teknik Şartnameye uymayan özellikleri bakımından delil tespiti istemiyle Ankara 21. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2024/36 numaralı D.İş dosyası üzerinden talepte bulunulduğu, Mahkemece yapılan keşifte, bilirkişi eşliğinde numunelerin muhafaza edildiği adrese gidilerek depoda muhafaza edilen 27 adet numunenin fiziki incelemeye alındığı, fiziki incelemeye davacı vekili ile ihaleyi gerçekleştiren idareyi temsilen ihale komisyonu başkanının da katıldığı, ihale uhdesinde bırakılan şirketçe sunulan numunelerin gözle tespiti mümkün olan nitelikleri ile fiziksel özellikleri itibarıyla Teknik Şartname’nin “Alınacak Malzemeler-Genel Malzemeler” listesinde numunesi istenilen malzemelerin şartnamede açıklanan özellikleri karşılayıp karşılamadığı incelenerek hata örneklerinin fotoğraflandığı görülmekte olup 20/01/2025 tarihinde sunulan bilirkişi raporu incelendiğinde, ihale uhdesinde bırakılan şirketçe sunulan numunelerin, numunesi istenilen ürün kalemlerinin Teknik Şartnamede belirlenmiş birçok özelliği karşılamadığı ve üretime esas numune niteliğinde olmadığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar ihaleyi gerçekleştiren idarece şikâyet başvurusunun reddine ilişkin kararda, “numunelerin kontrol edildiği ve malların fiziksel özelliklerinin görsel ve duyusal olarak kontrolünün yapıldığı” belirtilmiş ise de, ihale uhdesinde bırakılan şirket tarafından teklifi kapsamında sunulan ve idarece muhafaza altına alınan numunelerin fiziken incelenmesi sonucunda hazırlanan Ankara 21. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2024/36 numaralı D.İş dosyasına sunulan bilirkişi raporunda, numunelerin birçoğunda Teknik Şartname düzenlemelerine açık aykırılıklar olduğu tespitlerine yer verildiği, bu durumda, ihaleyi gerçekleştiren idarece yapılan numune değerlendirmesinin mevzuata uygun bir şekilde, Teknik Şartnamede yer alan teknik kriterlere uygun olup olmadığı kontrol edilerek yapılmadığının anlaşıldığı, bu itibarla, itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında bu iddia yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.” hususlarının belirtildiği, buna göre ihalenin 1’inci kısmı üzerinde bırakılan Gümüştepe Kur. Hiz. Ltd. Şti. nin ihalenin 1’inci kısmına ilişkin sunuş olduğu numunelerin fiziken incelenmesi sonucunda hazırlanan Ankara 21. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2024/36 numaralı D.İş dosyasına sunulan bilirkişi raporunda,numunelerin birçoğunda Teknik Şartname düzenlemelerine açık aykırılıklar olduğu tespitlerine yer verildiği anlaşıldığından anılan isteklinin teklifinin bu gerekçeyle değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

Diğer yandan Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 26.02.2025 tarihli E:2025/274, K:2025/963 sayılı kararında ve anılan karar üzerine alınan 30.04.2025 tarihli ve 2025/MK-58 sayılı kararda “…ihaleyi gerçekleştiren idarece davacı şirket tarafından sunulan numunelerin de aynı şekilde değerlendirmeye tabi tutularak uygun bulunduğu ve davacı şirketin sunduğu numunelerin delil tespiti kapsamında incelenmediği anlaşıldığından, davalı idarece verilecek kararda bu hususun da dikkate alınması gerektiği açıktır.” ifade edildiği, buna göre ihalenin 1’inci kısmında ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olan başvuru sahibi Özdeniz Ayakkabıcılık Tekstil Lojistik Otom. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan numunelerinde delil tespitinde yer alan hususlar kapsamında idare tarafından yeniden incelenmesi gerektiği anlaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen tekliflerideğerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 58’inci maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal temininde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen malların özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde“33.1. Verilen tekliflerden diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların, ihale komisyonu tarafından tespit edilmesi halinde, bu teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu tarafından;

a) İmalat sürecinin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temininde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen malın özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük teklifler değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, Kamu İhale Kurumu tarafından mal alımı ihalelerine ilişkin olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri belirlenmediği için teklif fiyatı, “diğer tekliflere” veya “yaklaşık maliyete” göre aşırı düşük olanlara yönelik aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması hususunda ihale komisyonlarına takdir yetkisi tanındığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar idareye aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması hususunda takdir yetkisi tanınmış olsa da, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesi ile Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 58’inci maddesi hükümleri dikkate alındığında ihale komisyonlarınca tekliflerin değerlendirileceği, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre fiyat teklifi aşırı düşük olanların tespit edileceği, aşırı düşük teklif olarak tespit edilen tekliflerin reddedilmeden önce idarece belirlenen sürede teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerle ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği belirtilmiştir.

Başvuru sahibinin söz konusu iddiasına ilişkin olarakyukarıda yer verilen Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 26.02.2025 tarihli E:2025/274, K:2025/963 sayılı kararında, “…Temyize konu Mahkeme kararının, davacının itirazen şikâyet başvurusunda yer alan “ihalenin 1. kısmı uhdesinde bırakılan firmanın teklifinin yaklaşık maliyete göre %33,31 oranında daha düşük olduğu, bu nedenle istekliden aşırı düşük açıklama talep edilmesi gerektiği” şeklindeki 3. iddiası yönünden davanın reddine ilişkin kısmı incelendiğinde;

…

Dosyanın incelenmesinden, ihalenin uyuşmazlık konusu 1. kısmında yaklaşık maliyetin 49.914.337,40-TL olarak belirlendiği, ihalenin bu kısmına 4 isteklinin teklif sunduğu, 18/09/2024 tarihli ihale komisyonu kararında, sunulan tekliflerin 4734 sayılı Kanun’un 38. maddesinde belirtilen iki ölçüte göre (diğer teklifler veya yaklaşık maliyet) aşırı düşük olup olmadığı konusunda herhangi bir değerlendirmeye yer verilmeksizin en düşük teklifi sunan isteklinin en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmesi suretiyle ihalenin 33.384.960,00-TL teklif sunan dava dışı Gümüştepe Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti. uhdesinde bırakıldığı, anılan ihale komisyonu kararına yönelik olarak davacı tarafından “en avantajlı teklif sahibinden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği” iddiasıyla yapılan şikâyet başvurusunun anılan ölçütlere göre değerlendirme yapılmaksızın reddedildiği, bunun üzerine yapılan itirazen şikâyet başvurusu neticesinde alınan dava konusu Kurul kararının ise “Mal alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesine ilişkin olarak Kurum tarafından sınır değer ya da sorgulama kriterleri belirlenmediği, bu çerçevede ihalenin 1’inci kısmında idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasının idarenin takdir yetkisi kapsamında bulunduğu ve aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmamasında mevzuata aykırılık olmadığı” ndan bahisle itirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 4734 sayılı Kanun’un 38. maddesinin âmir hükmüne ve İdari Şartnameye aykırı olarak, ihale üzerinde bırakılan Gümüştepe Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti. tarafından verilen teklifin diğer teklifler veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olup olmadığı yönünde ihale komisyonunca bir değerlendirme yapılmadığı, şikâyet başvurusunun da reddine karar verildiği görüldüğünden, yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine, anılan maddede belirtilen iki ölçüte göre (diğer teklifler veya yaklaşık maliyet) Kurulca bir değerlendirme yapılmak suretiyle başvuruya konu teklifin “aşırı düşük teklif olarak” değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususunda bir karar verilmesi gerekirken, “bu konudaki takdir yetkisinin ihaleyi yapan idarede” olduğu belirtilerek tesis edilen itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında bu iddia yönünden de hukuka uygunluk bulunmadığı” gerekçesine yer verilmiştir.

Bu kapsamdayapılan incelemede, başvuruya konu ihalenin 1’inci kısmında yaklaşık maliyetin 49.914.337,40 TL olduğu, anılan kısımda başvuru sahibi dahil 4 istekli tarafından teklif verildiği, teklif tutarı 28.076.800,00 TL en düşük olan Sed Müh. Mak. İmlt. Ltd. Şti.nin teklifinin ihale komisyonu tarafından yeterlik değerlendirmesinde değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin söz konusu kısmı üzerinde bırakılan Gümüştepe Kur. Hiz. Ltd. Şti.nin teklif tutarının 33.384.960,00 TL olduğu, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olan başvuru sahibi Özdeniz Ayak. Teks. Loj. Otom. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklif tutarının 42.880.400,00 TL olduğu, diğer geçerli teklif olan Erba Yapı Mad. Elkt. Petrol İnş. Tic. Ltd. Şti.nin teklif tutarının 43.121.000,00 TL olduğu görülmüştür.

Buna göre ihalenin 1’inci kısmı üzerinde bırakılan Gümüştepe Kur. Hiz. Ltd. Şti.nin teklif tutarının, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin teklif tutarından yaklaşık % 22, yaklaşık maliyetten ise yaklaşık % 35 oranında düşük olduğu, bu çerçevede söz konusu ihalede verilen tekliflerin sayısı ve değerlendirme dış bırakılanlardan sonra kalan geçerli tekliflerin sayısı da dikkate alındığında anılan isteklinin teklifinin yaklaşık maliyete ve diğer tekliflere göre aşırı düşük olmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin 1’inci kısmında Gümüştepe Kur. Hiz. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması, anılan kısımda başvuru sahibi Özdeniz Ayakkabıcılık Tekstil Lojistik Otom. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan numunelerinde delil tespitinde yer alan hususlar kapsamında idare tarafından yeniden incelenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.