Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: Kamu İhale Kurulu, bir ihale sürecinde belirlenen teknik şartnamelerin rekabeti engelleyici nitelikte olduğunu tespit etmiştir. İhaleye konu olan hizmet alımında, kiralanacak araçların model yılına ilişkin getirilen “en az 2024 model” şartı, farklı araç türleri için aynı şekilde uygulanmasının rekabeti daraltıcı bir etki yarattığı değerlendirilmiştir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5. maddesi gereğince, idarelerin saydamlık, eşit muamele ve rekabeti sağlama yükümlülüğü olduğu vurgulanmıştır. Bu bağlamda, teknik şartnamelerdeki kriterlerin, verimliliği artıracak ve rekabeti engellemeyecek şekilde belirlenmesi gerektiği ifade edilmiştir. Sonuç olarak, ihale işlemlerinin mevzuata aykırı olduğu belirlenerek, ihalenin iptali gerektiğine hükmedilmiştir. Bu karar, kamu kaynaklarının etkin kullanımı ve rekabetin sağlanması açısından önem taşımaktadır.

Karar no	2025/UH.II-960
Karar tarihi	22.04.2025
Toplantı No	2025/016
Gündem No	10

BAŞVURU SAHİBİ:

İsa Yönetim Danışmanlığı Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İstanbul Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş.,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/215549 İhale Kayıt Numaralı “36 Ay Süresince Şoförsüz Ticari ve Binek Araç, Sepetli Araç ve Vinç Kiralama” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İstanbul Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından 26.03.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “36 Ay Süresince Şoförsüz Ticari ve Binek Araç, Sepetli Araç ve Vinç Kiralama” ihalesine ilişkin olarak İsa Yönetim Danışmanlığı Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 19.03.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 08.04.2025 tarih ve 181828 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.04.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/783 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, kısmi teklife açık ve 2 kısımdan oluşan bahse konu ihalenin 1. Kısım Binek ve Ticari Araç Kiralama Teknik Şartnamesi’nin 6’ncı maddesinde ihale konusu işte çalıştırılacak 57 adet araç ile 2. Kısım Sepetli Araç ve Vinç Kiralama Teknik Şartnamesi’nin 6’ncı maddesinde ihale konusu işte çalıştırılacak 22 adet sepetli araç ve vincin 2024 model yılı olması gerektiği şeklinde belirleme yapılmasının söz konusu araçların temini, kullanım ve temin şartlarının farklılık arz ettiği göz önünde bulundurulduğunda rekabeti engeller nitelikte olduğu ve 4734 sayılı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği, idarelerin yapacakları ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini sağlamakla sorumlu oldukları kadar, ihaleye katılımı engelleyici değil yüksek katılımın olduğu rekabet dolu geçecek ihaleye çıkmakla kamu zararı oluşturmayacakları, söz konusu ihalenin iptal edilerek, daha saydam, rekabet ortamının oluştuğu şeffaf bir ihaleye çıkılmasının hem idare adına hem de kamu adına yararlı olacağı, söz konusu ihale ile ilgili kamu zararı oluşmayacağı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında “İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik Şartname” başlıklı 16’ncı maddesinin birinci fıkrasında “İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur.” hükmü,

17.05.2024 tarihli ve 32549 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2024/7 sayılı TasarrufTedbirleri Genelgesi’nin “RESMÎ TAŞITLARIN EDİNİLMESİ VE KULLANILMASI” başlıklı bölümünde “…Ayrıca hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtlarda model yılı yeni araçlar yerine ekonomik olması durumunda binek ve station wagon cinsi taşıtlarda 10 yaşını, diğer taşıtlarda 15 yaşını doldurmamış olmak kaydıyla model yılı yeni olmayan araçlara öncelik verilecektir…” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 36 Ay süresince Şoförsüz Ticari ve Binek Araç, Sepetli Araç ve Vinç Kiralama Hizmeti

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

36 Ay Süresince Muhtelif Tiplerde Toplam 57 Adet Ticari ve Binek Araç, Toplam 22 Adet Vinç ve Sepetli Araç Şoförsüz olarak Kiralama Hizmeti alınacaktır.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İstanbul il sınırı içerisinde” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde vereceklerdir. İhale sonucu, ihale üzerinde bırakılan istekliyle her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Anılan Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.

20.2. Bu ihaledeki kısım sayısı 2 dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlenmiştir;

Toplam 57 Adet Ticari ve Binek Araç

Toplam 22 Adet Vinç ve Sepetli Araç” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “EK” başlıklı maddesinde aşağıdaki tablo yer almaktadır.

1. KISIM (Ticari ve Binek Araç)
Sıra No	Açıklama	Birimi	Miktarı
1	Hafif Ticari Araç 36 Ay Süre Boyunca 33 Adet Araç	adet x ay	1.188
2	FT Çift Kabin Kamyonet 36 Ay Süre Boyunca 6 Adet Araç	adet x ay	216
3	Çift Kabin 4×4 Pick-Up Kamyonet 36 Ay Süre Boyunca 2 Adet Araç	adet x ay	72
4	Panelvan Araç 36 Ay Süre Boyunca 1 Adet Araç	adet x ay	36
5	Binek Oto Tip-1 Araç 36 Ay Süre Boyunca 1 Adet Araç	adet x ay	36
6	Binek Oto Tip-2 Araç 36 Ay Süre Boyunca 2 Adet Araç	adet x ay	72
7	Binek Oto Tip-3 Araç 36 Ay Süre Boyunca 12 Adet Araç	adet x ay	432
2. KISIM (Vinç ve Sepetli Araç )
Sıra No	Açıklama	Birimi	Miktarı
1	16mt Teleskopik Sepetli Araç Kiralama 36 Aylık süre boyunca 17 adet Araç	adet x ay	612
2	26mt Teleskopik Sepetli Araç Kiralama 36 Aylık süre boyunca 2 adet Araç	adet x ay	72
3	17mt Bom Uzunluklu Vinç Kiralama 36 Aylık süre boyunca 3 adet Araç	adet x ay	108

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 36 (OtuzAltı) aydır

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

1. Kısım: Ticari ve Binek Araç Hizmet Alımı Teknik Şartnamesi’nin “Hizmette Kullanılacak Ürün Listesi” başlıklı 6’ncı maddesinde 1’inci kısımda kullanılacak 7 farklı araç için “Araç model yılı en az 2024 model olacaktır.” düzenlemesi,

2. Kısım: Sepetli Araç ve Vinç Kiralama Hizmet Alımı Teknik Şartnamesi’nin “Hizmette Kullanılacak Ürün Listesi” başlıklı 6’ncı maddesinde 2’nci kısımda kullanılacak 3 farklı araç için “Araç ve üst yapı model yılı en az 2024 model olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

26.03.2025 tarihinde yapılan kısmi teklife açık ve 2 kısımdan oluşan bahse konu ihaleye 16 isteklinin katıldığı, ihale komisyonu kararının henüz alınmadığı görülmektedir.

Diğer taraftan, ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, şikâyete konu ihalenin “36 Ay Süresince Şoförsüz Ticari ve Binek Araç, Sepetli Araç ve Vinç Kiralama” işi olduğu, ihale dokümanında yer alan birim fiyat teklif cetvelinde kısmi teklife açık bahse konu ihalenin 1’inci kısmı için 7, 2’nci kısmı için 3, toplamda da 10 satır açıldığı, Teknik Şartname’de istenilen araçların detaylı teknik özelliklerine de yer verildiği anlaşılmıştır.

Yukarıda anılan Kanun maddelerinden, idarelerin yapacakları ihalelerde eşit muameleyi ve rekabet ortamını azami düzeyde tutmaları gerektiği, ihale dokümanı içeriğindeki teknik şartnameleri hazırlarken yapılan düzenlemelerin verimliliği vefonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak şekilde belirlenmesi, rekabetin daraltılmaması ve kamu kaynaklarının verimli kullanılması adına araçların özelliklerine ve çeşitlerine uygun olarak model yıllarının belirlenmesinin uygun olacağı anlaşılmıştır.

Kısmi teklife açık ve 2 kısımdan oluşan bahse konu ihale kapsamında, itirazen şikâyete konu 1’inci kısımda (toplam 57 adet araç) ve 2’nci kısımda (toplam 22 adet araç) kiralanması öngörülen her araç ve iş makinası için en az 2024 model olma şartının getirildiği, ihale konusu işin 36 ay süreli olduğu, ihale konusu işin kapsamında toplam 79 adet araç ve iş makinasının yer aldığı, idare tarafından kiralamaya konu tüm araç ve iş makineleri için herhangi bir ayrıma gidilmeksizin tüm araçlar ve üst yapıları için en az 2024 model yılı olması gerektiği şeklinde belirleme yapılmasının söz konusu araçların temini, kullanım ve temin şartlarının farklılık arz ettiği göz önünde bulundurulduğunda rekabeti engeller nitelikte olduğu ve mevzuata uygun olmayacağı sonucuna varılmış olup ihalenin iptali gerekmektedir.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 202.718,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu tüm iddialarında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 202.718,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, kısmi teklife açık bahse konu ihalenin 1’inci ve 2’nci kısımlarının iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

2) Başvuru bedelinin, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.