Bulgu Konusu
Büyükşehir ilçe belediyesinde sözleşmeli personele yapılan sosyal denge tazminatı ödemelerinin prime esas kazanca dâhil edilmediği, bu nedenle sigorta primi işveren ve işçi hisselerinin eksik hesaplandığı tespit edilmiştir.
Bulgu Künyesi
- Denetim Raporu: 2022 Yılı Sayıştay Denetim Raporları
- Denetlenen Kurum: Büyükşehir İlçe Belediyesi
- İlgili Mevzuat:
- 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49. maddesi
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. maddesi
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. ve 80. maddeleri
- 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 9. ve Ek 15. maddeleri
- 2009/37 ve 2013/11 sayılı SGK Genelgeleri
- Sayıştay Temyiz Kurulu Kararları (18.01.2017 tarihli 42614 no.lu karar, 08.03.2016 tarihli 41623 no.lu karar)
Tespit Edilen Hususlar
-
Sözleşmeli Personelin Sigortalılık Durumu
- 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca belediyelerde çalışan sözleşmeli personel, 657 sayılı Kanun’un 4/b maddesine tabidir.
- 5510 sayılı Kanun ve SGK Genelgeleri doğrultusunda, bu personelin 4/1-a kapsamında sigortalı sayılması gerekmektedir.
-
Sosyal Denge Tazminatının Prime Esas Kazanç Kapsamına Alınması Gerekliliği
- 5510 sayılı Kanun’un 80. maddesi, prime esas kazançlara hangi ödemelerin dahil edileceğini belirlemektedir.
- Aynı maddenin (a) bendinde, “prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü ödeme” prime esas kazançlara dahil edilmelidir.
- Sosyal denge tazminatı, prime esas kazançlar için getirilen istisnalar arasında yer almamaktadır.
- Dolayısıyla, bu ödemenin SGK prim matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.
-
İdarenin Yanlış Değerlendirmesi
- İdare, sosyal denge tazminatının memurlara yapılan bir ödeme olduğunu ve 5510 sayılı Kanun’un 4/1-c kapsamına girdiğini savunmuştur.
- Ancak, denetim tespitleri 2022 yılında halen sözleşmeli olarak çalışan personeli kapsamaktadır.
- Sözleşmeli personelin 4/1-a kapsamında sigortalı olması gerektiği açık olup, bu personele yapılan tüm ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmesi zorunludur.
-
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararları ve Önceki Denetimler
- Sayıştay’ın önceki kararlarında, sözleşmeli personelin 4/1-a kapsamında sigortalı olması gerektiği belirtilmiştir.
- Bu personele yapılan sosyal denge tazminatından prim kesilmemesi kamu zararı olarak değerlendirilmemekle birlikte, hukuka aykırı bir durum olarak görülmüş ve SGK’ya bildirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Sonuç ve Öneriler
- Belediye, sözleşmeli personele ödenen sosyal denge tazminatını prime esas kazançlara dahil etmelidir.
- Eksik hesaplanan SGK primleri tamamlanmalı ve SGK’ya gerekli bildirimler yapılmalıdır.
- İdarenin, sözleşmeli personelin 4/1-c kapsamında sigortalı olduğunu öne süren hatalı değerlendirmesini düzeltmesi gerekmektedir.
- Benzer mevzuata aykırılıkların önüne geçmek için belediyeler, SGK ve Sayıştay denetim raporlarına uygun hareket etmelidir.
Bu tespitlerin dikkate alınmaması durumunda, belediye ilerleyen süreçte hem SGK tarafından prim tahakkuku yönünden cezai yaptırımlarla karşılaşabilir hem de çalışanların sigorta prim hakları eksik yatırıldığından hukuki sorunlar doğabilir.
