Uyuşmazlığın Konusu
Sayıştay yargılaması sonucunda hükmolunan kamu zararlarının, sorumlular hakkında ilamlı icra takibine konu edilmesi gerekirken, idarenin bu zararları ahizlerden tahsil etmek amacıyla ilamsız icra takibi başlatması hukuki olarak tartışmalı hale gelmiştir.
Bulgu Künyesi
- İlgili Kurum: Sayıştay Başkanlığı
- İlgili Yıl: 2021
- Denetlenen Kurum: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (İSKİ)
- Dayanak Mevzuat:
- Anayasa’nın 160. maddesi (Sayıştay’ın yetkileri)
- 6085 sayılı Sayıştay Kanunu (İlamların infazı ve hesap yargılaması)
- 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İlamlı ve ilamsız takip usulleri)
- Yargıtay Büyük Genel Kurulu 2017/2 E. ve 2017/3 K. Kararı (İlamlı takip zorunluluğu)
Uyuşmazlığın Tarafları ve Hukuki Çerçeve
- İdare: İSKİ (İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi)
- Sayıştay: Kamu zararlarının tespitini ve kesin hükme bağlanmasını yapan denetim organı
- Sorumlular: Kamu zararından doğrudan sorumlu tutulan kişiler
- Ahizler: Haksız ödeme alan ancak ilamlarda sorumlu olarak belirtilmeyen kişiler
Sayıştay Kanunu’nun 53. maddesi gereğince, Sayıştay ilamlarının kesinleştikten sonra 90 gün içinde infaz edilmesi ve 2004 sayılı Kanun uyarınca ilamlı takip başlatılması zorunludur. Ancak İSKİ, ilamlı takip yerine, ilgili kamu zararlarını ahizlerden tahsil etmeye yönelik ilamsız icra takibi başlatmıştır.
Bulgu Gerekçesi ve Sonuç
- Sayıştay ilamları doğrudan sorumlular hakkında ilamlı icra takibi yoluyla infaz edilmelidir.
- İlamsız takip, ilamlı takip yerine ikame edilemez ve Sayıştay ilamlarının uygulanmasını sağlamaz.
- Ahizlere yönelik ilamsız takip başlatılması, Sayıştay ilamlarının gereğinin yerine getirilmediği anlamına gelir ve ilgililer hakkında hukuki ve cezai sorumluluk doğurabilir.
- Yargıtay Büyük Genel Kurulu’nun 2017 tarihli içtihadı birleştirme kararı, ilama bağlı alacakların ilamsız takip yöntemiyle tahsil edilemeyeceğini açıkça ortaya koymuştur.
- İlamsız takibe yapılan itirazlar nedeniyle, alacakların zamanında tahsil edilememesi ve yeni kamu zararları doğması riski bulunmaktadır.
Öneriler ve Sonuç
- Kamu kurumları, Sayıştay ilamlarında belirtilen sorumlular hakkında derhal ilamlı icra takibi başlatmalıdır.
- İlamsız icra takibine yönelmek yerine, 2004 sayılı Kanun çerçevesinde ilamlı icra yoluna gidilmelidir.
- Sayıştay ilamlarının uygulanmaması, ilgili kamu görevlileri için hukuki ve cezai sorumluluk doğurabilir.
- Ahizlerden tahsil edilmesi gereken tutarlar için, kamu zararına neden olan sorumlular aleyhine ilamlı takip yapıldıktan sonra rücu hakkı değerlendirilmelidir.
Bu Bulgu, kamu idarelerinin Sayıştay ilamlarını yerine getirme yöntemleri konusunda hukuka uygun hareket etmesi gerektiğini ve yanlış uygulamaların sorumluluk doğurabileceğini açıkça ortaya koymaktadır.
