Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında yemek giderlerinin teklif fiyatına dahil edilmesi zorunlu mudur (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Venüs Eda Sağ. Ürün. Ltd. Şti.

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/440806 İhale Kayıt Numaralı “Tübitak Gebze Yerleşkesi Yemek Üretimi (Malzemeli) ve Servis Hizmeti” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından 24.04.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tübitak Gebze Yerleşkesi Yemek Üretimi (Malzemeli) ve Servis Hizmeti” ihalesine ilişkin olarak Venüs Eda Sağ. Ürün. Ltd. Şti.nin 17.04.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 22.04.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 02.05.2025 tarih ve 183256 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.05.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/915 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İdari Şartname’nin 25.3.2’nci maddesinde söz konusu hizmet alımında çalışacak personelin yemek giderinin, idarenin yemekhanesinde servise sunulan yemeklerden verilmek üzere yüklenici tarafından karşılanacağının düzenlendiği, ancak işçilerin yedikleri yemeklerin hakedişe esas olan rasyolara dahil edilip edilmeyeceğine dair bilgi verilmemesinin sağlıklı teklif fiyatı oluşturmasını engellediği,

2) İhalenin personel çalıştırmasına dayalı bir iş olmaması sebebiyle yüklenicinin engelli personel çalıştırmaya zorlanmasının ve birim fiyat teklif cetvelinde engelli personele yer verilmesinin mevzuata aykırı olduğu,

3) Teknik Şartname’nin 3.2.23’üncü maddesinde yer alan düzenlemenin, teminattan kesinti yapılabilecek hallerin mevzuatta açıkça düzenlendiği gerekçesiyle mevzuata aykırı olduğu,

4) Teknik Şartname’nin 3.2.19 ve 3.2.22’nci maddelerinde, yüklenicinin sözleşme koşullarına uygun davranma yükümlülüğü içerisinde kamunun mülkiyeti veya hüküm ve tasarrufu altındaki mallara zarar vermemesi gerektiği açık olmakla birlikte, söz konusu düzenlemede idarenin demirbaşlarının arızalanması durumunda gerekli tamiratın yapılması ve yedek parçaların karşılanması sorumluluğunun yüklenicinin kullanımından kaynaklanan kusuruna bağlanmadığı, bu durumda işin ifası süresince yüklenicinin kusuru olmaksızın bozulan idare demirbaşının tamir sorumluluğunun yükleniciye yüklenemeyeceği, aksi halde yüklenici için öngörülemez bir maliyetin doğabileceğiiddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Teklif Fiyata Dahil Olacak Giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.1. Bu Tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları için öngörülen düzenlemeler, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince ihale edilebilecek personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerine uygulanır. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23 ve 24 üncü maddeleri gereğince kadroya geçiş uygulamasına tabi olan hizmet alımları ile bu hizmetlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan hizmetler, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak değerlendirilecektir.

78.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade eder.

…

78.5.2.İşçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kaleminin/kalemlerinin bulunduğu personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarının ihale dokümanında, ihale konusu işin tamamı için çalıştırılması öngörülen asgari toplam personel sayısı belirlenecek, ayrıca bu sayının içinde yer alan ve işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen her bir iş kalemi kapsamında çalıştırılacak olan asgari personel sayısı da belirtilecektir. Bu ihalelerde, asgari işçilik maliyetinin ihale konusu işte çalıştırılacak toplam personel sayısı üzerinden hesaplanması zorunludur.

…

78.8. Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik günü ve yılbaşı günü) yaptırılacak çalışma için 4857 sayılı İş Kanununun 47 nci maddesi, fazla çalışmalar için ise aynı Kanunun 41 inci maddesi uyarınca hesaplanacak ücret, brüt asgari ücret üzerinden; idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası öngörülmüş ise bu tutar üzerinden hesaplanacaktır. Bu durumda, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yaptırılacak çalışma için 4857 sayılı İş Kanununun 47’nci maddesi uyarınca belirlenecek ücretin hesaplanabilmesi açısından çalışılacak gün ve personel sayısı ile fazla çalışma yapılacak hallerde toplam fazla çalışma saati ihale dokümanında belirtilecektir.

78.9. İhale konusu işte çalışacak personele ilişkin yemek ve yol maliyetlerinin istekli tarafından karşılanmasının öngörüldüğü hallerde, bu maliyetlerin brüt tutarları dikkate alınacaktır.

…

78.12. İhale konusu işin niteliği dikkate alınarak işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemleri hariç, birim fiyat teklif cetvelindeki işçilik kalemleri için (işçi x ay) üzerinden teklif alınması zorunludur. Ancak, işin başlama tarihi ile bitiş tarihi arasında, hafta tatili ve genel tatil günleri dahil 30 günden daha kısa süreli çalışma yapılması öngörülen aylar ile takvim yılına göre 29 veya 28 günden daha kısa süreli çalışma yapılması öngörülen Şubat ayı için (işçi x gün) üzerinden teklif alınacaktır.

78.13. Yemek ve yol bedelinin nakdi olarak ödeneceği öngörülen ihalelerinin idari şartnamelerinde, yemek ve yol bedelinin günlük brüt tutarları ve ayda kaç gün ödeneceği yazılacak, bu brüt tutarların nakdi olarak ödeneceği ve ücret bordrosunda gösterileceği açıkça belirtilecektir. Her ay 30 gün olarak kabul edilecek ve bazı ayların 30 günden daha fazla ya da eksik günleri dikkate alınmayacaktır. İdari şartnamede 26 veya 22 olarak belirlenen aylık gün sayısı üzerinden hesaplama yapılacak ve 31 veya 28 gün olan aylardaki fiili gün sayısı dikkate alınmayacaktır. Yemek ve yol için aylık gün sayısı belirlenmemiş ise 26 gün olarak hesaplama yapılacaktır.

Bununla birlikte, hafta tatili ve genel tatil günleri dahil 30 günden daha kısa süreli çalışma yapılması öngörülen aylar ile takvim yılına göre 28 veya 29 günden daha kısa süreli çalışma yapılması öngörülen Şubat ayı (artık gün/kıst ay) kapsamında çalışılacak toplam gün sayısı ile bu süre içerisinde yemek ve yol bedeli verilecek gün sayısının, idari şartnamenin ilgili maddesinde belirtilmesi gerekmektedir.

78.14. İdari şartnamelerde ücret ile nakdi olarak ödenecek yemek ve yol gibi giderlerin net olarak ödeneceğine dair düzenleme yapılmayacaktır. İdari şartnamede yer alan bu bedellerin brüt olduğu belirtilmemiş olsa bile bu tutarlar brüt olarak kabul edilecek ve buna göre işlem yapılacaktır.

78.15. Çalışacak personelin yemek ve yol maliyetlerinin isteklilerce ayni olarak karşılanmasının öngörüldüğü işlerde, bu ihtiyaçların isteklilerce ayni olarak karşılanacağı idari şartnamelerin ilgili maddesinde belirtilecek ve aylık gün sayısı gösterilecek, ancak buna ilişkin bir bedel öngörülmeyecek, personelin bu ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin kriterler ve asgari standartlar (yemek çeşidi, kalori vb.) ise ihale dokümanının ilgili bölümünde belirlenecektir. Bu şekilde verilen tekliflerin değerlendirilmesinde ise tekliflerin söz konusu ayni ödemeleri de içerdiği kabul edilerek değerlendirmeler buna göre yapılacaktır.

78.16. İdari şartnamede çalışacak personelin yemek veya yol maliyetinin idarenin yemekhanesinden veya personel servisinden karşılanacağı ve bedelinin yüklenicinin hakedişinden kesileceğine dair bir düzenleme yapılmışsa, yemek ve yol bedelinin ayni olarak karşılanacağı kabul edilecektir. Bu durumda her bir personel için hakedişten kesilecek yemek veya yol bedelinin tutarı idari şartnamede gösterilecektir. Hakedişten kesilecek bu yemek veya yol bedelinin, idare personeli için öngörülen yemek veya yol bedelinde bir artış yapılsa bile değiştirilemeyeceği göz önünde bulundurularak, yemek ve yol bedelinin yıl içinde meydana gelecek artışları da kapsayacak şekilde tahmini bir bedel olarak belirlenmesi gerekecektir.

78.17. Yol giderine ilişkin olarak personele mutat taşıt bileti verilmesi öngörülürse, yol bedelinin ayni olarak karşılanacağı kabul edilecek ve eğer bu maliyet faturalandırılabiliyorsa KDV hariç hesaplanacaktır. Aylık bilet, abonman kartı ya da toplu olarak alınan bilet fiyatlarının günlük bilet fiyatlarından daha düşük olması halinde, günlük bilet fiyatı yerine bu fiyatlar dikkate alınarak hesaplama yapılacaktır.

78.18. Yemek ve yol gibi ihtiyaçların isteklilerce karşılanmasının öngörülmediği durumlarda ise idari şartnamelerde bunlara ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmayacak ve sözleşmenin uygulanması sırasında yükleniciden çalışanlara ait bu tür giderleri karşılaması istenmeyecektir.

78.19. İhale konusu işin yürütülmesi sırasında kullanılacak kıyafetlerin tür, miktar ve özelliklerine ilişkin bilgilere teknik şartnamede yer verilir.

78.20. İşin yürütülmesinde görev alacak ve haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarenin iş yerinde geçirecek şef, müdür, koordinatör gibi personel için ücret ödenmeyeceğine ve teklif fiyata dahil edilemeyeceğine dair düzenleme yapılmayacaktır. Şef, müdür, koordinatör gibi personel öngörülmüşse bu personelin toplam personel sayısına ve teklif fiyata dahil olduğu kabul edilecektir.

78.21. Yukarıda sayılan hususlardan teklif fiyatına dahil olacaklar idari şartnamede düzenlenecek, teknik şartnamede ise bunların uygulanması ilgili hükümlere yer verilecektir. Teknik şartnamede, teklife dahil olacak masraflara yer verilmeyecek, idari şartnamede yer alan hükümlerle çelişecek bir düzenleme yapılmayacaktır.

78.22. Brüt asgari ücret veya üzerinde ücret ödenmesi öngörülen personelin varsa nakdi yol ve yemek bedeli dahil aylık (78.12 nci maddeye göre gün üzerinden teklif alınan hallerde günlük) ücreti, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik günü ve yılbaşı günü) yapılacak çalışmalara ilişkin ücretler ile engelli işçi ücreti gibi ayrı ayrı hesaplanması gereken her bir işçilik maliyeti için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması, malzeme giderlerinin de ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi zorunludur. Ayrıca, ayni teklif verileceği belirtilen yemek ve yol giderlerinin de ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi esastır. Ancak, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasına göre işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kaleminin/kalemlerinin bulunduğu personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesinin birim fiyat teklif cetvelinde, bu iş kalemi/kalemleri kapsamındaki işlerde çalıştırılmak üzere ihale dokümanında asgari sayısı belirtilen personele ilişkin maliyetlere işçilik kaleminde değil, ait olduğu iş kalemi içerisinde yer verilecek ve istekliler de tekliflerini buna göre sunacaklardır.

Bununla birlikte, söz konusu personelin fazla çalışma yapması ve/veya ulusal bayram ve/veya genel tatil günlerinde çalıştırılması öngörülüyor ise, 78.8. maddesine göre çalışılacak gün ve personel sayısı ile toplam fazla çalışma saati belirlenirken, bu personel de dikkate alınmak suretiyle maliyet hesaplaması yapılarak ulusal bayram ve genel tatil günleri iş kalemi ile fazla çalışma iş kalemine dahil edilecektir.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: TÜBİTAK Gebze Yerleşkesi Yemek Üretimi (Malzemeli) ve Servis Hizmeti

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı:

660.000 adet Normal Öğle Yemeği,28.800 adet Normal Akşam Yemeği,104.000 adet Fen lisesi Öğle Yemeği,93.600 adet Fen Lisesi Akşam Yemeği,34.800 adet Gündüz Bakım Evi Öğle Yemeği,8.000 adet Light Yemek,12.000 adet Vejeteryan Yemeği,88.400 adet Açık Büfe Kahvaltı,30.400 adet Gündüz Bakım Evi Kahvaltı,30.000 adet Yemek Kumanya,12.400 adet Kahvaltı Kumanya,7.200 adet Sandviç Kumanya,88.400 adet Fen Lisesi Ara Öğün,30.400 adet Gündüz Bakım Evi Ara Öğün,3.000 adet Toplantı ve Organizasyon Menüsü

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İdare’nin ana üretim yeri TÜBİTAK Kuzey Yemekhanesi Mutfağıdır. Mücbir sebeplerle ya da İdare’nin gerek göreceği hallerde yerleşkedeki diğer mutfaklar kullanılabilecektir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’nci maddesinde “…25.3.2. Yemek ve Yol Giderleri:

Yemek gideri: Söz konusu hizmet alımında çalışacak personelin yemek gideri, idarenin Yemekhanesinde servise sunulan yemeklerden verilmek üzere Yüklenici tarafından karşılanacaktır.

Yol gideri: Söz konusu hizmet alımında çalışacak personelin işyerine geliş ve dönüşleri idareye ait servis araçlarıyla bedelsiz olarak yapılacaktır…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Genel hususlar” başlıklı 2’inci maddesinde “2.1 İşin Konusu

TÜBİTAK Gebze Yerleşkesindeki, Genel Sekreter Yardımcılığı (GSY), Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (BİLGEM), Marmara Araştırma Merkezi (MAM), Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME), Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE), TÜBİTAK Fen Lisesi Pansiyonu, TÜBİTAK Gündüz Bakım Evi, Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü (TBAE), Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE) ve TÜBİTAK Gebze Yerleşkesi Sosyal Tesisleri işyerlerinde çalışan personel ile müsaadeli misafirlere, İdare’nin uygun göreceği diğer kişilere İdare tarafından bildirilecek sayıda;

Haftanın 5 (beş) iş gününde; İdarece bildirilecek sayıda talep edilen yemekhanelerde Normal (Öğle-Akşam) Yemeği, TÜBİTAK Fen Lisesi (Öğle-Akşam) Yemeği, TÜBİTAK Gündüz Bakım Evi Öğle Yemeği, Light Yemek, Vejeteryan Yemek, Açık Büfe Kahvaltı, TÜBİTAK Gündüz Bakım Evi Kahvaltı, Yemek Kumanyası, Kahvaltı Kumanyası, Sandviç Kumanyası, TÜBİTAK Fen Lisesi Ara Öğün, TÜBİTAK Gündüz Bakım Evi Ara Öğün, Toplantı ve Organizasyon Menüsü verilmesi,

İdare tarafından bildirilecek sayıda, Cumartesi ve Pazar günleri ile Ulusal Bayram ve genel tatil günleri de dâhil, Açık Büfe Kahvaltı, Normal (Öğle-Akşam) Yemeği, Yemek Kumanya, Kahvaltı Kumanya, Sandviç Kumanya, TÜBİTAK Fen Lisesi Öğle-Akşam Yemeği ve TÜBİTAK Fen Lisesi Ara Öğün, Toplantı ve Organizasyon Menüsü verilmesi,

Tüm bu işlemlere ait hazırlama, tamamlama, pişirme, servis ve dağıtımın yapılması, bulaşıkların yıkanması, mutfak ve mutfak eklentileri ve yemekhane salonlarının temizliği (Camların iç ve dış temizliği dahil) ile yemek yapımı ve hazırlığında kullanılan tüm demirbaş ve malzemelerin temizlenmesi ve benzeri faaliyetlerin yerine getirilmesidir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Yüklenici personeline ilişkin hükümler” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.3.1 Yüklenici aşağıda bulunan tabloda belirtilen sayıda ve unvanda hizmet elemanı bulunduracak ve yemek dağıtımının aksamadan yürütülmesini sağlayacaktır. İşten ayrılma ve raporlu hastalık durumlarında personel eksilmesi halinde 3.3.10 Madde hükümlerine göre hareket edecektir.

Başvuruya konu ihalenin Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından açık ihale usulü ve birim fiyat teklif alınmak suretiyle 24.04.2025 tarihinde gerçekleştirilen “Tübitak Gebze Yerleşkesi Yemek Üretimi (Malzemeli) ve Servis Hizmeti” ihalesi olduğu, bahse konu ihaleye 55 istekli tarafından teklif verildiği, rapor tanzim tarihi itibarıyla ihale komisyonu kararının alınmadığı anlaşılmıştır.

Başvuruya konu ihaleye ait ihale dokümanı incelendiğinde, ihale konusu işin malzeme dâhil yemek pişirme, servis ve dağıtım ile sonrası hizmetleri olduğu, bahse konu iş kapsamında 150 kişinin çalıştırılmasının öngörüldüğü, toplam yaklaşık maliyetin 576.928.683,47 TL olarak, işçilik maliyetinin ise 160.793.717,41 TL olarak hesaplandığı ve ihale dokümanı incelendiğinde, şikayet konusu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.

İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde söz konusu hizmet alımında çalışacak personelin yemek giderinin, idarenin yemekhanesinde servise sunulan yemeklerden verilmek üzere yüklenici tarafından karşılanacağının düzenlendiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, işçilerin yemek giderlerinin teklif fiyata dahil olan giderler arasında öngörüldüğü, ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir ihale olmadığı için çalıştırılacak personelin yemek ücretine ilişkin düzenleme yapılması zorunluluğu bulunmadığı, personel yemeğine ilişkin maliyetinin istekliler tarafından hesaplanarak maliyetine eklenmek suretiyle tekliflerini hazırlamalarının mümkün olduğu ve bu konudaki sorumluluğun isteklilere ait olduğu değerlendirilmiş olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30’uncu maddesinde “İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi veya 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu veya 16/6/1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kapsamına giren ve askerlik hizmetini yaparken 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinde sayılan terör olaylarının sebep ve tesiri sonucu malul sayılmayacak şekilde yaralananları meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Oranının hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken engelli hâle gelenlere öncelik tanınır. Yer altı ve su altı işlerinde engelli işçi çalıştırılamaz ve yukarıdaki hükümler uyarınca işyerlerindeki işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.1. Bu Tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları için öngörülen düzenlemeler, 4734 sayılı Kanunun 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince ihale edilebilecek personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerine uygulanır.

…

78.1.1.Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade eder.

…

78.22. Brüt asgari ücret veya üzerinde ücret ödenmesi öngörülen personelin varsa nakdi yol ve yemek bedeli dâhil aylık (78.12’nci maddeye göre gün üzerinden teklif alınan hallerde günlük) ücreti, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik günü ve yılbaşı günü) yapılacak çalışmalara ilişkin ücretler ile engelli işçi ücreti gibi ayrı ayrı hesaplanması gereken her bir işçilik maliyeti için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması, malzeme giderlerinin de ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi zorunludur. Ayrıca, ayni teklif verileceği belirtilen yemek ve yol giderlerinin de ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi esastır. Ancak, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasına göre işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kaleminin/kalemlerinin bulunduğu personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesinin birim fiyat teklif cetvelinde, bu iş kalemi/kalemleri kapsamındaki işlerde çalıştırılmak üzere ihale dokümanında asgari sayısı belirtilen personele ilişkin maliyetlere işçilik kaleminde değil, ait olduğu iş kalemi içerisinde yer verilecek ve istekliler de tekliflerini buna göre sunacaklardır.

…

78.28. İsteklilerin aynı il sınırları içerisinde birden fazla iş yerinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, ihale dokümanında aynı il bazında elli veya daha fazla işçi çalıştırılmasının öngörüldüğü ihalelerde 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen asgari orana uyulmak kaydıyla idarece tespit edilen engelli işçi sayısı ile bu işçilerin tabi olacağı ücret grubu idari şartnamenin ilgili maddesinde belirtilecek ve bu işçiler için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılacaktır. İdareler tarafından İş Kanununda belirtilen asgari oranın üzerinde engelli işçi çalıştırılmasını öngören düzenleme yapılması da mümkündür. İstekliler tarafından ihale dokümanında öngörülen engelli işçi sayısı ve bu işçiler için Hazinece karşılanacak prim teşvik tutarları dikkate alınarak teklif bedelleri oluşturulacaktır. İlgili mevzuatında engelli işçi çalıştırılmasını kısıtlayan hükümler saklıdır.” açıklaması

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…4857 sayılı Kanunun ilgili maddeleri uyarınca 5 kişi engelli personel kapsamında istihdam edilecektir. Bu personelden ikisi temizlikçi – meydancı, biri kazancı, ikisi aşçı yardımcısı kadrosunda çalıştırılacaktır. Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde engelli personel çalıştırılmayacaktır. Ayrıca Fazla Çalışma olarak da engelli personel çalıştırılmayacaktır…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Yüklenici personeline ilişkin hükümler” başlıklı 3’üncü maddesinde “…4857 sayılı Kanunun ilgili maddeleri uyarınca 5 kişi engelli personel kapsamında istihdam edilecektir. Bu personelden ikisi Temizlikçi-Meydancı, biri kazancı, ikisi aşçı yardımcısı kadrosunda çalıştırılacaktır. Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde engelli personel çalıştırılmayacaktır. Ayrıca Fazla Çalışma olarak da engelli personel çalıştırılmayacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden; isteklilerin aynı il sınırları içerisinde birden fazla iş yerinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, ihale dokümanında aynı il bazında elli veya daha fazla işçi çalıştırılmasının öngörüldüğü ihalelerde, 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtilen asgari orana uyulmak kaydıyla, idarece tespit edilen engelli işçi sayısı ile bu işçilerin tabi olacağı ücret grubunun İdari Şartnamesi’nin ilgili maddesinde belirtileceği, bu işçiler için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılacağı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30’uncu maddesi uyarınca işverenlerin elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde toplam işçi sayısının %3’ü oranında engelli işçi çalıştırılacağı, bu oranların hesaplanması sonucunda, yarıma kadar olan kesirlerin dikkate alınmayacağı, yarım ve daha fazla olan oranların tama dönüştürüleceği anlaşılmaktadır.

İdari Şartname’nin 25’inci maddesi ile Teknik Şartname’nin 3’üncü maddesinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca bahse konu ihalede ikisi temizlikçi-meydancı, biri kazancı ve ikisi aşçı yardımcısı olmak üzere toplamda 5 engelli personelin istihdam edileceğinin düzenlendiği, birim fiyat teklif cetvelinde 5 adet engelli işçi için ayrı satır açıldığı görülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı maddesinde isteklilerin aynı il sınırları içerisinde birden fazla iş yerinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, ihale dokümanında aynı il bazında elli veya daha fazla işçi çalıştırılmasının öngörüldüğü ihalelerde 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtilen asgari orana uyulmak kaydıyla idarece tespit edilen engelli işçi sayısı ile bu işçilerin tabi olacağı ücret grubunun idari şartnamenin ilgili maddesinde belirtileceği ve bu işçiler için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılacağı hususunun personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde bir zaruret olduğu, ancak personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde engelli personel çalıştırılamayacağı veya birim fiyat teklif cetvelinde engelli personel için ayrı satır açılmasını engelleyen bir husus bulunmadığı, bahse konu ihalede 150 adet personelin çalıştırılacağı da göz önüne alındığında, idare tarafından engelli personele yönelik yapılan düzenlemenin mevzuata uygun olduğu ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Kesin teminat ve ek kesin teminatların geri verilmesi” başlıklı 13’üncü maddesinde “Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların;

a) Yapım işlerinde; varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı,

b) Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı yükleniciye iade edilir.

Yüklenicinin bu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.

İşin konusunun piyasadan hazır halde alınıp satılan mal alımı olması halinde, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi şartı aranmaz.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdarenin sözleşmeyi feshetmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:

…

b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25’inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi,

Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 25’inci maddesinde “Sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

…

f) Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek.

g) Sözleşmenin 16’ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teminatlar” başlıklı 55’inci maddesinde “… (2) İhale üzerinde bırakılan istekliden sözleşme imzalanmadan önce, teklif fiyatının sınır değere eşit veya üzerinde olması halinde teklif fiyatının %6’sı, sınır değerin altında olması halinde ise yaklaşık maliyetin %9’u oranında kesin teminat alınır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, tek bir sözleşmeye konu olacak kısımların herhangi birisi veya birkaçı için teklif edilen fiyatın, ilgili kısım için hesaplanan sınır değerin altında olması halinde alınacak kesin teminat tutarı, isteklinin sınır değerin altında teklif sunmuş olduğu kısma veya kısımlara ilişkin yaklaşık maliyetin %9’u, sözleşmeye konu diğer kısma veya kısımlara ilişkin teklif fiyatının ise % 6’sı oranında hesaplanır ve bu tutarların toplamı kadar kesin teminat alınır.

…

(6) Kesin teminat mektuplarının süresi, ihale konusu işin kabul tarihi, garanti süresi öngörülen işlerde ise garanti süresi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.

…

(8) Her ne suretle olursa olsun, idarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Teminat mektuplarının iadesi” başlıklı 18.4’üncü maddesinde “18.4.1. İş tamamlandığı halde ilgilisi tarafından iadesi istenmemiş, ancak mektup üzerinde öngörülen geçerlilik süresini doldurduğu için teminat olma vasfını yitirmiş olan kesin teminat mektupları ile Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sosyal güvenlik borcu bulunmadığına ilişkin yazıların geç verilmesi ve kesin teminat mektuplarının geçerlilik süresinin dolması durumunda geçerlilik süresi dolan kesin teminat mektuplarına ilişkin olarak, idarelerce 4735 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddeleri gereğince işlem yapılacaktır.

18.4.1.1 İdarelerce SGK tarafından sosyal güvenlik borcu bulunmadığına ilişkin yazıların geç verilmesi sebebiyle kesin teminat mektuplarının geçerlik süresinin dolmasına meydan verilmeksizin işlemlerin tekemmül ettirilmesini teminen, 4735 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince, yükleniciler tarafından yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar SGK’dan ilişiksiz belgesi getirilmemesi halinde kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına mahsup edilecek, varsa kalanı yükleniciye geri verilecektir. Kesin teminatların paraya çevrilmesi esnasında yüklenicinin SGK’ya olan borcunun miktarının bilinememesi halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin “Kesin Teminatın İadesi” başlıklı 7 nci maddesi gereğince işlem tesis edilerek, yüklenicinin tespit edilecek borcu Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili biriminin hesabına yatırılacak ve varsa kalanı yükleniciye geri verilecektir.” açıklamaları,

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Kesin teminatın ve ek kesin teminatın geri verilmesi” başlıklı 51’inci maddesinde “Taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun şekilde yerine getirildiği usulüne göre anlaşıldıktan ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesinin getirilmesi halinde yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmüş ise kesin teminatın ve varsa ek kesin teminatın yarısı, garanti süresinin sonunda tamamı; garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı yükleniciye iade edilir.

Yüklenicinin sözleşme konusu işler nedeniyle idareye ve Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan yasal vergi kesintilerinin kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde kesin teminat ve ek kesin teminat, 4735 sayılı Kanunun 13’üncü maddesi hükmüne göre paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir…” açıklaması,

Sözleşme Tasarısı’nın “Kesin teminat ve ek kesin teminatın geri verilmesi” başlıklı 11.4’üncü maddesinde “11.4.1. Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve Yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, Sosyal Güvenlik Kurumundan alınan ilişiksiz belgesinin İdareye verilmesinin ardından kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tamamı, Yükleniciye iade edilecektir.

11.4.2. Yüklenicinin bu iş nedeniyle İdareye ve Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintilerinin hizmetin kabul tarihine kadar ödenmemesi durumunda protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin ve ek kesin teminat paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı Yükleniciye iade edilir.

11.4.3. Yukarıdaki hükümlere göre mahsup işlemi yapılmasına gerek bulunmayan hallerde; kesin hesap ve kabul tutanağının onaylanmasından itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve düzenleyen bankaya veya sigorta şirketine iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Hizmetin verilmesi ile ilgili hükümler” başlıklı 3.2’nci maddesinde “3.2.23 Yüklenici, sözleşme süresi içerisinde İdarece kendisine tutanakla teslim edilen tüm teçhizatlarda, meydana gelebilecek azalma veya yenilemeleri, hizmet süresince arızalanan cihazların tamir ve onarımını 4 (dört) iş günü içerisinde karşılayacaktır.

Yüklenici, sözleşme bitiminden en az 15 (on beş) gün önce tamir, bakım ve onarım gerektirebilecek İdare’ye ait teçhizat ve malzemelerin bakım ve onarımlarını yetkili servislerine yaptıracak, sözleşme bitiminde İdare’ye sağlam ve eksiksiz olarak teslim edecektir.

Yüklenici tarafından giderilmeyen hasar ve eksiklikler İdare tarafından tamamlanıp bedeli Yüklenicinin hakedişinden ve teminatından kesilecektir. Hasar ve arızaların giderilmesindeki sorumluluk Yüklenicinin kusur ve ihmalinden kaynaklanmıyor ise İdareye ait olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “Hizmetin verilmesi ile ilgili hükümler” başlıklı 3.2’nci maddesinde yüklenicinin sözleşme süresi içerisinde idarece kendisine tutanakla teslim edilen tüm teçhizatlarda meydana gelebilecek azalma veya yenilemeleri, hizmet süresince arızalanan cihazların tamir ve onarımını 4 iş günü içerisinde karşılayacağını ve yüklenicinin sözleşme bitiminden itibaren en az 15 gün önce tamir, bakım ve onarım gerektirebilecek idareye ait teçhizat ve malzemelerin bakım onarımlarını yetkili servislere yaptıracağı, sözleşme bitiminde de idareye sağlam ve eksiksiz olarak teslim edeceğinin düzenlendiği, diğer taraftan anılan maddenin devamında ise yüklenici tarafından giderilmeyen hasar ve eksikliklerin idare tarafından tamamlanıp bedeli yüklenicinin hakedişinden ve teminatından kesileceği, hasar ve arızaların giderilmesindeki sorumluluğun, yüklenicinin kusur ve ihmalinden kaynaklanmıyor ise idareye ait olduğunun düzenlendiği anlaşılmaktadır.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nda taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla alınan kesin teminatın iadesine ilişkin 13’üncü maddesinde; kesin teminatın hangi hallerde iade edilmeyeceği, yüklenicinin hangi borçlarının kesin teminattan karşılanacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre; taahhüt, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemişse ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcu varsa kesin teminat yükleniciye iade edilmeyecektir. Yüklenicinin iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilecek ve yüklenicinin borçlarına karşılık mahsup edilecek, varsa kalanı yükleniciye geri verilecektir. Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 51’inci maddesinde söz konusu hususu tamamlar nitelikte düzenlemelere yer verildiği görülmektedir.

Görüldüğü üzere, mevzuatta hangi hallerde yüklenicinin teminatının gelir kaydedileceği ve kesinti yapılacağı hüküm altına alınmış olup işin tamamlanmasının ardından yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun bulunması durumunda kesin teminatı paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edileceği ve varsa kalanının yükleniciye geri verileceği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede; yukarıda aktarıldığı üzere 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 13’üncü maddesinde yüklenicinin kesin teminatının hangi hallerde gelir kaydedileceğinin veya kesin teminattan kesinti yapılacağının hüküm altına alındığı, iddia konusu düzenlemede ise doğrudan kesin teminattan kesinti yapılacağının net olarak belirtilmediği, yüklenici tarafından giderilmeyen hasar ve eksikliklerin idare tarafından tamamlanıp bedelinin yüklenicinin hakedişinden ve teminatından kesileceği, iş süresince aylık hakedişler ile yükleniciye ödeme yapılacağı göz önüne alındığında, kesintilerin hakedişlerden yapılacağı, iş tamamlandıktan sonra bahse konu hususlardan kaynaklı olarak yüklenicinin idareye borcunun bulunması halinde kesin teminattan kesinti yapılmasının mümkün olabileceği, dolayısıyla mevcut düzenleme ile idarece işin devam ettiği süreç ve işin tamamlanması sonrasındaki işlemler bakımından bir ayrım söz konusu olduğu, yüklenicinin yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklı olarak idareye sözleşme konusu iş devam ederken bir borç çıkarılması durumunda kesin teminattan kesinti yapılması durumunun ortaya çıkmayacağı, kesin teminattan kesinti yapılmasına ilişkin düzenlemenin işin tamamlanmasından sonraki aşamaya ilişkin olduğu anlaşıldığından anılan düzenlemenin mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmediği ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yüklenicinin genel sorumlulukları” başlıklı altıncı maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak, projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edecektir…” düzenlemesi,

“Kamu düzenine ve mallarına zarar vermeme” başlıklı 15’inci maddesinde “Yüklenici işlerin yürütülmesi, tamamlanması ve işlerde olabilecek aksaklıkların giderilmesi için gereken bütün işlemlerde, sözleşme koşullarına uygun davranma yükümlülüğü içerisinde;

(a) Kamu düzenine ve kamusal yaşamın gereklerine uygun davranacak,

(b) Kamunun mülkiyeti veya hüküm ve tasarrufu altındaki taşınır ve taşınmaz mallar ile özel kişilerin mülkiyetindeki taşınır veya taşınmaz mallara, kamusal kullanıma tahsis edilmiş veya bırakılmış yol, meydan, park gibi orta mallarına ve kamu hizmetinde kullanılan mallara zarar vermeyecek, bunların kullanımına ve bunlara ulaşılmasına engel olmayacaktır. Belirtilen hükümlerin ihlal edilmesi nedeniyle idarenin maruz kalabileceği tüm zarar, ceza, tazminat ve benzeri sorumluluklar ile bunların mali sonuçlarından doğacak giderler yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İşin yapılacağı yerin görülmesi” başlıklı 12’nci maddesinde “12.1. İşin yapılacağı yeri ve çevresini görmek, inceleme yapmak, teklifini hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etmek isteklinin sorumluluğundadır. İşyeri ve çevresinin görülmesiyle ilgili bütün masraflar istekliye aittir.

12.2. İstekli, işin yapılacağı yeri ve çevresini görmekle; işyerinin şekline ve mahiyetine, iklim şartlarına, işin gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekli çalışmaların ve kullanılacak malzemelerin miktar ve türü ile işyerine ulaşım ve şantiye kurmak için gerekli hususlarda maliyet ve zaman bakımından bilgi edinmiş; teklifini etkileyebilecek riskler, olağanüstü durumlar ve benzeri diğer unsurlara ilişkin gerekli her türlü bilgiyi almış sayılır.

12.3. İstekli veya temsilcilerinin işin yapılacağı yeri görmek istemesi halinde, işin gerçekleştirileceği binaya ve/veya araziye girilmesi için gerekli izinler İdare tarafından verilecektir.

12.4. Tekliflerin değerlendirilmesinde, isteklinin işin yapılacağı yeri incelediği ve teklifini buna göre hazırladığı kabul edilir.

İşin yapılacağı yer; Barış Mah. Dr. Zeki ACAR Cad. No.1 41470 – GEBZE / KOCAELİ adresinde İdarenin göstereceği yer/yerler.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Hizmetin verilmesi ile ilgili hükümler” başlıklı 3.2’nci maddesinde “…3.2.19 İdarenin mutfak ve yemekhanesindeki kanalizasyon ve alt yapısında gelişebilecek arızaların bakım ve onarımı ile doğal afet ve binanın inşasından kaynaklanan arızaların giderilmesindeki sorumluluk Yüklenici kusur ve ihmalinden kaynaklanmıyor ise İdareye ait olacaktır.

…

3.2.22 İdarenin sağlam ve eksiksiz olarak teslim etmiş olduğu demirbaşlara ait bakım, onarım, kalibrasyon, parça değiştirme vb. işlemlerin masrafları hizmet süresince Yüklenici’ye aittir.

Yüklenici, İdarenin sağlam ve eksiksiz olarak teslim etmiş olduğu demirbaşlarına ait bakım ve onarımları için, yetkili servisleri ile sözleşme yapacak ve ilgili sözleşmenin bir nüshasını işe başlama tarihinden itibaren bir ay içerisinde İdare’ ye teslim edecektir.

İdare’ye ait mevcut miktar ve özellikleri belirtilmiş demirbaş listesi EK-3.1 te belirtilmiştir.

Yüklenicinin üretim ve servis yaptığı mutfaklar ve yemekhanelerde kullanmış olduğu demirbaşların, kalibrasyon, bakım ve onarımları Yüklenici tarafından ilgili yetkili servise zamanında yaptırılacak ve işin sonunda bu malzemeleri miktar ve evsaf olarak aynen geri teslim edecektir. Yapılan bakım ve onarımlar İdarenin kontrolü altında olacak ve kayıtları Yüklenici tarafından İdareye teslim edilecektir…”düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan ihale dokümanı düzenlemelerinden, idarenin mutfak ve yemekhanesindeki kanalizasyon ve alt yapısında gelişebilecek arızaların bakım ve onarımı ile doğal afet ve binanın inşasından kaynaklanan arızaların giderilmesindeki sorumluluğun yüklenicinin kusur ve ihmalinden kaynaklanmadığı takdirde idareye ait olacağı, idare tarafından sağlam ve eksiksiz olarak teslim edilmiş olan demirbaşlara ait bakım, onarım, kalibrasyon ve parça değiştirme gibi işlemlerin masraflarının hizmet süresince yükleniciye ait olduğu ve yüklenicinin, idarenin sağlam ve eksiksiz olarak teslim etmiş olduğu demirbaşlarına ait bakım ve onarımları için, yetkili servisleri ile sözleşme yapacak ve ilgili sözleşmenin bir nüshasını işe başlama tarihinden itibaren bir ay içerisinde idareye teslim edeceği anlaşılmaktadır. Diğer taraftan idareye ait mevcut miktar ve özellikleri belirtilmiş demirbaş listesi de ihale dokümanı kapsamında yer almaktadır.

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde yer alan düzenlemeler gereğince, yüklenicinin, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlaması, yürütmesi, tamamlaması ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak gidermesi gerekeceği, yüklenicinin bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için gereken bütün malzemeyi ve ekipmanı da temin edeceği; ayrıca işlerin yürütülmesi, tamamlanması ve işlerde olabilecek aksaklıkların giderilmesi için gereken bütün işlemlerde, sözleşme koşullarına uygun davranma yükümlülüğü içerisinde kamunun mülkiyeti veya hüküm ve tasarrufu altındaki taşınır ve taşınmaz mallara ve kamu hizmetinde kullanılan mallara zarar vermeyeceği ve bunların kullanımına engel olmayacağı; belirtilen hükümlerin ihlal edilmesi nedeniyle idarenin maruz kalabileceği tüm zarar, ceza, tazminat ve benzeri sorumluluklar ile bunların mali sonuçlarından doğacak giderlerin yüklenici tarafından karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu kapsamda, yüklenicinin sözleşme koşullarına uygun davranma yükümlülüğü içerisinde kamunun mülkiyeti veya hüküm ve tasarrufu altındaki mallara zarar vermemesi gerektiğinin açık olduğu, İdari Şartname’nin “İşin yapılacağı yerin görülmesi” başlıklı 12’nci maddesinde işin yapılacağı yerin ve çevresinin görülmesine ilişkin sorumluluğun ve çevre ile ilgili inceleme yapmak, tekliflerini hazırlamak ve taahhüde girme sorumluluğunun isteklilere ait olduğu, tekliflerin değerlendirilmesinde isteklinin işin yapılacağı yeri incelediği ve teklifini buna göre hazırladığının kabul edildiğinin düzenlendiği, buna göre isteklilerin iş yerindeki demirbaşları görebileceği ve basiretli tacir sıfatını haiz isteklilerin varsa söz konusu demirbaşlara ait bakım ve onarım maliyetlerini makul ölçüde belirleyerek maliyetlerini teklif fiyatına dahil edebileceği, diğer taraftan idarenin mutfak ve yemekhanesinde gelişebilecek arızaların bakım ve onarımı ile binanın inşasından kaynaklanan arızaların giderilmesindeki sorumluluğun yüklenicinin kusur ve ihmalinden kaynaklanmadığı takdirde idareye ait olacağının da açık bir şekilde düzenlendiği anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.