Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında kar hariç sınır değer nasıl belirlenmelidir (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Tad Atık Yönetimi İnşaat Taşımacılık Tekstil ve Gıda Ticaret Limited Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Projeler Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1460439 İhale Kayıt Numaralı “Hatay İli 1 Bölge İlçeleri Atık Su ve Yağmur Suyu Şebekelerinin Kanal Görüntüleme ve Kanal Temizliği” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Projeler Dairesi Başkanlığıtarafından 05.12.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Hatay İli 1 Bölge İlçeleri Atık Su ve Yağmur Suyu Şebekelerinin Kanal Görüntüleme ve Kanal Temizliği” ihalesine ilişkin olarak Tad Atık Yönetimi İnşaat Taşımacılık Tekstil ve Gıda Ticaret Limited Şirketi‘nin 21.02.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.03.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.03.2025 tarih ve 180353 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.03.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/592 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Günok İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti. – Nurullah Tencik İş Ortaklığının ve Altek Mühendislik Hizm. Mak. Otom. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının;

a) İşçilik kalemine ilişkin hesaplamaların KİK İşçilik Hesaplama Modülüne göre eklenmesi gereken %4 sözleşme ve genel giderler dâhil edilmeden yapıldığı,

b) Kontrol mühendisleri için sağlanacak idari ofis giderlerinin açıklamalara yansıtılmadığı,

c) İş güvenliği ile ilgili giderlerin açıklamalara yansıtılmadığı,

ç) Araçlara ilişkin sunulan fiyat tekliflerinin kamu ihale mevzuatına uygun bir biçimde kaşelenip imzalanmadığı, fiyat tekliflerine konu araçların teknik özelliklerinin Şartname’ye uygun olmadığı,

d) Kombine bakım aracının sigorta ve kasko giderine ilişkin alınan sigorta teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmadığı, sigorta teklifinde genel müdürlüğün veya bölge müdürlüğünün imzasının bulunmadığı,

e) Aşırı düşük teklif açıklaması bileşenlerinde kullanılacak “conta”lara ilişkin bedel öngörülmediği,

f) “sfero kapak” giderlerine ilişkin sunulan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınmadığı, fiyat teklifinde Teknik Şartname’deki kriterlerin belirtilmediği,

gerekçeleriyle Kamu İhale Genel Tebliği’ne aykırı olduğu,

2) Tekliflerinin sunmuş oldukları iş deneyim belgesinin benzer işe uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak İdari Şartname’de benzer iş tanımında “her türlü temizlik araçları kiralama işleri”nin yer aldığı, sundukları belgenin bu tanıma uygun olduğu ve tekliflerinin değerlendirmeye alınması gerektiği,

3) Nezirhan İnşaat Altyapı Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Reşad Keskin ve Vesmed Medikal ve Tıbbi Ürünler Tic. ve San. Ltd. Şti.nin sunduğu iş bitirme belgelerinin benzer iş tanımına uygun olmadığı,

4) Nezirhan İnşaat Altyapı Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Reşad Keskin ve Vesmed Medikal ve Tıbbi Ürünler Tic. ve San. Ltd. Şti.nin iş hacmine ilişkin İdari Şartname’de aranılan %25 oranını sağlamadığı,

5) İhale tarihinin 05.12.2024 tarihi olduğu ve İdari Şartname’nin 24’üncü maddesinde tekliflerin geçerlilik süresinin 90 gün olarak belirlendiği, buna göre tüm tekliflerinin geçerlilik süresinin 05.03.2025 tarihinde biteceği, buna rağmen idarece kendilerinden teklif süresinin uzatılmasına ilişkin herhangi bir talepte bulunulmadığı, bunun mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi

79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.

79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.

79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;

SD: Sınır değeri,

YM: Yaklaşık maliyeti,

n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,

T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,

R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenerek ilan edilir ve gerekli görülen hallerde güncellenebilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı veya satış tutarı tespit tutanağı düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.6. Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanaktatespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması ve isteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az 1/20’si kadar satış yapmış olması gerekir.

İsteklinin ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.8. İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Tutanakların ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içindeki bilgiler esas alınarak düzenlenmesi zorunludur.

Örneğin; ilan tarihi 10.03.2024 olan ve açık ihale usulü ile yapılan bir ihalede ilan tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay olan “01.12.2023-29.02.2024” veya bundan önceki üç ay olan “01.09.2023-30.11.2023” aralığına ilişkin tutanaklar sunulur.

79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.

…

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir. … ” açıklamaları,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde ” 2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Hatay İli 1. Bölge İlçeleri Atık Su ve Yağmur Suyu Şebekelerinin Kanal Görüntüleme ve Kanal Temizliği Hizmet Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

Kanalizasyon ve Yağmur Suyu Şebeke Hatlarının Temizliği ve temizlik sonrası görüntülemenin yapılması ile diğer işlerin yapılması

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Hatay İli Altınözü, Antakya, Defne, Hassa, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Samandağ, Yayladağı İlçeleri” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin “Hatay İli 1. Bölge İlçeleri Atık Su ve Yağmur Suyu Şebekelerinin Kanal Görüntüleme ve Kanal Temizliği” işine ilişkin olduğu, e-teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleye 10 isteklinin katıldığı, ihalede sınır değerin 83.990.720,88 TL olduğu, teklif fiyatı sınır değerin altında kalan dört (4) istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, 2 (iki) isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunduğu, ihale komisyonunca açıklamalar uygun görülerek Günok İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti. – Nurullah Tencik İş Ortaklığının ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi, Altek Mühendislik Hizm. Mak. Otom. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.

Sınır değerin altında teklif veren isteklilere EKAP aracılığıyla tebliğ edilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında “Teklif cetvelinin 1. satırında yer alan “Ø200 – Ø300 – Ø400 – Ø500′ lük Kanalizasyon ve Yağmursuyu Hatlarının Temizliğinin Yapılması (Sayısal İşletme Planlarının Hazırlanması Dahil)”, 2. satırında yer alan “Ø600 ve üstü çapların Kanalizasyon ve Yağmursuyu Hatlarının Temizliğinin Yapılması (Sayısal İşletme Planlarının Hazırlanması Dahil)” ve 8. satırında yer alan “Parsel bacası(parsel bacasının temizlenmesi dahil) veya yağmursuyu ızgarası hattı temizlenmesi” kalemleri için aşırı düşük teklif açıklanması istenilmektedir. Aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalarınızın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79. Maddesi gereğince dayanakları ile birlikte sunulması gerekmektedir.” ifadelerine yer verildiği,

Aşırı düşük sorgulama yazısı ekinde, bahse konu hizmet işine ilişkin önemli teklif bileşenlerine yer verilmediği gibi açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlere de yer verilmediği tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde, ihale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesine ilişkin olarak ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Buna göre, aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belirtilmesinin zorunlu olduğu ifade edilmiş olup önemli teklif bileşenlerinin bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirlenmesi gerekmektedir.

Bahse konu ihalede isteklilerden Birim Fiyat Teklif Cetveli’nin 1., 2., ve 8’inci satırında yer alan iş kalemlerine ilişkin olarak aşırı düşük teklif açıklaması sunulmasının istenildiği, söz konusu iş kalemlerinin birden fazla iş kalemini içerdiği, bu kalemlerden hangisi/hangilerinin önemli teklif bileşeni olduğuna ilişkin bir belirleme yapılmadığı (ör; hangi iş kalemi için işçilik, araç vb. gibi hususlardan hangisi/hangilerinin açıklanmasının istenildiği vb.), sorgulama yazısı ekinde bahse konu hizmet işine ilişkin önemli teklif bileşenlerine yer verilmediği gibi açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlere de yer verilmediği, aşırı düşük teklif sorgulaması istenilen dört (4) istekliden 2 (iki) isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunduğu, sunulan açıklamalar incelendiğinde; açıklamaların bahse konu iş kalemlerini oluşturan farklı girdilere ilişkin olduğu ve farklı yöntemlerle açıklama sunulduğu görülmüştür.

Bu çerçevede, gerek istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamaların sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi gerek idareler tarafından bu açıklamaların sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi bakımından mevzuata uygun bir aşırı düşük teklif sorgulama işleminin gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Ancak bahse konu ihalede, idarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısında iş kalemlerine yer verildiği, söz konusu iş kalemlerinin birden fazla iş kalemini içerdiği, bu kalemlerden hangisi/hangilerinin önemli teklif bileşeni olduğuna ilişkin bir belirleme yapılmadığı (ör; hangi iş kalemi için işçilik, araç vb. gibi hususlardan hangisi/hangilerinin açıklanmasının istenildiği vb.), sorgulama yazısı ekinde bahse konu hizmet işine ilişkin önemli teklif bileşenlerine yer verilmediği gibi açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlere de yer verilmediği, bu durumun istekliler tarafından sağlıklı bir şekilde aşırı düşük teklif açıklaması yapılabilmesi ve yapılan bu açıklamaların da sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi imkânını ortadan kaldırdığı anlaşıldığından idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, açıklamaya esas olacak “önemli teklif bileşenleri”nin açık ve net olarak belirtilmesi suretiyle teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, açıklama sunulması istenilen iş kalemlerinin ve bu iş kalemlerinin içerisinde yer alan iş kalemleri/girdilerden hangisi/hangilerinin açıklamaya esas olacak “önemli teklif bileşenleri” olduğunun açık ve net olarak belirtilmesi suretiyle teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında 4734 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesindeki tanımlar yanında;

a) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işleri,” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “İstenecek belgeler” başlıklı 29’uncu maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:

a) İhale konusu işin yaklaşık maliyetine bakılmaksızın tüm ihalelerde; adayın veya isteklinin teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu gösteren belgelerin,

b) Yaklaşık maliyeti, Kanun’un 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarı ile eşik değer arasında olan işlerin ihalelerinde; (a) bendinde sayılan belgelere ek olarak, adayın veya isteklinin ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimini gösteren belgelerin,

c) Yaklaşık maliyeti, eşik değere eşit veya eşik değeri aşan işlerin ihalelerinde (a) ve (b) bentlerinde sayılan belgelere ek olarak;

1) (Mülga bent: 25/01/2017-29959 R.G./2. md.)

2) Adayın veya isteklinin ilgili mevzuatı uyarınca yayımlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgelerin,

3) Adayın veya isteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu ve hizmet işleri ile ilgili cirosunu gösteren belgelerin,

idarelerce istenilmesi zorunludur.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; teknolojik ürün deneyim belgesinin ve yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,

b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işleriyle ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,

…

istenilmesi zorunludur.

(2) İlk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında kabul işlemleri tamamlanan hizmet işleri, ilgisine göre birinci fıkranın (a) veya (b) bendi kapsamında değerlendirilir.

(3) İş deneyiminin belirlenmesi amacıyla;

a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanun’un 21’inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılan ihalelerde, teklif edilen bedelin % 25’i ile % 50’si aralığında idarece belirlenecek bir orandan az olmamak üzere,

…ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler ile teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması istenir.” hükmü,

“İş deneyim tutarının güncellenmesi” başlıklı 49’uncu maddesinde “(1) İş deneyimini gösteren belgelerde yazılı tutarlar aşağıdaki şekilde güncellenir:

a) 4734 sayılı Kanun kapsamında ihale edilmiş işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler, belgeye konu işin ihale tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler ve benzer işe ilişkin hususlar” başlıklı maddesinde ” … 72.3. Birden fazla işin benzer iş olarak belirlenmesi halinde bu işlerin birlikte mi yoksa ayrı ayrı mı benzer iş olarak kabul edileceğinin şartnamede belirtilmesi gerekmektedir. Şartnamede bu konuya ilişkin bir açıklık bulunmaması halinde, benzer iş olarak belirlenen işlerin her birinin ayrı ayrı benzer iş olarak kabul edilmek suretiyle değerlendirme yapılması zorunluluğu bulunmaktadır.” açıklamaları,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde ” 2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Hatay İli 1. Bölge İlçeleri Atık Su ve Yağmur Suyu Şebekelerinin Kanal Görüntüleme ve Kanal Temizliği Hizmet Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

Kanalizasyon ve Yağmur Suyu Şebeke Hatlarının Temizliği ve temizlik sonrası görüntülemenin yapılması ile diğer işlerin yapılması

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Hatay İli Altınözü, Antakya, Defne, Hassa, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Samandağ, Yayladağı İlçeleri” düzenlemesi,

“İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir.

…

7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

7.5.1. İsteklinin teknolojik ürün deneyim belgesi ya da yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgeleri veya

b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işlerine ilişkin deneyimini gösteren belgeleri,

sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 25’den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir.

İş ortaklığında pilot ortağın, istenen iş deneyim tutarının en az % 70’ini, diğer ortakların her birinin, istenen iş deneyim tutarının en az % 10’unu sağlaması ve diğer ortak veya ortakların iş deneyim tutarı toplamının ise istenen iş deneyim tutarının % 30’undan az olmaması gerekir. Ancak, ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde edilen iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması halinde, pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise her bir ortağın kendi kısmı için istenen iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.

İsteklinin teknolojik ürün deneyim belgesini sunması halinde, iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterini sağladığı kabul edilir. İş ortaklığında teknolojik ürün deneyim belgesini sunan ortağın kendisine ait iş deneyim tutarına ilişkin asgari yeterlik kriterini sağladığı kabul edilir. Konsorsiyum ortağının teknolojik ürün deneyim belgesini sunması halinde ise, belgeyi sunduğu kısım veya kısımlar için iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterini sağladığı kabul edilir.

…

7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir:

Kombine, Vidanjör, Klavuz, Kuka gibi kanalizasyon, yağmursuyu hatları, baca, parsel ve ızgara temizliği için temizlik araçları kiralama işleri, her türlü kanal temizleme, görüntüleme ve yağmur suyu ızgara temizliği işleri benzer iş deneyim belgesi olarak kabul edilecektir. ” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Şartnamenin Konusu ve Kapsamı” başlıklı 2’nci maddesinde “Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Projeler Dairesi Başkanlığı görev sahası ile gerektiğinde mücavir alan sınırları içerisindeki muhtelif yerlerindeki mevcut şebekelerin işlevselliğinin kontrolü amacıyla cadde ve sokaklarda yer alan çeşitli çaplardaki kanalların ve muayene bacalarının, yağmursuyu ızgaralarının temizliğinin yapılıp görüntüleme işlerini kapsar.” düzenlemesi bulunmaktadır.

İhale dokümanı düzenlemelerinden, bahse konu ihalede isteklilerin teklif dosyaları kapsamında teklif ettikleri bedelin % 25’inden az olmamak üzere iş deneyim belgesi sunmaları gerektiği, iş deneyime ilişkin benzer işin; “Kombine, Vidanjör, Klavuz, Kuka gibi kanalizasyon, yağmursuyu hatları, baca, parsel ve ızgara temizliği için temizlik araçları kiralama işleri, her türlü kanal temizleme, görüntüleme ve yağmur suyu ızgara temizliği işleri” olarak tanımlandığı görülmüştür.

Başvuru sahibi Tad Atık Yönetimi İnşaat Taşımacılık Tekstil ve Gıda Tic. Ltd. Şti. tarafındanyeterlik bilgileri tablosunun ilgili satırına 13.01.2022 tarihli ve Karaköprü Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından düzenlenen iş bitirme belgesinin yüklendiği, söz konusu belgenin “Lider İnşaat Temizlik Gıda Nakliyat Peysaj Özel Güvenlik Sistemleri Taahhüt Otom. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti (%51)., Tad Atık Yönetimi İnşaat Taşımacılık Tekstil ve Gıda Ticaret Limited Şirketi (%49) İş Ortaklığı” adına düzenlendiği, belgeye konu işin adının “Araç ve İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı İşi, 2018/243215”, işin tanımının “Araç ve İş Makinası Kiralama – Hizmet Alımı(Evsel Katı Atıkların Toplanması ve Nakli)” olduğu, belge tutarının ise 9.817.773,33 TL olarak belirtildiği görülmüştür.

Söz konusu belgeye konu “2018/243215” IKN’li “Araç ve İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı İşi”ne ilişkin ihale dokümanı düzenlemeleri incelendiğinde;

Anılan işe ilişkin İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: ARAÇ VE İŞ MAKİNASI KİRALAMA HİZMET ALIMI İŞİ

b) Miktarı ve türü:

3 Adet süpürme Yıkama Aracı, 13 Adet Su Tankeri, 15 Adet Damperli Kamyon
6 Adet Kazıcı Yükleyici Kepçe, 4 Adet Traktör, 8 Adet Çöp Kamyonu,10 Adet Kamyonet, 9 Adet Binek Aracı, 2 Adet Ekskavatör Aracı, 1 Adet Mobil Atölye Aracı …” düzenlemesinin,

Anılan işe ilişkin Teknik Şartname’nin “Amaç ve Kapsamı” başlıklı 1’inci maddesinde ise “Karaköprü Belediyesi sınırları içerisinde bulunan Mahallelerin Evsel Katı Atıkların Toplanmasında, Nakli ile Cadde ve Sokakların Süpürülmesi, Yıkanması, Kamusal Alanların Temizlenmesinde (İbadethaneler, okul ve kamu binaları bahçeleri, duvarlardaki afişlerin sökülmesi ve yazıların silinmesi) , Kent Temizliği yükümlülüğü Temizlik İşleri Müdürlüğü yetki ve sorumluluğunda bulunmaktadır.

Temizlik İşleri Müdürlüğü’ne ait yeterli sayıda araç, gereç bulunmaması nedeniyle, bu yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için hizmet alımı yoluyla araç, iş makinası, şoför, operatör ve yardımcı personel çalıştırılacaktır. “ düzenlemesinin yer aldığı görülmüştür.

Bu çerçevede, Tad Atık Yönetimi İnşaat Taşımacılık Tekstil ve Gıda Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan iş bitirme belgesinin; mahallelerden evsel katı atıkların toplanması, nakli, cadde ve sokakların süpürülmesi, yıkanması işlerinin yerine getirilmesinde ve kamusal alanların (açık/kapalı) temizliğinde kullanılmak üzere süpürme yıkama aracı, su tankeri, damperli kamyon, kazıcı yükleyici kepçe, traktör, çöp kamyonu, kamyonet, binek araç, ekskavatör ve mobil atölye aracının kiralanması işine ilişkin olduğu, başvuruya konu ihalede ise benzer iş tanımında yer verilen araç kiralama işlerinin; kanalizasyon, yağmursuyu hatları, baca, parsel ve ızgara temizliği için kullanılan kombine, vidanjör, klavuz, kuka gibi temizlik araçlarının kiralanması işi olduğu, anılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesindeki araç kiralamaya konu araçlar ile bahse konu ihalenin benzer iş tanımında yer verilen araçların birbirinden farklı nitelikte ve işlevlerde olduğu, bu itibarla, söz konusu iş deneyim belgesinin bahse konu ihalede benzer iş tanımına uygun olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü, 4’üncü ve 5’inci iddialarına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.” hükmü ile,

“Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.

Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.

(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;

…

c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,

ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,

d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,

izleyen günden itibaren başlar.

(2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez “ hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında “… İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz” açıklaması yer almaktadır.

Başvuru sahibinin Nezirhan İnşaat Altyapı Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Reşad Keskin ve Vesmed Medikal ve Tıbbi Ürünler Tic. ve San. Ltd. Şti.nin iş deneyim belgeleri ve iş hacmine ilişkin yeterlik kriterlerini sağlamadığına yönelik 3’üncü ve 4’üncü iddiaları ile teklif geçerlilik süresinin uzatılmasına ilişkin kendilerinden bir talepte bulunulmadığına yönelik 5’inci iddiasının ilk kez 13.03.2025tarihinde Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusunda yer aldığı tespit edilmiştir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan hüküm ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan açıklama şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.

Dolayısıyla; söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca, başvuru sahibi tarafından öncelikle idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerektiğinden ve bu iki aşamalı idari başvuru yolunda şikâyet yoluna başvurulmadan itirazen şikayet yoluna başvurulamayacağından, şikayet başvurusunda ileri sürülmeyen iddiaların da itirazen şikayet başvurusunda ileri sürülmesi mümkün olamayacaktır. Bu çerçevede şikâyet başvurusu; Kurul kararının alınmasından önceki süreçte uyuşmazlık konusu hususla ilgili tarafların haklarını veya mevcut hukuki durumlarını sınırlayan ya da değiştiren bir zorunlu idari başvuru yolu olup, idarelere kendi vakıa, gerekçe ve delillerini ileri sürme fırsatı tanıyarak Kurul kararına ilişkin idari usulün bir parçası olması nedeniyle, önemli bir usuli güvence teşkil etmektedir.

Netice itibarıyla, yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların; şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararda belirtilen hususlar hariç, itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmaktadır. Buna göre, başvuru sahibinin 3’üncü, 4’üncü ve 5’inci iddialarının şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan uyuşmazlık konusu olan iddiaların bunu ileri süren istekliler tarafından iddia konusu hususun farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen 10 gün içerisinde bu iddiaları incelemek ve sonuçlandırmakla yetkili makamlar nezdinde ileri sürülmesi de gerekmektedir.

Buna göre, idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmakla birlikte, idareye sunulan şikayet dilekçesinde bulunmayan ancak Kuruma sunulan itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiaların incelenmesinin Kamu İhale Kurumunun yetkisi dahilinde olduğu ileri sürülse dahi, söz konusu iddiaların, farkına varıldığı veya varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren 10 gün içerisinde ileri sürülme zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla süresinde ileri sürülmeyen iddiaların da süre aşımı sebebiyle Kurum tarafından incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Bu itibarla, başvuru sahibinin 3’üncü ve 4’üncü iddialarını uyuşmazlığa konu hususu öğrendiği 13.02.2025tarihini izleyen günden itibaren on gün içinde yazılı şekilde ileri sürmesi, bir diğer deyişle başvuruda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 13.03.2025tarihinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin söz konusu iddialarının süre yönünden de reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Yapılan inceleme neticesinde başvuru sahibinin 3’üncü ve 4’üncü iddialarının şekil ve süre yönünden; 5’inci iddiasının şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, açıklama sunulması istenilen iş kalemlerinin ve bu iş kalemlerinin içerisinde yer alan iş kalemleri/girdilerden hangisi/hangilerinin açıklamaya esas olacak “önemli teklif bileşenleri” olduğunun açık ve net olarak belirtilmesi suretiyle teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.