Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında izinli işçiler fiilen çalışan sayısına dahil edilmeli midir (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Fatih BARAK,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Kahramanmaraş Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/51156 İhale Kayıt Numaralı “Malzemeli Yemek Hazırlama, Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Kahramanmaraş Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından 14.02.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Malzemeli Yemek Hazırlama, Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Fatih Barak nin 10.02.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 11.02.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 21.02.2025 tarih ve 178810 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 20.02.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/440 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2’nci maddesinde yüklenici tarafından; personelin yıllık izinli olması halinde aynı gün, personelin yıllık izin dışında (personelin istifa etmesi, İş Kanunu’nun Ek madde 2 kapsamındaki mazeret izni kullanması, raporlu olması gibi) herhangi bir nedenle işe gelmemesi halinde ise ertesi gün; ihale dokümanlarında belirtilen şartlara haiz başka bir personel temin edilmemesi durumunda ceza kesileceğinin belirtildiği, bu hususun ihale dokümanının diğer düzenlemeleri ile çeliştiği ve teklif vermeyi imkansız hale getirdiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.25’inci maddesindeki düzenlemeye aykırılık teşkil ettiği,

2) İdari Şartname’nin 46.1’inci maddesi ve Sözleşme Tasarısı’nın 14.2’nci maddesinde; “Tüm Kısımlar için: 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın 6’ncı maddesine göre fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesinin yapılmış olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 81.2’nci maddesi uyarınca, işte kullanılan tüm girdilere ilişkin ağırlık oranlarını gösterir sabit katsayıların işin niteliğine ve işte kullanılan girdilere uygun biçimde ve tüm katsayıların toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “… 78.25. İhale dokümanında günlük olarak belli sayıda personelin idarenin iş yerinde bulunması gerektiğine ilişkin düzenleme yapılan ihalelerde, 4857 sayılı Kanunun 55 inci maddesi uyarınca izne hak kazanan işçilerin izin hakları idarenin belirleyeceği takvim çerçevesinde kullandırılacak ve izin kullanan işçiler fiilen çalışan işçi sayısına dahil kabul edileceğinden, izin kullanan işçilerin yerine başka işçilerin getirilerek sayının tamamlanması talep edilmeyecektir. İdarelerin, ihale konusu işte çalıştırılması istenen personel sayısını bu hususu dikkate alarak belirlemeleri gerekmektedir. Ayrıca idareler ve yükleniciler, işçilerin yıllık ücretli izin haklarını kullanmasına ilişkin olarak 4857 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinde öngörülen yükümlülüklere uymak zorundadır.” açıklaması,

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “…16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan özel aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. Tabloda yer verilen özel aykırılıklardan herhangi birinin ilgili aykırılık için aynı satırda belirtilen sayıya ve toplam özel aykırılık halinin de 30 sayısına ulaşması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

Özel Aykırılık Halleri

…

…” düzenlemesi,

Anılan Tasarı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde “… 36.8. 1593 sayılı Kanunun 126 ncı maddesinde; “Gıda üretim ve satış yerleri ve toplu tüketim yerleri ile insan bedenine temasın söz konusu olduğu temizlik hizmetlerine yönelik sanatların ifa edildiği iş yeri sahipleri ve bu iş yerlerinin işletenleri, çalışanlarına, hijyen konusunda bu iş yerlerindeki meslek ve faaliyetin gerektirdiği eğitimi vermeye veya çalışanların bu eğitimi almalarını sağlamaya, belirtilen eğitimleri almış kişileri çalıştırmaya, çalışan kişiler ise bu eğitimleri almaya mecburdurlar. Bizzat çalışmaları durumunda, iş yeri sahipleri ve işletenleri de bu fıkra kapsamındadır. Bulaşıcı bir hastalığı olduğu belgelenenler ile iş yerinin faaliyet ve hizmetlerinden doğrudan yararlananları rahatsız edecek nitelikte ve görünür şekilde açık yara veya cilt hastalığı bulunanlar, bizzat çalışan iş yeri sahipleri ve işletenleri de dâhil olmak üzere, alınacak bir raporla hastalıklarının iyileştiği belgeleninceye kadar, birinci fıkrada belirtilen iş yerlerinde çalışamaz ve çalıştırılamazlar. Çalışanlar, hastalıkları konusunda işverene bilgi vermekle yükümlüdür.” hükmü yer almaktadır.

Bu kapsamda; hijyen eğitimi sertifikası bulunmayan personelin hijyen eğitiminin yüklenici tarafından verilmesi gerekmektedir. Yüklenici, her giriş yaptığı personele sağlık kontrolü yaptırmakla yükümlü olup, sonuçlarını ilgili kuruluşa vermek ve personel dosyasında bulundurmak zorundadır. Yüklenici; tifo, paratifo, diğer enfeksiyon hastalıkları, amipli veya basili dizanteri gibi enfeksiyonlara, cilt hastalıklarına yakalanan ya da bunların taşıyıcısı olan personeli çalıştıramaz. İlgili kuruluş sağlık kontrolü ile ilgili isteklerini yükleniciye bildirdiğinde yüklenici bu istekleri yerine getirmekle yükümlüdür…” düzenlemesi,

Malzeme Dâhil Mamul Yemek Hizmet Alımlarına İlişkin Teknik Şartname’nin “Kuruluşlarda Tam Zamanlı Çalışacak Personellerin Sayısı ve Nitelikleri” başlıklı “J” maddesinde ” 1.Kısım Şehit Hakan Duyğal Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü

2.Kısım Engelsiz Yaşam Bakım Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi Müdürlüğü

3.Kısım Kadın Konukevi Müdürlüğü

4.Kısım Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi Müdürlüğü

5.Kısım Çocuk Evleri Sitesi Müdürlüğü

” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde personelin yıllık izinli olması halinde aynı gün, personelin yıllık izin dışında (personelin istifa etmesi, İş Kanunu’nun Ek madde 2 kapsamındaki mazeret izni kullanması, raporlu olması gibi) herhangi bir nedenle işe gelmemesi halinde ise ertesi gün; ihale dokümanlarında belirtilen şartlara haiz başka bir personel temin edilmemesi durumunun özel aykırılık halleri içerisinde sayıldığı, bahse konu düzenlemelerin hizmetin ifasının eksiksiz bir şekilde yerine getirilmesini teminen idare tarafından konulan tedbir amaçlı bir düzenleme olduğu, ihale konusu işin “Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama, Dağıtımı ve Sonrası Hizmet Alımı” olduğu, ihale dokümanında hizmetin sunulmasıyla görevli toplam 25 personelin çalıştırılacağının belirtildiği, iddiaya konu edilen Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.25’inci maddesinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarına ilişkin olduğu, ancak başvuruya konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı niteliği taşımadığı, dolayısıyla başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın “Uygulama esasları” başlıklı 7’nci maddesinde“(1) Bu Esaslara tabi hizmet alımı ihalelerinde fiyat farkı uygulanabilmesi için söz konusu işlerin ihalelerine ilişkin idari şartname ve sözleşmelerde bu Esaslara göre fiyat farkı hesaplanacağının belirtilmiş olması gerekir. Bu hizmet alımı ihalelerinde aşağıdaki hususlar çerçevesinde düzenleme yapılır.

a) Sözleşme süresi 365 takvim gününü aşan hizmet alımlarında tüm girdiler için fiyat farkı hesaplanacağına ilişkin düzenlemeye yer verilmesi zorunludur.

b) Sözleşme süresi 365 takvim gününü aşmayan;

1) İhale dokümanında personel sayısı belirlenerek haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı düzenlenen hizmet alımlarında, sadece 6 ncı maddeye göre veya idarelerin takdirine bağlı olarak tüm girdiler için fiyat farkı hesaplanacağına ilişkin düzenlemeye yer verilir.

2 ) Diğer hizmet alımlarında tüm girdiler için fiyat farkı hesaplanacağına ilişkin düzenlemeye yer verilebilir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımlarında fiyat farkı” başlıklı 81’inci maddesinde, “81.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanıldığı hizmet alımlarında işçilik maliyetlerine ilişkin fiyat farkı hesaplanacağının ihale dokümanında belirtilmesi gerekmektedir.

81.2. 81.1 inci madde hükmü saklı kalmak kaydıyla, fiyat farkı hesaplanması öngörülen hizmet alımı ihalelerinde, işte kullanılacak tüm girdilere ilişkin ağırlık oranlarını gösterir sabit katsayıların işin niteliğine ve işte kullanılacak girdilere uygun biçimde ve tüm katsayıların toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenmesi ve ihale dokümanında gösterilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda işin niteliği, girdilerin yaklaşık maliyet içindeki ağırlık oranı ve işlevi gibi hususlar dikkate alınarak asli ve tali unsurlar ile bunlara ilişkin ağırlık oranı katsayıları belirlenir. Tali unsurlara ilişkin ağırlık oranının belirlenmediği durumlarda bu unsurların ağırlık oranının asli unsurlara dahil olduğu kabul edilir.

Örneğin fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin düzenlemelerde;

Malzeme dahil yemek hazırlama hizmeti alımı ihalelerinde işçilik (a1 ve/veya a2) ve yemek yapımında kullanılacak ana girdiler (b3),

Malzeme hariç yemek hazırlama hizmeti alımı ihalelerinde işçilik (a1 ve/veya a2) girdisi,

Araç/iş makinesi kiralama hizmet alımı ihalelerinde şoför/operatör çalıştırılması halinde işçilik (a1 ve/veya a2), idare tarafından karşılanmayan akaryakıt (b1) ile araç/iş makinelerinin yaşına ve işin süresine bağlı olarak amortisman (c) girdileri,

Personel taşıma hizmet alımı ihalelerinde şoför çalıştırılması halinde işçilik (a1 ve/veya a2), idare tarafından karşılanmayan akaryakıt (b1) ile araçların yaşına ve işin süresine bağlı olarak amortisman (c) girdileri,

Yazılım veya bilgi yönetim sistemi hizmeti alımı ihalelerinde işçilik (a1 ve/veya a2) girdisi,

asli unsur olarak belirlenebilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesine “9.1. İşe başlama tarihi 01.03.2025; işi bitirme tarihi 31.12.2025” düzenlemesi,

“Fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması şartları” başlıklı 14’üncü maddesinde “14.2. Bu sözleşme kapsamında yapılan işler için fiyat farkı hesaplanacaktır.

Tüm Kısımlar için:

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın 6’ncı maddesine göre fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu hizmet alımının 365 takvim gününü aşan hizmet alımı olmadığı, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın 7.1’inci maddesi uyarınca 365 takvim gününü aşmayan hizmet alımı ihalelerinde ihale dokümanında personel sayısı belirlenerek haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı düzenlenen hizmet alımlarında, sadece aynı Esasların 6’ncı maddesine göre veya idarelerin takdirine bağlı olarak tüm girdiler için fiyat farkı hesaplanacağına ilişkin düzenlemeye yer verilebileceği, idare tarafından sadece esasların 6’ncı maddesine göre fiyat farkı hesaplanacağının belirtilmesinin söz konusu hükme uygun ve yeterli olduğu, dolayısıyla fiyat farkı öngörülmeyen diğer girdilere ilişkin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 81.2’nci maddesinde belirtilen usule göre bir belirleme yapılmasının zorunlu olmadığı anlaşılmış başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddiasının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.