İtirazen şikayet başvurusunun ihale sürecini durdurma etkisi idarenin bilgilendirme yükümlülüğünü nasıl etkiler (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Goldman Destek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İller Bankası Anonim Şirketi Yatırım Koordinasyon Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/33336 İhale Kayıt Numaralı “İller Bankası Aş Genel Müdürlüğü 18 Ay Süreli Sürücü Hizmet Alımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İller Bankası Anonim Şirketi Yatırım Koordinasyon Dairesi Başkanlığıtarafından 10.02.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İller Bankası Aş Genel Müdürlüğü 18 Ay Süreli Sürücü Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Goldman Destek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 06.05.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 12.05.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.05.2025 tarih ve 184026 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.05.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/984 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, sözleşmeye davet yazısının 11.03.2025 tarihinde gönderildiği, sözleşmeye davet süresi içinde Sözleşme Tasarısı’nın 36.5’inci maddesi ile Teknik Şartname’nin 8.4’üncü ve 14.5’inci maddelerinde yer alan düzenlemelerin kamu ihale mevzuatına ve hukuka uygun olmadığı gerekçesi ile sözleşme davet yazısının geri çekilmesine ve ihalenin iptal edilmesi gerektiğine yönelik idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarece şikâyet başvurusunun reddedilmesi üzerine Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu, şikayet başvurusunun reddedildiği 16.04.2025 tarihli ve 2025/UH.IV-921 sayılı Kurul kararının 24.04.2025 tarihinde kendilerine tebliğ edildiği, kararın tebliğ edildiği 24.04.2025 tarihinden sonra kendilerine herhangi bir bilgilendirme yapılmadığı, bu itibarla Anayasanın 40’ncı maddesi gereğince 06.05.2025 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunulduğu, idarece verilen cevap yazısında “16.04.2025 tarihli ve 2025/UH.IV-921 sayılı kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren 2 gün içerisinde sözleşme imzalamaya gelmediğimiz gerekçesi ile Kamu İhale Kanunun 44. Maddesi gereği geçici teminatımızın gelir kaydedileceği, aynı zamanda Kanunun 58. Maddesi gereğince de firmamız hakkında kamu ihalelerinden yasaklama kararı verilmesi işlemlerine başlandığı” ifade edildiği,

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 55’inci maddesine göre şikâyet başvurusu ile itirazen şikâyet başvurularının ihale sürecini durdurma ve sözleşmenin imzalanması sürecini erteleme etkisinin olduğu, ihale sürecine ilişkin olayda itirazen şikayet başvurusuna ilişkin alınan kararın tebliği edildiği 24.04.2025 tarihinden sonra ihale sürecine ilişkin idarenin doğru bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle 24.04.2025 tarihinden sonra sözleşme imzalamaya gelinmediği gerekçesi ile geçici teminatın gelir kaydedilmesi ve yasaklama kararı verilmesi yönünde yaptırım uygulanmasına yönelik yapılan işlemde hukuka ve kamu ihale mevzuatına uygunluk bulunmadığı,

EKAP kayıtlarında yer alan ihale sonuç bildirimine göre idarece ihalede ikinci en avantajlı teklif sahibi istekli olarak belirlenen İrt Kurumsal İnşaat Temizlik Enerji Elektrik Ltd. Şti. ile 27.03.2025 tarihinde sözleşme imzalandığı, kendilerinin sözleşme imza yetkisinin idarece usule uygun olmadan tek taraflı olarak hak kaybına uğratıldığı,

Sonuç olarak, idarenin doğru bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle ve usule uygun olmayan şekilde diğer istekli ile 27.03.2025 tarihinde sözleşme imzalanması sonucunda 27.03.2025 tarihi itibariyle ihale sürecinin sona erdirildiği, 24.04.2025 tarihinden sonra sözleşme imzalanmadığı gerekçesi ile geçici teminatın gelir kaydedilmesinin ve yasaklama kararı verilmesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması başlıklı 40’ncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

…

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,

“Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.

İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.” hükmü,

“Sözleşmeye davet” başlıklı 42’nci maddesinde “41 inci maddede belirtilen sürelerin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir. Yabancı istekliler için bu süreye oniki gün ilave edilir. Sözleşmenin imzalanacağı tarihte, ihale sonuç bilgileri Kuruma gönderilmek suretiyle ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur.” hükmü,

“Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu” başlıklı 44’üncü maddesinde “İhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir.

Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve usullere göre sözleşme imzalayabilir. Ancak ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ile sözleşme imzalanabilmesi için, 42 nci maddede belirtilen on günlük sürenin bitimini izleyen üç gün içinde ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye 42 nci maddede belirtilen şekilde tebligat yapılır.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin de sözleşmeyi imzalamaması durumunda ise, bu teklif sahibinin de geçici teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.” hükmü,

“Kamu İhale Kurumu” başlıklı 53’üncü maddesinde “a) Bu Kanunla verilen görevleri yapmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve malî özerkliğe sahip Kamu İhale Kurumu kurulmuştur. Kamu İhale Kurumu, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkilidir.

…

b) Bu Kanuna göre yapılacak ihaleler ile ilgili olarak Kurumun görev ve yetkileri aşağıda sayılmıştır:

1) İhalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde idarece yapılan işlemlerde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığına ilişkin şikayetleri inceleyerek sonuçlandırmak…” hükmü,

“İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.

Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.

Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır…” hükmü,

“İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesi “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.

…

İdare, şikayet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikayetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.

Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.

İdareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz.” hükmü,

“Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.

Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.

Kanunda belirtilen sürelere ve usule uyulmadan sözleşme imzalanmış olması veya itirazen şikayet başvurusundan feragat edilmesi itirazen şikayet başvurusunun incelenmesine ve 54 üncü maddede sayılan kararlardan birinin alınmasına engel teşkil etmez.” hükmü,

“Yargısal inceleme” başlıklı 57’inci maddesinde “Şikâyetler ile ilgili Kurum tarafından verilen nihai kararlar Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebilir ve bu davalar öncelikle görülür.” hükmü yer almaktadır.

İller Bankası A.Ş. Yatırım Koordinasyon Dairesi Başkanlığı tarafından “İller Bankası Aş Genel Müdürlüğü 18 Ay Süreli Sürücü Hizmet Alımı” işinin açık ihale usulüyle 10.02.2025 tarihinde gerçekleştirildiği, ihaleye 6 isteklinin katıldığı, 3 isteklinin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olması nedeniyle Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin ilgili maddesine göre puanlama yapıldığı, puanlama sonucunda 3 isteklinin de aynı puanı aldığı, bunun sonucunda isteklilerin kura çekimine davet edildiği, kura sonucunda ihalenin Goldman Destek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin de İrt Kurumsal İnşaat Temizlik Enerji Elektrik Ltd. Şti. olduğu görülmüştür.

İhale komisyonu kararının 18.02.2025 tarihinde EKAP üzerinden isteklilere bildirildiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli İrt Kurumsal İnşaat Temizlik Enerji Elektrik Ltd. Şti. tarafından 27.02.2025 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, İdare tarafından aynı gün şikâyetin reddedilerek cevabın tebliğ edildiği, şikâyete cevap yazısı üzerine 10 günlük itirazen şikâyet başvuru süresi tamamlandıktan sonra idarece ihale üzerinde bırakılan istekliye 11.03.2025 tarihinde sözleşmeye davet yazısının gönderildiği, ihale üzerinde bırakılan istekli Goldman Destek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından da 20.03.2025 tarihinde ihale dokümanındaki bazı düzenlemelerin mevzuata aykırı olduğuna yönelik şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarece cevabın süresinde olmadığı gerekçesiyle reddedilerek 21.03.2025 tarihinde EKAP üzerinden bildirildiği görülmüştür.

Ayrıca EKAP üzerinden yapılan inceleme neticesinde de 26.03.2025 tarihinde ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ikinci istekli olarak belirlenen İrt Kurumsal İnşaat Temizlik Enerji Elektrik Ltd. Şti.nin sözleşme imzalamaya davet edildiği, 27.03.2025 tarihinde de sözleşmenin imzalandığı görülmüştür.

Bunun üzerine Goldman Destek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 02.04.2025 tarihinde Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu, başvuru sahibinin ihale dokümanına yönelik itirazının 16.04.2025 tarihli ve 2025/UH.IV-921 sayılı kararı ile süre ve şekil yönünden reddedildiği, ayrıca söz konusu kurul kararının başvuru sahibine EKAP üzerinden 24.04.2025 tarihinde bildirildiği görülmüştür.

16.04.2025 tarihli ve 2025/UH.IV-921 sayılı Kurul kararı üzerine başvuru sahibi tarafından 06.05.2025 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulmuş olup idarenin 12.05.2025 tarihli cevabına istinaden 15.05.2025 tarihinde Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

İdarenin 12.05.2025 tarihinde EKAP üzerinden bildirdiği cevap yazısında; ihale üzerinde kalan istekli sözleşme imzalamaya gelmediği gerekçesiyle teminatının gelir kaydedilerek yasaklama kararı verilmesi işlemlerine başlanıldığı belirtilmiştir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ve yapılan inceleme ve tespitler neticesinde şikayet ve itirazen şikayet başvurularının ihale sürecini durdurma ve sözleşmenin imzalanması sürecini erteleme etkisinin olduğu, başvurular sonucunda alınacak kararların sonucunun (başvuru red, şikayet red, düzeltici işlem belirlenmesi, iptal) bu durumu değiştirmeyeceği, başvuru sahibi istekli tarafından 10 günlük sözleşme imzalama süresi içinde şikayet sürecinin başlatılması nedeniyle sözleşmenin imzalanma sürecini şikayet neticesine kadar erteleyeceğinden idare tarafından şikayet süreci tamamlanmadan, süresinde sözleşme imzalamaya yanaşmadığı gerekçesiyle mevzuatta öngörülen yaptırımların uygulanamayacağı ve kesintiye uğrayan sözleşmeye davet sürecinin yeniden başlatılması gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 101.344,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde 101.344,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibinin sözleşmeye davet edilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.