Bulgu Künyesi:
- Denetim Yılı: 2023
- Denetlenen Kurum: Genel Bütçeli İdareler ve Tesisleri
- İlgili Mevzuat:
- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 35)
- Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 11)
- Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 102)
- 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (AATUHK)
Tespit Edilen Eksiklik:
Denetim kapsamında yapılan incelemelerde, bazı Vergi Dairesi Müdürlükleri tarafından harcama yetkilisi mutemetlerine verilen iş avans ve kredilerinin yasal süre içinde mahsup edilmediği veya artan tutarların iade edilmediği tespit edilmiştir. Ayrıca, süresinde mahsup edilmeyen bu avans ve kredilerin 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına borç kaydedilmediği belirlenmiştir.
Bu eksiklik, 2022 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da tespit edilmiş olup, 2023 yılında aynı uygulamanın devam ettiği anlaşılmıştır.
Mevzuat Çerçevesinde Değerlendirme:
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 35):
- Harcama yetkilisinin uygun görmesi halinde ivedi veya zorunlu giderler için avans veya kredi verilebilir.
- Ön ödeme yapılan mutemetler, harcamalarına ilişkin belgeleri avans için 1 ay, kredi için 3 ay içinde muhasebe yetkilisine sunmalı ve artan tutarı iade etmelidir.
- Süresi içinde mahsup edilmeyen avanslar için 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 11):
- Süresinde mahsup edilmeyen avanslar için 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılması gerekir.
- Geçerli mazereti olmaksızın süresinde mahsup yapmayan mutemetler hakkında disiplin hükümleri uygulanır.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 102):
- Süresinde mahsup edilmeyen avans ve kredilerin, 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir.
İdarenin Açıklaması ve Alınan Önlemler:
Kamu idaresi, bulgu konusu hususla ilgili olarak Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Valiliklere (Defterdarlık Gelir Müdürlüğü) 2024 yılı için gerekli talimatların verildiğini ifade etmiştir. Ancak bu sorunun 2022 yılında da tespit edilmesine rağmen giderilmemiş olması, önlemlerin etkin bir şekilde uygulanmadığını göstermektedir.
Öneriler:
Avans ve Kredilerin Takibi Güçlendirilmelidir:
- Vergi Dairesi Müdürlükleri, verilen avans ve kredilerin süresi içinde mahsup edilmesini düzenli olarak takip etmelidir.
- Muhasebe yetkilileri, mutemetlerin harcamalarını yasal süre içinde belgeleyip belgelemediğini kontrol etmelidir.
Süresinde Mahsup Edilmeyen Avanslar İçin Yasal İşlem Başlatılmalıdır:
- Mahsup süresi dolmuş avans ve krediler için 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanmalı ve tahsil süreci başlatılmalıdır.
- Mutemetlerin sorumluluğuna ilişkin disiplin hükümleri işletilmelidir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabına Borç Kaydı Yapılmalıdır:
- Süresi içinde mahsup edilmeyen avans ve krediler, 140 Kişilerden Alacaklar Hesabında izlenmelidir.
- Bu kayıtların düzenli tutulması için muhasebe sisteminde kontroller artırılmalıdır.
Eğitim ve Farkındalık Artırılmalıdır:
- Harcama yetkilileri ve mutemetler, ön ödemenin yasal çerçevesi ve süreleri hakkında bilgilendirilmelidir.
- Denetimlerde tespit edilen eksikliklerin tekrar etmemesi için eğitimler düzenlenmelidir.
Sonuç:
Denetim bulguları, avans ve kredilerin süresi içinde mahsup edilmediğini, ayrıca süresi geçmiş avans ve kredilerin 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına işlenmediğini göstermektedir. İlgili idare tarafından önlem alınacağı belirtilmiş olsa da, bu durumun 2022 yılında da tespit edilmesine rağmen devam etmesi, önlemlerin yeterince uygulanmadığını göstermektedir.
Bu nedenle, ilgili mevzuat hükümlerine tam uyum sağlanmalı, eksikliklerin tekrarlanmaması için sistematik takip mekanizmaları oluşturulmalı ve mutemetlerin sorumlulukları konusunda gerekli yasal işlemler uygulanmalıdır.
