İhalede tek teklifin yaklaşık maliyetin altında olması rekabetin sağlanamaması gerekçesiyle iptal için yeterli midir (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Barışlar Medikal Teknik Elektronik İm. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Muş İl Sağlık Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/24202 İhale Kayıt Numaralı “24 Aylık Bt (Bilgisayarlı Tomografi) Hizmet Alımı” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Muş İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 13.02.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “24 Aylık Bt (Bilgisayarlı Tomografi) Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Barışlar Medikal Teknik Elektronik İm. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından10.03.2025 tarih ve 180042 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.03.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/569 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; 05.03.2025 tarihli karar ile ihale komisyonunca ihale uhdesinde bırakılan isteklinin teklifi her ne kadar yaklaşık maliyetin altında olsa da, ihaleye iştirak eden firma sayısının yetersiz olması ve rekabetin sağlanamaması nedeniyle ihalenin iptal edildiği, idarenin iptal gerekçesinin Kamu İhale Kanunu’na aykırı olduğu, idareye ihalenin iptali konusunda bir takdir yetkisi sunulmuş olmakla birlikte, bu takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığı, takdir yetkisinin anılan Kanun’un temel ilkelerine uygun şekilde, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek kullanılması ve somut olaya ilişkin koşulların dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği, idarenin ihaleyi iptal gerekçelerinin de hukuka uygun olmasının zorunluluk olduğu, başvuruya konu ihalenin, açık ihale usulüyle yapıldığı, ihalede rekabet, eşit muamele ve kaynakların verimli kullanılması gibi bütün kriterlerin sağlandığı, idarenin de ihale komisyon kararında kendilerinin teklifinin, yaklaşık maliyetin altında ve geçerli teklif olarak tespit ettiği, ihale konusu işin kendi üzerlerine ihale edilmesinin uygun görüldüğü, ihale komisyonunun bu değerlendirmeyi yaparak kendilerinin teklifini ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak tespit ederken, idarenin ihaleyi iptal kararının açıkça Kanun’a aykırı olduğu, idarenin ihaleyi iptal işleminin güvenirlik ilkesini zedelediği, kamu ihale mevzuatı kapsamında açık ihale usulü gerçekleştirilen hizmet alımı ihalelerinde rekabet ortamının sağlanması açısından bulunması gereken asgari teklif sayısına ilişkin bir sınırlama bulunmadığı, tekliflerinin Teknik ve İdari Şartname’yi karşıladığı ve yaklaşık maliyetin % 92,6’sına tekabül ettiği, diğer bir ifadeyle tekliflerinin yaklaşık maliyetin %7,4 altında olduğu, ihalenin iptal gerekçesinde yaklaşık maliyet hesabının hatalı olması nedeniyle yeniden yapılması gerekliliğine işaret eden bir hususun da ifade edilmediği, ihalenin iptali kararının uygun olmadığı, idarenin ihalenin iptal kararının iptaline karar verilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Bahse konu Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 64’üncü maddesinin birinci fıkrasında “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 24 AYLIK BT (BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ) HİZMET ALIMI

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

24 AYLIK BT (BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ) HİZMET ALIMI

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Muş Devlet Hastanesi” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “İhale kararının onaylanması veya iptali” başlıklı 37’nci maddesinde “…37.3. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

37.4. İhale; kararın ihale yetkilisince onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” düzenlemesi yer almaktadır.

13.02.2025 tarihindeyapılan bahse konu ihaleye 1 isteklinin katıldığı, 03.03.2025 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Barışlar Medikal Teknik Elektronik İmalat İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin bulunmadığı, daha sonra,05.03.2025 tarihli karar ile “İhale komisyonunca ihale uhdesinde bırakılan firmanın teklifi her ne kadar yaklaşık maliyetin altında olsa da, ihaleye iştirak eden firma sayısının yetersiz oluşu ve rekabetin sağlanamamasından dolayı iptal edilmiştir.” ifadesine yer verilerek ihalenin iptal edildiği görülmektedir.

4734 sayılı Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde, ihale komisyonu kararı üzerine idarenin, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu, ihalenin iptal edilmesi halinde bu durumun bütün isteklilere derhal bildirileceği, idarenin bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği ancak talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerinin talep eden isteklilere bildirileceği hüküm altına alınmış olup bu çerçevede ihaleyi yapan idarelere ihaleyi iptal etme konusunda takdir yetkisinin tanındığı ancak bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda usule ve amaca uygun olarak kullanılması ve bu hususların değerlendirilmesinde somut olaya ilişkin koşulların dikkate alınarak anılan Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler çerçevesinde karar verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile somut olay birlikte değerlendirilerek idarenin iptal gerekçesi ile sınırlı olarak yapılan incelemede, ihaleye iştirak eden firma sayısının yetersiz olması ve rekabetin sağlanamaması nedeniyle ihalenin iptal edildiği anlaşılmaktadır.

Kamu ihale mevzuatı kapsamında yapılan ihalelerde rekabet ortamının oluşması açısından verilen teklif sayısı önem arz etmekle birlikte bahse konu ihalede verilen tek teklifin başvuru sahibi Barışlar Medikal Teknik Elektronik İm. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından verildiği görülmektedir. Söz konusu ihalenin, idare tarafından ihaleye iştirak eden firma sayısının yetersiz olması ve rekabetin sağlanamaması nedeniyle iptal edilmesi işleminin idarenin takdir yetkisinde bulunduğu anlaşılmakta olup, idarece yapılan işlemde herhangi bir aykırılık bulunmamaktadır. Bu sebeple, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.