İhale sürecinde belgelerdeki eksiklik teklifin değerlendirme dışı bırakılmasına neden olur mu (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Şeref ÖZDEMİR,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Yol Yapım Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/205716 İhale Kayıt Numaralı “Pazarcık ve Çağlayancerit İlçeleri Asfalt Yama Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Yol Yapım Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı tarafından 18.03.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Pazarcık ve Çağlayancerit İlçeleri Asfalt Yama Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Şeref Özdemir‘in 28.04.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 29.04.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 08.05.2025 tarih ve 183613 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.05.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/939 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif vermeye yetkili olunduğuna ilişkin sunulan belgelerin, vekâletnamenin, iş deneyimini tevsik için sunulan belgelerin, geçici teminat mektubunun mevzuata ve İdari Şartname’nin 7’nci maddesine uygun olmadığı, ortaklık oranlarının gerçeği yansıtmadığı, idare tarafından talep edilen belgelerin istekli tarafından belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunulmadığı,

2) İhale üzerinde bırakılan istekli için fiyat dışı unsur puanlamasının yanlış hesaplandığı, teklifinin geçersiz sayılması gerektiği,

3) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilmesinin mevzuata uygun olmadığı, Bakanlık tarafından yayımlanan rayiç bedellerin altında fiyat öngörüldüğü, sunulan Ek.O-6 nolu satış tutarı tespit tutanağının Tebliğ’in 45’inci maddesine uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kanun’un “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.

Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

İdari Şartname’nin 2.1’inci maddesinde “İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Pazarcık ve Çağlayancerit İlçeleri Asfalt Yama Yapım İşi

…

e) Miktarı: 17.000 Ton asfalt yama

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Kahramanmaraş İli Pazarcık ve Çağlayancerit İlçelerindeki yol ağlarına dahil olan mahalle yolları “ düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin 7’nci maddesinde “…7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir.

a) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren bilgiler;

1) (Mülga: 20/06/2021-31517 R.G./5.md.; yürürlük: 19/08/2021)

2) Tüzel kişilerde; isteklilerin yönetimindeki görevliler ile, ilgisine göre, ortaklar ve ortaklık oranlarına (halka arz edilen hisseler hariç)/üyelerine/kurucularına ilişkin bilgiler idarece EKAP’tan alınır.

b) Bu Şartname ekinde yer alan standart forma uygun teklif mektubu,

c) Bu Şartnamede belirlenen geçici teminata ilişkin standart forma uygun geçici teminat mektubu veya geçici teminat mektupları dışındaki teminatların Saymanlık ya da Muhasebe Müdürlüklerine yatırıldığını gösteren makbuzlar.

ç) Bu Şartnamenin 7.4. ve 7.5. maddelerinde belirtilen, şekli ve içeriği ilgili uygulama yönetmeliklerinde düzenlenen yeterlik belgeleri,

d) Vekaleten ihaleye katılma halinde, vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname.

…

7.4. Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

7.4.1. Bu madde boş bırakılmıştır.

7.4.2. Bu madde boş bırakılmıştır.

7.4.3. Bu bent boş bırakılmıştır.

7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,

ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 50’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.

…

7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir: ”Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği” eki Yapım İşleri Benzer İş Grupları Listesi’nde yer alan AV GRUP KARAYOLU İŞLERİ (Altyapı -Üstyapı) Yapım İşleri benzer iş olarak kabul edilecektir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin 26’ncı maddesinde “26.1. İstekliler teklif ettikleri bedelin % 3’ünden az olmamak üzere kendi belirleyecekleri tutarda geçici teminat vereceklerdir. Teklif edilen bedelin %3’ünden az oranda geçici teminat veren isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.

26.2. İsteklinin ortak girişim olması halinde toplam geçici teminat miktarı, ortaklık oranına veya işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen teklif tutarlarına bakılmaksızın ortaklardan biri veya birkaçı tarafından karşılanabilir. Ancak ortaklardan herhangi biri tarafından Kanun kapsamındaki idarelere taahhüt edilenler dışında yurt dışında gerçekleştirilen işlerden elde edilen iş deneyiminin kullanılması durumunda, belgeyi kullanan ortak tarafından ilgisine göre iş ortaklıklarındaki hissesi oranında veya konsorsiyumlarda işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen teklif tutarının toplam teklif tutarına karşılık gelen oranda geçici teminat verilmesi zorunludur.

26.3. Geçici teminat olarak kullanılan teminat mektuplarında geçerlilik tarihi belirtilmelidir. Bu tarih, 14.08.2025 tarihinden önce olmamak üzere istekli tarafından belirlenir.

26.4. Geçici teminatı ihalede istenilen katılma şartlarını sağlamayan teklifler değerlendirme dışı bırakılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

16.04.2025 tarihli ihale komisyonu kararından açık ihale usulü ile gerçekleştirilen başvuruya konu ihalede 48 adet ihale dokümanının indirildiği, 18.03.2025 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 38 isteklinin e-teklif sunduğu, idare tarafından yapılan değerlendirmeler neticesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin Asyurt Tarım Ürünleri Petrol Gıda İnşaat Nakliye İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise Desa İnş. San. Tic. Ltd. Şti. olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanun’un 37’nci maddesi gereğince, idarelerin istekliler tarafından beyan edilen/sunulan belgelerin İdari Şartname’nin ilgili maddelerinde yer alan asgari kriterler doğrultusunda değerlendirmeleri gerektiği, gerekli belgelerin sunulmadığı/beyan edilmediği veya sunulan belgelerin asgari kriterleri karşılamadığı durumlarda tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği anlaşılmış olup mevcut ihaleye ait İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde teklif vermeye yetkili olunduğuna ilişkin bilgi ve belgelerin, iş deneyimini tevsik için sunulacak belgelerin ve geçici teminatlarının sunulmasının/beyan edilmesinin zorunlu tutulduğu anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunda teklif vermeye yetkili olunduğuna ilişkin ilgili kısımların incelenmesi neticesinde, ilgili bilgilerin EKAP uygulaması üzerinden teklifin oluşturulması sırasında MERSİS sistemi üzerinden alındığı, ticaret sicili bilgilerinin yer aldığı MERSİS (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi) entegrasyonu ile tüzel kişiliğin ortakları, ortaklık oranları ile yöneticilere ilişkin bilgilerin yeterlik bilgileri tablosuna aktarıldığı, Asyurt Tarım Ürünleri Petrol Gıda İnşaat Nakliye İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi adına sunulan teklifin, şirketin tek ortağı ve temsile yetkili şirket müdürü olan Bilal Yeşilyurt tarafından e-imza ile imzalandığı, bu kişinin ihale tarihi itibarıyla şirketi temsile yetkili olduğu anlaşılmış olup bu doğrultuda, İdari Şartname’nin 7.1 maddesine uygun olarak teklifin yetkili kişi tarafından imzalandığı ve yapılan işlemlerde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Yukarıda aktarılan İdari Şartname’nin 7.5 ve 7.6’ncı maddeleri gereğince, şikayete konu ihaleye katılan isteklilerce teklif ettikleri bedelin %50’sinden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerektiği, ihalede benzer iş olarak yapım işlerinde benzer iş grupları tebliğinin eki olan yapım işlerinde benzer iş grupları listesinde yer alan (A) V. Grup: Karayolu İşleri (Altyapı -Üstyapı) Yapım İşlerinin belirlendiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede ihale üzerinde bırakılan istekli Asyurt Tarım Ürünleri Petrol Gıda İnşaat Nakliye İthalat ihracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin yeterlik tablosunda iş deneyim belgesi olarak: iki adet iş bitirme belgesi beyan edildiği, bunlardan ilkinin “2018/87982-2865943-1-3” şeklinde beyan edildiği, söz konusu iş deneyim belgesinin EKAP üzerinden yapılan teyidinde, Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından “Eskişehir ili Tepebaşı ve Odunpazarı İlçeleri Finişher ile BSK Asfalt (aşınma tabakası) yapım işi” işine ilişkin olarak Asyurt Tarım Ürünleri Petrol Gıda İnşaat Nakliye İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi adına düzenlendiği, uygulanan yapı tekniğinin “BSK Asfalt (aşınma) tabakası 15.222,024 Ton /Finişher ile BSK asfalt aşınma tabakası yapılması” şeklinde ifade edildiği, belgeye konu işin ihale tarihinin “28.03.2018”, geçici kabul tarihinin “18.09.2018”, belge tutarının “2.506.584,74 TL” olduğu şeklinde bilgilerin yer aldığı,

İkinci satırda “2023/374810-7408964-1-1” bilgisinin beyan edildiği, söz konusu iş deneyim belgesinin EKAP üzerinden yapılan incelemesinde: Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü tarafından “Yol Ağında Muhtelif Kesimlerde Sanat Yapısı Yapım İşi” işine ilişkin olarak Bilyol İnşaat Petrol Nakliye Tarım Yol Yapım Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi (51,00%); Asyurt Tarım Ürünleri Petrol Gıda İnşaat Nakliye İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi (49,00%) adına düzenlendiği, uygulanan yapı tekniğinin “Sanat yapıları (beton hendek kaplama, taş istinat duvarı, betonarme istinat duvarı, tretuvar yapımı vb.)” şeklinde ifade edildiği, belgeye konu işin ihale tarihinin “10.05.2023”, geçici kabul tarihinin “15.03.2024”, belge tutarının “37.295.616,12 TL” olduğu şeklinde bilgilerin yer aldığı anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından beyan edilen ilk iş bitirme belgesi incelendiğinde, belgeye konu işin içeriği ve yapı tekniği açısından ihale konusu iş ile uyumlu olduğu ve herhangi bir ayrıştırmaya gerek olmadan güncellenmesinin uygun olduğu, EKAP üzerinde yer alan modül aracılığı ile yapılan belge tutarı güncellemesinde söz konusu iş bitirme belgesinin güncel tutarının 29.493.100,69 TL olduğu, şikayete konu ihaleye sunulan teklif bedeli göz önüne alındığında ve İdari Şartname’de aranan asgari belge tutarını karşıladığı, 18.09.2018 geçici kabul tarihli yukarıda yer verilen iş bitirme belgesinin “İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan… işler”e ilişkin olması kriterini de karşıladığı anlaşılmış olup ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş deneyimini tevsik için sunulan anılan belgenin İdari Şartname’nin ilgili maddelerinde yer alan asgari şartları karşıladığı ve başvuru sahibinin aksi yöndeki iddialarının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Bununla birlikte, yukarıda incelemesi yapılan iş bitirme belgesinin asgari yeterlik kriterlerini karşılaması nedeniyle yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen ikinci iş bitirme belgesine yönelik ayrıca bir değerlendirme yapılmamıştır.

İhale üzerinde bırakılan Asyurt Tarım Ürünleri Petrol Gıda İnşaat Nakliye İthalat İhracat San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan geçici teminatın incelenmesi neticesinde, ihale üzerinde bırakılan Asyurt Tarım Ürünleri Petrol Gıda İnşaat Nakliye İthalat İhracat San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif tutarının 31.959.830,00 TL olduğu, söz konusu istekli tarafından başvuruya konu ihalede karşılanması gereken asgari geçici teminat tutarının (31.959.830,00x%3= ) 958.794,90 TL olduğu, İdari Şartname’nin 26.3’üncü maddesinde, geçici teminat olarak kullanılan teminat mektuplarında geçerlilik tarihinin 14.08.2025 tarihinden önce olmaması gerektiğinin düzenlendiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunun “Teminata İlişkin Bilgiler” başlıklı kısmının “Geçici Teminat Mektubu/Kefalet Senedi” satırında Takasbank Referans Numarası “M101012572859773R” şeklinde beyan edildiği, EKAP üzerinden yapılan sorgulamada Takasbank kayıtlarına bakıldığında, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan geçici teminat mektubu tutarının 1.250.000 TL olarak Vakıf Katılım Bankası A.Ş. Batman şubesine yatırıldığı, geçerlilik tarihinin ise 15.09.2025 olduğu tespit edilmiş olup ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan geçici teminatın İdari Şartname’nin 26’ncı maddesinde yer alan şartları karşıladığı ve başvuru sahibinin aksi yöndeki iddialarının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Bununla birlikte, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından beyan edilen teklif vermeye yetkili olunduğuna ilişkin bilgiler, iş deneyim belgesi ve elektronik geçici teminatlarının tümü EKAP üzerinden teyit edilebilecek nitelikte olduğundan, idarenin anılan belgeleri yeniden istekliden istemesine gerek bulunmadığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının da yerinde olmadığı anlaşılmıştır

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır.

35.1.1. Bu madde boş bırakılmıştır.

35.1.2. Bu madde boş bırakılmıştır.

35.2. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde ilgili uygulama yönetmeliğinde düzenlenen usule göre ihale sonuçlandırılacaktır.

35.2.1. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde; Birden fazla istekli tarafından teklif edilen fiyatın en düşük fiyat olması durumunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde istekliler tarafından sunulan iş deneyim belgeleri değerlendirilerek, belge tutarı daha fazla olan isteklinin teklifi ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenir. İş ortaklıklarında pilot ortağın, konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın iş deneyim belgesi esas alınacaktır.

35.3. Fiyat avantajı uygulanması:

35.3.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Bahse konu ihalenin İdari Şartnamesi’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, teklif edilen fiyatların en düşük olanı olarak düzenlendiği, söz konusu ihalede fiyat dışı unsur düzenlemesi yapılmadığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin aksi yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra; Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.

…

45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır. 45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir. İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur. İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6.Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

…

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

…

45.1.13.1.Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

…

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.6. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 32. md.) Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Mülga ibare: 18/05/2024-32550 R.G/26. md., yürürlük: 15/06/2024) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin (Değişik ibare: 18/05/2024-32550 R.G/26. md., yürürlük: 15/06/2024) ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde (Değişik ibare: 18.05.2022-31839 R.G./2. md., yürürlük:28.05.2022) 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.), malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması (Ek ibare: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) ve (Değişik ibare: 18/05/2024-32550 R.G/26. md., yürürlük: 15/06/2024) ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde (Değişik ibare: 18.05.2022-31839 R.G./2. md., yürürlük:28.05.2022) 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen mal miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması gerekir. (Ek cümle: 30/09/2020-31260 R.G./12. md.) Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.

İsteklinin (Değişik ibare: 18/05/2024-32550 R.G/26. md., yürürlük: 15/06/2024) ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içinde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.” açıklaması yer almaktadır.

Yapılan inceleme neticesinde, idare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyetin tek bir kalemden oluştuğu, anılan iş kaleminin adının “bitümlü sıcak karışım malzeme ile asfalt yaması yapılması” işi olduğu, Tebliğ’in ilgili maddeleri doğrultusunda açıklanması talep edilen ve açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin hesaplandığı, idarenin 20.03.2025 tarihli ve 1607 sayılı yazısı ile ihale üzerinde bırakılan istekliden aşırı düşük teklif açıklamasını 27.03.2025 tarihine kadar idareye ulaştırmalarının talep edildiği anlaşılmıştır.

İdarenin anılan yazısı ekinde yer alan analiz tablosu incelendiğinde, açıklanması talep edilen girdiler içerisinde işçilik giderlerinin, mazot girdisinin, nakliye girdisi ile KBB-01 poz nolu “bitüm 50/70” girdisinin açıklanmasının talep edildiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından süresi içerisinde sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;

-Açıklanması talep edilen tüm işçilik girdilerine yönelik olarak 2025 yılı için belirlenmiş olan saatlik asgari ücretin altında bir bedel öngörülmediği,

-Nakliye formülünde kullanılması öngörülen K katsayısı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2025 yılı için belirlenmiş olan rayicin (1750,00 TL) kullanıldığı,

-Motorin analiz girdisi fiyatı için EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul ili, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan en yüksek işlem hacimli 8 firmanın akaryakıt fiyatlarına ilişkin raporda yer alan ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında olan 10.03.2025 tarihine ilişkin fiyatın kullanıldığı, alınan fiyat üzerinden KDV oranının düşürüldüğü, daha sonra 0,845 kg/lt yoğunluk katsayısı kullanılarak motorin litre fiyatının kilogram fiyatına dönüştürüldüğü ve kullanılan fiyatın anılan raporda yer alan akaryakıt fiyatının % 90’ının altında olmadığı, anılan hususları tevsik eden hesaplamalara ilişkin bilgisayar çıktılarının da sunulduğu,

-Bitüm 50/70 girdisinin maliyetine yönelik olarak, fiyat teklifinin sunulduğu, fiyat teklifi içerisinde bitüm 50/70 girdisine 820,00 TL/ton teklif edildiği, fiyat teklifinin Emek Yol Mak. Asfalt. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlendiği, anılan fiyat teklifinin SMMM tarafından kaşelenip onaylandığı, anılan teklif üzerinde Tebliğ’in 45.1.13.1’inci maddesinde zorunlu tutulan beyanın yer aldığı, fiyat teklif ekinde satış tutarı tespit tutanağının da sunulduğu, anılan tutanağın Tebliğ’in ekinde yer alan standart form ile uyumlu olduğu, tutanağa esas üç aylık sürenin 01.11.2024-31.01.2025 tarihlerini kapsadığı, ortalama satış tutarı tespitinde kullanılan fatura ve bilgilere ilgili tablolarda yer verildiği, söz konusu bilgiler ışığında 8820 ton’luk yapılan satışın neticesinde ortalama birim fiyatın 800 TL/ton olarak hesaplandığı, fiyat teklifinde yer alan bedelin altında bir bedel olduğu ve Tebliğ’in miktar bakımından zorunlu tuttuğu 1/20 oranının sağlandığı, ekinde fiyat teklifini imzalayan Barış Çelik’in Emek Yol Mak. Asfalt. San. ve Tic. Ltd. Şti.ni temsile yetkili olduğuna ilişkin belgelerin sunulduğu, belgeleri kaşeleyip onaylayan SMMM’ye ait TÜRMOB faaliyet belgesinin de sunulduğu, anılan belgelerin Tebliğ’in 45’inci maddesinde yer alan kriterlere uygun olduğu,

-Açıklanması talep edilmeyen analiz girdileri için bir bedel öngörüldüğü, hiçbir girdiye “0 TL” bedel öngörülmediği, toplam analizlerin üzerine %10 oranında yüklenici kârının da eklendiği, hesaplamalarda aritmetik hata bulunmadığı,

Anlaşılmıştır.

Yukarıda yapılan tespitler neticesinde, başvuru sahibinin, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.