BAŞVURU SAHİBİ:

MDA Kılıç Turizm ve Filo Kiralama A.Ş.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Zeytin Dalı Gümrük Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1466134 İhale Kayıt Numaralı “Antakya ve İskenderun İlçelerinde İkamet Eden Zeytindalı Gümrük Müdürlüğü Personelini Taşıma İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Zeytin Dalı Gümrük Müdürlüğü tarafından 29.11.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Antakya ve İskenderun İlçelerinde İkamet Eden Zeytindalı Gümrük Müdürlüğü Personelini Taşıma İşi” ihalesine ilişkin olarak MDA Kılıç Turizm ve Filo Kiralama A.Ş.nin 05.12.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 06.12.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 09.12.2024 tarih ve 172900 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.12.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2024/1610 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının;

– Sunulan proforma faturaların ilan/davet ile ihale tarihi arasında geçerli olmadığı,

– İhalede işin 2025 yılı içerisinde gerçekleştirilecek olması nedeniyle fiyat farkı da verilmeyeceğinden, firmanın sunmuş olduğu belgelerin maliyet bileşenlerinin 2025 yılına ait olmasının gerektiği,

– Trafik sigortasının başlangıç ve bitiş tarihlerinin işin yapılacağı dönemi kapsamadığı ve genel müdürlük veya bölge müdürlüğü tarafından imzalanmadığı,

– İhale konusu iş kapsamında çalışacak 3 adet araca ilişkin maliyetin amortisman giderlerinin hatalı olduğu, sunulan belgede meslek mensubunun kaşe ve imzasının bulunmadığı,

– 3 adet personel giderinin KİK işçilik hesaplama modülüne uygun şekilde hesaplanmadığı,

– Yakıt giderlerine ilişkin açıklamanın EPDK tarafından yayınlanan fiyatlara uygun olmadığı,

– Sunulan proforma faturaların tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olduğu, Ek-O.6 tutanağında bu durumun tespitinin yapılmadığı,

– Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmediği,

– Aracın MTV ve muayene giderlerinin fiyat farkı verilmeyeceğinden işin yapılacağı 2025 yılına ilişkin güncellemesinin yapılmadığı,

– Aracın servis izin belgesi, güzergah belgesi ve servis aracı çalışma izin belgesi (ruhsat) ile ilgili giderlerin açıklanmadığı,

– Aracın bakım ve lastik giderlerinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı,

– Yapılacak işle ilgili Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlere ödenecek tutarın belgelendirilmediği,

– 2025 yılı asgari ücret henüz belirlenmediğinden 2025 yılı için işçilik giderleri ile açıklamasının mevzuata aykırı olduğu,

– 2025 yılında zorunlu olarak bütün ticari araçlara takılacak Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) giderlerinin teklif bileşenleri içerisinde belirtilerek ayrıntılı şekilde açıklanmasının gerektiği,

2) İhale komisyon kararında “İsteklilerin Teklif Ettiği Bedeller” tablosunda 7.117.500,00 TL’lik teklif fiyatlarının ikinci sırada olmasına rağmen ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirtilmemesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde, “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde, “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.

79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.

79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;

SD: Sınır değeri,

YM: Yaklaşık maliyeti,

n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,

T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,

R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenerek ilan edilir ve gerekli görülen hallerde güncellenebilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler. …” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Antakya ve iskenderunda ikamet eden Zeytin Dalı Gümrük Müdürlüğü Personelini Taşıma İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 19+1 kapasiteli 3 adet minibüs tipi aracın şoförlü ve akaryakıtlı olarak kiralanması

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Zeytin Dalı Gümrük Müdürlüğü” düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Her Türlü Sigorta, Vergiler ( KDV Hariç Diğer Vergiler), Resim, Harç vb. Giderlerin Tamamı Verilecek Teklif Fiyata Dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde, “33.1.Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “İşin Tanımı – Kiralanacak Taşıtlar” başlıklı maddesinde; “Bu şartname; Zeytindalı Sınır Kapısında görevli Ticaret Bakanlığı Personelinin Antakya ve İskenderun’un muhtelif semtlerinden alınarak; Zeytin Dalı Gümrük Sahasına getirilmesi ve tekrar alındıkları semtlere götürülmesini temin etmek amacıyla 01/01/2025-31/12/2025 tarihleri arasında yapılacak olan personel taşıma işine ait şartnamedir.

KİRALANACAK TAŞITLAR

Minibüs (Şoförlü-Akaryakıtlı) 3 Adet: En az 19+1 (20) kişi taşıma kapasiteli 3 (bir) adet Minibüs, şoförlü-akaryakıtlı olarak kiralanacak ve hem büro çalışanı hem de nöbetçi personel için 31 takvim gününün idarece belirlenen gün kadar personel servisi yapacaktır.

Personel taşıma hizmeti, Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yerine getirilecektir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

29.11.2024 tarihinde yapılan ihaleye 9 isteklinin katıldığı, idare tarafından 29.11.2024 tarihli “…Aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu “Antakya ve İskenderun ilçelerinde ikamet eden Zeytindalı Gümrük Müdürlüğü personelini taşıma işi işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 02.12.2024 tarihine kadar İdaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 02.12.2024 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir.” şeklindeki yazı ile teklif fiyatları sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama istendiği,

Anılan yazıya istinaden sadece Beyazıt Bestami Acar tarafından 02.12.2024 tarihinde idare kayıtlarına alınan yazı ile teklif açıklaması sunulduğu, 03.12.2024 tarihinde onaylanan ihale komisyon kararı ile ihalenin anılan istekli üzerinde bırakıldığı görülmüştür.

İdare tarafından teklifi aşırı düşük teklif olarak belirlenen istekliye gönderilen 29.11.2024 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, önemli teklif bileşenlerine ilişkin belirleme yapılmadığı görülmüştür.

Yapılan incelemede mevzuatın aktarılan düzenlemeleri uyarınca, aşırı düşük teklif sorgulamasının önemli teklif bileşenleri belirlenerek gerçekleştirilmesi gerektiği anlaşıldığından, idarece teklifi sınır değer altında bulunan geçerli teklif sahibi isteklilere, aşırı düşük teklif sorgulaması yazısının önemli teklif bileşenleri belirlenerek yeniden gönderilmesi ve aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir…” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

…

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu” başlıklı 44’üncü maddesinde “İhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir.

Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve usullere göre sözleşme imzalayabilir…” hükmü yer almaktadır.

Yapılan inceleme neticesinde, ihalenin 03.12.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile Beyazıt Bestami Acar üzerinde bırakıldığı, anılan kararda ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi belirlenmediği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 40’ıncı maddesinden, ihale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce ihale üzerinde bırakılan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit ettirileceği, aynı Kanun’un 44’üncü maddesinden ise, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ile sözleşme imzalanamaması durumunda, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin uygun görülmesi kaydıyla sözleşmeye davet edilebileceği anlaşılmaktadır.

Kamu ihale mevzuatında ihale komisyonunun ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifi belirleme zorunluluğunu gerektirecek emredici bir hükmün bulunmadığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin belirlenmesinin idarenin takdirinde olduğu, ihale komisyonu kararının ihale yetkilisinin onaylanması ile geçerlilik kazanacağı, ayrıca ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin belirlenmiş olması halinde dahi bu teklifinin ihale yetkilisince uygun görülmesi halinde sözleşme imzalanacak teklif olabileceği, dolayısıyla ihale yetkilisince onaylanan ihale komisyonu kararında ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin belirlenmemiş olmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, teklifi sınır değer altında bulunan geçerli teklif sahibi isteklilere aşırı düşük teklif sorgulamasının önemli bileşenler belirlenerek yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.