İhale iptal gerekçelerinin somut ve yeterli olmaması durumunda iptal kararı mevzuata uygun sayılır mı (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

İSBAK İstanbul Bilişim ve Akıllı Kent Teknolojileri Anonim Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Adana Büyükşehir Belediyesi Satınalma Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/221742 İhale Kayıt Numaralı “Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi Hizmet Alımı İşi” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Adana Büyükşehir Belediyesi Satınalma Dairesi Başkanlığı tarafından 18.03.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Elektronik Denetleme Sistemi (Eds) Bakım, Onarım ve İşletilmesi Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak İsbak İstanbul Bilişim ve Akıllı Kent Teknolojileri Anonim Şirketi tarafından 17.04.2025 tarih ve 182389 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.04.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/822 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihale konusu işin iptaline ilişkin kararın 27.03.2025 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edildiği, söz konusu tebligatta “27.03.2025 tarih ve E-14355394-930-668098 sayılı Ulaşım Daire Başkanlığından gelen yazı doğrultusunca ihale iptal edilmiştir.” denildiği, Ulaşım Daire Başkanlığı yazısında ise “2021/534068 İKN’li Adana ili sınırları içerisinde, cadde ve bulvarlarda kurulmak üzere elektronik denetleme sistemi (EDS) montaj dahil mal alım işi Ankara ili EDS komisyonu tarafından onaylanmamış olması sebebiyle mevcut süreç duraksamış ve projede çeşitli belirsizlikler doğmuştur.” denildiği ancak EDS sistemlerinin hali hazırda çalıştığı, EDS komisyonu tarafından onaylanmamış olmasının bu sistemin çalışmadığı anlamına gelmediği, sadece cezai işlem uygulanamadığı, herhangi bir adli vaka olduğunda görüntüleme yapmak üzere sistemin kullanıldığı, aktif olarak çalışan sistemin ayakta tutulması için bakım onarım işlemlerinin belirli periyotlarda yapılmasının gerektiği, aksi takdirde sistemin belirli bir süre sonra işlevini yitirip çalışamaz hale geleceği ve bu durumda kamu zararının oluşacağı, şikâyet başvurusuna idare tarafından verilen cevapta tasarruf tedbirleri çerçevesinde ihalenin iptal edildiğine vurgu yapılmışsa da Genelge’nin 17 Mayıs 2024 tarihinde yayımlandığı, idarenin ilgili iş ile alakalı 4 adet ihalesinin ilan tarihlerinde bu genelgenin yürürlükte olduğu, mevcut ihalenin dördüncü kez iptal edildiği, ilk ihale tarihi ile son ihale tarihi arasında yaklaşık olarak dolar kurunda %6’lık, enflasyonda ise %11’lik artış olduğu, her geçen gün girdi maliyetleri arttığından ileriki dönemlerde verilecek teklif fiyatlarının da artış göstereceği, bu durumun kamu kaynaklarında zarara sebebiyet vereceği, ihalenin tüm fiyat teklifleri ve yaklaşık maliyet açıklandıktan sonra iptal edildiği, ayrıca, ikinci kez aynı gerekçe gösterilerek (Ulaşım Daire Başkanlığından gelen yazı) ihalenin iptal edilmesinin de 4734 sayılı Kanunun 5’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinin beşinci, altıncı ve yedinci fıkralarında “İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” hükmü,

“Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” hükmü,

“Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında “İdareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınanlar itirazen şikâyete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.

Kurum itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikâyet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi Hizmet Alımı İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

61 kalem muhtelif malzemeli Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi Hizmet Alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Ürünlerin teslimi İdarenin belirleyeceği Trafik ve Sinyalizasyon Şube Müdürlüğüne ait depolara yapılacaktır.” düzenlemesi,

“Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde vereceklerdir. İhale sonucu, ihale üzerinde bırakılan istekliyle her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “İŞİN KAPSAMI” başlıklı kısımda “Bu şartname; Adana Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı bünyesinde bulunan EDS Kontrol Merkezi ve bu merkezlerce yönetilen saha sistemlerini kapsar.

EDS Kontrol Merkezi;

• Elektronik Denetim Sistemleri ile bu sistemlere ait yazılım uygulamalarının ve periyodik bakım-onarımları ile meydana gelen arızaların giderilmesi, sistemlerin 7/24 hazır halde tutulması, gerekli revizyonların yapılması, işletilmesi ve gerekli malzeme teminini kapsamaktadır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde ise “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 12 (Onİki) aydır.

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru konusu ihalenin iptal edilmesine ilişkin süreç incelendiğinde; beş adet ihale dokümanının indirildiği ve bir isteklinin katıldığı ihalede, 19.03.2025 tarihli komisyon kararına göre başvuru sahibi isteklinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği, bu kararın onaylandığına ve tebliğ edildiğine ilişkin EKAP’ta ve idare tarafından gönderilen belgelerde herhangi bir bilgi/veri bulunmadığı,

Başvuru sahibine gönderilen 27.03.2025 tarihli ve “İhale iptali” konulu yazıda “27.03.2025 tarih ve E-14355394-930-668098 sayılı Ulaşım Daire Başkanlığından gelen yazı doğrultusunca ihale iptal edilmiştir.” denildiği, tebligatta bahsi geçen yazının içeriğinden isteklinin idareye yaptığı şikayet başvurusu üzerine haberdar olduğu ve bu yazıda ise “2021-534068 İKN’li Adana İli sınırları içerisinde, Cadde ve Bulvarlarda Kurulmak Üzere Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Montaj Dahil Mal Alımı İşi Ankara İli EDS Komisyonu tarafından onaylanmamış olması sebebiyle mevcut süreç duraksamış ve projede çeşitli belirsizlikler doğmuştur.

Bu çerçevede, ilgili EDS projesinin bakım işinin yapılabilmesi için 18.03.2025 tarihinde yapılan 2025/221742 İKN’lı Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi Hizmet Alımı İşine ait ihalenin tasarruf tedbirleri kapsamında iptal edilmesini rica ederim.” denildiği,

EKAP’ta yayımlanan 02.04.2025 tarihli iptal ilanında “BAKIM VE ONARIM HİZMETİ ALINACAKTIR ihalesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 16 ncı maddesine göre iptal edilmiştir.” denilerek iptal nedeni kısmında “27.03.2025 tarih ve E-14355394-930-668098 sayılı Ulaşım Daire Başkanlığından gelen yazı doğrultusunca ihale iptal edilmiştir.” ibarelerine yer verildiği anlaşılmıştır.

İtirazen şikayet dilekçesinde belirtilen, incelenen ihale dışında yine idarece iptal edilen diğer üç ihale ile ilgili olarak EKAP’ta yer alan verilere göre; başvuru konusu ihale tarihinden bir ay önce, 18.02.2025 tarihinde gerçekleştirilmesi öngörülen ve birim fiyat teklif cetveli ile teknik şartnamesi başvuru konusu ihale ile aynı olan “61 kalem muhtelif malzemeli Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi Hizmet Alımı” işinin ihale dokümanına yönelik başvuru kapsamında ihale saatinden önce iptal edildiği, itirazen şikayet dilekçesinde bahsi geçen diğer iki ihalenin, incelenen ihaleden farklı olarak, mal alımı ihalesi olarak gerçekleştirilmesinin öngörüldüğü, 19.11.2024 tarihli “51 Kalem Elektronik Denetleme Sistemi İçin Gerekli Olan Malzemenin Alınması” işinin aynı tarihte, geçerli teklif veren istekli bulunmaması nedeniyle iptal edildiği, tekrar çıkılan 23.12.2024 tarihli “51 Kalem Elektronik Denetleme Sistemi İçin Gerekli Olan Malzemenin Alınması” işinin ise “05.12.2024 tarih ve 603942 sayılı Ulaşım Daire Başkanlığından gelen yazı doğrultusunca ihale iptal edilmiştir.” gerekçesiyle olmak üzere ihale saatinden önce iptal edildiği tespit edilmiştir.

18.02.2025 tarihinde ihale ilanı yayımlanan başvuru konusu ihalede ilan öncesindeki süreç incelendiğinde, Ulaşım Dairesi Başkanlığının “İhale Yetki ve Devri” konulu olurunda “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek -16’ncı maddesine istinaden kurulumu yapılan Elektronik Denetleme Sisteminin karayollarında can ve mal güvenliğini sağlamak, düzenli ve güvenli trafik akışını temin etmek amacıyla “Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi” işine ihtiyaç duyulmuştur…

Yaklaşık maliyetin belirlenmesinden sözleşmenin imzalanmasına kadar geçen süreçle sınırlı olmak üzere “Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi” işine ait ihale işlemlerinin Satınalma ve İhale Daire Başkanlığınca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ilgili maddesine göre ihale edilmesini ‘OLUR’ larınıza arz ederim.” denilerek ödenek teyidine ilişkin ayrı bir olur ile de “Bahsi geçen ihalenin yapılmasında bütçemiz açısından herhangi bir sakıncası yoktur. Bütçe Ödeneği Uygundur.” ibarelerine yer verildiği ve her iki yazının “Ulaşım Daire Başkanlığı tarafından yürütülen, temini zorunlu ve süreklilik arz eden Ulaşım Daire Başkanlığı Trafik ve Sinyalizasyon Şube Müdürlüğünde kullanılmak üzere “Elektronik Denetleme istemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi” işine ait ihalenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun ilgili maddesine göre ihale edilmesini arz ederim.” şeklindeki “ihale yapılması” konulu yazı ekinde Satınalma Dairesi Başkanlığına gönderildiği görülmüştür.

İdarenin başvuru sahibinin şikayetine ilişkin cevabında bahsi geçen 2021/534068 İKN’li ihaleye ilişkin olarak EKAP’ta yer alan verilere bakıldığında, “Adana İli Sınırları İçerisinde Cadde ve Bulvarlarda Kurulmak Üzere Elektronik Denetleme Sistemi (Eds) Montaj Dahil Mal Alımı İşi” kapsamında 08.12.2021 tarihinde başvuru sahibi istekli ile sözleşme imzalandığı, sözleşme ile ilgili olarak “Fesih/Tasfiye Durumu” kısmında “Yok” ibaresinin yer aldığı tespit edilmiştir.

Aktarılan hususlara göre, EKAP’ta yayımlanan iptal ilanında 4734 sayılı Kanun’un “İhale saatinden önce ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 16’ncı maddesine göre ihalenin iptal edildiği belirtilmişse de iptalin ihale saatinden önce olmadığı, başvuru sahibine gönderilen tebligatta da Kanun’un hangi maddesine göre ihalenin iptal edildiğinin belli olmadığı, isteklinin iptal gerekçelerinden şikayet başvurusu sonrasında idarece verilen cevap ile bilgi sahibi olduğu anlaşılmıştır. İptal gerekçeleri ile sınırlı incelemeler kapsamında gerekçelerin değerlendirilmesinde, her olayın kendine özgü koşulları da dikkate alınarak, Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelerin gözetilmesi gerekmektedir.

Başvuru konusu ihalenin iptal gerekçesinin, öncelikle, “2021-534068 İKN’li ihale ile ilgili sürecin duraksadığı ve projede çeşitli belirsizlikler oluştuğu” şeklinde ortaya konulduğu, bununla birlikte, söz konusu ihalenin sözleşme uygulamasının sona erdirildiğine ilişkin EKAP’ta bir veri bulunmadığı ve incelenen ihalenin konusu ile aynı olan bir hizmetin alınmasının öngörüldüğü ancak farklı bir gerekçeyle iptal edilen bir ihaleden kısa süre sonra yeniden ihalenin ilan edilmesi karşısında hizmetin alınmasından vazgeçilmesini gerektirebilecek teknik nedenlerin daha önce de mevcut ve idare tarafından değerlendirilmiş olmasının isteklilerce beklenilmesinin olağan olduğu, 2021-534068 İKN’li işin Ankara İli EDS Komisyonu tarafından onaylanmamış olması hususunun incelenen ihaleye etkisinin ne olduğu hususunda somut bir açıklama ve gerekçenin belirtilmediği, ayrıca, idarenin belirtilen gerekçesinin devamında, “Bu çerçevede” denilerek, ilgili Daire Başkanlığının aktarılan yazısında yer alan “…ilgili EDS projesinin bakım işinin yapılabilmesi için 18.03.2025 tarihinde yapılan 2025/221742 İKN’lı Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) Bakım, Onarım ve İşletilmesi Hizmet Alımı İşine ait ihalenin tasarruf tedbirleri kapsamında iptal edilmesi” ibaresinin esas gerekçe ile ilgisi bulunan ek bir husus mu yoksa 17/05/2024 tarihli ve 32549 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Genelge ile mi yahut ihaleye özgü başka bir olgu ile mi ilgili olduğunun somut bir şekilde, ayrıntıları belirtilmek suretiyle ortaya konulmadığı, yazı içeriğinden, bakım işinin yapılmasından nihai olarak mı vazgeçildiğinin de belirsiz olduğu anlaşıldığından ihalenin iptal edilmesi işleminin mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 152.021,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde 152.021,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,

2) Başvuru bedelinin, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.