İhale dokümanındaki çelişkili düzenlemeler yüklenicinin hak talebini nasıl etkiler ve iptale neden olur mu (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Ege Peyzaj Hafriyat İnşaat Araç Kiralama San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1766596 İhale Kayıt Numaralı “Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere 11 Aylık Şoförlü/Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından 15.01.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere 11 Aylık Şoförlü/Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Ege Peyzaj Hafriyat İnşaat Araç Kiralama San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 09.01.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 10.01.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 20.01.2025 tarih ve 176425 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 20.01.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/203 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İdare tarafından vergi ve sigorta giderlerinin teklif fiyata dahil olduğu düzenlemesine, hem İdari Şartname’nin 25.1’inci maddesinde hem de 25.3.1’inci maddesinde yer verildiği, ancak Açık İhale Usulü ile İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartname’nin 25.1’inci maddesine ait 29 numaralı dipnot uyarınca; ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin bu 25.1’inci maddesinde, bu giderler dışında teklif fiyata dahil olacak diğer giderlerin ise, 25.3’üncü maddesinde düzenlenmesi gerektiği, zira anılan Şartname’nin 25.2’nci maddesi uyarınca, 25.1’inci maddede belirtilen giderler için artış ve fark verilmeyeceği, dolayısıyla 25.1’inci madde dışındaki 25.3.1’inci maddede öngörülen giderler için artış ve fiyat farkı verilebileceği, bu durumda idarece her iki maddede düzenlenen vergi ve sigorta giderlerine ilişkin artış ve fiyat farkı verilip verilmeyeceği hususunda uyumsuzluk olduğu, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 12’nci maddesindeki ihale dokümanında yapılan düzenlemelerin birbirine aykırı olamayacağı hükmü dikkate alındığında söz konusu maddelerde yer alan çelişkili düzenlemelerin isteklilerce tekliflerin sağlıklı hazırlanmasına ve ilerde uyuşmazlıklara neden olacağı, nitekim 2021/UH.I-650 sayılı Kamu İhale Kurulu kararının da iddialarını teyit eder nitelikte olduğu,

2) İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde yükleniciye ait olduğu düzenlenen giderlere, Sözleşme Tasarısı’nın 7’nci maddesinde aynı şekilde yer verilmediği, Sözleşme Tasarısı’nın 7’nci maddesindeki “İdari Şartnamede ve Teknik Şartnamede teklif fiyata dahil olduğu belirtilen giderlerin tümü” şeklindeki düzenlemenin ucu açık, objektif olmayan ve İdari Şartname ile uyumlu olmayan bir düzenleme olduğu, yapılmış olan düzenlemenin, isteklilerin sağlıklı maliyet hesapları yapmasına engel olacağı gibi, hangi giderlerin teklif fiyata dahil edileceği ile ilgili de tereddüt yarattığı, teklif fiyata dahil olan giderlerin tüm dokümanda bir bütünlük içerisinde tereddüde meydan vermeyecek şekilde İdari Şartname’nin 25’inci maddesinin 29’uncu dipnotu ile Sözleşme Tasarısı’nın 12’nci dipnotuna uygun şekilde düzenlenmesi gerektiği halde, bu işlem usule uygun ve gerektiği şekilde yapılmadığı, bu durumun işin bedel tespitine, sağlıklı ve rekabet edilebilir teklif bedeli hazırlanmasına engel olduğu gibi, işin sözleşmesinin yürütülmesinde uyuşmazlığa neden olabileceğinden düzenlemenin iptal edilmesi gerektiği,

3) Sözleşme Tasarısı’nın 36.1’inci maddesinde ihaleyi yapan idarenin takdirinde olmayan sebeplere kuruluşun herhangi bir sebeple kapatılması, devredilmesi, taşınması veya hizmet modelinin değiştirilmesi hallerinde ihaleye son verilebileceği ya da hizmetini aynı şartlarla aynı yüklenicinin sürdürebileceğinin düzenlendiği, ancak ihale konusu işte araçlara ilişkin kiralamanın aylık olarak gerçekleştirileceği göz önüne alındığında, isteklinin araç ve sürücü bazında edinim maliyetlerini ve çalışma sürelerini dikkate alarak oluşturacağı teklifi bozacağı ve uygulamada problem yaratacağı, bilinmeyen sayıda, bilinmeyen sürede araçlara ve sürücülere çalışma yaptırılmaması yükleniciyi altından kalkamayacağı bir yük altına sokacağı, ayrıca hizmetin iptal edileceği düzenlemesinin, sözleşmenin iptaline ilişkin mevzuatta ayrı hükümler bulunması nedeniyle hak ve hukuka aykırılık arz ettiği, düzenlemenin salt iş eksilişi ve iş artışı manasında da yorumlanamayacağı, zira isteklinin, kendi garajında tuttuğu araç ve araçlara ait yükümlülükleri ile ödenmesi zorunlu sürücü giderleri düşünülerek asgari şartlar hesap edilerek verilmiş bulunan teklifi uygulayamayacağı sonucunu doğuracağı, dolayısıyla mevcut düzenlemenin mevzuata ve hukuka uygun olmadığı, bu nedenle de iptal edilmesi gerektiği,

4) İdari Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde, hizmet kapsamında çalışacak sürücüler için brüt asgari ücretin %20 fazlası, 45 TL yol, 100 TL yemek, 10 saat fazla çalışma ücreti, resmi tatil ücreti ve sözleşme giderleri dahil tutarın altında ve üstünde sunulan tekliflerin değerlendirme dışı bırakılacağı, bu giderler için KİK işçilik hesaplama modülü esas alınacağının düzenlendiği, ancak ihale dokümanı incelendiğinde;

– İhale kapsamında 1525 değişik tip ve model araç olduğu ve bu araçlardan 1121 adedi için yasal düzenleme gereği harcama talimatı verilen ay kasko değerinin %2’sinden fazla teklif sunulamayacağı ve bu belirlenen %2’nin KDV hariç her türlü bakım – onarım sigorta ve benzeri giderlerini de içerdiği,

– İhale kapsamında çalıştırılacak 1525 aracın sadece 404 adedinin minibüs, engelli minibüsü olduğu ve %2 kısıtlamasına tabi olmadan teklif sunulabileceği,

– 10 kısımdan oluşan ihalenin bazı kısımlarında yüklenici karı uygulanabilecek araç sayısının o kısımdaki sayısal oranının ancak %26 olduğu,

– İhalede 1522 adet mesaisinin tamamı idarede kullanılacak şoförün bulunduğu, şoför personel bedelinin işin yaklaşık maliyetinin en az %40’ına tekabül ettiği ve bu şoförler için KİK işçilik hesaplama modülünde hesaplanan sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyetinin altında ve üstünde fiyat teklif verilemeyeceğinin aksi durumda teklifin değerlendirme dışı bırakılacağının talimatlandığı,

– İşe başlama tarihinin 01.02.2025; işi bitirme tarihinin ise 31.12.2025 şeklinde 11 ay olarak belirlendiği ve ülkemizde yüksek enflasyon nedeniyle giderlerin ve maliyetlerin her ay sürekli değiştiği,

– Mevzuat gereği personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde işçi kıdem tazminatının yüklenici tarafından ödenmesi gerektiği ile ilgili düzenlemenin olduğu, bu iş kapsamında sürücüler için brüt asgari ücretin % 20 fazlası, 45 TL yol, 100 TL yemek, 10 saat fazla çalışma ücreti, resmi tatil ücreti hesaplamasının yapıldığı, işçi için ödenmesi gereken kıdem tazminatı ile sözleşme damga vergisi, ihale kararı damga vergisi, KİK onbinde beş bedeli, eğitim gideri, kıyafet vb. giderleri karşılamaya yetmeyeceği,

– Alt işveren (yüklenici), asıl işveren (idare) ilişkisi nedeniyle haklı fesih nedeni ile (emeklilik, askere gidiş, kadınlarda evlilik vb) işten ayrılan personelin kıdem ve ihbar tazminatlarının (işin süresi 11 ay olsa dahi, Alt işveren-Asıl iş veren ilişkisi nedeni ile sadece yüklenicisi olduğu dönem değil, personelin önceki dönem tüm hakları) ödenmesinin zorunluluğu birlikte değerlendirildiğinde;

1522 adet personel için yüklenici karının hesaplanamaması, personel için isteklinin teklifinin KİK modülüne göre hesaplanan asgari maliyetin altında ve üstünde olamayacağının dikte edilmesi hiçbir mevzuat kuralına uyarlı olmadığı, ihale ve ilgili mevzuatı gereği asgari maliyetin altında teklif sunulması engellenebilir olmakla beraber istekliler tarafından asgari maliyetin üstünde teklif sunulmasının engellenmesi ve teklifin değerlendirme dışı bırakılacağının düzenlemesi yerinde olmayıp teklif sunabilme hakkını ortadan kaldıracağı, kaldı ki; bu ihale kapsamında istenilen toplam 1525 araçtan 1121 adedinin de aylık kasko değerinin %2’si üzerinde teklif sunulmasının mümkün olmadığı değerlendirildiğinde personel ve işin sağlıklı yürütülebilmesine dönük diğer giderler göz önüne alındığında, teklif edilecek bu maliyetin sadece 404 adet minibüs-engelli minibüsü araçlar üzerinden hesaplanmasının da imkânsız olduğunun göz ardı edilmemesi gerektiği, diğer bir deyişle yüklenici karının sadece 404 adet araç üzerine dahil edilmesi bu araçların gerçek kira bedellerinin 2-3 katına çıkmasına neden olabileceği, bu nedenle asgari maliyetin üzerinde teklif sunulmasının engellenmesinin, ihalede Kamu İhale Kanun’un “İlkeler” başlıklı 5’inci maddesi ve buna bağlı tanımlanmış olan rekabeti bozacağı, dolayısıyla mevcut düzenlemenin mevzuata ve hukuka uygun olmadığı, basiretli tacirin maliyet hesapları yapmasına engel olduğu, bu nedenle de ihalenin iptal edilmesi gerektiği,

5) İdari Şartname’nin 7.1.ı maddesindeki düzenleme ile Teknik Şartname’nin 4.7’nci maddesinde düzenlemesinin ihale mevzuatına aykırılık arz ettiği, çelişki yaratarak ve isteklileri tereddüde düşüreceği, şöyle ki;

a- İdari Şartname’nin 7’nci maddesinin ihaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterlerini düzenlendiği, dolayısıyla söz konusu maddede yapılacak düzenlemenin, ihaleye katılım esnasındaki hususları ve kriterleri belirlediği, nitekim ilgili maddenin konu ile ilgili dip notunda “İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgeler bu bentte sayılacak” denilmek suretiyle isteklilerin ihale konusu işe ilişkin olarak sahip olması gereken belgelerin burada belirlenmesi zorunluluğunu ortaya koyduğu, dolayısıyla maddede tanımlanmış B2, D2 veya K1 yetki belgelerinin, iş ortaklığı ortaklarının tüm ortakları dahil, isteklilerce teklif ile sunulmasını gerektiği, aksi bir hal veya yaklaşımın yeterlik kriterinin anlamını ve insicamını bozacağı, mevzuat ve düzenlemeler böyle iken İdari Şartname’nin 7.1.ı maddesinde “…Bu belgeleri sözleşmenin imzalanmasını takip eden 20 gün içerisinde idareye sunulacaktır.” şeklinde düzenleme yapılmasının yerinde olmadığı, konuya ilişkin Teknik Şartname’de de benzer düzenleme yapılarak bu kez istekli değil yüklenici ibaresinin kullanılmasının söz konusu durumu daha da içinden çıkılmaz hale soktuğu, bu nedenle düzenlemenin iptal edilmesi gerektiği,

b- Bir bütünlük arzı içerisinde 10 kısımdan oluşan ihalede sadece bir kısım (İstanbul) için A1 yetki belgesinin istenilmesi çelişki arz ettiği, yapılacak ihale sonucu kamu kurum ve kuruluşlarınca çalıştırılacak olan araçların A1 belgesi eki taşıt belgesine kayıtlı olmadan hiçbir şart altında çalıştırılmasının mümkün bulunmadığı, bu manada teklif sunulması esnasında sadece bir kısım için yetki belgesinin istenmesi diğer kısımlar için istenmemesinin ihale mevzuatı ve ilgili mevzuata aykırılık arz ettiğinden düzenlemenin bu yönüyle de iptal edilmesi gerektiği,

c- Söz konusu düzenleme neticesinde ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak binek tipi araçlar için A1, kamyonet tipi araçlar için K1 ve minibüs tipi araçlar için B2 veya D2 yetki belgeleri olmadan isteklilerin faaliyette bulunmaları mümkün olmadığı, yetki belgeleri hususunda yapılmış olan bu düzenlemenin hatalı olduğu, birbirinin ikamesi olması mümkün olmayan B2, D2 belgeleri veya K1 yetki belgesi denilerek B2, D2 belgesi yerine K1 belgesinin sunulabileceği şeklinde yanlış ve ilgili mevzuatına aykırı olacak düzenleme yapıldığı, bu anlamda; Karayolu Taşıma Yönetmeliği hükümleri gereği, B-2 ve D-2 Belgeleri aynı türde belge olduğu için B-2 Belgesi, D-2 Belgesini kapsadığı için “veya” bağlacı ile bağlanabildiği halde, K-1 yetki belgesi tamamen farklı iş kolunda yeterlilik belgesi olduğu için “veya” bağlacı ile bağlanması mevzuata aykırı olduğu, zira K-1 yetki belgesinin ticari amaçla eşya taşımacılığı ile iştigal eden şirketlere verilen belge olduğu, dolayısıyla D-2, B-2 belgesi yerine kullanılabilecek bir belge olmadığı, ayrıca; K-1 belgesi ile yapılabilecek taşımalar, C2, L1, L2, R1 veya R2 yetki belgeleri ile de yapılabileceği için bu belgelerin de yeterlilik kriterleri arasında sayılması gerektiği, zira 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve bağlı Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde: Yurtiçi tarifeli veya tarifesiz yapacaklara düzenlenen A1 yetki belgesi, yolcu taşımacılığı kapsamındaki taşımalar için B2, D2, D4 ve eşya taşımacılığı kapsamındaki taşımalar için C2, K1, L1, L2, R1 veya R2 yetki belgelerinden herhangi birinin istenilmesi gerektiği, yürütülecek iş kapsamında B2, D2 veya K1 yetki belgesinin istenilmesinin özellikle bu belgenin yerine ikame olabilecek yukarıda belirtilmiş belgeler istenmeksizin sadece K1 belgesinin zikredilmesinin ihaleye katılımı daralttığı, nitekim 09.10.2024 tarih ve 2024/UH.I-1275 sayılı, 07.08.2024 tarih ve 2024/UH.I-976 sayılı, 23.09.2020 tarihli ve 2020/UH.II-1576 sayılı Kurul kararlarının iddialarını teyit eder nitelikte olduğu,

6) İdari Şartname’nin 48.6’ncı maddesinde sürücüler için 45 TL yol ücreti ödeneceğinin düzenlendiği, ancak söz konusu bedelin net mi brüt mü olduğunun belli olmadığı, ayrıca anılan düzenleme ile Şartname’nin 48.5’inci maddesindeki hizmet kapsamında çalışacak sürücüler için brüt asgari ücretin %20 fazlası, 45,00 TL yol, 100,00 TL yemek, 10 saat fazla çalışma ücreti, resmi tatil ücreti ve sözleşme giderleri dahil tutarın altında ve üstünde sunulan teklifler değerlendirme dışı bırakılacağı, bu giderler için KİK işçilik hesaplama modülünün esas alınacağı düzenlemesi birlikte değerlendirildiğinde, çelişki, eksiklik ve/veya fazlalık yaratacağından isteklinin teklif sunmasında tereddüde düşmesine ve sağlıklı teklif ve maliyet hesaplaması yapmasına engel teşkil edeceği, bu nedenle düzenlemenin iptal edilmesi gerektiği,

7) İdari Şartname’nin 48.8’inci maddesindeki isteklilerin, teklif ettikleri T5 kapsamındaki her bir araca ilişkin, ihale dokümanı ekinde verilen EK.2 Araç Bilgi Formu’nu teklifleri ile birlikte sunmaları (yeterlik bilgileri tablosunda beyan etmeleri) zorunludur düzenlemesinin mevzuata uygun olmadığı, zira Teknik Şartname’de belirtildiği üzere, T5 kapsamındaki araçların türünün minibüs olduğu, minibüs tipi araçların Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Karardaki hükümler ve dolayısıyla Kamu İhale Genel Tebliği’nin 75.7’inci maddesindeki açıklamalara tabi olmadığı, bu nedenle de ihalede henüz istekli pozisyonunda olan şirketten, ihale teklif aşamasında çalıştıracağı minibüs tipi araçlar ile ilgili aracın; model yılı, aracın markası – modeli, aracın tipi, aylık kiralama bedeli, hizmetin sunulduğu il bilgilerinin istenilmesi ve bu bilgilerin yeterlilik kriteri olarak belirlenmesi, kamu ihale mevzuatı ve ikincil mevzuata uygun olmadığı,

8) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3’üncü maddesinde ağır aykırılık hali olarak yüklenici veya şoförden kaynaklanan bir nedenden dolayı kişilerin yaralanması veya hayati faaliyetlerinin kesin olarak sona ermesinin düzenlendiği, ancak yüklenici veya şoförden kaynaklanan bir nedenle ifadesinin somut ve açık bir şekilde düzenlenmediği, söz konusu hallerin sayılarak net bir şekilde belirlenmesi gerektiği, aksi halde, yüklenicinin ve/veya sürücünün asli kusuru olmadığı halde kazaya karışması ve kazanın yaralanma ve/veya ölüm ile sonuçlanması halinde sözleşmenin feshedilmesinin mevzuata ve hayatın olağan akışına aykırılık arz edeceği, kazanın aynı zamanda mücbir bir sebep olduğu, çoğu zaman yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmeyeceği gözetilerek, yüklenicinin veya şoförün asli kusurlu olmadığı durumlar çerçevesinde söz konusu düzenlemenin yeniden değerlendirilmesi gerektiği,

9) Teknik Şartname’de 6.11’inci maddesindeki düzenleme ile Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3’üncü maddesi birlikte değerlendirildiğinde, yüklenicinin bir kusuru olmadığı halde idare personelinin yönetiminde olan bir aracın kazaya karışması neticesinde kişilerin yaralanması veya hayati faaliyetlerinin kesin olarak sona ermesi ya da şoförün alkollü ve/veya uyuşturucu madde kullanmış durumda araç kullandığının tespiti durumunda sözleşmenin feshedileceği düzenlemesinin Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin yanı sıra hak ve hukuka da aykırı bir düzenleme olduğu, dolayısıyla idare elemanlarınca kullanılan araçların kullanımından kaynaklanan her türlü hasar, tazminat, menfi ve müspet zararların sorumluluğunun yüklenici de değil kullananın ve/veya idare de olduğu, bu düzenleme ile suçun şahsiliği ilkesinin yok edilerek, Anayasa’ya aykırı işlem tesis edildiği, yüklenicinin sadece araçları teslim etmekle mükellef olduğu, bünyesinde çalıştırmadığı şoförün işlediği bir işleme karşılık ceza uygulamasının ilgili Kanunlara aykırılık arz etmediği, nitekim; Kamu İhale Kurulunun 2024/UH.II-127 ve 2024/UH.I-1237 sayılı kararlarının da başvurularına konu hususu açıkça ortaya koyduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği” başlıklı 12’nci maddesinde “…(3) İhale veya ön yeterlik dokümanında yapılan düzenlemeler birbirine aykırı olamaz.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin eki Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. ²⁹ Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir³⁰:

25.3.1.…………………………………………………………………………” düzenlemesi,

Tip İdari Şartname’nin 25.3’üncü maddesine ilişkin 30 numaralı dipnotunun 2’nci fıkrasında “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri dışındaki tüm ihalelerde, gider kalemleri, ihale konusu işin özelliğine uygun olarak ilgili mevzuatına, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Kamu İhale Genel Tebliği ile Kurumun diğer düzenleyici işlemlerine aykırı olmamak kaydıyla idare tarafından belirlenerek buraya yazılacaktır.” açıklaması,

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın “İşçilik maliyetlerindeki değişiklik” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca çalıştırılan işçinin idari şartnameye göre ihale tarihi itibarıyla hesaplanan brüt maliyeti ile uygulama ayındaki brüt maliyeti arasındaki fark, 5 inci madde uygulanmaksızın ödenir veya kesilir.

(2) İhale dokümanında sözleşme kapsamında çalıştırılacak personele brüt asgari ücretin belli bir yüzde fazlası oranında ücret ödenmesi öngörülmüş ise, uygulama ayında fiilen ödenen ücret üzerinden fiyat farkına esas olacak brüt maliyet bulunur ve fiyat farkı, bu maliyete asgari ücretteki brüt artış oranı uygulanarak hesaplanır. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma ücretiyle ilgili olarak bu fıkraya göre belirlenen ücret esas alınarak fiyat farkı hesaplanır.

(3) Uygulama ayına ilişkin aylık ücret bordrosunda belirtilen kısa vadeli sigorta kolları prim oranı ile idari şartnamede idarece öngörülen kısa vadeli sigorta kolları prim oranı arasında farklılık olması halinde, bu değişiklik fiyat farkı hesabında dikkate alınır.” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Akaryakıt hariç olmak üzere, aracın bakım, onarım, yağ, yağlama, adbule yedek parça ve diğer masrafları ile tüm vergi, zorunlu trafik sigortası, kasko bedeli giderleri teklif fiyata dâhildir.

…

Sürücünün ücreti SGK primleri, vergi, işsizlik sigortası primi, iş kanunundan kaynaklanan hakları ve benzeri her türlü hak ve taleplerinden yüklenici sorumlu olacaktır.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

2,25″ düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıdaki esaslara göre fiyat farkı hesaplanacaktır.

46.1.1.

Tüm Kısımlar için:

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın 6’ncı maddesine göre fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması şartları” başlıklı 14’üncü maddesinde “14.1. Yüklenici, gerek sözleşme süresi, gerekse uzatılan süre içinde, sözleşmenin tamamen ifasına kadar, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerde artışa gidilmesi veya yeni mali yükümlülüklerin ihdası gibi nedenlerle fiyat farkı verilmesi talebinde bulunamaz.

14.2. Bu sözleşme kapsamında yapılan işler için fiyat farkı hesaplanacaktır.

Tüm Kısımlar için:

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın 6’ncı maddesine göre fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihaleye ilişkin İdari Şartname düzenlemeleri incelendiğinde; idare tarafından vergi ve sigorta giderlerinin, hem anılan şartnamenin 25.1’inci maddesinde teklif fiyata dahil giderler arasında, hem de 25.3’inci maddesinde teklif fiyata dahil olan diğer giderler arasında sayıldığı görülmüştür.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin ekinde yer alan Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartname’nin 25.1’inci maddesine ilişkin 29 numaralı dipnotunun 20/06/2021 tarihli ve 31517 sayılı Resmi Gazete ile 05.07.2021 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırıldığı, Tip İdari Şartname’nin anılan maddesinde matbu olarak “Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyata dahildir.” ifadesine yer verildiği anlaşılmaktadır.

Tip İdari Şartname’nin 25’inci maddesindeki düzenlemeler bir arada değerlendirildiğinde; sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin teklif fiyata dahil olacağı düzenlemesinin 25.1’inci maddede yer aldığı, 25.1’inci maddeye atıf yapan 25.2’nci madde uyarınca 25.1’inci maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, yüklenicinin bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamayacağı, 25.3’üncü maddesinde ise idare tarafından ihale konusu işin özelliğine uygun olarak ilgili mevzuatına aykırı olmamak kaydıyla gider kalemlerinin belirleneceği, dolayısıyla 25.3’üncü maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabulünün geçerli olmadığı anlaşılmaktadır.

Diğer yandan idarelerce teklif fiyata dahil olan diğer giderlere ilişkin artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, bunlardan hangisi ya da hangileri için oluşan artış ya da farkların karşılayacağının4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın ilgili maddelerindeki düzenlemelere yer verilmek suretiyle belirlenmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

Bu doğrultuda başvuruya konu ihalede sigorta ve vergi giderlerine İdari Şartname’nin hem 25.1 hem de 25.3.1’inci maddesinde yer verildiği görülmekte ise de; Tip İdari Şartname’nin 25.1’inci maddeye atıf yapan 25.2’nci maddesi gereği bu giderlere ilişkin olarak artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde yükleniciye bunlara ilişkin ödeme yapılamayacağı, Şartname’nin 46’ncı maddesi uyarınca da idarece fiyat farkına ilişkin düzenlemenin sadece işçilik maliyetlerindeki değişiklilere atfedilmesi nedeniyle 25.3’üncü maddesi düzenlenen söz konusu giderler için fiyat farkı hesaplanmayacağı değerlendirmesi ile her iki düzenlemenin sonuçları itibariyle birbiriyle çelişmediği, bu nedenle iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “Sözleşme bedeline dahil olan giderler” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. Taahhüdün (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlar dahil) yerine getirilmesine ilişkin ……………………………. sözleşme bedeline dahildir¹². İlgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak Katma Değer Vergisi, sözleşme bedeline dahil olmayıp İdare tarafından Yükleniciye ödenecektir.” düzenlemesi,

Anılan maddeye ait 12 no’lu dipnotta “Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme bedeline dahil olacağı burada belirtilecek ve ayrıca idari şartnamede teklif fiyata dahil olduğu belirtilen diğer giderler buraya yazılacaktır.” açıklaması,

İhaleye ait İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Akaryakıt hariç olmak üzere, aracın bakım, onarım, yağ, yağlama, adbule yedek parça ve diğer masrafları ile tüm vergi, zorunlu trafik sigortası, kasko bedeli giderleri teklif fiyata dâhildir.

Tüm araçların her türlü periyodik bakım, her türlü bakım-onarım ve tamiratlar(yedek parça ve işçilik dahil), fenni muayeneleri, eksoz muayeneleri, lastik, akü, tüm yedek parça ve yağlama giderleri, her türlü vergi, sigorta, 7/24 çekici, gezici servis ve benzeri, yazlık ve kışlık lastik, zincir, takoz gibi işletim giderleri, yapılacak nakliye işleri, araçlara ait emniyet ve bilumum sigorta giderleri, kasko, taşınan personele ait yapılması gereken zorunlu sigorta giderleri, araç muayenesi ile hizmete ilişkin diğer tüm giderler, vergi, resim, ulaşım, harç, ceza ve araçla ilgili her türlü gider Yükleniciye ait olacaktır. Sürücü ile yüklenici arasındaki çalışma ilişkileri özel hukuk hükümlerine tabi olacaktır. HGS kartı ve bu gibi giderlerin tamamı yükleniciye ait olup, sadece araçlarda kullanılacak yol geçiş ücretleri (HGS, KÖPRÜ vb.) yüklenici tarafından karşılanarak faturaları ibraz edilecek idarece yükleniciye ödenecektir.

Sürücünün ücreti SGK primleri, vergi, işsizlik sigortası primi, iş kanunundan kaynaklanan hakları ve benzeri her türlü hak ve taleplerinden yüklenici sorumlu olacaktır.

Kiralanacak araçlara kaçak geçiş ücreti (KGS, OGS, HGS, vb.) adı altında kesilecek cezadan İdare sorumlu olmayacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın“Sözleşme bedeline dahil olan giderler” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. Taahhüdün (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlar dahil) yerine getirilmesine ilişkin İdari şartnamede ve Teknik Şartnamede teklif fiyata dahil olduğu belirtilen giderlerin tümü sözleşme bedeline dahildir. İlgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak Katma Değer Vergisi, sözleşme bedeline dahil olmayıp İdare tarafından Yükleniciye ödenecektir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Hizmette Kullanılacak Taşıtlarla İlgili Hususlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “4-Kiralanacak bütün araçlarda araç takip sistemi için GPRS cihazı (işe başlama-bitiş zamanı ve yeri, toplam kat edilen yol, toplam çalışma ve bekleme süresi, rölantide çalışma süresi, kural ihlalleri, çalışma saatleri, hız aşımı, uzun bekleme süreleri, faaliyet bölgesi dışına çıkış, gün içi yapılan hareketlerin detaylı dökümü, harita üzerinden izlenen rotanın animasyonu, güvenli sürüş takibi, gün/ay/yıl bazında geriye dönüşümlü çok amaçlı rapor sistemi) işin başlangıcı aşamasında kurulu olacaktır. Sistemin kontrolü ve şifreleri işin başlamasını müteakip 5 (beş) gün içerisinde ilgili Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne teslim edilecektir. Cihaz arızaları 5 (beş) gün içerisinde yüklenici tarafından giderilecek olup, yüklenici bu işlemle ilgili İdareden hiçbir ücret talebinde bulunmayacaktır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teknik Yeterlik ve İşe Başlama” başlıklı 5’inci maddesinde “…4-Yüklenici tarafından hizmete sunulacak araçlar; 2. Maddede yer alan model ve üzeri model, bakımlı ve yeni durumda olacaktır. Yüklenici araçlarda Karayolları Trafik Yönetmeliğinde öngörülen tüm malzemeleri/teçhizatları (bütün araçlarda ilk yardım seti, stepne, yedek malzeme ve takımlar (Kriko, bijon anahtarı, dış ışık donanımı için birer adet yedek ampul, pense, tornavida, seyyar lamba veya el feneri, karlı ve buzlu günler için bir çift patinaj zinciri, çekme halatı) yangın söndürme cihazı, emniyet kemeri ve reflektör- azami yüklü ağırlığı 3.5 tondan fazla olan araçlarda takoz,) bulundurulacaktır. Söz konusu malzemeler yüklenici tarafından karşılanacak olup, malzeme giderleri teklif fiyata dahildir…” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru konusu ihalede idarece İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde teklif fiyata dahil giderlerin açıkça sayılmak suretiyle belirlendiği, Teknik Şartname’nin muhtelif maddelerinde de yüklenici tarafından karşılanması gereken giderlere yer verildiği, bu doğrultuda da Sözleşme Tasarısı’nın 7’nci maddesinde sözleşme bedeline dahil giderlerin İdari Şartname’de ve Teknik Şartname’de teklif fiyata dahil olduğu belirtilen giderlerin tümü şeklinde düzenlendiği görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca Sözleşme Tasarısı’nın 7’nci maddesinde; idarelerce ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme bedeline dahil olacağının belirtileceği ve ayrıca söz konusu giderlerin yanında İdari Şartname’de teklif fiyata dahil olduğu belirtilen diğer giderlerin de ilgili maddeye yazılacağı anlaşılmıştır.

İncelemeye konu ihalede Sözleşme Tasarısı’ndaki ilgili maddeye “İdari şartnamede ve Teknik Şartnamede teklif fiyata dahil olduğu belirtilen giderlerin tümü” ifadesinin yazıldığı, dolayısıyla İdari Şartname’de teklif fiyat dahil olduğu belirtilen tüm giderlerin Sözleşme Tasarısı’na aktarıldığı, İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin teklif fiyata dahil olduğu belirtildiğinden ve Teknik Şartname’de yer alan tüm giderlerin aynı zamanda İdari Şartname’de de yer aldığı görüldüğünden Sözleşme Tasarısı’nın 7’nci maddesinde ayrıca belirleme yapılmamasının isteklilerin eşit koşullarda teklif hazırlamasına engel teşkil etmeyeceği anlaşılmış olup iddia yerinde bulunmamıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “…Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdarenin sözleşmeyi feshetmesi” başlıklı 20’inci maddesinde “Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:

a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,

b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi,

Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere 11 Aylık Şoförlü/ Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama Hizmet Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

…

e) Miktarı:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 11 Ay Süreli 10 Kısım ve 1525 Araç İle 1522 Şoför Üzerinden 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Şoförlü/ Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Teknik Şartnamede belirtilen 81 İl Müdürlüğü” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.

20.2. Bu ihaledeki kısım sayısı 10 dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlenmiştir;

Bu ihale 10 kısımdan ibarettir. Her bir kısım için ayrı ayrı teklif verilebilir ancak her bir kısım içeriğinde bulunan kalemlerin tamamına teklif verilmelidir. Aksi takdirde teklif geçersiz sayılacaktır. İl Müdürlükleri ile imzalanacak sözleşmeler:

Birim Fiyat Teklif Cetvelinde yer alan İş kalemleri (Örneğin ANKARA İl Müdürlüğü sözleşmesi için: ANKARA (T2), ANKARA (T5), ANKARA (T7), ANKARA (Fazla Çalışma Aylık İşçi Başına 10 Saat ), ANKARA (Ulusal bayram, genel tatil günleri 14,5 gün 89 şoför) ve ANKARA (brüt asgari ücretin %20 fazlası, yol yemek dahil) Tutarlarının toplamı üzerinden adı geçen İl Müdürlüğü ile sözleşme imzalanacak olup Kesin teminat bu tutar üzerinden alınacaktır….” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “İhale, aşağıdaki idarelerin ortak ihtiyaçlarının karşılanması maksadıyla yapılmaktadır:…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Kiralık Aracın İş Yeri” başlıklı 3’üncü maddesinde “1-Araçların yetkileri Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerinde olup, bu araçların sevk ve idaresi Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri tarafından gerçekleştirilecektir.

2- Sözleşmenin ifası sırasında ihale konusu iş kapsamında kiralanacak araçların tamamı ihale sonrası İl Müdürlüklerince belirlenen Kuruluşlarda görevlendirilecektir.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 01.02.2025; işi bitirme tarihi 31.12.2025…” düzenlemesi,

Anılan Tasarı’nın “İşin yapılma yeri, işyeri teslim ve işe başlama tarihi” başlıklı 10’uncu maddesinde “10.1. İşin yapılacağı yer/yerler: Detayları Teknik Şartnamede Belirtilen Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ve Bağlı Kuruluşları…” düzenlemesi,

Aynı Tasarı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde “36.1. İhaleyi yapan idarenin takdirinde olmayan sebeplere binaen Kuruluşun herhangi bir sebeple kapatılması, devredilmesi, taşınması veya hizmet modelinin değiştirilmesi hallerinde İdarenin araç kiralama hizmet alımına son verilebilir ya da hizmetini aynı şartlarla, aynı yüklenici sürdürebilir…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale dokümanın yukarıda aktarılan düzenlemeleri bir arada değerlendirildiğinde; başvuruya konu ihalenin Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 2025 yılı hizmetlerinde kullanılmak üzere 11 aylık şoförlü/ şoförsüz yakıt hariç araç kiralama hizmet alımı olduğu, söz konusu ihalenin 10 kısımdan oluştuğu, işin yapılacağı yerlerin Teknik Şartname’de belirtilen 81 İl Müdürlüğü olduğu, ihalenin Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlüklerinin ortak ihtiyaçlarının karşılanması maksadıyla yapıldığı anlaşılmıştır.

Başvuru konu ihalede idarece 81 il müdürlüklerinin ortak ihtiyacı için alım yaptığı dikkate alınarak Sözleşme Tasarısı’nın 36.1’inci maddesindekiihaleyi yapan idarenin takdirinde olmayan sebeplere binaen Kuruluşun herhangi bir sebeple kapatılması, devredilmesi, taşınması veya hizmet modelinin değiştirilmesi hallerinde idarenin araç kiralama hizmet alımına son verilebilir ya da hizmetini aynı şartlarla, aynı yüklenici sürdürebileceği düzenlemesine yer verildiği anlaşılmıştır.

Bu düzenleme ile idarece alım yapılan kuruluşların herhangi bir sebeple kapatılması, devredilmesi, taşınması veya hizmet modelinin değiştirilmesi durumunda 2 yol izleneceğinin belirtildiği, birinci yolun hizmet alımına son verilmesi, diğerinin ise aynı şartlarda aynı yüklenici ile işe devam edilmesi olduğu anlaşılmaktadır.

İsteklilerce gerçekleştirilen işlerin hakediş ödemelerinin mevzuat düzenlemeleri doğrultusunda yapılacağı, itirazen şikayete konu düzenlemenin ise idarenin kendi inisiyatifinde olmayan sebeplere bağlı olarak kuruluşların herhangi bir sebeple kapatılması, devredilmesi veya hizmet modelinin değiştirilmesi hallerinde bu kuruluşların araç kiralama hizmet alımına son verileceği, ifade edilmiş olup, karşılaşılması gayri ihtiyari bir duruma yönelik önlem niteliğinde düzenleme yapıldığı, kaldı ki idarece gerçekleştirilen işlere ait hakedişlerin ödeneceği ve yüklenicinin aleyhine bir düzenleme olmadığı gibi istekliler tarafından birim fiyat teklif cetvelinde yer alan iş kalemleri doğrultusunda teklif vermelerine engel teşkil edecek nitelikte bir hususun bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılıKamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.1.1 Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade eder.

…

78.3. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin ihale dokümanında, haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirtilmesi halinde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi ve her bir işçilik maliyeti için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması zorunludur.

78.3.1. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ve teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilen hizmet alımlarında, birim fiyat teklif cetvelinde her bir işçilik maliyeti için açılan satırda, ilgili mevzuatına göre hesaplanacak sözleşme gideri ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyetinin altında teklif sunan isteklilerin teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır…” açıklaması,

Anılan Tebliğ’in “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

…

79.3.5 Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, ancak sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan açıklamanın yapıldığı tarihte geçerli olan oran ve tutarlar üzerinden hesaplanan ihale kararı damga vergisi ve sözleşme damga vergisi ile Kanunun 53 üncü maddesinin (j) bendinin 1 numaralı alt bendinde belirtilen tutarı aşan sözleşmelerde sözleşme bedelinin onbinde beşi oranındaki Kurum payı ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklaması,

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın “İşçilik maliyetlerindeki değişiklik” başlıklı 6’ıncı maddesinde “(1) İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca çalıştırılan işçinin idari şartnameye göre ihale tarihi itibarıyla hesaplanan brüt maliyeti ile uygulama ayındaki brüt maliyeti arasındaki fark, 5 inci madde uygulanmaksızın ödenir veya kesilir.

(2) İhale dokümanında sözleşme kapsamında çalıştırılacak personele brüt asgari ücretin belli bir yüzde fazlası oranında ücret ödenmesi öngörülmüş ise, uygulama ayında fiilen ödenen ücret üzerinden fiyat farkına esas olacak brüt maliyet bulunur ve fiyat farkı, bu maliyete asgari ücretteki brüt artış oranı uygulanarak hesaplanır. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma ücretiyle ilgili olarak bu fıkraya göre belirlenen ücret esas alınarak fiyat farkı hesaplanır.

(3) Uygulama ayına ilişkin aylık ücret bordrosunda belirtilen kısa vadeli sigorta kolları prim oranı ile idari şartnamede idarece öngörülen kısa vadeli sigorta kolları prim oranı arasında farklılık olması halinde, bu değişiklik fiyat farkı hesabında dikkate alınır.” düzenlemesi,

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “(1) Bu Esas ve Usullerde geçen;

c) Kanun: 05/01/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununu,

…,

d) Taşıt: Kanun kapsamına giren motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçlarını,

…

ifade eder.” düzenlemesi,

Aynı Usul ve Esasların “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) Temel amaç çerçevesinde hizmet alımı suretiyle taşıt edinilebilmesinin genel esasları şunlardır:

…

ç) Taşıtlar, yakıt hariç, şoförlü veya şoförsüz olarak edinilebilecektir.

d) Taşıtların, her türlü vergi, sigorta ve bakım-onarım gibi giderleri yükleniciye ait olacaktır.

…

(2) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan ve yılı merkezi yönetim bütçe kanununa bağlı azami satın alma bedellerini gösterir (T) işaretli cetvelde belirtilen taşıtlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;

…

a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ay itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.

b) Şoför giderleri dahil yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli, (a) bendine göre tespit edilecek tutara yürürlükteki brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı aşmayacaktır…” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere 11 Aylık Şoförlü/ Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama Hizmet Alımı

….

e) Miktarı:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 11 Ay Süreli 10 Kısım ve 1525 Araç İle 1522 Şoför Üzerinden 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Şoförlü/ Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Akaryakıt hariç olmak üzere, aracın bakım, onarım, yağ, yağlama, adbule yedek parça ve diğer masrafları ile tüm vergi, zorunlu trafik sigortası, kasko bedeli giderleri teklif fiyata dâhildir.

Tüm araçların her türlü periyodik bakım, her türlü bakım-onarım ve tamiratlar(yedek parça ve işçilik dahil), fenni muayeneleri, eksoz muayeneleri, lastik, akü, tüm yedek parça ve yağlama giderleri, her türlü vergi, sigorta, 7/24 çekici, gezici servis ve benzeri, yazlık ve kışlık lastik, zincir, takoz gibi işletim giderleri, yapılacak nakliye işleri, araçlara ait emniyet ve bilumum sigorta giderleri, kasko, taşınan personele ait yapılması gereken zorunlu sigorta giderleri, araç muayenesi ile hizmete ilişkin diğer tüm giderler, vergi, resim, ulaşım, harç, ceza ve araçla ilgili her türlü gider Yükleniciye ait olacaktır. Sürücü ile yüklenici arasındaki çalışma ilişkileri özel hukuk hükümlerine tabi olacaktır. HGS kartı ve bu gibi giderlerin tamamı yükleniciye ait olup, sadece araçlarda kullanılacak yol geçiş ücretleri (HGS, KÖPRÜ vb.) yüklenici tarafından karşılanarak faturaları ibraz edilecek idarece yükleniciye ödenecektir.

Sürücünün ücreti SGK primleri, vergi, işsizlik sigortası primi, iş kanunundan kaynaklanan hakları ve benzeri her türlü hak ve taleplerinden yüklenici sorumlu olacaktır.

Kiralanacak araçlara kaçak geçiş ücreti (KGS, OGS, HGS, vb.) adı altında kesilecek cezadan İdare sorumlu olmayacaktır…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” 35’inci başlıklı maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıdaki esaslara göre fiyat farkı hesaplanacaktır.

46.1.1.

Tüm Kısımlar için:

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın 6’ncı maddesine göre fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin“Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “…48.5. Tekliflerin değerlendirme aşamasında;

a) Hizmet kapsamında çalışacak sürücüler için brüt asgari ücretin % 20 fazlası, 45,00 TL yol, 100,00 TL yemek, 10 saat fazla çalışma ücreti, resmi tatil ücreti ve sözleşme giderleri dahil tutarın altında ve üstünde sunulan teklifler değerlendirme dışı bırakılacaktır. Bu giderler için KİK işçilik hesaplama modülü esas alınacaktır.

48.6. Sürücü ücretlerinin ödenmesinde;

a) Hizmet kapsamında çalışacak sürücüler için brüt asgari ücretin % 20 fazlası ücret, aylık fiilen çalışılan en fazla 26 gün üzerinden günlük brüt 100,00 TL yemek ücreti ve 45,00 TL yol ücreti ve 10 saat fazla mesai ödenecek olup, ücret bordrolarında brüt olarak gösterilecektir. Çalışılmayan günlerde (izin, rapor vb.) yol ve yemek ücreti ödenmeyecektir.

b) Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılacak her bir sürücü için sözleşme süresi içerisinde en fazla 14,5 gün olmak üzere ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma ücreti ödenecek olup ücret bordrolarında brüt olarak gösterilecektir.

48.7. …Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında her bir araç için (T2 ve T7) aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve 2024 Aralık ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde “…36.2. Yüklenici tarafından çalıştırılan sürücü İş ve Sosyal Güvenlik mevzuatı hükümlerine tabi olup, çalıştırılan sürücünün mevzuatla ilgili tüm hakları saklıdır. (Örneğin sigorta primlerinin yatırılması, yıllık izin, doğum izinleri ve yardımları, varsa toplu sözleşmeden doğan haklar, kıdem tazminatları vs.) Yüklenici firma, sürücünün Sosyal Güvenlik Kurumu, Bakanlıklar, belediyeler ve diğer mercilere yapılması gerekli beyan ve bildirimlerini, vergi, resim, harç mükellefiyeti ve sorumluluklarını, hata, noksan ve kusurlu işlemlerden dolayı meydana gelebilecek maddi ve manevi zarar, ziyan ve tahakkuk edecek cezaların tazmini (bu nedenlerden dolayı tahakkuk edenler de dâhil) ile iş kazasıyla ilgili sorumluluğu da üstlenmeyi kabul eder. İlgili mevzuatın yüklenici tarafından yerine getirilmemesi sonucundan alt işveren asıl işveren ilişkisi nedeniyle idareye yüklenecek maddi sorumluluklar aynen yüklenici firmaya yönlendirilir ve ilk tahakkuk evrakından kesinti yapılır. Şayet yükleniciye herhangi bir ödeme yapılması söz konusu değilse, kesin teminattan kesinti yapılır. Eğer hiçbir yolla tahsilât olamayacaksa icra yoluyla tahsili yoluna gidilir.” düzenlemesi,

Doküman ekinde 10 kısma ilişkin birim fiyat teklif cetveli yer almaktadır.

İdarece birim fiyat teklif cetvellerinin 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 10’uncu kısımlar için miktarı ve sayısı farklı olarak üzere; şoför işçilik ücreti, ulusal bayram ve genel tatil günleri, fazla çalışma, binek otomobil, 4+1 pick-up, minibüs ve engelli minibüs kalemlerinden; 9’uncu kısım ise şoför işçilik ücreti ulusal bayram ve genel tatil günleri, fazla çalışma, binek otomobil, 4+1 pick-up, minibüs kaleminden oluşturulduğu, sadece; Kırıkkale, Düzce, Bolu, Ankara, Sakarya, Bartın, Amasya Zonguldak illerinin ihtiyacı olduğu anlaşılan 6’ncı kısımda, kiralanmak istenen araç sayısının, şoför sayısından fazla (3 adet) fazla olduğu, diğer tüm kısımlarda şoför ve kiralanacak araç sayısının eşit olduğu görülmüştür.

Başvuruya konu iş kapsamında T2 binek, T7 pick-up, T5 minibüs ve engelli minibüsü olmak 4 farklı türde toplam 1525 araç çalıştırılacağı, söz konusu araçlardan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller kapsamında olmadığı değerlendirilen toplamda 404 adet [minibüs(T5) ile engelli minibüs(T5)] aracın yer aldığı, diğer taraftan araçları kullanacak yüklenici ait şoförler için brüt asgari ücretin %20 fazlası, 45,00 TL yol, 100,00 TL yemek, 10 saat fazla çalışma ücreti, resmi tatil ücreti ve sözleşme giderleri dahil tutarın altında ve üstünde teklif verilemeyeceği, bu giderler için KİK işçilik hesaplama modülü esas alınacağı düzenlenmiştir.

Personel çalışmasına dayalı olmayan başvuru konusu ihalenin11 ay süre ile 1525 araç ile 1522 şoför üzerinden 2025 yılı hizmetlerinde kullanılmak üzere şoförlü/ şoförsüz yakıt hariç araç kiralama hizmeti olduğu, bu itibarla ihale konusu iş kapsamında hem şoför giderleri hariç hem de şoför giderleri dahil olacak şekilde taşıt kiralaması yapılacağı, bu doğrultuda; 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar uyarınca; şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ay itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacağı; şoför giderleri dahil yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin, tespit edilecek şoför hariç aylık kiralama bedeline, yürürlükteki brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı aşmayacak şekilde teklif verileceği anlaşılmaktadır.

Diğer yandan başvuruya konu ihalede sürücüler için brüt asgari ücretin %20 fazlası, 45,00 TL yol, 100,00 TL yemek, 10 saat fazla çalışma ücreti, resmi tatil ücreti ve sözleşme giderleri dahil tutarın altında ve üstünde teklif sunulmayacağı ve bu giderler için KİK işçilik hesaplama modülünün esas alınacağı düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen Tebliğ maddelerinden, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelerde, asgari işçilik maliyetinin sözleşme gideri ve genel giderler dahil olarak hesaplanacağı ve sözleşme gideri ve genel giderler kapsamının ise, ihale karar damga vergisi, sözleşme damga vergisi ile sözleşme bedelinin onbinde beşi oranındaki Kurum payından oluşacağı, bir diğer ifadeyle personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelerde söz konusu giderlerin işçilik maliyetine dahil edileceği anlaşılmakta olup, bu giderler dışında kalan dokümanda düzenlenen işçilik ile bağlantılı ve iddiaya konu tazminat (kıdem ve ihbar), eğitim, kıyafet vb giderlerinin işçilik kalemleri dışındaki birim fiyat teklif cetvelindeki uygun diğer iş kalemlerine dahil edilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Bu doğrultuda ihaleye teklif veren isteklilerinin her bir kısımda yer alan araç ve şoför maliyetlerini belirlerken yukarıda aktarılan düzenlemeler çerçevesinde kar öngörebilecekleri kalemlerin görece sınırlı olduğu düşünülmekle birlikte, söz konusu kıstın tüm istekliler açısından geçerli olduğu, yapılan düzenlemelerin bir istekli lehine avantaj veya başka istekli aleyhine dezavantaj yaratmadığı, kaldı ki yüklenicin belli bir koşula bağlı olmadan kar öngörebileceği tüm kısımlarda toplamda 404 adet araç bulunduğu ve bu araçların her kısımda birim fiyat teklif cetvellerinde muhtelif sayılarda bulunduğu, dolayısıyla isteklilerin anılan iş kalemlerine elde etmek istedikleri kâr veya hizmet maliyetleri doğrultusunda fiyatlama yapma önünde mevzuat açısından bir engel olmadığı, ayrıca işçilik giderleri için fiyat farkı verileceği düzenlemesi ile de idarece enflasyon nedeniyle yüklenicilerin uğrayacakları muhtemel zararı da önlediği değerlendirildiğinde, başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru sahibinin aynı iddia içinde 3 ayrı iddiaya yer verildiği görüldüğünden her birine ilişkin değerlendirme ayrı olarak yapılmıştır.

5-a iddiasına ilişkin olarak;

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar…” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.

(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur…” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür…” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler; a) İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini,

…,

izleyen günden itibaren başlar.

(2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü,

26.12.2024 tarihli Düzeltme İlanı’nın“4.1.1.3, İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat v.b. belgeler,

Karayolu Taşıma Yönetmeliği Yetki Belgeleri ihale sonrası sözleşme imzalandıktan 20 gün sonra sözleşme imzalayan idareye teslim edilecektir.” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1.ı) İhale konusu işin ya da malın satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince alınması zorunlu olan sicil, izin, ruhsat, faaliyet belgesi vb. belgeler:

” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Hizmette Kullanılacak Taşıtlarla İlgili Hususlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “7-Yüklenici tarafından idareye teslim edilen araçların, Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında aracın cinsine göre A1 (Sadece 1. Kısım İstanbul İl Müdürlüğü araçları için), B2, D2 veya K1 yetki belgesine kayıtlı olması zorunludur. Bu belgeleri sözleşmenin imzalanmasını takip eden 20 gün içerisinde idareye sunulacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

26.12.2024 tarihli Düzeltme İlanı’nda 18.12.2024 tarihli İhale İlanı’nın 4.1.1.3’üncü maddesinde yer alan “4.1.1.3. İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgeler,

Karayolu Taşıma Yönetmeliği Yetki Belgeleri” ifadesi “Karayolu Taşıma Yönetmeliği Yetki Belgeleri ihale sonrası sözleşme imzalandıktan 20 gün sonra sözleşme imzalayan idareye teslim edilecektir.” olarak değiştirilmiştir.

Yapılan incelemede İdari Şartname’nin 7.1’inci maddesinin (ı) bendinde yer verilen düzenlemeye aynı şekilde 26.12.2024 tarihli düzeltme ilanında da yer verildiği, dolayısıyla başvurunun ilana (dokümanın ilana yansıyan bir hükmüne) yönelik olduğu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in yukarıda belirtilen hükümleri gereği şikâyete yol açan durumun farkına varıldığı tarihin düzeltme ilan tarihi olan 26.12.2024 tarihi olduğu anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik hükümleri esas alındığında idareye şikayet başvurusu yapılacak sürenin sonunun en geç 06.01.2025 pazartesi tarihi olduğu, ancak başvuru sahibi tarafından, bu süre geçtikten sonra 08.01.2025 çarşamba tarihinde mevcut iddiayla ilgili şikâyet başvurusunda bulunduğu, bu itibarla söz konusu iddianın süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

5-b iddiasına ilişkin olarak;

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “(1) Bu Yönetmelik, kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacı, acente, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri taşımacılık faaliyetlerini yapanlar ile taşıma işlerinde çalışanları, taşımacılık faaliyetlerinde yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapı, tesis ve benzerlerini kapsar…” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “…öö) Özmal taşıt: Araç tescil belgesinde yetki belgesi sahibi adına kayıtlı taşıtı,

…

111) Taşıt belgesi: Yetki belgesi sahibinin kullanacağı taşıtların niteliğini ve sayısını liste halinde gösteren, yetki belgesinden ayrı ve yetki belgesinin eki olarak düzenlenen belgeyi,

mmm) Taşıt kartı: Bir taşıtın yalnız bir yetki belgesinde kayıtlı olduğunu ve bu yetki belgesi altında çalıştırılabileceğini gösteren belgeyi,

…

üüü) Yetki belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilere çalışma izni veren ve Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yetki belgesi alma zorunluluğu” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Bu Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almaları zorunludur.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yetki belgesi türleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) A türü yetki belgesi: Otomobille ticari tarifeli veya tarifesiz olarak, yurt içi veya uluslararası yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) A1 Yetki Belgesi: Yurtiçi tarifeli veya tarifesiz yapacaklara,…verilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel şartları” başlıklı 14’üncü maddesinde “(1) A türü yetki belgeleri için başvuranlardan:

a) A1 yetki belgesi için başvuranların, ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş en az 4 adet özmal otomobil ile 20.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.

…

ç) A1 yetki belgesine başvuranlardan, kamu kurum ve kuruluşlarına da hizmet vermek isteyenlerin ayrıca kamu kurum/kuruluşuyla yapılmış asgari 4 taşıt için geçerli taşıma hizmet alımı sözleşmesine sahip olması ile Bakanlığa sunulan sözleşmede/sözleşmelerde belirtilen taşıt sayısının toplamda 4 taşıtın altına düşmemesi şarttır. Bu bent çerçevesinde yetki belgesi eki taşıt belgesine kayıtlı taşıtların hizmet verecekleri kamu kurum/kuruluşları haricinde taşımacılıkta kullanılması yasaktır. Bu bentte belirtilen taşıtlara ilişkin yasağa uymayan yetki belgesi sahiplerine 50 uyarma verilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yetki belgelerinin verilmesi” başlıklı 16’ıncı maddesinde “(4) Yetki belgesi sahiplerinin faaliyetlerinde kullanacağı taşıtlar, yetki belgesi eki taşıt belgesine kaydedilir. Taşıt belgesi ile birlikte taşıt belgesine kaydedilen taşıtların her biri için taşıt kartı düzenlenerek verilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Taşıtların yaşı, cinsi ve diğer şartlar” başlıklı 24’üncü maddesinde “(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki taşımalarda kullanılacak ve yetki belgesi eki taşıt belgesine kaydedilecek veya asgari kapasite hesabında değerlendirilecek taşıtların aşağıdaki şartlara uygun olması gerekir. Buna göre;

a) A türü yetki belgesi ile ilgili olarak;

1) Yetki belgesi eki taşıt belgelerine 8 yaşından büyük olmayan ticari otomobiller kaydedilir.

2) A1 yetki belgesi eki taşıt belgesine en fazla 20 adet otomobil kaydedilir.

3) A2 yetki belgesi eki taşıt belgesine en fazla 10 adet otomobil kaydedilir.

4) Kamu kurum/kuruluşlarıyla yapılacak taşıma sözleşmesine istinaden A1 yetki belgesi eki taşıt belgesine kaydedilecek taşıtlar için, kaydedilebilecek taşıt sayısı sınırına bakılmaksızın taşıt kaydedilebilir. Bu şekilde düzenlenecek taşıt kartlarının süresi, kamu kurum/kuruluşuyla yapılan sözleşmenin süresiyle sınırlıdır.

5) (4) numaralı alt bende göre düzenlenecek yetki belgeleri hariç olmak üzere, A1 yetki belgesi eki taşıt belgelerine motor silindir hacmi 1.900 cm3’ten az olmayan otomobiller kaydedilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in“Taşıtların özmal veya sözleşmeli olarak kullanılması” başlıklı 25’inci maddesinde “(1) (1) Yetki belgesi eki taşıt belgesine özmal taşıtların yanı sıra sözleşmeli taşıt da ilave edilebilir. 24 üncü maddedeki şartlara uygun olmak kaydıyla, taşımalarda kullanılacak taşıtların özmal veya sözleşmeli olarak kullanılmasına ilişkin kurallar aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Buna göre;

a) A1, A2, B3, C1, C3, D3, D4, K1, K3 ve P türü yetki belgeleri ile ilgili olarak:

1) Yalnız özmal taşıtlar kaydedilir…” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yetki belgesi sahiplerinin ortak yükümlülükleri” başlıklı 40’ıncı maddesinde “(18) Yapılacak faaliyetin kapsamına uygun bir yetki belgesi alınmadan veya geçerli yetki belgesi olmadan, muhtevası bu Yönetmelikte belirtilen herhangi bir faaliyette bulunulamaz. Bu fıkraya aykırı hareket edenlere, Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen miktarda idari para cezası uygulanır.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1.ı) İhale konusu işin ya da malın satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince alınması zorunlu olan sicil, izin, ruhsat, faaliyet belgesi vb. belgeler:

” düzenlemesi yer verilmiştir.

Teknik Şartname’de ise her bir kısma ilişkin hangi il ya da illerde hangi tür aracın kaç tane çalıştırılacağının gösterildiği “İhtiyaç Listesi” başlıklı tablolara yer verildiği görülmüştür.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin yukarıda aktarılan ilgili maddelerinden; kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu, eşya ve benzeri taşımacılık faaliyetlerinin anılan Yönetmeliği’nin kapsamında olduğu, kapsama giren taşımacılık faaliyetleri için yapılacak faaliyetlere uygun olan yetki belgesinin Bakanlıktan almasının zorunlu olduğu, yapılacak faaliyetin kapsamına uygun bir yetki belgesi alınmadan veya geçerli yetki belgesi olmadan, muhtevası Yönetmelik’te belirtilen herhangi bir faaliyette bulunulamayacağı, A türü yetki belgesinin otomobille yapılacak taşımanın şekline göre türlere ayrıldığı ve A1 yetki belgesi için başvuranların, ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş en az 4 adet özmal otomobil ile 20.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şartlarının arandığı anlaşılmaktadır.

İhale konusu işe ait birim fiyat teklif cetvellerinden; ihalenin 1’inci kısmı için 21, 2’nci kısmı için 4, 3’üncü kısmı için 5, 4’üncü kısmı için 8, 5’inci kısmı için 4, 6’ncı kısmı için 5, 7’nci kısmı için 8, 8’inci kısmı için 8, 9’uncu kısmı için 6 ve 10’uncu kısmı için 9 binek otomobil olmak üzere her kısımda en az 4 adet otomobil istendiği anlaşılmaktadır.

İdari Şartname’de yeterlik kriteri olarak belirtilen şikâyete konu belgelerin, 26.12.2024 tarihli düzeltme ihale ilanının “İhaleye katılabilme şartları ve istenilen belgeler ile yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterler” başlıklı 4.1.1.3’üncü maddesinde ismen zikredilmeyerek “Karayolu Taşıma Yönetmeliği Yetki Belgeleri”şeklinde düzenlendiği görülmüştür. Bu anlamda yetki belgelerinin içeriğinin farkına varıldığı tarihin; ilan tarihi değil, İdari Şartnamedeki 7’nci maddesindeki detayın görülebildiği doküman indirme tarihi olduğu değerlendirilmiştir.

Başvuruya konu ihalenin sadece 1’inci kısmında A1 yetki belgesinin istendiği ve 21 adet olmak üzere en çok otomobil istenen kısmın da 1’inci kısım olduğu, diğer tüm kısımlarda istenen otomobil sayısının 9’u geçmediği görülmektedir.

Birim fiyat teklif cetvellerinden, teklif verilecek her bir kısım için A1 yetki belgesine konu taşıt olan otomobilden en az 4 tane istendiği, Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin kapsam maddesi nedeniyle yapılan işin taşımayı içeren bir iş olması ve yetki belgesi alma zorunluluğu başlıklı maddesi nedeniyle yapılacak faaliyetlere uygun olan yetki belgesinin alınmasının zorunlu tutulduğu ve yetki belgesi alınmadan muhtevası anılan Yönetmelik’te belirtilen herhangi bir faaliyette bulunulamayacağı değerlendirildiğinde ise, faaliyette bulunmak için sahip olmanın mevzuatta şart koşulduğu, idare tarafından bu belge 1’inci kısım için istenilmişken benzer nitelikteki diğer kısımlar için istenilmemesinin uygun olmadığı bu anlamda iddianın yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

5-c iddiasına ilişkin olarak;

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “…u) Hususi taşımacılık: Ticari amaçla olmamak üzere, sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili eşya veya yolcu taşımacılığını,..” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Yetki belgesi türleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(2) B türü yetki belgesi: Otobüsle yurtiçi ve/veya uluslararası yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Bu belgelere 24 üncü maddenin ikinci fıkrasının (m) bendindeki şartları haiz otomobiller de kaydedilebilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) B1 yetki belgesi: Ticari ve tarifeli olarak yapacaklara,

b) B2 yetki belgesi: Ticari ve tarifesiz yapacaklara,

c) B3 yetki belgesi: Hususi taşımacılık faaliyetinde bulunarak;

1) Kendi personelinin,

2) Kendi diyaliz merkezlerinde tedavi gören hastaların,

3) Kendi özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde destek eğitimi alan engelli bireylerin ve bunların velisinin/vasisinin,

taşımasını yapacaklara,

verilir.

…

(3) C türü yetki belgesi: Yurtiçi ve/veya uluslararası eşya taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) C1 yetki belgesi: Hususi taşımacılık yapacaklara,

b) C2 yetki belgesi: Ticari amaçla yapacaklara,

c) C3 yetki belgesi: Ticari amaçla taşınma eşyası taşımacılığı yapacaklara,

verilir.

(4) D türü yetki belgesi: Otobüsle tarifeli veya tarifesiz yurtiçi yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Bu belgelere 24 üncü maddenin ikinci fıkrasının (m) bendindeki şartları haiz otomobiller de kaydedilebilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) D1 yetki belgesi: Ticari ve tarifeli olarak yapacaklara,

b) D2 yetki belgesi: Ticari ve tarifesiz olarak yapacaklara,

c) D3 yetki belgesi: Hususi taşımacılık faaliyetinde bulunarak;

1) Kendi personelinin,

2) Kendi diyaliz merkezlerinde tedavi gören hastaların,

3) Kendi özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde destek eğitimi alan engelli bireylerin ve bunların velisinin/vasisinin,

taşımasını yapacaklara,

…

(8) K türü yetki belgesi: Yurtiçi eşya taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) K1 yetki belgesi: Ticari amaçla eşya taşımacılığı yapacaklara,

b) K2 yetki belgesi: Hususi taşımacılık yapacaklara,

c) K3 yetki belgesi: Ticari amaçla taşınma eşyası taşımacılığı yapacaklara,

verilir.

(9) L türü yetki belgesi: Ticari amaçla lojistik işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) L1 yetki belgesi: Yurtiçi yapacaklara,

b) L2 yetki belgesi: Yurtiçi ve/veya uluslararası yapacaklara,

…

(11) N türü yetki belgesi: Ticari amaçla nakliyat ambarı işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) N1 yetki belgesi: İliçi yapacaklara,

b) N2 yetki belgesi: Yurtiçi yapacaklara,

verilir.

…

(13) R türü yetki belgesi: Ticari amaçla eşya taşımacılığı alanında taşıma işleri organizatörlüğü yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Faaliyetin şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) R1 yetki belgesi: Yurtiçi yapacaklara,

b) R2 yetki belgesi: Yurtiçi ve/veya uluslararası yapacaklara, verilir…” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in“Taşıtların yaşı, cinsi ve diğer şartlar” başlıklı 24’üncü maddesinde “m) B1, B2, D1 ve D2 yetki belgesi eki taşıt belgesine kaydedilecek otomobil cinsi taşıtlara ilişkin;

1) Özmal olarak tescilli olması,

2) 2.900 cm3 silindir hacminden büyük olması,

3) İlk müracaatta 1 yaşından, faaliyeti boyunca da 3 yaşından büyük olmaması,

4) Belgede kayıtlı özmal otobüs sayısının yarısından fazla olmaması,

5) Kaydedilecek taşıt sayısının 10 adedi geçmemesi,

6) Kaydedilecek taşıtların imalat tarihinden sonra tadilat görmemiş olması,

şarttır. Ayrıca, bu taşıtlar asgari kapasite hesabı ve kiralık taşıt kullanım oranlarında dikkate alınmayacağı gibi uluslararası faaliyetlerde kullanılamaz.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…ı) İhale konusu işin ya da malın satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince alınması zorunlu olan sicil, izin, ruhsat, faaliyet belgesi vb. belgeler:

…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “İşin konusu” başlıklı 1’inci maddesinde “Söz konusu iş, Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ve bağlı Kuruluşlarının resmi hizmetlerinin 2025 yılındamesai saatleri içinde veya dışında, şehir içinde veya dışında etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesine ilişkin şoförlü/şoförsüz yakıt hariç araç kiralama hizmet alımı işidir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Kiralanacak Araçlarla İlgili Hususlar” başlıklı 2’nci maddesinde “

* Yukarıdaki tabloda Pick-up aracından kasıt; çift sürgülü kapılı, camlı van kamyonet türü (hafif ticari araç) araçlardır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sözleşmenin Uygulanması ve Çalışma Esasları” başlıklı 6’ncı maddesinde “…2-Araç görevlendirmelerinde “Taşıt Görev Emri” formu tanzim edilir ve usulüne uygun olarak doldurulur. “Taşıt Görev Emri” formu idare yetkililerinden imzalı olarak alınacak ve “Taşıt Görev Emri” olmayanlar görevli sayılmayacaklardır…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin“Yüklenici Personelinde Aranacak Şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde “…8-Yüklenici tarafından çalıştırılacak şoförler, idarenin hizmet verdiği alanlar dikkate alınarak (korunmaya muhtaç çocuk, engelli, yaşlı, kadın ve şiddet mağduru vatandaşlar) gizlilik ve mahremiyetlerinin korunması gerekliliği nedeniyle yüklenicinin önerisiyle idare tarafından seçilecektir. Bu şoförlerle gizlilik sözleşmesi yapılacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.

Doküman düzenlemelerinden başvuruya konu ihalenin 11 ay süreli 10 kısım ve 1525 araç ile 1522 şoför üzerinden 2025 yılı hizmetlerinde kullanılmak üzere şoförlü/şoförsüz yakıt hariç araç kiralama hizmeti olduğu, iş; Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ve bağlı Kuruluşlarının resmi hizmetlerinin 2025 yılında mesai saatleri içinde veya dışında, şehir içinde veya dışında etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesine için yapıldığı, binek tarzı Sedan, Pick-up tarzı çift sürgülü kapılı, camlı van kamyonet türü (hafif ticari araç) ve minibüs- engelli minibüsü kiralaması yapılmak istendiği, dokümanda net bir görev belirlemesi yapılmasa da bu taşıtların ilgili idare tarafından verilecek görevler ve idarenin hizmet verdiği alanlar (korunmaya muhtaç çocuk, engelli, yaşlı, kadın ve şiddet mağduru vatandaşlar) kapsamında kullanılacağı anlaşılmaktadır.

Başvuru sahibi tarafından “veya” ibaresi kullanılarak birbirinin ikamesi olmayan B2, D2 belgesi yerine K1 belgesinin sunulabileceği şeklinde yanlış doküman düzenlemesi yapıldığı iddia edilse de; İdari Şartname düzenlemesinde “aracın cinsine göre” ibaresi kullanılarak istekliler tarafından araç türüne göre ihalede sahip olunması gereken belgelerin sayıldığı “aracın cinsine göre … B2, D2 veya K1 yetki belgesine” ibaresiyle tüm belgelerin birbirinin yerine ikame edilebileceğine yönelik bir düzenleme yapılmadığı değerlendirilmektedir.

Diğer yandan “K-1 Belgesi ile yapılabilecek taşımalar, C2, L1, L2, R1 veya R2 Yetki belgeleri ile de yapılabileceği için bu belgelerinde yeterlilik kriterleri arasında sayılması gerektiği ve diğer belgeler belirtilmeksizin K1 Yetki belgesinin istenilmesinin yerinde olmadığı” iddiasına yönelik yapılan incelemede, 23.09.2020 tarihli ve 2020/UH.II-1576 sayılı Kurul kararında benzer bir iddiaya ilişkin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğünden bilgi istendiği ve Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğünün 14.09.2020 tarihli ve E.50863 sayılı yazısında “… Bilindiği üzere, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre; taşımacılık işi ile iştigal eden her firmanın, faaliyet alanına göre yetki belgesi alması ve operasyonlarında kullandığı her bir taşıtı (özmal veya sözleşmeli), yetki belgesi eki taşıt belgesine ilave ettirilerek taşıt kartını alması; ülkedeki taşıma düzeninin sağlanması, taşımada kullanılan taşıtların tespiti ve takibi, yapılan taşımalarda ülke ekonomisine maksimum verimin sağlanması ile 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununun amacı çerçevesinde bir zorunluluk olup, kapsam dışı bırakılan taşımalar, anılan Yönetmeliğin 2’nci maddesinde açıkça belirtilmiştir.

Bununla birlikte, Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde, adlarına yetki belgesi düzenlenmiş firmaların, almış oldukları yetki belgelerinin faaliyetlerine uygun olması anılan Yönetmeliğin 5 inci maddesi gereği zorunludur.

Yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının düzenlemiş olduğu taşıma ihalelerinde, ihaleye iştirak edecek firmalardan; ihaleye konu taşıma faaliyetinin niteliği, mahiyeti, büyüklüğü (taşıması yapılacak eşyanın ağırlığı) ve gerekli taşıt sayısı göz önünde bulundurularak, Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen C2, K1, L1, L2, M1, M2, N1, N2, P1, P2 yetki belgelerinden, uygun türdeki yetki belgesinin istenilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen yetki belgelerinin kapsamları ve faaliyet gösterebilecekleri alanlar da dikkate alınarak;

* C2 yetki belgesine sahip firmaların K1,

* L1 veya L2 yetki belgesine sahip firmaların C2, K1, N1 veya N2,

* M1 veya M2 yetki belgesine sahip firmaların P1 veya P2,

* N1 veya N2 yetki belgesine sahip firmaların C2 veya K1,

yetki belgesi kapsamında da faaliyet gösterebileceklerinin (uluslararası taşımalar sadece C2, L2 ve M2 yetki belgesi ile yapılabilmektedir) göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Bu itibarla; ilgi yazınızda belirtilen taşıma ihalesine ilişkin hazırlanan İdari Şartname’de belirtilen taşıtların, yapılacak taşımanın niteliği göz önünde bulundurularak, uygun olan bir yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı bulunmaları gerekmekle birlikte, söz konusu ihalenin, sadece K türü (K1) yetki belgesi düzenlenmiş firmalarla sınırlandırılmasının uygun olmayacağı mütalaa edilmektedir.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

Söz konusu yazıdan, araç kiralanması işleri kapsamında yapılan ihalelerde emsalleri ile faaliyette bulunma imkanı da varken sadece (K1) yetki belgesinin istenilmesinin ihaleye katılımı daraltıcı nitelikte olduğunun belirtildiği anlaşılmaktadır.

Bu çerçevede, şikâyete konu ihalede aracın cinsine göre B2, D2 veya K1 yetki belgesinin istendiği, ancak yukarıda yer verilen yazı doğrultusunda, C2, L1,L2,N1 ve N2 yetki belgesine sahip firmaların K1 yetki belgesi kapsamında da faaliyet gösterebileceğinin anlaşıldığı, bu kapsamda olası ikameleri yerine taşıma faaliyeti için kullanılacak araçlarda sadece (K1) yetki belgesinin istenilmesinin ihaleye katılımı daraltıcı nitelikte olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

6) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

…

e) Miktarı:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 11 Ay Süreli 10 Kısım ve 1525 Araç İle 1522 Şoför Üzerinden 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Şoförlü/ Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama…” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “…48.5. Tekliflerin değerlendirme aşamasında;

a) Hizmet kapsamında çalışacak sürücüler için brüt asgari ücretin % 20 fazlası, 45,00 TL yol, 100,00 TL yemek, 10 saat fazla çalışma ücreti, resmi tatil ücreti ve sözleşme giderleri dahil tutarın altında ve üstünde sunulan teklifler değerlendirme dışı bırakılacaktır. Bu giderler için KİK işçilik hesaplama modülü esas alınacaktır.

48.6. Sürücü ücretlerinin ödenmesinde;

a) Hizmet kapsamında çalışacak sürücüler için brüt asgari ücretin % 20 fazlası ücret, aylık fiilen çalışılan en fazla 26 gün üzerinden günlük brüt 100,00 TL yemek ücreti ve 45,00 TL yol ücreti ve 10 saat fazla mesai ödenecek olup, ücret bordrolarında brüt olarak gösterilecektir. Çalışılmayan günlerde (izin, rapor vb.) yol ve yemek ücreti ödenmeyecektir.

b) Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılacak her bir sürücü için sözleşme süresi içerisinde en fazla 14,5 gün olmak üzere ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma ücreti ödenecek olup ücret bordrolarında brüt olarak gösterilecektir.” düzenlemesi,

Aktarılan Şartname’nin 48.6’ncı maddesinde ihale konusu iş kapsamında çalışacak şoförler için öngörülen gider kalemlerinin; brüt asgari ücretin %20 fazlası ücret, aylık fiilen çalışılan en fazla 26 gün üzerinden günlük brüt 100,00 TL yemek ücreti ve 45,00 TL yol ücreti ve 10 saat fazla mesai şeklinde belirtildiği, 48.5’inci maddesinde ise de işçiler için teklif edilecek tutarın bu giderler dikkate alınarak hesaplanacak bedelin altında ya da üstünde olmayacağının düzenlendiği görülmüştür.

Başvuruya konu personel çalıştırılmasına dayalı olmayan araç kiralama hizmet alımı ihalesinde idarece çalıştırılması öngörülen 1522 şoför için belirtilen giderlerin ücret bordrolarında brüt olarak gösterileceğinin düzenlendiği, bunun da İdari Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı maddesinin 48.6’ncı bendinde, yemek ve yol ücreti tutarlarının başında brüt ibaresine yer verilerek “brüt 100,00 TL yemek ücreti ve 45,00 TL yol ücreti” şekliyle düzenlendiği aradaki “ve” bağlacının brüt ibaresinin anlamını hem yemek hem de yol ücretine teşmil ettiği bu hususta söz konusu yol bedelinin net mi brüt mü ödeneceği noktasında doküman düzenlemesinde belirsizlik bulunmamaktadır.

Ayrıca anılan Şartname’nin 48.5’inci maddesinde “45,00 TL yol, 100,00 TL yemek,” ibaresine yer verildiği, söz konusu işçilik giderlerinin yazılma şekli nedeniyle brüt mü net mi tutar istendiği konusundaki tereddüdün Şartname’nin anılan maddesinden önce gelen 48.6’ncı maddesindeki düzenleme ile birlikte değerlendirilmesi neticesinde ortadan kaldırılacağı, dolayısıyla söz konusu doküman düzenlemeleri arasında çelişki bulunmadığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

7) Başvuru sahibinin 7’nci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alım ihalelerinde yeterliğe ilişkin diğer hususlar” başlıklı 75’inci maddesinde “75.7. Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının, 1/4/2006 tarihli ve 26126 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller çerçevesinde araç kiralama hizmet alımı ile karşılandığı ihalelerde, isteklilerden teklifleri kapsamında ihale konusu işin yürütülmesinde kullanılacak araçlara ilişkin sayı, marka, model ve/veya ilgili diğer bilgileri gösteren listenin istenmesi gerekmektedir.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’inci maddesinde “7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması ve/veya sağlaması gerektiği bu şartnamenin 7 nci maddesi dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki belgeler ve/veya yeterlik kriterleri:

“ düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “…48.8. İsteklilerin, teklif ettikleri T5 kapsamındaki her bir araca ilişkin, ihale dokümanı ekinde verilen EK.2. Araç Bilgi Formu’nu teklifleri ile birlikte sunmaları (yeterlik bilgileri tablosunda beyan etmeleri) zorunludur. EK.2. Araç Bilgi Formu’nu sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacaktır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Kiralanacak Araçlarla İlgili Hususlar” başlıklı 2’nci maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir: “Kiralanacak araçla ilgili hususlar şartname eki tablolarda belirtilmiştir.

Teknik Şartname’nin ekinde yer alan “EK 1 ARAÇ BİLGİ FORMU (T2 VE T7 İÇİN)” aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

“EK 2 ARAÇ BİLGİ FORMU (T5 İÇİN)” aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

Yeterlik bilgileri tablosunun ilgili kısmı aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

Aktarılan ihale dokümanı düzenlemelerinden ihale konusu iş kapsamında binek araç, pick-up, minibüs ve engelli minibüsü olmak üzere 4 tür araç istenildiği, söz konusu araçlardan T5 olarak kodlanan ve Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller kapsamında olmadığı değerlendirilen minibüs ve engelli minibüsü içinde isteklilerin “EK 2 Araç Bilgi Formu (T5 İÇİN)” formunun doldurulmasının da idare tarafından yeterlik kriteri haline getirildiği anlaşılmıştır.

Tebliğ’in aktarılan düzenlemesinden araç kiralama ihalelerinde istenen araçların 1/4/2006 tarihli ve 26126 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller kapsamında olması durumunda, isteklilerden teklifleri kapsamında ihale konusu işin yürütülmesinde kullanılacak araçlara ilişkin sayı, marka, model ve/veya ilgili diğer bilgileri gösteren listenin istenmesinin zorunluğu olduğu sonucu çıkmakla birlikte; söz konusu esas ve usullere tabi olmayan araçlar için de idarece anılan bilgilerin istemesinin önünde mevzuat açısından bir engel olmadığı, idarenin ihale konusu işin kapsamını ve büyüklüğünü dikkate alarak söz konusu araç bilgilerine ilişkin belgeyi yeterlik kriteri olarak belirlenmesinin idarenin takdir yetkisi kapsamında olduğu değerlendirildiğinden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

8) Başvuru sahibinin 8’inci iddiasına ilişkin olarak:

Karayolları Trafik Kanunu’nun “Trafik kazalarında sürücü kusurlarının tespiti ve asli kusur sayılan haller” başlıklı 84’üncü maddesinde “Araç sürücüleri trafik kazalarında;

a) Kırmızı ışıklı trafik işaretinde veya yetkili memurun dur işaretinde geçme,

b) Taşıt giremez trafik işareti bulunan karayoluna veya bölünmüş karayolunda karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit, rampa ve bağlantı yollarına girme,

c) İkiden fazla şeritli taşıt yollarında, karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit veya yol bölümüne girme,

d) Arkadan çarpma,

e) Geçme yasağı olan yerlerde geçme,

f) Doğrultu değiştirme manevralarını yanlış yapma,

g) Şeride tecavüz etme,

h) Kavşaklarda geçiş önceliğine uymama,

i) Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymama,

j) Manevraları düzenleyen genel şartlara uymama,

k) Yerleşim birimleri dışındaki karayolunun taşıt yolu üzerinde, zorunlu haller dışında park etme veya duraklama ve her durumda gerekli tedbirleri almama,

l) Park için ayrılmış yerlerde veya taşıt yolu dışında kurallara uygun olarak park edilmiş araçlara çarpma, Hallerinde asli kusurlu sayılırlar.

Ancak, kazada bu hareketlerden herhangi biri, kazaya karışan araç sürücülerinden birden fazlası tarafından yapılmış veya kaza bu hareketler dışında kurallarla, yasaklamalara, kısıtlamalara ve talimatlara uyulmaması nedenlerinden doğmuşsa, karayolunu kullananlar için kusur oranı yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir.” hükmü,

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Mücbir sebepler” başlıklı 10’uncu maddesinde “Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:

a)Doğal afetler.

b)Kanuni grev.

c)Genel salgın hastalık.

d)Kısmî veya genel seferberlik ilânı.

e)Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.

Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.” hükmü,

İdari Şartname’nin İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

e) Miktarı:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 11 Ay Süreli 10 Kısım ve 1525 Araç İle 1522 Şoför Üzerinden 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Şoförlü/ Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “İşin Konusu” başlıklı 1’inci maddesinde “Söz konusu iş, Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ve bağlı Kuruluşlarının resmi hizmetlerinin 2025 yılında mesai saatleri içinde veya dışında, şehir içinde veya dışında etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesine ilişkin şoförlü/şoförsüz yakıt hariç araç kiralama hizmet alımı işidir.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ıncı maddesinde “16.1.3. Aşağıdaki tabloda yer alan ağır aykırılık hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhaleye ait doküman düzenlemelerden ihale konusu işin 1525 araç ve 1522 şoför ile ifa edileceği, hizmetin yerine getirilmesi sırasında, yüklenici veya şoförden kaynaklanan bir nedenden dolayı kişilerin yaralanması veya hayati faaliyetlerinin kesin olarak sona ermesi halinin ağır aykırılık hali olarak düzenlenerek, 4735 sayılı Kanun’un 20’nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşmenin feshedileceği anlaşılmaktadır.

Karayolları Trafik Kanunu’nun 84’üncü maddesinde, araç sürücülerinin trafik kazalarında asli kusurlu sayılacağı hallerin 12 bent halinde net olarak sayılmak suretiyle belirtildiği, söz konusu 12 durum dışında sürücülerin asli kusurlu sayılmayacağı sayısız kaza olma ihtimalinin bulunduğu, bu nedenle idare tarafından kazanın sebep, koşul, oluş şekli, asli-tali kusur ayrımından bağımsız olarak daha çok sonuç esas alınarak düzenleme yaptığı ve her kazada ölüm ve yaralanma riskinin bulunduğu, ayrıca mücbir sebep olarak kabul edilecek hallerin 4735 sayılı Kanun maddesinde sayılmak suretiyle belirlendiği dikkate alındığında idarece yüklenici veya şoförden kaynaklanan bir nedenden dolayı gerçekleşen yaralamalı ve/veya ölümlü trafik kazalarının tamamının sözleşmenin fesih gerekçesi olarak belirlenmesinin yerinde olduğu düşüncesiyle iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

9) Başvuru sahibinin 9’uncu iddiasına ilişkin olarak:

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “…Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü,

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yüklenicinin genel sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinde “…Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Mevzuata uygunluk” başlıklı 12’nci maddesinde “İlgili bütün bildirimlerin ve bütün ödemelerin yapılması da dahil olmak üzere yüklenici… (b) Malları veya hakları, işler dolayısıyla herhangi bir şekilde etkilenen veya etkilenebilecek olan kamu kurum ve kuruluşlarının düzenlemelerine uyacak ve bu hükümlerin ihlali nedeniyle ortaya çıkabilecek bütün sorumluluk ve cezalardan dolayı idarenin zararını karşılayacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Kamu düzenine ve mallarına zarar vermeme” başlıklı 15’inci maddesinde “Yüklenici işlerin yürütülmesi, tamamlanması ve işlerde olabilecek aksaklıkların giderilmesi için gereken bütün işlemlerde, sözleşme koşullarına uygun davranma yükümlülüğü içerisinde;

(a) Kamu düzenine ve kamusal yaşamın gereklerine uygun davranacak,

(b) Kamunun mülkiyeti veya hüküm ve tasarrufu altındaki taşınır ve taşınmaz mallar ile özel kişilerin mülkiyetindeki taşınır veya taşınmaz mallara, kamusal kullanıma tahsis edilmiş veya bırakılmış yol, meydan, park gibi orta mallarına ve kamu hizmetinde kullanılan mallara zarar vermeyecek, bunların kullanımına ve bunlara ulaşılmasına engel olmayacaktır.

Belirtilen hükümlerin ihlal edilmesi nedeniyle idarenin maruz kalabileceği tüm zarar, ceza, tazminat ve benzeri sorumluluklar ile bunların mali sonuçlarından doğacak giderler yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

…

e) Miktarı:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlükleri İçin 11 Ay Süreli 10 Kısım ve 1525 Araç İle 1522 Şoför Üzerinden 2025 Yılı Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Şoförlü/ Şoförsüz Yakıt Hariç Araç Kiralama” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1.3. Aşağıdaki tabloda yer alan ağır aykırılık hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

” düzenlemesi,

Teknik Şartname”nin “Sözleşmenin Uygulanması ve Çalışma Esasları” başlıklı 6’ncı maddesinde “1-Yüklenici kiralık araçları, 01.02.2025 tarihinde işe başlamak kaydıyla, mesai günlerinde şoförüyle beraber hazır halde bulunduracaktır. Kiralık araçlar işe başlama tarihi olan 01.02.2025 tarihinden en az 1 gün önce “Teknik Yeterlik Komisyonu’nun incelenmesi için idarenin uygun göreceği yerde hazır olacaktır.

2-Araç görevlendirmelerinde “Taşıt Görev Emri” formu tanzim edilir ve usulüne uygun olarak doldurulur. “Taşıt Görev Emri” formu idare yetkililerinden imzalı olarak alınacak ve “Taşıt Görev Emri” olmayanlar görevli sayılmayacaklardır.

…

11-Araçların tamamı hafta sonları ve resmi tatiller dahil sözleşme süresince haftada 7 (yedi) gün 24 (yirmidört) saat esasına göre idare emrinde hazır olacaktır. İdare işin özelliği ve ihtiyaca göre çalışma günlerinde ve saatlerinde düzenleme yapma yetkisine sahiptir. İdarenin onayı ile gerekli hallerde İdarenin personeli kiralık araçları kullanabilecek, kiralık araç sürücüleri idarenin araçlarını kullanabilecektir…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 10’uncu maddesinde ise “1-Kiralanan araçların, trafiğe karşı ve araç emniyetinden işveren olarak yüklenici, kullanıcı olarak da şoför sorumludur. Trafik cezaları ile üçüncü şahıslara vereceği zararlardan İdare sorumlu olmayacaktır. Ayrıca bu konuda üçüncü şahıslarca açılacak her türlü dava, zarar ve ziyan taleplerine karşı yüklenici sorumludur. İdare bu kabil dava, şikâyet ve benzeri konulara hiçbir şekilde taraf ve muhatap değildir. İdarenin bu tip taleplere muhatap olması veya aleyhine herhangi bir hüküm tesis edilmesi halinde yükleniciye rücu hakkı bulunmaktadır. İdare bu sebepten dolayı zarara uğrarsa, doğmuş olan bu zararı yüklenici ödeyecektir. Şoförlerin kamu mallarına verdiği zararlardan yüklenici müteselsilen sorumludur…” düzenlemesi yer almaktadır.

Doküman düzenlemelerinden, ihale konusu işin 2025 yılı için toplam 1525 araç ile 1522 şoför üzerinden şoförlü/şoförsüz yakıt hariç araç kiralama işi olduğu, bir başka ifade ile ihale konusu iş kapsamında kiralanacak araçlarının çoğunun yüklenici personeli tarafından kullanılacağı ancak gerekli hallerde idarenin onayı ile idare personelinin de kiralık araçları kullanabileceği anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat düzenlemeleri uyarınca, yüklenicilerin işin görülmesi esnasında Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl etmek suretiyle, idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumlu olacağı belirlenmiş olup, idarenin ise takip, gözetim ve denetim sorumluluğu bulunmaktadır.

Başvuruya konu edilen ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca, idare personeli tarafından kullanılacak araçlar da dahil, şoförden kaynaklanan bir nedenden dolayı kişilerin yaralanması veya hayati faaliyetlerinin kesin olarak sona ermesinin ağır aykırılık hali sayılarak sözleşme fesih nedeni hale getirildiği, ayrıca yüklenicinin üçüncü şahıslara verilecek zararlardan ve her türlü dava, zarar ve ziyan taleplerine de karşı sorumlu kılınması suretiyle, idarenin personelinin kusurundan doğacak zararların da yüklenicinin sorumluluğu kapsamına alındığı, diğer bir ifadeyle ihalede şoförlerin tamamının yüklenici tarafından temin edilmeyeceği, idare personelinin de araçları kullanacağı dikkate alındığında, idarenin sözleşmeyi sadece kendi lehine olacak şekilde düzenlediği ve istekli firmalardan da buna uymalarının beklendiği, bu durumun 4735 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde hüküm altına alınan eşit hak ve yükümlülükler ilkesine aykırı olduğu değerlendirildiğinden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.