İdari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirtilmeyen kalite standart belgelerinin sunulmaması ihale iptaline gerekçe olabilir mi (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Altundallar Gıda Med. Tek. Tem. İnş. Taah. Nak. San. Tic. Paz. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Kozan Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1801155 İhale Kayıt Numaralı “Kuru Gıda Malzemeleri Alımı” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Kozan Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 16.01.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kuru Gıda Malzemeleri Alımı” ihalesine ilişkin olarak Altundallar Gıda Med. Tek. Tem. İnş. Taah. Nak. San. Tic. Paz. Ltd. Şti. tarafından 05.03.2025 tarih ve 179670 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.03.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/532 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihalenin kendileri üzerinde bırakıldığı, başka istekli tarafından ihale komisyonu kararına karşı yapılan şikâyet başvurusunun da reddedildiği, sözleşmeye davet edilmeyi beklerken 14.02.2025 tarihli yazıyla “Teknik Şartnamede istenilen kalite standart belgelerinin (TSE)” sunulmasının istenildiği, söz konusu belgelerin ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirlenmediği, sunulmasının zorunlu olmadığı, istenilmesinin mevzuata aykırı olduğundan bahisle 17.02.2025 tarihinde şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idare tarafından herhangi bir cevap verilmemesi sonrası 03.03.2025 tarihinde EKAP üzerinden söz konusu belgelerin sunulmadığı gerekçesiyle ihalenin iptaline karar verildiğinin görüldüğü, idarece ihalenin iptaline yönelik takdir yetkisinin mevzuat çerçevesinde kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun kullanılmadığı, ihale kararı sonrasındaki süreçte söz konusu belgelerin istenilmesinin mevzuata uygun olmadığı, ihalenin iptaline ilişkin kararın kendilerine bildirilmediği gerekçeleriyle ihalenin iptali kararının iptaline karar verilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

“Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir” hükmü,

“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır. …

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” hükmü,

“Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dâhil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.” hükmü,

“Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “… İdare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikâyet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü,

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 26’ncı maddesinde “(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir. …

h) Bu madde boş bırakılmıştır.

ı) Bu bent boş bırakılmıştır. …

7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler: …

7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması ve/veya sağlaması gerektiği bu şartnamenin 7 nci maddesi dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki belgeler ve/veya yeterlik kriterleri:

{Belirtilmemiştir}

7.5.5. Bu Şartnamenin 7 nci maddesi dışında ihale dokümanında sayılan diğer belgeler ve/veya düzenlenen diğer yeterlik kriterleri tekliflerin değerlendirilmesinde dikkate alınmaz. …

7.7. Numune ve demonstrasyon değerlendirmesi:

7.7.1. Numuneler 1 Kg.lık paketler halinde 17.01.2025 tarihi saat 14.00’a kadar Kozan Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğüne teslim edilecektir. İhale Komisyonu Numunelerin değerlendirmesini yaparak Numune Kabul Tutanağı düzenleyecektir. Uygun görülmeyen ürünler iade edilerek uygun ürün teslimi yapılacaktır.” düzenlemesine,

Teknik Şartname’nin “Genel Şartlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “4.6. Bütün bakliyat ürünleri denenerek ve pişirilerek alınacaktır. Bakliyat ürünlerinin tamamında TSE belgeli ürünler istenmektedir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Başvuru konusu ihalenin 21 kalem kuru gıda malzemesi alımı olduğu, ihaleye 3 isteklinin katıldığı, geçici teminatı uygun olmayan 1 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, diğer 2 isteklinin teklifleri yeterlik kriterleri ve numuneler açısından değerlendirildikten alınan 17.01.2025 tarihli ihale komisyonu kararıyla ihalenin başvuru sahibi Altundallar Gıda Med. Tek. Tem. İnş. Taah. Nak. San. Tic. Paz. Ltd. Şti.nin üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak Erkan Endüstriyel Gıda Tem. Yem. Loj. Dağ. Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin belirlendiği anlaşılmıştır.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi tarafından numune değerlendirmesinin teknik şartnamedeki kriterlere uygunluğunun tekrar incelenmesine yönelik yapılan şikâyet başvurusunun idarenin 03.02.2025 tarihli kararıyla reddedildiği görülmüştür.

Akabinde, idare tarafından 14.02.2025 tarihinde isteklilere gönderilen yazıda “İdaremizce ihalesi yapılan 2024/1801155 İKN 2025 Yılı Kuru Gıda Malzemeleri alımı ihalesi Teknik Şartnamesinde istenilen, ürünlerin kalite standartları ile ilgili bilgi ve belgelerin” sunulmasının istenildiği görülmüştür.

Bunun üzerine başvuru sahibi tarafından söz konusu belgelerin istenilmesinin mevzuata aykırı olduğundan bahisle 17.02.2025 tarihinde şikâyet başvurusunda bulunulduğu ve idare tarafından başvuruya ilişkin herhangi bir bildirimde bulunulmadığı anlaşılmıştır.

EKAP üzerinden yapılan sorgulamada; başvuruya konu ihalenin 18.02.2025 tarihinde “İhale Teknik Şartnamesinde istenilen kalite standart belgelerin (TSE) 3 nolu istekli Altundallar Gıda Med. Tek. San. Tic. Ltd. Şti.nce sunulmaması, 2 nolu istekli Erkan Endüstriyel Gıda Tem. Yem. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise yetersiz ve eksik belge sunması” gerekçesiyle iptal edildiği görülmüştür.

İhale işlem dosyası içerisinde isteklilere gönderilmeyen 18.02.2025 tarihinde ihale yetkilisince onaylanan ihale komisyonu kararı ile ihale komisyonunca imza altına alınan tutanakta “Erkan End. Gıda Tem. Yem. Loj. Dağ. Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. idaremize 30.01.2025 tarihinde şikayet başvurusunda bulunarak numune değerlendirme aşamasının Teknik Şartnamedeki kriterlere uygunluğunun göz önüne alınarak tekrar incelenmesini talep etmiştir. Komisyonumuz bu süreçte şikâyet başvurusuna olumsuz görüş bildirerek şikâyeti reddetmiştir. Burada numune değerlendirmesinde teknik şartnamede istenilen kalite standart belgelerinin (TSE belgeleri) incelenmesi sehven yapılmamıştır. Bunun yerine fiziki değerlendirme yapılmıştır. Bu durumun farkına varılması üzerine isteklilerden 14.02.2025 tarihinde İhale Teknik Şartnamesinde istenilen Kalite Standart Belgelerini sunmaları istenilmiştir. 3 nolu teklif sahibi Altundallar Gıda Med. Teks. Tem. İnş. Taah. Nak. San. Tic. Paz. Ltd. Şti. herhangi bir belge sunmamıştır. 2 nolu teklif sahibi Erkan End. Gıda Tem. Yem. Loj. Dağ. Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin sunmuş olduğu belgelerden Kimyon, Karabiber, Bezelye Konserve ürünlerinin TSE Belgesinin sunulmadığı ayrıca Kuru Üzüm ve Kuru Kayısı ile ilgili Teknik Şartnamenin 5.6. ve 5.7. maddesi gereği Ürünlerin piyasa teamülü ambalajlar içerisinde teslim edilecektir. Ambalaj üzerinde üretici firma adı, imal tarihi ve net ağırlığı yazılı olacaktır denilmesine rağmen numunelerde sunulan ürünlerin üzerinde herhangi bir bilgi olmadığı anlaşılmıştır. Bu sebeplerle isteklilerden sunması istenilen bilgi ve belgelerin eksik ve yetersiz sunulması sebebiyle İhale İptal edilmiştir.” ifadelerinin yer aldığı tespit edilmiştir.

Yukarıda aktarılan mevzuat alıntılarından; tekliflerin ayrıntılı değerlendirilmesi aşamasında isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine uygun olup olmadığının inceleneceği, yeterlik değerlendirilmesi için istenecek belgeler ile aranacak kriterlerin idari şartnamede belirtilmesinin zorunlu olduğu, yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekli üzerinde bırakılacağı, ihale yetkilisince ihale kararının onaylanacağı veya gerekçesi açıkça belirtilmek suretiyle ihalenin iptaline karar verileceği, ihale yetkilisi tarafından ihalenin iptal edilmesi durumunda gerekçesi belirtilmek suretiyle isteklilere bildirimde bulunulacağı anlaşılmaktadır.

İhale komisyonu kararı üzerine idarelere verilmiş olan ihaleyi iptal etme yetkisi de mutlak ve sınırsız olmayıp, bu yetkinin kamu yararı ve hizmet gerekleri ile Kanun’un 5’inci maddesindeki temel ilkelere ve mevzuata uygun şekilde kullanılması gerekmektedir.

İdare tarafından ihalenin iptal gerekçesinin “İhale Teknik Şartnamesinde istenilen kalite standart belgelerin (TSE)” isteklilerce sunulmamasına dayandırıldığı görülmektedir.

İhalenin iptaline yönelik itirazen şikâyet başvurularının iptal gerekçeleriyle sınırlı incelendiği, idare tarafından ihalenin iptaline gerekçe gösterilen alım konusu muhtelif ürünlere ilişkin kalite ve standart belgelerin idari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirlenmediğinden teknik şartnamede istenilen kalite ve standartlara ilişkin belgelerinin ihale aşamasında sunulmasının gerekmediği, İdari Şartname’nin 7.7’nci maddesinde numune değerlendirmesi yapılacağının düzenlendiği ve idarece numune değerlendirmesinin yapıldığı, Teknik Şartname’de bakliyat ürünlerinin tamamının TSE belgeli olmasının gerektiği düzenlenmekle birlikte İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde yeterlik değerlendirmesine esas olmak üzere bu hususa ilişkin herhangi bir belge istenilmediği dikkate alındığında, alım konusu ürünlere yönelik Teknik Şartname’de istenilen TSE belgeli olması gerektiği koşuluna ilişkin denetimin muayene ve kabul aşamasında yapılabileceği dikkate alındığında ihale komisyonu tarafından isteklilerin teklifleri yeterlik kriterleri ve sunulan numuneler açısından değerlendirilip alınan ihale kararının ihale yetkilisince onaylandıktan sonra mezkûr belgelerin istekliler tarafından sunulmadığı gerekçesiyle ihalenin iptaline ilişkin kararın mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 50.640,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı, yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 50.640,00 TL başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.