İdarenin tüm teklifleri reddetme yetkisi kamu yararı ve hizmet gerekleri ile nasıl sınırlanır (KİK)

Kocaeli Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından yapılan 2024/1392531 ihale kayıt numaralı “Kocaeli Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşların 2025 Yılı (01/01/2025-31/12/2025 Tarihleri Arası) Mamul Yemek Alımı, Dağıtım ve Servis Hizmetleri Alımı” ihalesine ilişkin olarak Altıntat Yemek Temizlik İnşaat Nakliye Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 05.03.2025 tarihli ve 2025/UH.I-683 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.

Davacı Altıntat Yem. Tem. İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 11. İdare Mahkemesinin 09.04.2025 tarihli ve E:2025/415, K: 2025/529 sayılı kararında “…Uyuşmazlıkta; yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre ihale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olsa da idarelere Kanun ile verilen bu takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı kullanılması gerektiği, söz konusu takdir yetkisi, tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanun’un temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti ve tesis edilen iptal işleminin gerekçelerinin açıkça ortaya konulması gibi nedenlerle sınırlandırıldığı, bu kapsamda isteklilerin tekliflerini mevcut dokürnan düzenlemeleri kapsamında oluşturdukları, kamu ihale mevzuatı kapsamında gerçekleştirilen ihalelerde ihale dokümanlarının idarelerin ihtiyaçlarını karşılama noktasındaki takdir yetkisi kapsamında oluşturulduğu, başvuruya konu ihalenin kesinleşen doküman düzenlemeleri kapsamında gerçekleştirildiği, isteklilerin tekliflerinin bu doğrultuda oluşturulduğu ve idarece tekliflerin de bu kapsamda değerlendirildiği, dolayısıyla, ihale öncesinde ihaleyi gerçekleştiren idarece kısımlardaki ihtiyaç planlamasının kuruluş sayılarının değiştirilmesi suretiyle yeniden yapılmasının ve bundan kaynaklı yeniden yaklaşık maliyetin ve dolayısıyla iş deneyim belgesi ve geçici teminat oranlarının yeniden belirlenmesinin kamu yararını ne şekilde sağlayacağını, ya da mevcut kesinleşen doküman düzenlemelerin kamu yararına ne şekilde aykırılık oluşturduğunu gösteren bir bilgi ve belgenin bulunmadığı, öte yandan, kamu ihale mevzuatı kapsamında gerçekleştirilen ihalelerin kendine özgü şartlar taşıdığı, Teknik Şartname’nin yukarıda aktarılan düzenlemesinde analizlere ilişkin yapılan düzenlemelerin başvuruya konu ihaleye ilişkin idarenin ihtiyacı doğrultusunda hazırlanan kesinleşen doküman düzenlemeleri kapsamında değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmış olup, idarenin farklı ihalelerde düzenlenmesi istenilen analizlere ilişkin hususların ve alınan kararların mevcut ihaledeki kesinleşen doküman düzenlemeleri kapsamında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5. maddesinde yer alan temel ilkelere ne şekilde aykırı, olduğunu gösteren bir bilgi ve belgenin bulunmadığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, dava dosyasındaki bilgi ve belgelerle yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte incelendiğinde; ihalenin iptaline ilişkin ihale komisyonunca ve idarece yer verilen gerekçelerin idarenin ihalenin iptaline ilişkin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilemeyeceği idarece ihalenin 1 ve 2. kısımlarına ilişkin iptali kararının iptal edilmesi gerekirken aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.” şeklinde gerekçe belirtilerek dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1- Kamu İhale Kurulunun 05.03.2025 tarihli ve 2025/UH.I-683 sayılı kararının iptaline,

2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, idarenin ihalenin iptali kararının iptaline,

3- Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.