Çift kabin kamyonetlerin %2 kasko değer sınırına tabi olması, arazi aracı olarak değerlendirilmemeleri nedeniyle ihale iptaline yol aç (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Uzman Atık Yönetimi Tur. Tem. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Antalya Su ve Atıksu İdaresi Genel Müdürlüğü (ASAT),

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/171077 İhale Kayıt Numaralı “Araç Kiralanması İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Antalya Su ve Atıksu İdaresi Genel Müdürlüğü (ASAT) tarafından 12.03.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Araç Kiralanması İşi” ihalesine ilişkin olarak Uzman Atık Yönetimi Tur. Tem. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şirketi’nin 06.03.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 19.03.2025 tarih ve 180766 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 19.03.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/637 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Teknik Şartname’nin 1’inci maddesinde yer alan ve Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller kapsamında kasko değer listesine tabi olmayan araçların açık bir şekilde belirtilmesine rağmen doküman düzenlemeleri kapsamında “35 Adet Çift Kabin Kamyonet” aracın %2’lik kasko değer listesine tabi olmadığı şeklinde yer alan düzenlemenin mevzuata aykırılık teşkil ettiği, ayrıca “35 Adet Çift Kabin Kamyonet” araçların arazi özellikli olması ile arazi üzerinde çalıştırılacağının dokümanda belirtilmediği,

2) İhale kapsamında kiralanacak 364 adet farklı teknik özellikli tüm araçlar için 2020 ve üzeri model yılı olması gerektiği şeklinde belirleme yapılmasının söz konusu araçların temini, kullanım ve temin şartlarının farklılık arz ettiği göz önünde bulundurulduğunda rekabeti engeller nitelikte olduğu ve düzenlemenin bu haliyle 4734 sayılı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği,

3) Teknik Şartnamenin 3.11.’inci maddesi ile Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3’üncü maddesinde yer alan düzenlemenin aynı olmasına rağmen araçların idareye teslim sürelerinin her iki düzenlemede farklı olmasının belirsizlik oluşturduğu, yapılan düzenlemenin mevcut hali ile mevzuata aykırılık taşıdığı,

4) Teknik Şartnamenin 3.17’üncü maddesinde yer alan düzenleme ile Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin genel hükümleri kapsamının dışına çıkıldığı, idarenin personelinin kusurundan doğacak zararların da yüklenicinin sorumluluğu kapsamına alındığı, şoförlerin yüklenici tarafından temin edilmeyeceği ve idare personelinin araçları kullanacağı dikkate alındığında ilgili düzenlemede yüklenici veya idare personelinin kullandığı araçlara ilişkin bir ayrım yapılmadığından düzenlemenin mevcut haliyle mevzuata aykırı olduğu,

5) Sözleşme Tasarısının 33’üncü maddesinde yer alan “33- Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar 33.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi kapsamında, Sözleşme Tasarısı’nın 33.1’inci maddesinin boş bırakılmasının Tip Sözleşmeye ve mevzuata aykırı olduğu, idarelerin yapacakları ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini sağlamakla sorumlu oldukları, doküman düzenlemelerinin katılımı engelleyici değil rekabeti sağlar nitelikte olması gerektiği bu nedenle ihalenin iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir.

İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.

Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir.

Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü,

237 sayılı Taşıt Kanunu’nun “Tarifler” başlıklı 3’üncü maddesinde “…b) Taşıt: Motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçlarını,

c) Arazi binek: Bütün tekerlekleri muharrik binek taşıtlarını,

d) Kaptı kaçtı: Asgari iki sıra oturma yeri bulunan kapalı ve insan taşımaya mahsus taşıtları,

e) Arazi kaptıkaçtı: Bütün tekerlekleri muharrik olan kaptıkaçtıları,

f) Pikap: Şoför mahallinde şoför dahil 3 kişiye kadar oturacak yeri ile arkasında azami 1750 kilograma kadar yük taşımak için yeri bulunan motorlu taşıtları,

g) Arazi pikap: Bütün tekerlekleri muharrik olan pikapları,

h) Panel: Yük taşıma yeri tamamen kapalı olan pikapları,

ifade eder.” hükmü,

2025yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na bağlı (T) işaretli cetvelde (Kurumların Satın Alacakları Taşıtların Azami Satın Alma Bedellerini Gösterir Cetvel) Taşıt Cinsleri aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

“…

Taşıtın Cinsi

Binek otomobil

Binek otomobil

Binek otomobil

Station-Wagon

Arazi binek (En az 4, en fazla 8 kişilik)

Minibüs (Sürücü dahil en fazla 17 kişilik)

Kaptıkaçtı (Arazi hizmetleri için)

Pick-up (Kamyonet, sürücü dahil 3 veya 6 kişilik)

Pick-up (Kamyonet, arazi hizmetleri için sürücü dahil 3 veya 6 kişilik)

Panel

Midibüs (Sürücü dahil en fazla 26 kişilik)

Otobüs (Sürücü dahil en az 27, en fazla 40 kişilik)

Otobüs (Sürücü dahil en az 41 kişilik)

Kamyon (Şasi-kabin tam yüklü ağırlığı en az 3.501 Kg)

Kamyon (Şasi-kabin tam yüklü ağırlığı en az 12.000 Kg)

Kamyon (Şasi-kabin tam yüklü ağırlığı en az 17.000 Kg)

Ambulans (Tıbbi donanımlı)

Ambulans (Arazi hizmetleri için)

Pick-up (Kamyonet, cenaze arabası yapılmak üzere)

Motorsiklet (En fazla 600 cc.lik)

Motorsiklet (En az 601 cc.lik)

Bisiklet

Güvenlik önlemli binek otomobil (Fiyatı Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.)

Güvenlik önlemli servis taşıtı (Fiyatı Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.)

Diğer taşıtlar (Cinsi ve fiyatı Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.)…” hükmü,

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine ilişkin Esas ve Usuller’in “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde “(1) Bu Esas ve Usullerin amacı, 05/01/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununa tabi olan kurumlarda kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı suretiyle karşılanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.” hükmü,

Anılan Esas ve Usuller’in “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “(1) Bu Esas ve Usuller, 237 sayılı Kanuna tabi olan kurumları ve taşıtları kapsar.” hükmü,

Aynı Esas ve Usuller’in “Temel amaç” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır.“hükmü,

Aynı Esas ve Usuller’in “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde “1) Temel amaç çerçevesinde hizmet alımı suretiyle taşıt edinilebilmesinin genel esasları şunlardır:

a) Hizmet alımının yapıldığı yılın başında, binek ve station-wagon cinsi taşıtlar 10 yaşını, diğer taşıtlar ise 15 yaşını doldurmamış olacaktır.

b) Hizmet alımı suretiyle yabancı menşeli binek ve station-wagon cinsi taşıt edinilmesini Kanunun 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasında öngörülen makam ve hizmetler ile sınırlı olacaktır.

c) Kanuna ekli (1) ve (2) sayılı cetvellerde yer alanlar ile güvenlik önlemli (zırhlı) araçlar ve koruma altına alınanlarla ilgili yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunan araçlar dışında kullanılacak binek ve station-wagon cinsi taşıtların motor hacmi 1600 cc’yi geçmeyecektir.

ç) Taşıtlar, yakıt hariç, şoförlü veya şoförsüz olarak edinilebilecektir.

d) Taşıtların, her türlü vergi, sigorta ve bakım-onarım gibi giderleri yükleniciye ait olacaktır.

e) Yüklenicilerce çalıştırılan şoförlerin, sözleşmeye aykırı her türlü davranışlarından, bunların taşıtlara, kurum mensuplarına ve üçüncü şahıslara verecekleri zararlardan dolayı yükleniciler sorumlu olacaktır.

f) Hizmet alımı suretiyle edinilen taşıtların (Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde belirtilenlere tahsis olunacak taşıtlar hariç) ön camına, 35 puntodan az olmamak kaydıyla “Resmi hizmete mahsustur” ibaresi yazılı bir levha görünür bir şekilde konulacaktır.

g) Hizmet alımı suretiyle taşıt edinilmesinin gerektirdiği giderler kurum bütçesinde öngörülen ödenekler çerçevesinde karşılanacaktır.

ğ) Kurumlar ve yükleniciler karayolları trafik mevzuatı hükümlerine uyacaklardır.

h) Hizmet alımı suretiyle taşıt edinimi kurumların tabi oldukları ihale mevzuatına göre gerçekleştirilecektir.

ı) Kurumlar, sosyal tesis kaynaklarından karşılanmak şartıyla sosyal tesis hizmetlerinde kullanılmak üzere hizmet alımı suretiyle taşıt edinebileceklerdir.

(2) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği ve Milli İstihbarat Teşkilatı lığı hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan ve yılı merkezi yönetim bütçe kanununa bağlı azami satın alma bedellerini gösterir (T) işaretli cetvelde belirtilen taşıtlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;

a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ay itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır

b) Şoför giderleri dâhil yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli, (a) bendine göre tespit edilecek tutara yürürlükteki brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı aşmayacaktır.

c) Şoför gideri dâhil taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli hesabında yemek, yol, resmi tatil ücreti ve benzeri giderler de dâhil yürürlükte bulunan brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarı esas alınacak; işveren maliyeti kapsamında yer alan sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası işveren payı (%20,5) ve işsizlik sigortası işveren payı (%2) ile işçilik maliyeti üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler (%4) ise idarelerce ayrıca ödenecektir…” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: ARAÇ KİRALANMASI İŞİ

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 24 Adet Otomatik Sedan Binek Araç, 56 Adet Manuel Binek Araç, 112 Adet Hafif Ticari Binek Araç, 116 adet Çift Kabin 4×4 Kamyonet Arazi Aracı, 35 adet Çift Kabin Kamyonet araç, 5 adet Çift Kabin Kamyonet 4×2 veya 4×4 araç, 14 Adet Damperli Kamyon (15 ton), 1 Adet Damperli Kamyon 4×2 veya 4×4 (15 ton), 1 Adet Sabit Kasalı Kamyon(15ton) kiralanması işi

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Antalya Büyükşehir Belediyesi mücavir alan sınırları dâhilinde ASAT Genel Müdürlüğü merkez ve bağlı birimlerinde çalıştırılacaktır” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde

…

7.5.5 Bu Şartnamenin 7 nci maddesi dışında ihale dokümanında sayılan diğer belgeler ve/veya düzenlenen diğer yeterlik kriterleri tekliflerin değerlendirilmesinde dikkate alınmaz.

…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde “Antalya Büyükşehir Belediyesi ASAT Genel Müdürlüğü emrinde hizmet sınırları içerisinde kullanılmak üzere Toplam 364 adet araç kiralanacaktır.

İşe başlama tarihi: 01.05.2025 tarihinde işe başlanacak ve 31.12.2026 tarihinde sona erecektir.

116 adet Çift Kabin 4×4 Kamyonet Arazi Aracı, 35 adet Çift Kabin Kamyonet araç, 5 adet Çift Kabin Kamyonet 4×2 veya 4×4 araç, 14 Adet Damperli Kamyon (15 ton), 1 Adet Damperli Kamyon 4×2 veya 4×4 (15 ton), 1 Adet Sabit Kasalı Kamyon (15 ton) araçlar hariç olmak üzere kiralanacak diğer araçlar için; 17/3/2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6. maddesine eklenen 2.fıkranın (a) bendi;

a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri birliği tarafından yayımlanan ve 2025 Ocak ayı itibariyle uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.

Gereğince İstekliler teklif ettikleri araçların liste halinde, Araç Kodu (veya Marka Kodu ve Tip Kodu), Aracın Markası (veya Marka Adı), Araç Tipi (veya Tip Adı) ve Modelini, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan Kasko Değer Listesi formatına uygun şekilde yeterlik bilgileri tablosunda beyan edeceklerdir.

Sedan binek otomatik araçlar da yüklenici firma dizel araç temin edememesi durumunda, idarenin onayını alarak bu şartnamedeki diğer şartlara eksiksiz uyan benzinli, elektrikli veya hibrit araçlar çalıştırabilir. İdarenin kabul etmemesi durumunda dizel araç çalıştırmakla yükümlüdür.

Tekliflerin değerlendirilmesinde yürürlükteki Hizmet Alımı suretiyle taşıt edinilmesine ilişkin esas ve usuller geçerli olacaktır.

…

Kiralanacak olan tüm araçlar, Antalya Büyükşehir Belediyesi ASAT Genel Müdürlüğümüzün hizmet sınırları içerisinde İdarenin arazi çalışmalarının ifasında, içme suyu, kanalizasyon ve atıksu ile ilgili işlerde çalışan personelin arazi çalışmalarında ve kontrol teşkilatlarının arıza, imalat ve hizmet alanlarına gidip gelmelerinde, ASAT’ın depoları ve çalışma yerleri arasında malzeme nakli işlemlerinde kullanılacaktır.

…

” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Kiralanacak Araçlarla İlgili Teknik Özellikler” başlıklı 2’nci maddesinde “…

Aracın Cinsi: Çift Kabin Kamyonet (35 Adet)

Sürücü: Yok

Model: 2020 ve üzeri

Vites Türü: Manuel veya otomatik

Motor Hacmi: 1900 cc ve 3500 cc arası

Oturma Kapasitesi: Şoför dahil 6 ve üzeri

Yakıt Türü: Dizel

Diğer Özellikler: Teknik şartnamenin 4.17 maddesinde belirtildiği şekilde olacaktır.

…” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Araçlarda Aranılan Özellikler” başlıklı 4’üncü maddesinde ” …

4.17. Çift Kabin Kamyonetlerin dingil mesafesi 3400 ve 4200 mm arasında olacaktır. İhtiyaç duyulması halinde, minimum 3 adet aracın arka tarafında çeki demiri olacaktır. Bu hususla ilgili gerekli izin, belge, muayene vb. işlemlerin yapılması Yüklenicinin sorumluluğundadır. 25 adet araç için açık kasa üzerine, arka kısmı hidrolik sistem açılır kapanır tenteli kabin olacaktır. İdarenin talep etmesi üzerine bu sayılar arttırılabilir.

…” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 01.05.2025; işi bitirme tarihi 31.12.2026

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

Şikâyete konu ihaleye ait Birim Fiyat Teklif Cetveli aşağıdaki gibidir.

Yukarıda yer verilen doküman düzenlemelerinden ihale konusu işin Antalya Su ve Atıksu İdaresi Genel Müdürlüğü’nün (ASAT) hizmet sınırları içerisinde çalıştırılmak üzere 364 taşıt kiralama hizmet alımı işi olduğu, ihale konusu işte çalıştırılacak araçların 24 adetinin “Sedan Binek Araç-Otomatik Vites”, 56 adetinin “Sedan Binek Araç”, 112 adetinin “Hafif Ticari Binek Araç”, 116 adetinin “Çift Kabin 4×4 Kamyonet Arazi Aracı”, 35 adetinin “Çift Kabin Kamyonet”, 5 adetinin “Çift Kabin Kamyonet 4×2 veya 4×4”, 14 adetinin “Damperli Kamyon (15 ton)” 1 adetinin “Damperli Kamyon 4×2 veya 4×4 (15 ton)” ve 1 adetinin “Sabit Kasalı Kamyon (15 ton)” şeklinde belirlendiği görülmüştür.

İdari ve Teknik Şartname’nin ilgili maddelerinde yer alan düzenlemelere göre isteklilerin teklifleri kapsamında 116 adet Çift Kabin 4×4 Kamyonet Arazi Aracı, 35 adet Çift Kabin Kamyonet araç, 5 adet Çift Kabin Kamyonet 4×2 veya 4×4 araç, 14 Adet Damperli Kamyon (15 ton), 1 Adet Damperli Kamyon 4×2 veya 4×4 (15 ton), 1 Adet Sabit Kasalı Kamyon (15 ton) araçlar hariç olmak üzere kiralanacak diğer araçlar için (192 araç) 17/3/2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6. maddesine eklenen 2. fıkranın (a) bendi kapsamında yer alan hükümler çerçevesinde teklif ettikleri araçları liste halinde, Araç Kodu (veya Marka Kodu ve Tip Kodu), Aracın Markası (veya Marka Adı), Araç Tipi (veya Tip Adı) ve Modelini, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan Kasko Değer Listesi formatına uygun şekilde yeterlik bilgileri tablosunda beyan edecekleri anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi tarafından Teknik Şartname’de yer alan düzenlemeler kapsamında, ihale kapsamında çalıştırılacak 35 adet çift kabin kamyonetin Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6. maddesine eklenen 2. fıkranın (a) bendi kapsamında yer alan hükümler kapsamında olmadığı, bir diğer ifade ile 35 adet çift kamyonet aracın %2’lik kasko değer listesine tabi olduğu ancak düzenleme kapsamında bu hususun göz ardı edildiği, ayrıca anılan araçların arazi özellikli olması ile arazi üzerinde çalıştırılacağının belirtilmediği iddia edilmektedir.

237 sayılı Taşıt Kanunu’na tabi olan kurumlarda kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı suretiyle karşılanmasına ilişkin olarak 01.04.2006 tarih ve 26126 sayılı Resmi Gazete’de “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller” yayımlanmıştır.

“Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller”in 4′ üncü maddesinin (d) fıkrasında “Taşıt, kanun kapsamına giren motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçlarını ifade eder.“,5’inci maddesinde “Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır.” hükmüne yer verilmiş, 6’ncı maddesinde, temel amaç çerçevesinde hizmet alımı suretiyle taşıt edinilebilmesinin genel esasları belirlenmiştir. Esas ve Usullerin 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının 02.10.2014 tarih ve 29137 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2014/6814 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile değiştirilen (ç) bendinde, taşıtların yakıt hariç, şoförlü veya şoförsüz olarak edinilebileceği belirtilmiş, söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı ile 6’ncı maddeye “…Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;

a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır…” hükmü eklenmiştir. 25.12.2014 tarihli 29216 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’ların söz konusu esaslardan hariç tutulacağına ilişkin hüküm getirilmiştir.

Buna göre 237 sayılı Taşıt Kanunu’na tabi olan kurumlarda kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı suretiyle karşılanması, bu hususta da idarelerin Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde belirlenen genel esaslar çerçevesinde hizmet alımlarını gerçekleştirmeleri gerektiği anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan hususlara ilişkin olarak inceleme kapsamında, Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğüne “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine Dair Esas ve Usuller çerçevesinde araç kiralama hizmeti alımı işleri” ile ilgili olarak 21.04.2025 tarihli ve 70503 sayılı Kurum yazısı ile “…

1) “Çift Kabin Kamyonet” tipi araçların “Pick Up” niteliğinde olup olmadığı, “Çift Kabin Kamyonet” tipi araçların Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller çerçevesinde Kasko Değer Listesinde yer alan %2’lik sınırlamaya tabi olup olmadığı,

2) Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in 6’ncı maddesinde “Çift Kabin Kamyonet” ifadesine lafzi olarak yer verilmediği, bu kapsamda anılan araçların hangi tip araç kategorisi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği,

3) Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in 6’ncı maddesinde yer alan “…(fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç)…” düzenlemesi kapsamında “Pick Up” ifadesinin hangi araçları kapsadığı, aktarılan düzenleme kapsamında %2’lik sınırlamaya tabii olmayan araçların tespitinde fiilen arazi üzerinde çalışacak araçlardan binek araçlar gibi pick-up’ların da arazi tipi araç olma zorunluluğunun bulunup bulunmadığı,

4) 5018 sayılı Kanuna Ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu İdarelerinin Taşıt Kanunu’na göre yıl içinde edinebilecekleri taşıtları gösterir T sayılı (Kurumların Satın Alacakları Taşıtların Azami Satın Alma Bedellerini Gösterir) cetvelde “Pick-up (Kamyonet, sürücü dahil 3 veya 6 kişilik)”, “Pick-up (Kamyonet, arazi hizmetleri için sürücü dahil 3 veya 6 kişilik)” şeklinde bir düzenlemenin yer aldığı, bu bağlamda Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine Dair Esas ve Usuller çerçevesinde “Çift Kabinli Kamyonet”, “Kamyonet” tipi araçların “Pick Up” tipi araç kategorisi kapsamında mı yoksa Panel/Panelvan tipi araç kategorisi kapsamında mı değerlendirilmesi gerektiği, 5) Yukarıda ifade edilen hususlar çerçevesinde Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller çerçevesinde hangi tip araçların Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesi’nde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşacağı, hangi araçların ise bu sınırlamanın dışında tutulduğu ve/veya tutulmadığı…” hususunda bilgi ve belgeler talep edilmiştir.

İlgili kurum yazısına cevaben gönderilen 23.05.2025 tarihli ve 3954932 sayılı yazıda “Söz konusu hususlar değerlendirilmiş olup, konuya ilişkin görüşümüz aşağıda belirtilmiştir.

1- “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller”in 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, aylık kiralama bedeline sınırlama getirilen taşıtlar belirtilirken kapsamda pick-up cinsi taşıtlara da yer verilmiştir. Diğer taraftan, yılı merkezi yönetim bütçe kanununa bağlı (T) işaretli cetvelde, satın alınacak taşıtların azami satın alma bedelleri belirlenirken, 237 sayılı Taşıt Kanunu kapsamına giren taşıtların detaylı bir tasnifi yapılmıştır. Bu tasnifte pick-up cinsi taşıtlar, anılan cetvelin 7 nci sırasında “Pick-up (Kamyonet, sürücü dahil 3 veya 6 kişilik)”, 8 inci sırasında “Pick-up (Kamyonet, arazi hizmetleri için sürücü dahil 3 veya 6 kişilik), 17 nci sırasında “Pick-up (Kamyonet, cenaze arabası yapılmak üzere)” olmak üzere, üç farklı cinste gösterilmiş olup, pick-up cinsi taşıtların detayı belirtilirken parantez içerisinde “Kamyonet” ibaresine yer verilmiştir. Dolayısıyla, “Çift Kabin Kamyonet” tipi taşıtlar “Pick-up” niteliğinde olup, taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeline ilişkin % 2 sınırlamasına tabi bulunmaktadır.

2- Anılan Esas ve Usuller’in 6’ncı maddesinin ikinci fıkrasında “Çift Kabin Kamyonet” ifadesine yer verilmemekle birlikte, yukarıda değinildiği üzere (T) işaretli cetvelde pick-up cinsi taşıtların detayında “Kamyonet” ibaresi yer aldığından, bahse konu taşıtların pick-up kategorisi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

3- Söz konusu Esas ve Usullerin 6’ncı maddesinin ikinci fıkrasında, aylık kiralama bedelinin sınırlandırılmasına ilişkin % 2 oranına tabi olan taşıtlar belirtilirken, “fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up”lar bu sınırlamadan istisna tutulmuştur. Söz konusu istisna kapsamında belirtilen “arazi” ibaresi fiilen arazi üzerinde çalışan pick-up’ları da kapsamakta olup, % 2’lik sınırlamaya tabi olmayan taşıtların tespitinde, fiilen arazi üzerinde çalışan pick-up’ların da fiilen arazi üzerinde çalışan binek taşıtlar gibi arazi tipi olması zorunluluğu bulunmaktadır.

4- Yukarıda belirtildiği üzere, (T) işaretli cetvelde pick-up’ların detayında “Kamyonet” ibaresi yer almakta olup, söz konusu cetvelin 9 uncu sırasında panel belirtilirken kamyonete ilişkin herhangi bir detay ve açıklamaya yer verilmemiştir. Bu itibarla, “Çift Kabinli Kamyonet”, “Kamyonet” tipi taşıtların “Pick-up” kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

5- “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller”in 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, hangi taşıtların aylık kiralama bedeline sınırlama getirildiği gösterilmiş olup, buna göre yılı merkezi yönetim bütçe kanununa bağlı azami satın alma bedellerini gösterir (T) işaretli cetvelde belirtilen taşıtlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) aylık kiralama bedeline sınırlama getirilmiştir. Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde yazınızda tereddüde düşüldüğü anlaşılan taşıtlardan; kamyonet (tek kabin, çift kabin), panel/panelvan tipi taşıtların da aylık kiralama bedelinin, Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin % 2’sini aşamayacağı, fiilen arazi üzerinde çalışan arazi pick-up (kamyonet) tipi taşıtların ise, söz konusu % 2’lik sınırlamanın dışında tutulması gerektiği mütalaa edilmektedir” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

Öte taraftan fiilen arazi üzerinde çalışan pick-up araçların Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde yer alan düzenlemeden istisna tutulduğu tespit edilmiştir. Teknik Şartname düzenlemelerinde ihale kapsamında çalıştırılacak olan araçların fiilen arazide görev yapacağı belirtilmiş olsa da bir aracın söz konusu düzenlemeden istisna tutulabilmesi için aracın hem fiilen arazi üzerinde çalışması hem de yukarıda aktarılan görüş yazısı uyarınca arazi binek veya arazi pick-up tipi araç olması gerektiği mevzuat düzenlemelerinden anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan tüm bu inceleme, tespitler ve Hazine ve Maliye Bakanlığından gelen görüş neticesinde; “Çift Kabin Kamyonet” tipi taşıtların “Pick-up” niteliğinde oldukları,

Bu bağlamda (T) işaretli cetvelde pick-up cinsi taşıtlar için anılan cetvelin 7’nci sırasında “Pick-up (Kamyonet, sürücü dahil 3 veya 6 kişilik)”, 8’inci sırasında “Pick-up (Kamyonet, arazi hizmetleri için sürücü dahil 3 veya 6 kişilik), 17’nci sırasında “Pick-up (Kamyonet, cenaze arabası yapılmak üzere)” olmak üzere, üç farklı cinste gösterildikleri pick-up cinsi taşıtların detayı belirtilirken parantez içerisinde “Kamyonet” ibaresine yer verildiği dolayısıyla, “Kamyonet” ve “Çift Kabin Kamyonet” tipi taşıtların “Pick-up” niteliğinde oldukları,

Öte taraftan fiilen arazi üzerinde çalışan arazi pick-up (kamyonet) tipi taşıtların ise söz konusu % 2’lik sınırlamanın dışında tutulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Teknik Şartname’nin 1’inci maddesinde “Çift Kabin Kamyonet” araçların Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde yer alan düzenlemeden istisna tutulduğu şeklinde düzenlemenin yapıldığının görüldüğü, anılan madde kapsamında kiralanacak tüm araçların ihale yapan idarenin hizmet sınırları içerisinde idarenin arazi çalışmalarında kullanılacağının belirtildiği, yani bir başka bir ifade ile araçların fiilen arazi üzerinde çalıştırılacağı doküman düzenlemelerinden anlaşılmış ancak şikâyete konu edilen “Çift Kabin Kamyonet”lerin pick-up tipi araçlar şeklinde değerlendirilmesi gerektiği gerekmekle birlikte doküman düzenlemelerinden bu araçların (35 adet Çift Kabin Kamyonet) 4×4 arazi tipi olmadığından ve bu araçların söz konusu % 2’lik sınırlamanın dışında tutulmaması gerektiği anlaşıldığından ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan İdari Şartname ve Teknik Şartname düzenlemelerinden şikâyete konu edilen 35 adet “Çift Kabin Kamyonet” araçların arazi aracı veya arazi özellikli olarak gösterilmediği de göz önüne alındığında doküman düzenlemelerinin mevzuata aykırılık taşıdığı sonucuna varılmış olup başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir. İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır. Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir. Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü,

Teknik Şartname’nin “Kiralanacak Araçlarla İlgili Teknik Özellikler” başlıklı 2’nci maddesinde “Aşağıda araçlara ait bazı özellikler belirtilmiştir.

…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, şikâyete konu ihalenin 610 takvim günü süreli araç kiralama hizmet alımı işi olduğu, ihale dokümanında yer alan birim fiyat teklif cetvelinde toplam 9 satır açıldığı, isteklilerin tekliflerini bu birimleri esas alarak oluşturmaları gerektiği, Teknik Şartname’nin yukarıda anılan maddelerinde istenilen araçların detaylı teknik özelliklerine yer verildiği,

Yukarıda anılan Kanun maddelerinden, idarelerin yapacakları ihalelerde eşit muameleyi ve rekabet ortamını azami düzeyde tutmaları gerektiği, ihale dokümanı içeriğindeki teknik şartnameleri hazırlarken yapılan düzenlemelerin verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak şekilde belirlenmesi, rekabetin daraltılmaması ve kamu kaynaklarının verimli kullanılması adına araçların özelliklerine ve çeşitlerine uygun olarak model yıllarının belirlenmesinin uygun olacağı anlaşılmıştır.

İhale konusu iş kapsamında kiralanması öngörülen her iş araç için (Sedan Binek-Ticari Binek- Çift Kabin Kamyonet-Damperli Kamyon-Sabit Kasalı Kamyon) 2020 model ve üzeri olma şartının getirildiği, ihale konusu işin 610 takvim günü süreli olduğu (işe başlama tarihi 01.05.2025 bitiş tarihi 31.12.2026) ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçlar için herhangi bir ayrıma gidilmeksizin tüm araçlar için en az 2020 model yılı olması gerektiği şeklinde düzenlemenin Teknik Şartname’de yer aldığı görülmüştür.

Yukarıda ifade edilen hususlar neticesinde; şikayete konu edilen ihaleye ilişkin işin süresi ve araçlar için istenilen model yılı (en az 2020 model) birlikte göz önüne alındığında anılan düzenlemenin makul olduğu (2020-2021-2022-2023-2024-2025 model araçların ihaleye katılmasına olanak sağladığı) ve bu düzenlemenin rekabeti engeller nitelikte olmadığı anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan tüm bu inceleme ve tespitler çerçevesinde başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği ve idari şartnamede yer alması zorunlu hususlar” başlıklı 27’nci maddesinde “İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgiler bulunur. Ön yeterlik dokümanında ise adaylarda aranılan şartlara, ön yeterlik kriterlerine ve gerekli diğer belge ve bilgilere yer verilir.

İdari şartnamede ihale konusuna göre asgari aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

“…

r) İhale konusu işin başlama ve bitirme tarihi, yapılma yeri, teslim şartları ve gecikme halinde alınacak cezalar…” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin“Sözleşme tasarısı” başlıklı 17’nci maddesinde “(1) İdare, sözleşme tasarısını bu Yönetmeliğin ekinde yer alan tip sözleşmeyi esas alarak hazırlar.

(2) Tip sözleşmede boş bırakılan veya dipnota alınan hususlar, işin özelliğine ve sözleşme türüne (götürü bedel/birim fiyat) göre 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenir.

(3) İdare, tip sözleşmede düzenlenmeyen, ancak işin özelliğine göre düzenlenmesine gerek duyulan hususları, 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla, maddeler halinde düzenleyerek “Diğer Hususlar” bölümüne ekleyebilir… ” hükmü,

Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşmenin “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir. Cezalar, aykırılık halleri ve sözleşmenin feshine ilişkin hususlar bu Sözleşmenin 16, 24, 25, 26, 27, 28 ve 29 uncu maddelerinde düzenlenmiştir. Bu hususlara ilişkin olarak söz konusu maddeler dışındaki ve ihale dokümanındaki diğer düzenlemeler sadece 16.1.1 inci madde kapsamında değerlendirilir.

16.1.1. Bu sözleşmenin 16.1.2’nci maddesinde yer alan özel aykırılık ve 16.1.3 üncü maddesinde yer alan ağır aykırılık halleri dışında, sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak ceza oranı, ilk sözleşme bedelinin [bu kısma % 1’den fazla olmamak üzere oran yazılacaktır.]’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran % 50 artırımlı uygulanır.

16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan özel aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. . 26.1 Tabloda yer verilen özel aykırılıklardan herhangi birinin ilgili aykırılık için aynı satırda belirtilen sayıya ve toplam özel aykırılık halinin de … sayısına ulaşması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

Özel Aykırılık Halleri

Aşağıdaki tabloda yer alan ağır aykırılık hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

…

16.1.4. Bu sözleşme kapsamında kesilecek cezaların toplam tutarı hiçbir durumda ilk sözleşme bedelinin % 30’unu geçemez. Toplam ceza tutarının ilk sözleşme bedelinin % 30’unu geçtiğinin anlaşılması durumunda bu orana kadar ceza uygulanır ve 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

16.1.5. Bu sözleşmenin 16.1.2 nci ve 16.1.3 üncü maddelerinde yer verilen aykırılıklar kapsamında somut fiillere yer verilmemesi halinde, söz konusu maddelerde yer alan cezalar ve/veya fesih yaptırımları uygulanamaz. Ayrıca, aynı aykırılığın 16.1.2’nci ve 16.1.3’üncü maddelerde birlikte sayıldığı hallerde, sözleşme uygulamasında 16.1.3 üncü madde dikkate alınır.

16.2. Yukarıda belirtilen cezalar ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın yükleniciye yapılacak ödemelerden kesilir. Cezanın ödemelerden karşılanamaması halinde ceza tutarı yükleniciden ayrıca tahsil edilir.

16.3. Yüklenici sözleşmeye uygun olarak işi süresinde bitirmediği takdirde 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesi gereğince en az on gün süreli yazılı ihtar yapılarak gecikilen her takvim günü için ilk sözleşme bedeli üzerinden 16.1.1’inci maddede belirtilen ceza oranında (kısmi kabul öngörülmüşse süresinde tamamlanmayan kısmın ilk sözleşme bedeli üzerinden) gecikme cezası uygulanır. Yapılacak ihtarda belirtilen sürenin bitmesine rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminat gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Gecikmenin yol açtığı aykırılığın işin niteliği gereği giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde, 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilebilecektir.

16.3.1. İşin tamamının ya da varsa kısmi kabule konu kısmının süresinde bitirilmemesi haline ilişkin olarak 16.1.2’nci veya 16.1.3’üncü maddelerde yapılan düzenlemeler uygulanmaz.

16.4. Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi halinde ise ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” açıklaması,

Anılan Tip Sözleşme’nin 16.1.2’nci maddesine ilişkin 26.1 numaralı dipnotunda ise “Bu kısımda aykırılık hali olarak somut fiillere yer verilebilecek olup, cezaya ilişkin yazılacak oranlar ilk sözleşme bedelinin %2’sinden fazla olamaz.” açıklaması,

Teknik Şartname’nin “Sözleşmenin Uygulanması ve Çalıştırma Esasları” başlıklı 3’üncü maddesinde “…

3.11. Aracın göreve giderken arızalanması, trafik ekiplerince trafikten men edilmesi, çekilmesi vb. nedenlerle devre dışı kalarak hizmetin aksaması ve bu durumun 3 günü aşması durumunda ve ASAT’ın talebi halinde, yüklenici en geç 5 iş günü içerisinde aynı tip bir aracı ilgili iş için temin ederek İdareye teslim edecektir. Bu ikame araç, teknik şartnamede belirtilen araçlarla aynı teknik özelliklere haiz olacaktır. Aracın göreve giderken arızalanması, trafik ekiplerince trafikten men edilmesi, çekilmesi vb. nedenlerle devre dışı kalarak hizmetin aksaması durumunda günlük yevmiye ücreti verilmeyecektir.

…” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir. Cezalar, aykırılık halleri ve sözleşmenin feshine ilişkin hususlar bu Sözleşmenin 16, 24, 25, 26, 27, 28 ve 29 uncu maddelerinde düzenlenmiştir. Bu hususlara ilişkin olarak söz konusu maddeler dışındaki ve ihale dokümanındaki diğer düzenlemeler sadece 16.1.1 inci madde kapsamında değerlendirilir.

16.1.1. Bu sözleşmenin 16.1.2 nci maddesinde yer alan özel aykırılık ve 16.1.3 üncü maddesinde yer alan ağır aykırılık halleri dışında, sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak ceza oranı, ilk sözleşme bedelinin Yüzde 0,001’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran % 50 artırımlı uygulanır.

16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan özel aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. Tabloda yer verilen özel aykırılıklardan herhangi birinin ilgili aykırılık için aynı satırda belirtilen sayıya ve toplam özel aykırılık halinin de 50 sayısına ulaşması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

16.1.3. Aşağıdaki tabloda yer alan ağır aykırılık hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

…” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın 16’ncı maddesinde ihale konusu işin sözleşmesinin yürütülmesi aşamasında, hizmetin ihale dokümanına uygun olarak yürütülmemesi durumunda uygulanacak ceza oranlarına yer verildiği, özel ve ağır aykırılık hallerinin tek tek sayılma yöntemiyle düzenlendiği, anılan aykırılık halleri dışında kalan aykırılık hallerinin ceza bedelinin sözleşmenin yüz binde 1’i olarak belirlendiği, özel aykırılık halleri ceza oranlarına ve sözleşmenin feshini gerektiren tekrar sayısına ayrı ayrı yer verildiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi tarafından Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3’üncü maddesinde düzenlenmiş olan ağır aykırılık halinin, Teknik Şartname’nin 3.11’inci maddesinde yer alan düzenlemelerinin benzer ve nitelik olarak aynı olduğu ancak araçların idareye teslim sürelerinin her iki düzenlemede farklı düzenlenmesinin belirsizlik oluşturduğu iddia edilmektedir.

Yapılan inceleme kapsamında Teknik Şartname’nin 3.11.’inci maddesinde yer alan “Aracın göreve giderken arızalanması, trafik ekiplerince trafikten men edilmesi, çekilmesi vb. nedenlerle devre dışı kalarak hizmetin aksaması ve bu durumun 3 günü aşması durumunda ve ASAT’ın talebi halinde, yüklenici en geç 5 iş günü içerisinde aynı tip bir aracı ilgili iş için temin ederek İdareye teslim edecektir” düzenleme kapsamında sözleşmenin yürütülmesi aşamasında olası sorunların ortaya çıkması durumunda idarenin iş ve eylemlerinin aksamaması için düzenlendiği anlaşılmıştır.

Bu bağlamda anılan düzenleme kapsamında kiralanacak araçların göreve giderken arızalanması, trafik ekiplerince trafikten men edilmesi, çekilmesi vb. nedenlerin ortaya çıkması durumunda idarenin talebi halinde yüklenicinin en geç 5 iş günü içerisinde aynı tip bir aracı ilgili iş için idareye teslim edilmesinin gerektiğinin düzenlendiği görülmüştür.

Sözleşme Tasarısı’nın16.1’inci maddesinde “Cezalar, aykırılık halleri ve sözleşmenin feshine ilişkin hususlar bu Sözleşmenin 16, 24, 25, 26, 27, 28 ve 29’uncu maddelerinde düzenlenmiştir. Bu hususlara ilişkin olarak söz konusu maddeler dışındaki ve ihale dokümanındaki diğer düzenlemeler sadece 16.1.1 inci madde kapsamında değerlendirilir.” düzenlemesiyer almaktadır.

Bu kapsamda anılanTasarı’nın 16.1.3’üncü maddesinde yer alan düzenlemede ise sözleşmenin yürütülmesi aşamasında toplam 10 adet aracın aynı anda göreve giderken arızalanması, trafik ekiplerince trafikten men edilmesi, çekilmesi vb. nedenlerle devre dışı kalarak hizmetin aksaması durumunun gerçekleşmesi ve bu durum neticesinde yüklenicin en geç 30 iş günü içerisinde aynı tip araçları tahsis edememesi durumunun ortaya çıkması halinde 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşmenin feshedileceğinin düzenlendiği,

Yukarıda aktarılan tespit ve incelemeler neticesinde Teknik Şartname’nin 3.11’inci maddesinde yer alan düzenlemenin sözleşmenin yürütülmesi aşamasında ortaya çıkacak muhtemel sorunların yaşanmaması amacıyla düzenlendiği, ancak Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3’üncü maddesinin bir yaptırım maddesi olarak düzenlenmiş olduğu, toplam 10 adet aracın hizmet verememesi ile yüklenicin en geç 30 iş günü içerisinde aynı tip araçları tahsis edememesi koşulunun gerçekleşmesi sonucunda sözleşmenin feshi sonucunun doğacağı, bu çerçevede şikâyete konu edilen doküman düzenlemelerinin nitelik, düzenleme amaçları ve sonuçları itibariyle birbirinden farklılık taşıdığı, ihale konusu alanda faaliyet gösteren istekliler ve istekli olabileceklerin basiretli tacir sıfatına haiz oldukları kabulüyle doküman düzenlemelerini bir bütün olarak değerlendirmeleri gerektiği sonucuna varılmıştır.

Yukarıda aktarılan hususlar neticesinde söz konusu düzenlemelerin nitelik itibariyle birbirlerinden farklı hususları düzenlemiş olduğu, bu çerçevede anılan doküman düzenlemelerinin istekliler için belirsizlik oluşturmayacağı, bu nedenle başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “Bu Kanun’a göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.

Bu Kanun’da belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.

Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü bulunmaktadır.

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yüklenicinin genel sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak, projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edecektir.

Yüklenici, işin görülmesi sırasında ilgili mevzuatın izin vermediği insan ve çevre sağlığına zarar verici nitelikte malzeme kullanamaz veya yöntem uygulayamaz. İlgili mevzuatın izin verdiği malzeme ve yöntemler ise, öngörülmüş tedbirler alınarak ve usulüne uygun şekilde kullanılabilir. Bu yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, idarenin ve üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır.

Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” hükmü,

Anılan Şartname’nin “Mevzuata uygunluk” başlıklı 12’nci maddesinde “İlgili bütün bildirimlerin ve bütün ödemelerin yapılması da dahil olmak üzere yüklenici… (b) Malları veya hakları, işler dolayısıyla herhangi bir şekilde etkilenen veya etkilenebilecek olan kamu kurum ve kuruluşlarının düzenlemelerine uyacak ve bu hükümlerin ihlali nedeniyle ortaya çıkabilecek bütün sorumluluk ve cezalardan dolayı idarenin zararını karşılayacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Kamu düzenine ve mallarına zarar vermeme” başlıklı 15’inci maddesinde “Yüklenici işlerin yürütülmesi, tamamlanması ve işlerde olabilecek aksaklıkların giderilmesi için gereken bütün işlemlerde, sözleşme koşullarına uygun davranma yükümlülüğü içerisinde;

(a) Kamu düzenine ve kamusal yaşamın gereklerine uygun davranacak,

(b) Kamunun mülkiyeti veya hüküm ve tasarrufu altındaki taşınır ve taşınmaz mallar ile özel kişilerin mülkiyetindeki taşınır veya taşınmaz mallara, kamusal kullanıma tahsis edilmiş veya bırakılmış yol, meydan, park gibi orta mallarına ve kamu hizmetinde kullanılan mallara zarar vermeyecek, bunların kullanımına ve bunlara ulaşılmasına engel olmayacaktır.

Belirtilen hükümlerin ihlal edilmesi nedeniyle idarenin maruz kalabileceği tüm zarar, ceza, tazminat ve benzeri sorumluluklar ile bunların mali sonuçlarından doğacak giderler yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 19’uncu maddesinde “İşyerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin korunmasından yüklenici sorumludur.

Yüklenici, kazaların, zarar ve kayıpların meydana gelmesini önlemek amacı ile gereken bütün önlemleri almak ve kontrol teşkilatı tarafından, kaza, zarar ve kayıp ihtimallerini azaltmak için verilecek talimatların hepsine uymak zorundadır.

Yüklenici, işin devamı süresince iş yerinde yapılacak çalışmalarda her türlü güvenlik önlemini almak zorundadır. İş sahasında veya çevresindeki bölgede, yeterli güvenlik önleminin alınmaması nedeniyle doğabilecek hasar ve zararın ödenmesinden yüklenici sorumludur. Ayrıca yüklenici, işyerinde kullanılan ekipmanın neden olabileceği kazalardan korunma usullerini ve önlemlerini çalışanlara öğretmek zorundadır. Bu konularda gerek kontrol teşkilatı tarafından istenen ve gerekse yüklenicinin kendi arzusu ile uyguladığı güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümü yükleniciye aittir…” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin“Yüklenicinin kusuru dışındaki hasar ve zararlar” başlıklı 20’nci maddesinde “Olağanüstü haller ve doğal afetlerin işyerlerinde ve yapılan işlerde meydana getireceği hasar ve zararlar ile sigortalanabilir riskler sigorta kapsamında olsun veya olmasın yüklenici bu hasar ve zararlar için idareden hiç bir bedel isteyemez. Ancak bu hasar ve zararlar nedeniyle meydana gelecek gecikmeler için yükleniciye gerekli süre uzatımı verilir.

Savaş, yurt içinde seferberlik, ayaklanma, iç savaş ve bunlara benzer olaylar veya yüklenici ve varsa alt yüklenici tarafından kullanılmadıkça bir nükleer yakıttan kaynaklanan radyasyonlar ve bunların gerektirdiği önlemler sonucunda meydana gelecek riskler gibi sigortalanması mümkün olmayan türden riskler ile idarenin işlerin tamamlanmış kısımlarını teslim alarak kullanmasından dolayı doğacak riskler idareye aittir.” düzenlemesi,

Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyata dâhildir…” düzenlemesi,

Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “İş ve iş yerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 21’inci maddesinde “21.1. İş ve iş yerlerinin korunmasına ilişkin sorumluluk Genel Şartnamenin 19’uncu maddesinde düzenlenen esaslar dâhilinde yükleniciye aittir.

21.2. Sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitleri:

21.2.1…………………………………………………………” düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Tip Sözleşme maddesine ait 34 ve 35’inci dipnotlarda ise “34. İşin ve/veya iş yerlerinin yüklenici tarafından sigortalattırılması isteniyorsa bu sorumluluğun da yükleniciye ait olduğu hususu burada belirtilecektir.

35.21.1. maddesinde işin ve/veya iş yerlerinin yüklenici tarafından sigortalattırılacağı belirtilmişse, işin nitelik ve özelliğine göre, sigorta türleri ile teminat kapsam ve limitleri tereddüde yer bırakmayacak şekilde burada belirtilecektir. İdare tarafından 21.1. maddesinde işin ve/veya iş yerlerinin yüklenici tarafından sigortalattırılmasına ilişkin bir düzenleme yapılmaması halinde ise 21.2.1. maddesine “Bu madde boş bırakılmıştır.” yazılacaktır. açıklamalarına yer verilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş ve iş yerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 76’ncı maddesinde “76.1. Hizmet alımı ihalelerinde iş ve iş yerlerinin korunması ve sigortalanmasına ilişkin düzenleme Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19’uncu maddesi ile tip idari şartnamelerin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” maddesi ve tip sözleşmenin 21’inci maddesinde yer almaktadır.

76.1.1 Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19’uncu maddesinde “İş yerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin korunmasından yüklenicinin sorumlu olduğu, hizmet türüne göre sigorta gerektiği takdirde uygulanacak sigorta türü veya türleri ve teminat limitlerinin günün koşullarına uygun olmak şartıyla sözleşmesinde veya eklerinde belirtileceği” hükme bağlanmıştır.

76.1.2 Tip idari şartnamelerin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” maddesinde “Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek…sigorta…teklif fiyatına dâhildir.” ifadesine yer verilmiştir.

…

76.4. İstekliler tarafından ilgili mevzuatı gereğince yapılması gereken sigorta giderleri, tip idari şartnamelerin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” maddesi kapsamında teklif fiyatına dâhil edilecektir. İhale dokümanında iş ve/veya iş yerlerinin sigortalanmasının ayrıca istendiği durumlarda sigorta türü veya türleri ile sigorta teminatının kapsam ve limitinin belirlenmesi gerekmektedir.

Sigorta türleri belirtilmesine rağmen sigorta teminatının kapsamı ve limitinin belirlenmediği hallerde iş ve/iş yerlerinin sigortalanmasının asgari limitler dâhilinde istendiği kabul edilecektir. Sigorta türü veya türlerinin belirlenmediği hallerde ise, iş ve/veya iş yerlerinin sigortalanmasının istenmediği kabul edilmek suretiyle teklifler değerlendirilecektir…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Araçların her türlü bakım, onarım, yedek parça, aracın tüm sigorta, kasko ve vergileri ve araç takip sistemi cihazlarının temini, montaj masrafları ve aylık kullanım ücretleri, genel giderler ile ihale dokümanında belirtilen diğer tüm mali, kanuni yükümlülükler teklif fiyata dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

…” düzenlemesi

Teknik Şartname’nin “Sözleşmenin uygulanması ve çalıştırma esasları” başlıklı 3’üncü maddesinde “…3.17. Yüklenici kira süresince geçerli olmak üzere araçlarına tam kasko yaptırmak ve tam kasko sigorta poliçesini sözleşmenin imzalanmasından sonra işe başlamadan önce İdareye trafik sigortası ile beraber ibraz etmek zorundadır. Aksi takdirde belgesi ibraz edilmeyen araçlar işe başlatılmaz. Sözleşme süresi içerisinde Kasko, trafik sigortası süresi biten araçlar için ise yeni poliçeleri düzenlenerek bir nüshası idareye verilir. Sigorta veya tam kasko olmaması sebebiyle 3. şahıslarca açılacak her türlü dava, zarar, ziyan, maddi, manevi tazminat ve değer kaybı taleplerine karşı yüklenici sorumludur.

…” düzenlemesi

Sözleşme Tasarısı’nın “İş ve işyerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 21’inci maddesinde “21.1. İş ve işyerlerinin korunmasına ilişkin sorumluluk Genel Şartnamenin 19 uncu maddesinde düzenlenen esaslar dahilinde yükleniciye aittir.

21.2. Sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitleri:

21.2.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Yukarıda aktarılan mevzuat maddelerinden; hizmet alımı ihalelerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar, iş yerinde her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin/iş yerinin korunmasından yüklenicinin sorumlu olduğu, ilgili mevzuatı gereğince yaptırılması gereken sigortalara ait giderlerin ise İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde yer alan teklif fiyata dâhil giderler arasında sayılması gerektiği, bu bağlamda iş ve/veya iş yerinin yüklenici tarafından korunması ve mevzuat uyarınca zorunlu olan sigortaların da yüklenici tarafından yaptırılmasının mecburi olduğu, idare tarafından bunların yanı sıra ayrıca iş ve/veya iş yerinin sigortalanmasının istenilmesi durumunda ise, bu hususun Sözleşme Tasarısı’nın 21.1’inci maddesinde belirtilmesi ve uygulanacak sigorta türü ile limitlerinin de aynı Tasarı’nın 21.2’nci maddesinde ifade edilmesi gerektiği; sigorta türlerinin belirtilmediği hallerde, iş ve/veya iş yerinin sigortalanmasının istenmediği kabulünün yapılacağı anlaşılmaktadır.

İhale konusu işin 610 takvim günü süreli muhtelif tür ve miktarda sürücüsüz araç kiralama hizmet alımı işi olduğu, ihale konusu iş kapsamında kiralanacak araçlarının tamamının idare personelince kullanılacağı anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat düzenlemeleri uyarınca, yüklenicilerin işin görülmesi esnasında Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl etmek suretiyle, idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumlu olacağı belirli kılınmış olup idarenin ise takip, gözetim ve denetim sorumluluğu bulunmaktadır.

Bu bağlamda, yüklenicinin ilgili mevzuata göre alınması zorunlu olan güvenlik ve sağlık tedbirlerini almakla yükümlü olduğu, başvuruya konu edilen Teknik Şartname’nin 3.17’nci maddesinde yer verilen düzenleme kapsamında yüklenicinin işin yürütülmesi süresince geçerli olmak üzere araçlarına tam kasko yaptırmak zorunda olduğu, tam kasko sigorta poliçesini sözleşmenin imzalanmasından sonra ve işe başlamadan önce idareye trafik sigortası ile beraber ibraz edeceği, sigorta veya tam kasko olmaması sebebiyle 3’üncü şahıslarca açılacak her türlü dava, zarar, ziyan, maddi, manevi tazminat ve değer kaybı taleplerine karşı yüklenicinin sorumlu olacağının ifade edildiği, bu düzenleme ile her ne kadar idarenin personelinin kusurundan doğacak zararların da yüklenicinin sorumluluğu kapsamına alındığı iddia edilse de Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin genel hükümleri kapsamında yüklenicilerin ve idarenin karşılıklı ve birlikte sorumlu oldukları, şikayete konu edilen düzenleme de ise kiralanacak araçların sigorta veya kaskosunun bulunmaması halinde yüklenicinin sorumlu olacağının ifade edildiği bir diğer anlatımla yüklenicinin sorumluluğunun bir koşula bağlandığı bu bağlamda anılan düzenleme ile Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin genel hükümlerinin kapsamının dışına çıkılmadığı, idarenin personelinin kusurundan doğacak zararların da yüklenicinin sorumluluğu kapsamına alınmadığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yapılan tüm bu inceleme ve tespitler neticesinde başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yüklenicinin genel sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak, projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edecektir.

Yüklenici, işin görülmesi sırasında ilgili mevzuatın izin vermediği insan ve çevre sağlığına zarar verici nitelikte malzeme kullanamaz veya yöntem uygulayamaz. İlgili mevzuatın izin verdiği malzeme ve yöntemler ise, öngörülmüş tedbirler alınarak ve usulüne uygun şekilde kullanılabilir. Bu yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, idarenin ve üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır.

Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” hükmü,

Anılan Şartname’nin “İşlerin bakımı” başlıklı 21’inci maddesinde “Yüklenici, işe başlama tarihinden işlerin tümü için kabul belgesinin tanzim edildiği tarihe kadar işlere, malzemelere ve tesise gereken özen ve bakımı gösterme sorumluluğu altında olacaktır.

Yüklenici, garanti süresi içinde taahhüt ettiği bütün işlerin ve malzemelerin ve ilgili tesislerin bakım ve özeninden bu sürenin sonuna kadar sorumlu olacaktır.” hükmü,

Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme Tasarısı’nın “Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. …………………………” düzenlemesi,

Anılan maddeye ait 39 no’lu dipnotta “İhale konusu hizmet alımlarında, montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ihtiyaç duyulması halinde bunlara ait şartlar ayrıntılı olarak burada belirtilecektir.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Sözleşmenin Uygulanması ve Çalıştırma Esasları” başlıklı 3’üncü maddesinde “…

3.12. Araçların yağ ikmalleri, bakım ve onarımları, resmi ve özel tüm ihtiyaçları (zorunlu haller dışında) görev esnasında yapılmayacak, bu gibi ikmaller mesai başlamadan önce yapılmış olacaktır.

…

3.25. Kiralama kapsamındaki tüm araçların yağ, yakıt vb. gibi ikmalleri (zorunlu haller dışında), periyodik bakımlar, Elektrik Makina ve Malzeme İkmal Dairesi lığı’nın onayı alınarak, her araç için ayda 1 gün bakımları mesai saatleri içerisinde Yüklenici firma tarafından yapılacaktır. Aracın rutin periyodik bakımında ve muayenede geçen süre (en fazla 1 gün) çalışma gününden sayılacaktır. Araçların rutin periyodik bakım ve araç muayenesinde geçen sürenin 1 günden fazla olması halinde Yüklenici tarafından muadil araç temin edilmeyen her gün için günlük yevmiye ücreti verilmeyecektir.

…” düzenlemesi

Sözleşme Tasarısı’nın “Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından Sözleşme Tasarısı’nın 33.1’inci maddesinin boş bırakılmasının Tip Sözleşmeye/mevzuata aykırı olduğu iddia edilmekte olup, yapılan incelemede, Sözleşme Tasarısı’nın 33.1’inci maddesinin boş bırakıldığı görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat açıklamaları ile doküman düzenlemelerinden, yüklenicinin sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacağı, yürüteceği, tamamlayacağı ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak gidereceği, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracağı ve işçilik, malzeme, tesis, ekipmanı temin edeceği, garanti süresi içinde taahhüt ettiği bütün işlerin ve malzemelerin ve ilgili tesislerin bakım ve özeninden bu sürenin sonuna kadar sorumlu olacağı, ihale konusu hizmet alımlarında, montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ihtiyaç duyulması halinde bunlara ait şartlara Sözleşme Tasarısı’nın 33’üncü maddesinde ayrıntılı olarak yer verileceği anlaşılmıştır.

İhaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın 33’üncü maddesinde herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği görülmekle birlikte Teknik Şartname’nin 3’üncü maddesinde ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçların bakım-onarım ve yedek parça hizmetlerine ilişkin şartlara yer verildiği görülmüştür.

Yapılan incelemede, idare tarafından ihale konusu iş kapsamında ihtiyaç duyulması halinde montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça hizmetlerine ilişkin ayrıntılı düzenlemelere Sözleşme Tasarısı’nın 33’üncü maddesinde yer verileceği, bu kapsamda her ne kadar ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın 33’üncü maddesinin boş bırakıldığı görülse de idare tarafından araçların bakım-onarım ve yedek parça hizmetlerine ilişkin şartların ayrıntılı düzenlemelerine Teknik Şartname’de yer verildiği, dolayısıyla söz konusu hususlara ilişkin ayrıntılara Sözleşme Tasarısı’nın ilgili maddesinde yer verilmese de ihale dokümanının bir bütün olduğu ve bahse konu düzenlemelere Teknik Şartname’de yer verildiği görüldüğünden bu konuyla ilgili ihale dokümanında herhangi bir belirsizliğin olmadığı, söz konusu düzenlemenin tekliflerin hazırlanması açısından belirsizliğe mahal verecek bir durum oluşturmadığı, bu bakımdan başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Oybirliği karar verildi.