Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: Kamu İhale Kurulu, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvurusunu değerlendirirken, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 37. ve 38. maddeleri çerçevesinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin önemli bir tespitte bulunmuştur. İhaleye katılan isteklilerin teklifleri, yeterlik kriterleri ve ihale dokümanında belirtilen şartlara uygunluk açısından değerlendirildikten sonra, uygun bulunmayan tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca, aşırı düşük teklif tespiti sonrası isteklilerden yeniden açıklama istenmesinin mevzuata aykırı olduğu belirtilmiştir.

Kurul, hukuki durumda değişiklik yaratan kararların idarelerce ivedilikle uygulanmasının zorunlu olduğunu ifade ederek, önceki kararın yanlış uygulandığını ve başvuru sahibinin iddialarının haklı olduğunu tespit etmiştir. Sonuç olarak, aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesi ve ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği kararlaştırılmıştır. Bu durum, kamu ihale süreçlerinde hukukun üstünlüğünün ve mevzuata uygunluğun önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.

Karar no	2025/UH.I-835
Karar tarihi	27.03.2025
Toplantı No	2025/013
Gündem No	25

BAŞVURU SAHİBİ:

Azmat Araç Kiralama ve Sosyal Hizmetler Sanayi Ticaret Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Mardin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1666155 İhale Kayıt Numaralı “Vektörle Mücadelede Kullanılacak Araç Kiralama İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Mardin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanlığı tarafından 03.01.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Vektörle Mücadelede Kullanılacak Araç Kiralama İşi” ihalesine ilişkin olarak Azmat Araç Kiralama ve Sosyal Hizmetler Sanayi Ticaret Ltd. Şti. tarafından 14.03.2025 tarih ve 180489 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.03.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/606 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihaleye ilişkin önceki itirazen şikayet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından 26.02.2025 tarihli ve 2025/UH.I-611 sayılı düzeltici işlem belirlenmesine kararıyla aşırı düşük teklif açıklamaları uygun olmayan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesine karar verildiği, ancak hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararı idare tarafından yanlış uygulanarak isteklilerin açıklamalarının uygun hale getirilmesini teminen tekrar aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “… Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu; … gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,

“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.” hükmü,

“Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareler hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının gerektirdiği işlemleri ivedilikle yerine getirmek zorundadır.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Kararların uygulanması” başlıklı 23’üncü maddesinde “(1) İdare, hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının gerektirdiği işlemleri ivedilikle yerine getirmek zorundadır.

(2) Hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının eksik veya yanlış uygulandığını iddia eden ilgililer bu hususa ilişkin başvuruyu itirazen şikâyet başvurusu olarak doğrudan Kuruma yaparlar.

(3) Kurul tarafından alınan kararların hiç uygulanmaması halinde doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulabilir.” hükmü yer almaktadır.

İncelemeye konu vektörle mücadelede kullanılmak üzere muhtelif özelliklere sahip araç kiralama hizmeti alımı ihalesine katılan isteklilerin teklifleri yeterlik kriterleri ve aşırı düşük teklifler açısından ihale komisyonunca değerlendirildikten sonra ihalenin Altundağ Group Kur. Per. Hiz. Ara. Gıda Tem. Sağ. İlaç. Taş. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak Park Yemek Tem. İnş. Nak. ve Kay. Su Tic. San. Ltd. Şti.nin belirlendiği anlaşılmıştır.

Akabinde, başvuru sahibi tarafından yapılan önceki itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından alınan 26.02.2025 tarihli ve 2025/UH.I-611 sayılı kararla “Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Altundağ Group Kur. Per. Hiz. Ara. Gıda Tem. Sağ. İlaç. Taş. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Park Yemek Tem. İnş. Nak. ve Kay. Su Tic. San. Ltd. Şti.nin tekliflerinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.” yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmiştir.

Bunun üzerine idare tarafından isteklilere gönderilen ve ihale yetkilisince onaylanan 12.03.2025 tarihli ihale komisyonuna ait ara kararla “İhale Komisyonumuz 10.03.2025 tarihinde Kamu İhale Kurulunun 26.02.2025 tarih ve 2025/UH.I-611 sayılı kararına istinaden toplanmış ve aşağıdaki kararları almıştır.

…

1-Yukarıdaki Kamu İhale Kurulunun 26.02.2025 tarih ve 2025/UH.l-611 sayılı kararına istinaden 24.01.2025 tarih ve I karar nolu İhale Komisyon Kararımız iptal edilmiştir.

2- Kamu İhale Kurulunun 26.02.2025 tarih ve 2025/UH.I-611 sayılı kararında belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu belirtildiğinden Altundağ Group Kur. Per. Hiz. Ara. Gıda Tem. Sağ. İlaç. Taş. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Park Yemek Tem. İnş. Nak. ve Kay. Su Tic. San. Ltd. Şti.nden aşırı düşük sorgularının yeniden yapılmasına” karar verilmiştir.

İdare tarafından 12.03.2025 tarihli yazılarla da teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen 2 istekliden tekrar aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat alıntılarından; ihale komisyonu tarafından isteklilerin teklifleri ihaleye katılımda istenilen yeterlik kriterlerine ve ihale dokümanında belirtilen şartlara uygunluğu değerlendirildikten sonra uygun olmadığı belirlenen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacağı, teklif fiyatları aşırı düşük olarak tespit edilen istekliler tarafından önemli teklif bileşenlerine ilişkin yapılan açıklamaları uygun bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı teklif fiyatı veren istekli üzerinde bırakılacağı ve idarelerin hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının gerektirdiği işlemleri ivedilikle yerine getirmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.

Başvuru sahibinin önceki itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından 26.02.2025 tarihli ve 2025/UH.I-611 sayılı kararla aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesi yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği, hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının idarelerce uygulanmasının zorunlu olduğu, anılan Kurul kararıyla aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamaları reddedilerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve geriye kalan geçerli teklifler üzerinden ihalenin karara bağlanarak sonuçlandırılması gerekirken aşırı düşük teklif sorgulaması yenilerek isteklilerden tekrar açıklama istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu ve idarece anılan Kurul kararının yanlış uygulandığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 152.021,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı, yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde 152.021,00 TL başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayan Altundağ Group Kur. Per. Hiz. Ara. Gıda Tem. Sağ. İlaç. Taş. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Park Yemek Tem. İnş. Nak. ve Kay. Su Tic. San. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamaları reddedilerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.