Aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli teklif bileşenlerinin belirtilmemesi mevzuata aykırılık teşkil eder mi (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Starmed Tıbbi Ürün İth. İhr. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Elazığ Fırat Üniversitesi Hastanesi Başhekimliği,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/155118 İhale Kayıt Numaralı “4200000 Puan Karşılığı Laboratuvar Hizmeti” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Elazığ Fırat Üniversitesi Hastanesi Başhekimliği tarafından 20.03.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “4200000 Puan Karşılığı Laboratuvar Hizmeti” ihalesine ilişkin olarak Starmed Tıbbi Ürün İth. İhr. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 24.04.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 28.04.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 07.05.2025 tarih ve 183513 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 07.05.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/930 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği uyarınca aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflere ilişkin olarak isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan Tebliğ’in 79.2.2’nci maddesinde yer alan düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerektiği, söz konusu istekli tarafından yapılan açıklamalarda idare tarafından belirlenen önemli teklif bileşenlerine yer verilmediği, yapılan açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olmadığı,

2) İdari Şartname’nin 7.5.4’üncü maddesi gereğince cihaz yaş belgelerinin yeterlik kriteri olarak belirlendiği, ancak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından evrakların sunulması aşamasında ilgili evrakların sunulmadığı, şikayet başvurularına idarece verilen cevapta sunulduğu belirtilen evraklarla ilgili detaylı açıklama yapılmadığı,

3) İdari Şartname’nin 7.7.2’nci maddesi gereğince demonstrasyon yapılmasının yeterlik kriteri olarak belirlendiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin demonstrasyonu başka bir kurumda yaptığı, söz konusu istekli tarafından demonstrasyonda cihaz tanıtılmış olsa da demonstrasyon için eksik ürün getirildiği, demonstrasyonun ihaleyi yapan kurumda yapılması gerektiği, şikayet başvurularına gönderilen cevap kapsamında gönderilen demonstrasyon tutanağında demonun 3 gün süre ile yapıldığının görüldüğü, ancak kan kültürü testlerinin cihaza yüklendikten en erken 5 gün içinde sonuç vereceği, yapılan demonstrasyonun İdari Şartname hükümleri ile birlikte değerlendirildiğinde mevzuata aykırı olduğu, tekrarlanmasının da mümkün olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi

79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.

79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.

79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;

SD: Sınır değeri,

YM: Yaklaşık maliyeti,

n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,

T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,

R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Teknik şartnamede belirtilen her türlü gider teklif fiyata dahil edilecektir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Fırat Üniversitesi Hastanesi Başhekimliği tarafından 20.03.2025 tarihinde yapılan “4200000 Puan Karşılığı Laboratuvar Hizmeti” ihalesine 2 isteklinin katıldığı, 11.04.2025 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Nofmed Tıbbi Malzemeler Sanayi Ticaret Limited Şirketi üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak başvuru sahibi Starmed Tıbbi Ürün İth. İhr. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin belirlendiği,

Başvuruya konu ihalede yaklaşık maliyetin 21.559,998,60 TL olarak belirlendiği, sınır değerin altında teklif sunan Nofmed Tıbbi Malzemeler Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nden 20.03.2025 tarihli yazı ile “4200000 PUAN KARŞILIĞI LABORATUVAR HİZMETİ işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 27.03.2025 tarihine kadar İdaremize sunmanız, numune/demonstrasyon değerlendirmesi için teklif ettiğiniz ürüne/ürünlere ilişkin örnekleri 27.03.2025 tarihine kadar ELAZIĞ FIRAT ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ adresine ulaştırarak, 27.03.2025 tarihinde saat 15:00’te ELAZIĞ FIRAT ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ adresinde hazır bulunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 27.03.2025 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir.

AÇIKLAMA:

Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesi gereğince teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edilenlerden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenmesi gerekmektedir.” ifadelerine yer verilerek aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği görülmüştür.

Kamu ihale mevzuatı uyarınca isteklilerin aşırı düşük açıklamalarını mevzuata uygun/geçerli şekilde yapabilmeleri ve idarelerin yapılan açıklamaları sağlıklı şekilde değerlendirebilmelerinin ön koşulu, idareler tarafından yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasının 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1’inci maddesine uygun yapılmasıdır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hüküm ve açıklamaları çerçevesinde aşırı düşük teklif sorgulamasının bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde teklifte önemli olduğu idarece tespit edilen teklif bileşenleri üzerinden yapılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, idare tarafından aşırı düşük teklif olduğu belirlenen istekliye gönderilen 20.03.2025 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısında genel olarak ilgili mevzuat düzenlemelerine yer verildiği, ancak önemli teklif bileşenlerinin açıkça belirlenmediği görülmüştür. Bu şekilde yapılan sorgulama sonucu istekli tarafından sunulan açıklamaların denetlenmesinin sağlıklı bir şekilde yapılamayacağı, hangi unsurların önemli teklif bileşeni olarak belirleneceği hususunda idarenin takdir yetkisinin bulunduğu, ancak önemli teklif bileşeni belirlenmeksizin açıklama istenilmesinin mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Netice itibarıyla, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşeni ve/veya bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği anlaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” üst başlıklı 7.5.4’üncü maddesinde “7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması ve/veya sağlaması gerektiği bu şartnamenin 7 nci maddesi dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki belgeler ve/veya yeterlik kriterleri:

“ düzenlemesine yer verilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan Nofmed Tıbbi Malzemeler Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından teklifi kapsamında sunulan yeterlik bilgileri tablosunda “Diğer Belgeler” kısmında “1137-9999-00596_CİHAZ YAŞ BİLGİLERİ SERİ NO BİLGİLERİ TABLOSU.pdf EKAP’a yüklenen belgedir.” ifadesinin yer aldığı, beyan edilen söz konusu belgenin EKAP üzerinden açılması sonucunda belge içeriğinin “Teklif etmiş olduğumuz cihazlara ait seri numarası ve üretim tarihleri aşağıda belirtildiği gibidir.

“

şeklinde olduğu görülmüştür.

Nofmed Tıbbi Malzemeler Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından teklifi kapsamında sunulan yeterlik bilgileri tablosunda İdari Şartname’nin 7.5.4’üncü maddesi gereğince sunulması gereken beyana ilişkin belgenin sunulduğu ve belge içeriğinin söz konusu dokümana uygun olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin bu husustaki iddiası uygun bulunmamıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin “Numune ve demonstrasyon değerlendirmesi” yan başlıklı 7.7’nci maddesinde “…

7.7.2. Teklif edilen ürün ve cihazlarla ilgili olarak ihale sonrasında demonstrasyon yapılarak ihale komisyonu tarafınca uygun bulunan teklifler değerlendirmeye alınacaktır. Demonstrasyon için ürün ve cihaz getirmeyen teklifler değerlendirme dışı bırakılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İdarece Nofmed Tıbbi Malzemeler Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nden 20.03.2025 tarihli yazı ile “4200000 PUAN KARŞILIĞI LABORATUVAR HİZMETİ işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 27.03.2025 tarihine kadar İdaremize sunmanız, numune/demonstrasyon değerlendirmesi için teklif ettiğiniz ürüne/ürünlere ilişkin örnekleri 27.03.2025 tarihine kadar ELAZIĞ FIRAT ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ adresine ulaştırarak, 27.03.2025 tarihinde saat 15:00’te ELAZIĞ FIRAT ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ adresinde hazır bulunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 27.03.2025 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir…” ifadelerine yer verilerek demonstrasyon yapılmasının istenildiği,

Anılan istekli tarafından idareye yazılan 26.03.2025 tarihli yazıda “Kurumunuz tarafından yapılan 20.03.2025 tarihli ve 2025/155118 ihale kayıt numaralı ihalenizde 1. Avantajlı olarak ihale firmamız uhdesinde kalmıştır. Kurumunuz demonstrasyon talep etmekte ve bunu memnuniyetle karşılayabileceğimizi belirtiriz. Ancak cihaz yük olarak ağır olduğu ve taşınması zor olduğundan demonstrasyon işlemlerini iliniz sınırları içerisinde bulunan Fethi Sekin Şehir Hastanesinde cihazımız kuruludur, uygunluk vermeniz durumunda 02.04.2025-04.04.2025 tarihleri arasında komisyonunuzun huzurunda demonstrasyon yapabileceğimizi,

Gereğini bilgilerinize sunarız.” ifadelerine yer verilerek demonun ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilin sınırları içerisinde yer alan bir diğer hastanede yapılmasının talep edildiği,

İdarece söz konusu talebin, 27.03.2025 tarihinde yazılan ve “… kullanılacak cihaza ait demonstrasyon işlemleri için talep ettiğiniz tarihler idari izin günlerine denk geldiğinden dolayı, ilgili bölüm tarafından 07.04.2025-09.04.2025 tarihleri arasında firmanız tarafından demonstrasyon yapılması uygun görülmüştür.” ifadelerine yer verilen yazı ile kabul edildiği,

İhale üzerinde bırakılan Nofmed Tıbbi Malzemeler Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılan demonstrasyon sonucunda idarece tutulan 10.04.2025 tarihli tutanakta “Mikrobiyoloji laboratuvarımız için 20.03.2025 tarihinde yapılan; 2025/155118 İKN’lu 4.200.000 puan karşılığı laboratuvar hizmeti ihalesi için en uygun teklif veren birinci NOFMED firmasının cihazları 7-8-9 Nisan 2025 tarihleri arasında demosu yapılmıştır. Bu demoda teknik şartnameye uyumlu cihazlar olup tarafımızca uygun görülmüştür. İkinci en uygun teklif veren STARMED firmasının cihazları ise yaklaşık 15 yıldır mevcut çalışmış olduğumuz cihazlar olup teknik şartnameye uygun olduğundan demoya ihtiyaç duyulmamıştır.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

Bu çerçevede, ihale dokümanında yapılacak demonstrasyonun ihale konusu işin yapılacağı hastanede yapılması gerektiğine ilişkin bağlayıcı bir hükmün bulunmadığı ve başvuruya konu ihaledeki demonstrasyon işleminin usulüne uygun yapılarak, ihale konusu işte kullanılacak cihazın Teknik Şartname’ye uygunluğunun kayıt altına alındığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu husustaki iddiaları uygun görülmemiştir.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşeni ve/veya bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.