Aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli teklif bileşenlerinin belirtilmemesi mevzuata aykırılık teşkil eder mi (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Emseal Tur. Taş. Oto. Gıd. İnş. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Jandarma Tedarik Merkez Komutanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/218870 İhale Kayıt Numaralı “91 Araçla 83 Güzergahta Personel Taşıma Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Jandarma Tedarik Merkez Komutanlığı tarafından 04.04.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “91 Araçla 83 Güzergahta Personel Taşıma Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Emseal Tur. Taş. Oto. Gıd. İnş. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 24.04.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.05.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 07.05.2025 tarih ve 183511 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 07.05.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/929 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale uhdesinde kalan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı şöyle ki;

-İhale kapsamında kullanılacak araçların amortisman maliyetlerinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı,

-Açıklamaya dayanak teşkil eden fiyat tekliflerinin ve söz konusu tekliflere ilişkin tutanakların mevzuata uygun düzenlenmediği, fiyat tekliflerine konu araçların, ihale dokümanında belirtilen model yılı, taşıma kapasitesi ve motor gücü kriterlerini sağlamadığı,

– Fiyat tekliflerinde belirtilen kiralama sürelerinin, araçların çalışacakları toplam iş sürelerine uygun olmadığı, alınan fiyat tekliflerinin işin tamamını kapsamadığı,

-Fiyat tekliflerini veren firmaların faaliyet alanları içerisinde araç kiralama faaliyetinin bulunmadığı,

-Akaryakıt, bakım-onarım, sigorta, MTV ve lastik gibi bazı maliyet bileşenlerinin kiralama maliyetinin içerisine dâhil edilmek suretiyle fiyat teklifi alınmasının mevzuata aykırı olduğu,

– Açıklamaların 1.014.040,00 km üzerinden hesaplama yapılması gerekirken eksik km değeri üzerinden yapıldığı,

-İş kapsamında çalışacak araçların taşıma kapasitesine yer verilmiş olmasına rağmen ihale üzerinde kalan istekli tarafından bu husus dikkate alınmadan akaryakıt maliyetlerinin açıklandığı,

-Araçların şehir içi trafikte ortalama 100 kilometrede akaryakıt tüketiminin ne kadar olduğuna yönelik açıklamaların yetkili servislerden beyan yazısı alınmadan ve katalog sunulmadan yapılmasının mevzuata aykırı olduğu,

-Akaryakıt beyan yazılarının ekinde, beyan yazısını veren firmaların söz konusu aracın yetkili satıcı ya da yetkili servisi olduğunu gösterir hiçbir belge sunulmadığı, beyan yazısı alınmış olan bazı araçların marka, model, taşıma kapasitesi ve motor gücüne yer verilmeksizin ortalama akaryakıt tüketimi bilgisinin beyan edildiği, kiralama fiyat teklifinde belirtilmemiş araçlar için alınan beyan yazılarının hiçbir geçerliliğinin bulunmadığı,

-EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatlar yerine bu tutardan çok daha düşük fiyatlar üzerinden alınmış olan fiyat teklifleri alınarak maliyet hesaplarının yapıldığı,

-Araçların bakım-onarım maliyetlerinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı,

– Araçların lastik maliyetlerinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı,

– Araçların kasko, zorunlu trafik ve ferdi kaza koltuk sigortası maliyetlerinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı,

– Personel maliyetlerinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı,

-Sözleşme maliyetlerinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi

…

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 91 Araçla 83 Güzergahta Personel Taşıma Hizmeti Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

91 Araçla 83 Güzergahta Personel Taşıma Hizmeti Alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer:

Jandarma Genel Komutanlığı Beştepe/Ankara” düzenlemesi,

Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin Uygulanması Sırasında, İlgili Mevzuat Gereğince Ödenecek Ulaşım, Sigorta, Vergi, Resim Ve Harç Giderleri Teklif Fiyatına Dahildir.

25.2. 25.1. Maddesinde Yer Alan Gider Kalemlerinde Artış Olması Ya Da Benzeri Yeni Gider Kalemlerinin Oluşması Hallerinde, Teklif Edilen Fiyatın Bu Tür Artış Ya Da Farkları Karşılayacak Payı İçerdiği Kabul Edilir. Yüklenici, Bu Artış ve Farkları İleri Sürerek Herhangi Bir Hak Talebinde Bulunamaz.

25.3. Teklif Fiyata Dahil Olan Diğer Giderler Aşağıda Belirtilmiştir:

25.3.1.

Sözleşmenin Uygulanması Sırasında İlgili Mevzuat Gereğince Yapılacak Olan Ulaşım, Amortisman, Taşıt Bakım-Onarım, Yakıt, Araçların Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası İle Yürürlükteki Mevzuat Ve Sözleşme Hükümleri Gereğince, Kdv Hariç İhale, Sözleşme Ve Taahhüdün Tamamın Yapılmasına Ait Ödenecek Bütün Vergi, Resim Ve Harçlar, Sözleşmenin Çoğaltılması Dahil Sözleşme Giderleri, Muayene İle Her Türlü Sigorta Giderleri Teklif Fiyata Dahil Edilerek Verilecektir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. “ düzenlemesi bulunmaktadır.

İlgili düzenlemelerden söz konusu işin 91 araçla 83 güzergahta personel taşıma hizmeti alımı işi olduğu anlaşılmıştır.

İdarece yapılan değerlendirme neticesinde teklifi aşırı düşük olarak nitelendirilen Kaya Ula. Hiz. ve Fil. Kir. San. Tic. Ltd. Şti.ne 04.04.2025 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısının gönderildiği, söz konusu yazı kapsamında açıklama sunulacak herhangi bir önemli teklif bileşeni belirlemesi yapılmadığı görülmüştür.

İdarece yapılan değerlendirme neticesinde, Kaya Ula. Hiz. ve Fil. Kir. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan açıklamalarının uygun bulunduğu görülmüştür.

Yukarıdaki mevzuat alıntılarından; ihale komisyonu tarafından isteklilerin teklifleri değerlendirildikten sonra diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklifi aşırı düşük olan istekliler belirlenerek teklifleri reddetmeden önce teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerle ilgili yazılı açıklama istenileceği, istekliler tarafından aşırı düşük tekliflerine ilişkin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2’nci maddesinde belirtilen yöntemler kullanılarak belgeye dayalı açıklama yapılacağı ve yapılan açıklamalar Tebliğ’in 79’uncu maddesine göre değerlendirilerek mevzuata uygun açıklama sunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmıştır.

İsteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarını geçerli şekilde yapabilmeleri ve isteklilerin açıklamalarının sağlıklı değerlendirilebilmesi için idareler tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuata uygun olarak yapılması gerektiği, mevcut ihalenin aşırı düşük teklif sorgulama yazısında herhangi bir önemli teklif bileşeni belirlemesi yapılmadığı, diğer bir anlatımla ihale konusu işin yerine getirilebilmesi için teklif fiyata dâhil olan giderlerden hangilerinin önemli teklif bileşeni tespit edilerek açıklamaya esas alınacağının belirtilmediği dolayısıyla isteklilerin geçerli açıklama yapılabilme ve idarece açıklamaların sağlıklı değerlendirebilme imkânının bulunmadığı anlaşıldığından idare tarafından teklif fiyata dâhil giderler arasından isteklilerin açıklamalarına esas olacak önemli teklif bileşenleri net bir şekilde belirlenerek teklifi aşırı düşük olarak nitelendirilen tüm istekliler için aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 152.021,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı, yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde 152.021,00 TL başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idarece isteklilerin açıklamalarına esas olacak önemli teklif bileşenleri net bir biçimde belirlenerek ilgili kısımlarda teklifi aşırı düşük olarak nitelendirilen tüm istekliler için aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.