Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: Kamu İhale Kurulu, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarına yönelik iddialarını değerlendirirken, idarenin aşırı düşük teklif sorgulama talebinin mevzuata uygun olmadığını tespit etmiştir. İdare, teklifin sınır değerin altında kalması durumunda, teklifte önemli olduğu değerlendirilen maliyet bileşenlerini açıkça belirtmek zorundadır. Ancak, bu süreçte idare tarafından belirtilen önemli bileşenler olmaksızın yapılan açıklama talebi, istekli tarafından yeterli açıklama sunulmasına ve bu açıklamaların sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesine imkân tanımamıştır.

Sonuç olarak, idarenin aşırı düşük teklif sorgulama yazısının yeniden düzenlenmesi gerektiğine karar verilmiştir. Bu durum, ihale sürecinin şeffaflığını ve adilliğini sağlamak adına kritik bir öneme sahiptir. Kurul, idarenin işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğunu belirterek, sürecin mevzuata uygun bir şekilde yeniden yürütülmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bu karar, kamu ihale süreçlerinde dikkat edilmesi gereken önemli bir hukuki tespiti ortaya koymaktadır.

Karar no	2025/UH.I-280
Karar tarihi	29.01.2025
Toplantı No	2025/005
Gündem No	20

BAŞVURU SAHİBİ:

Nevzat Kara,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Ataşehir Belediye Başkanlığı Sağlık İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1529497 İhale Kayıt Numaralı “Profdrtürkan Saylan Tıp Merkezi Ağız ve Diş Sağlığı Birimi 2025 Yılı Metal Destekli Tek Parça Döküm Kron, Alt ve Üst Çene İskelet Döküm İşi ve Total Parsiyal Bitim İşlemleri Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Ataşehir Belediye Başkanlığı Sağlık İşleri Müdürlüğü tarafından 06.12.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Profdrtürkan Saylan Tıp Merkezi Ağız ve Diş Sağlığı Birimi 2025 Yılı Metal Destekli Tek Parça Döküm Kron, Alt ve Üst Çene İskelet Döküm İşi ve Total Parsiyal Bitim İşlemleri Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Nevzat Kara‘nın 20.12.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.12.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.01.2025 tarih ve 175016 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.01.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/28 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli Meltem Eroğlu tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı, şöyle ki;

a) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin tam tasdik sözleşmesi bulunan yetkili meslek mensubu tarafından imzalanmadığı, maliyet/satış tutarı tespiti tutanaklarının standart formlara uygun düzenlenmediği ve sunulmadığı,

b) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınmadığı, belgelerdeki kaşeleme işleminin usulüne uygun yapılmadığı, tutanakların ilan tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içindeki bilgiler esas alınarak düzenlemediği, teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri ile yapılan açıklamalarda kullanılan fiyatların ilan ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli fiyatlar olmadığı, teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri ile yapılan açıklamalarda kullanılan fiyatların ilan ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli fiyatlar olmadığı, çalıştırılacak personele ödenecek işçilik fiyatlarının hatalı ve aynı zamanda ihale tarihinde yürürlükte bulunan saatlik asgari ücretin altında hesaplandığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen tekliflerideğerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister…” hükmüne yer verilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1 maddesinde “Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.” yönünde açıklama yapılarak, idarelere ihale konusu işin yürütülmesinde teklif fiyatına dahil edilmesi gereken giderlerden işin esasını oluşturan kalemleri sorgulaması gerektiği belirtilmiştir.

İdari Şartname’nin ikinci maddesinde “9 (Dokuz) Kalem Prof.Dr.Türkan Saylan Tıp Merkezi Ağız ve Diş Sağlığı Birimi 2025 Yılı Metal Destekli Tek Parça Döküm Kron,Alt ve Üst Çene İskelet Döküm İşi ve Total Parsiyal Bitim İşlemleri Hizmet Alımı” düzenlemesine,

Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Mevzuatın yukarıda yer verilen hükümleri kapsamında, aşırı düşük tekliflere ilişkin açıklama talebinde, idarelerce teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin belirlenmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.

İhale üzerinde bırakılanMeltem Eroğlu’na ait teklifin sınır değerin altında kaldığı, idarece, bahse konu istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında teklifte önemli olduğu değerlendirilen bileşenlere yer verilmeksizin İdari Şartname’nin yukarıda yazılı 33’üncü maddesine atıfla açıklama talebinde bulunulduğu, diğer bir deyişle sorgulamada işin esasını oluşturan önemli teklif bileşenlerinin belirtilmediği görülmüş olup, istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasına ve sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesine imkân bulunmadığı anlaşılmıştır.

Netice itibarıyla, idarenin aşırı düşük teklif açıklama talebinin kamu ihale mevzuatına uygun yapılmadığı anlaşıldığından, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddütte mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, sınır değer tutarı altında teklif sunan istekliye aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin iddiasında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, sınır değer altında teklif sunan istekliye gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısının yukarıda yapılan tespitler doğrultusunda idarece yenilenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.