Aşırı düşük teklif açıklamalarında sıralı iş kalemleri listesi ve analiz girdileri tablosu hazırlama zorunluluğu ihale sürecini nasıl (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Gülermak Ağır Sanayi İnşaat Ve Taahhüt Anonim Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/722490 İhale Kayıt Numaralı “Gebze-Köseköy Demiryolu Hat Kesimi Sinyalizasyon, Telekomünikasyon Ve Destek Sistemleri İşleri Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından 21.08.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Gebze-Köseköy Demiryolu Hat Kesimi Sinyalizasyon, Telekomünikasyon ve Destek Sistemleri İşleri Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Gülermak Ağır San. İnş. ve Taah. A.Ş.nin 11.03.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 17.03.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 25.03.2025 tarih ve 181118 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.03.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/684 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata aykırı olduğu, şöyle ki;

– Kamu İhale Kurulu’nun 25.12.2024 tarihli ve 2024/UY.I-1747 sayılı Kurul kararı ile alınan düzeltici işlemin gerektirdiği değişiklikler dışında isteklinin ilk açıklamalarına bağlı kalmasının zorunlu olduğu, ikinci açıklamada kurul kararının kapsamıyla uyumlu olmayan değişiklikler yapıldığı, ayrıca analiz hazırlanması mümkün olmasına rağmen, hazırlanmadan “set” veya “adet” şeklinde açıklama talep edilen iş kalemleri bakımından ayrıntılı analizlerin hazırlanması gerektiği,

-İdarece verilen analiz formatlarına uyulmadığı, bir kısım iş kalemleri için analiz hazırlanmadığı, açıklama istenilmeyen bir kısım analiz girdilerinin değeri (0) olarak gösterildiği, aritmetik hatanın meydana geldiği, tesisat niteliği arz eden iş kalemleri için montaj bedelinin ayrıca gösterilmediği,

– İhale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında açıklama yapıldığı,

– Açıklama istenen iş kalemlerinin/analiz girdilerinin kamu kurumlarının resmi birim fiyatları üzerinden veya Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesine uygun şekilde diğer yöntemlerle açıklanması ve belgelendirilmesi gerekmesine rağmen bir kısım iş kaleminin açıklama dışı bırakıldığı, bir kısım iş kaleminin ise tebliğe aykırı yöntemlerle açıklanmaya çalışıldığı, malın/malzemenin yurt dışından getirildiği, Tebliğ’e göre açıklanmasının mümkün olmadığı için sadece proforma fatura veya gümrük giriş beyannamesi sunulabildiği şeklindeki açıklamalarının kabul edilmemesi gerektiği,

– Kamu birim fiyatları esas alınarak yapılan açıklamalarda cari yıl resmi birim fiyatlarının kar ve genel gider hariç tutarının altında açıklama yapıldığı,

– Bir kısım iş kalemleri/analiz girdileri bakımından ihale üzerinde bırakılan isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin yapılan açıklamaların Tebliğ hükümlerine aykırı olduğu,

-Yapılan açıklamaların iş kalemlerinin birim fiyat tariflerine, yapım şartlarına, fen ve sanat kuralları ile tasarım ve miktar tespitlerinin tutarlılığına uygun olmadığı, her ne kadar iş kalemi ve analiz girdisi set olarak belirlenmiş olsa da, bu set dahilindeki girdilerin nitelik ve miktarlarının, ihale dokümanındaki veriler üzerinden belirlenmesi ve maliyetinin teklif fiyata yansıtılması ve aynı tutarlılıkla da açıklanması gerektiği,

– Makine-ekipman için yapılan açıklamaların, resmi rayici bulunanların bu fiyatlar üzerinden, resmi rayici olmayanların ise Tebliğ açıklamalarına uygun şekilde fiyat teklifiyle açıklanabileceği yada makine ekipman isteklinin kendi malı ise, Tebliğ’in 45.1.13.17’nci maddesinde ayrıntılı şekilde düzenlenen yöntem ve şartlara göre amortisman değerleri üzerinden açıklama yapılabileceği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından Tebliğ’de düzenlenen bu esaslara uygun şekilde açıklama ve belgelendirme yapılmadığı,

– Nakliye gerektiren girdiler için nakliye maliyetini yansıtacak şekilde açıklama yapılmadığı,

– Fiyat teklifleri ve fiyat teklifine dayanak teşkil eden tutanakta gösterilen faturaların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ait olmadığı, tutanaklarda yer alması gereken beyan ifadesinin eksik ve hatalı olduğu, tarih ve onay işlemlerinde eksiklik, hata ve çelişkilerin bulunduğu, fiyat tekliflerinin usulünce düzenlenmiş ve onaylanmış tutanaklara dayanmadığı, Tebliğ’de düzenlenen % 80’in altında olamaz kuralını ihlal ettiği, fiyat teklifinin ekini oluşturan tutanaklardaki ortalama fiyat tespitleri tebliğ hükümlerine uygun şekilde yapılmadığı, alış/satış miktarı yönüyle 1/20 kuralına uyulmadığı, fiyat teklifine dayanak teşkil eden tutanaklarda gösterilen faturalara konu mal ve hizmet unsurları ile açıklanması istenen analiz girdilerinin nitelik, fiyata dahil/hariç unsurlar, ölçü birimi ve diğer yönlerden birbirleriyle uyumlu olmadığı, faturaların ispat kabiliyetinin bulunmadığı, tutanakların ekinde sunulması gereken; mükellef adına tutanağı imzalayanın imza beyannamesi ile mükellefe ait temsile yetkili olunduğunu gösterir ticaret sicil tasdiknamesi veya Türkiye ticaret sicili gazetesinin ve meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin aslı ya da sureti belgelerinin bulunmadığı,

Faturaların paçal ve içeriği belirsiz şekilde sinyalizasyon, telekomünikasyon ve elektromekanik işleri hakedişi şeklinde genel hakediş veya elektromekanik malzemeler, cihazlar vb. şekilde grup malzeme alış/satışlarına ait olduğu, hakediş faturalarının yanında faturaya konu hakediş raporunun da sunulmasının gerektiği ve yapılan işler listesi bölümünde açıklanan analiz girdisinin özellik, miktar, ölçü birimi yönüyle görülmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…”açıklaması,

“Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

…

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

sunacaklardır.

Sunulan analizlerde, kâr ve genel giderler hariç analiz girdilerinin toplam tutarının asgari %10’u oranında yüklenici kârı ve genel gider öngörülmesi zorunludur. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

…

Analizlerde, açıklama istenilmeyen her bir analiz girdisinin birim fiyatı ve birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarı için bir kuruşun altında bedel öngörülemez.

Analizlerde, birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan ve bir kuruşun üzerinde olan tutar virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanır; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmaz. Yuvarlamalar nedeniyle oluşan hesaplama farklılıkları ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Yapılan bu düzeltme sonucu bulunan tutarın, açıklama yapılan iş kalemi/iş grubu için teklif edilen fiyatı aşması halinde isteklinin teklifi reddedilir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

…

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.2.

45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.

45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)

45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir

45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması ve son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen mal miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması gerekir. Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.

45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.

45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

…

45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenecektir.

…

45.1.13.15 Sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin idarenin belirlediği ocaklardan temininin öngörüldüğü haller dışında, bu Tebliğin 45.1.2 maddesi gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerekmektedir.

45.1.13.16. Niteliği gereği üretiminden sonra belirli bir süre içerisinde imalata dönüştürülmesi gereken hazır betona ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçler ile açıklama yapılması esastır. İdarece, TS 13515 Standardında belirlenen süreler ile Karayolu Trafik Yönetmeliğinde düzenlenen azami hız sınırları dikkate alınarak, hazır beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafenin tespit edilmesi ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda bu mesafeye yer verilmesi zorunludur. Fiyat teklifi ile açıklama yapılması halinde, idarece belirlenen mesafeden daha uzak mesafe kullanılamaz.

45.1.13.17. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir.

İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak;

a) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj) toplamı (ilgili analizde miktar kısmına yazılarak) ile resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar,

b) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar,

kullanılabilecektir.

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

45.1.15.

45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,

“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi bulunmakta olup,

Anılan Şartname’nin Ekinde 290 iş kaleminden oluşan birim fiyat teklif cetveli yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 38.1’inci maddesine göre idare tarafından yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında sıralı iş kalemleri listesi ile iş kalemlerine ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren sıralı analiz girdileri tablosunun hazırlanması gerektiği, 45.1.2.2 ve 45.1.2.3’üncü maddesine göre de ihale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemlerine ait idare tarafından anılan Tebliğ’in 38.1’inci maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerin tespit edilmesi, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmemesi gerektiği, tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyeceği, aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi analizinde yer alması halinde bu girdinin oranının her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılacağı, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenileceği, analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamayacağı, ihale komisyonunun teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden belirlenen iş kalemleri için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirteceği, isteklilerin, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstermesi gerektiği açıklanmıştır.

Aşırı düşük teklif açıklamalarına yönelik itirazen şikayet başvurularında, idarece gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulama işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığı hususu öncelikli olarak incelenmekte ve idarenin gerçekleştirdiği işlemlerde aykırılık tespiti halinde istekliler tarafından sunulan açıklamalar bakımından iddia konusu diğer hususlar hakkında herhangi bir değerlendirme yapılmamaktadır. Zira Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddelerine aykırı olarak gerçekleştirilen işlemler üzerinden isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ihale sürecinin hatalı olarak devam etmesine neden olacaktır. Kaldı ki, mevzuata aykırı olacak şekilde aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi, yapılan açıklamaların mevzuata uygunluğu bakımından doğru bir değerlendirme yapılmasına engel olmaktadır.

21.08.2024 tarihinde gerçekleştirilen başvuruya konu ihaleye 5 istekli tarafından teklif verildiği, sınır değerin 1.744.925.652,43 TL olarak belirlendiği, bu tutarın altında teklif veren 2 isteklinin bulunduğu, teklifi ve geçici teminatı uygun bulunan Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş.den 23.09.2024 ve 26.09.2024 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif açıklamasının talep edildiği, idarece yapılan değerlendirme sonrası Gülermak Ağır Sanayi İnş. ve Taah. A.Ş. tarafından gerçekleştirilen itirazen başvurusu neticesinde alınan 25.12.2024 tarih ve 2024/UY.I-1747 sayılı Kurul kararı ile aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ve eklerinin mevzuata uygun şekilde hazırlanarak Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş.ne yeniden gönderilmesi amacıyla düzeltici işlem belirlendiği anlaşılmıştır.

Bunun üzerine idare tarafından 28.01.2025 tarihli yazı ile “…2024/UY.I-1747 sayılı Kamu İhale Kurulu Kararında aşırı düşük sorgusu için hazırlanan analizlerin yeniden düzenlenerek aşırı düşük sorgusu yapılması yönünde Düzeltici İşlem Belirlenmiştir. Söz konusu KİK kararı gereğince; Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1 maddesine istinaden yeniden düzenlenen Açıklama İstenilecek sıralı iş kalemleri listesi, Açıklama İstenilmeyecek sıralı iş kalemleri listesi ve Poz Analizleri listesi ekte gönderilmiştir. Bu tablolar dikkate alınarak idari şartnamenin 33.1 ve Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1 maddelerine uygun olarak gerekli açıklamaların belgelendirmek suretiyle…” ifadelerine yer verilerek Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş.den 11.02.2025 tarihine kadar sunulmak üzere tekraren açıklama talep edildiği ve yazı ekinde açıklama istenilecek sıralı iş kalemleri listesi, açıklama istenilmeyecek iş kalemleri listesi ile analizlerde açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil sıralı analiz girdileri tablosuna yer verildiği, Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş.nin 29.01.2025 tarihli talebi üzerine aşırı düşük teklif açıklaması için verilen on iş günü süreye ek olarak idarece 03.02.2025 tarihli yazı ile ek on iş günü süre uzatımı verildiği, anılan isteklinin de verilen süre içerisinde aşırı düşük teklif açıklamalarını idareye sunduğu anlaşılmıştır.

Başvuruya konu ihalede aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında birim fiyat teklif cetvelinde yer alan toplam 290 iş kaleminden toplam tutarı yaklaşık maliyet tutarının % 0,8001’üne tekabül eden ve aşağıda belirtilen toplam 53 iş kalemi için açıklama istenildiği görülmüştür.

Aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı ekinde gönderilen 53 iş kaleminden 52 adet iş kalemine ilişkin analiz formatları incelendiğinde “malzeme”, “makine”, “işçilik” ve “diğerleri” girdisi olmak üzere 4 girdiden oluşturulduğu, söz konusu analizlerde “makine” ve “diğerleri” girdisi için herhangi bir miktar öngörülmediği, 40 adet iş kalemine ilişkin analizde “malzeme” ve “işçilik” girdisi için, 12 adet iş kalemine ilişkin analizde ise sadece “işçilik” girdisi için belirleme yapıldığı, bu yönüyle açıklama istenilen 52 adet iş kalemine ilişkin analizlerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 45’inci maddesinde yer alan “45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.” yönündeki açıklama çerçevesinde değerlendirilecek analiz niteliğinde olduğu,

TCDD-SİN-8125 poz numaralı “Teknik Bina İnşaası (Güç Odası, Akü Odası, Sinyalizasyon Ekipmanları Odası, Haberleşme Ekipmanları Odası)” iş kalemine ilişkin oluşturulan analiz formatı incelendiğinde poz numaraları da belirtilerek analiz girdilerinin isim, ölçü ve miktarlarına yer verildiği, söz konusu girdilerden hangilerinin açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak belirleneceğine ilişkin hususun Tebliğ’in yukarıda aktarılan 45.1.2.2’nci maddesinde yer verilen açıklamalara uygun olarak yapıldığı anlaşılmıştır.

Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının iddialar kapsamında incelenmesine ilişkin olarak; 25.12.2024 tarihli ve 2024/UY.I-1747 sayılı Kurul kararı ile aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ve eklerinin mevzuata uygun şekilde hazırlanarak Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş.ne yeniden gönderilmesini teminen düzeltici işlem belirlendiği, anılan Kurul kararı ile istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin herhangi bir incelemenin yapılmadığı, mevcut başvuru kapsamında da idare tarafından gönderilen 28.01.2025 tarihli aşırı düşük teklif açıklaması talebi üzerine anılan istekli tarafından sunulan açıklamaların inceleneceği, ayrıca isteklinin ilk açıklamalarına bağlı kalmasına ilişkin bir zorunluluğun bulunmadığı anlaşılmış olup bu hususa ilişkin iddiaların yerinde olmadığı değerlendirilmiştir.

Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idarenin düzenlenmiş olduğu analiz formatına uygun analizlerin sunulduğu, 53 adet iş kalemi için sunulan analizlerin “girdi”, “birim” ve “miktar” olarak birebir idare analizi ile uyumlu olduğu, açıklama istenilmeyen analiz girdilerine ilişkin birim fiyat ve miktara da yer verildiği, ilgili birim fiyatlarla miktarların çarpılması sonucu bulunan en düşük tutarların 18,96 TL olduğu, ayrıca açıklama kapsamında herhangi bir aritmetik hata da bulunmadığı,

İdarece hazırlanan analiz kapsamında tespit edilen işçilik girdileri için ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında açıklama yapılmadığı anlaşılmıştır.

Anılan istekli tarafından proforma fatura veya gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılmadığı, kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin fiyatlar ile de açıklama yapılmadığı görülmüştür.

TCDD-SİN-8125 poz numaralı “Teknik Bina İnşaası (Güç Odası, Akü Odası, Sinyalizasyon Ekipmanları Odası, Haberleşme Ekipmanları Odası)” iş kalemine ilişkin girdiler için yapılan açıklamalarda ÖZEL-02 poz numaralı “60 x 60 cm Antistatik PVC Kaplı Yükseltilmiş Döşeme Malzemesi (Süpürgelik Dahil)” girdisi hariç olmak üzere diğer girdiler için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 2024 Yılı İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları ile Karayolları Genel Müdürlüğü 2024 Yılı 1’inci Dönemi Birim Fiyatları’nın baz alındığı, açıklamalar kapsamında kar ve genel giderler dahil birim fiyatlarının kullanıldığı ve Tebliğ’in 45.1.5’inci maddesinde yer verilen açıklamalar doğrultusunda kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesinin de oluşturulduğu görülmüştür.

ÖZEL-02 poz numaralı “60 x 60 cm Antistatik PVC Kaplı Yükseltilmiş Döşeme Malzemesi (Süpürgelik Dahil)” girdisi ve açıklama istenilen diğer 52 iş kaleminin “malzeme” ve “işçilik” girdileri için üçüncü kişilerden fiyat teklifi alındığı, bu kapsamda üç farklı firmadan alınan altı adet fiyat teklifi için altı adet Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın (Ek-O.6) düzenlendiği, tutanaklarda meslek mensuplarına ait imza ile TÜRMOB kaşelerinin bulunduğu, Tebliğ’de açıklanan meslek mensubu beyanına da yer verildiği, meslek mensubuna ait faaliyet belgelerinin sunulduğu,

Fiyat teklifi alınan firmalar fiyat teklifleri kapsamında teklif ettikleri girdilere ilişkin olarak “Fiyatlarımıza; İhale dokümanlarına, şartnamesine, projesine, birim fiyat tariflerine, keşif cetvelindeki açıklamalara ve zeyilnamelere uygun olarak yukarıdaki tabloda belirtilen tüm malzemelerin her türlü işçiliği, montaj işçiliği, malzeme, montaj malzemesi, doküman, makine, ekipman, alet ve edevat masrafları, nakliye, taşıma sigortası, atölye, fabrika ve inşaat yerindeki her türlü yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, sigorta masrafları, fire, ankraj malzemeleri, şantiye veya depo sahasından işyerine nakiller, istifi, depolama, gerekli test, araç ve gereç giderleri, zamlar, malzeme zayiatı, şablon, atölye giderleri vb. dahil olup, malzemeler şantiyeye teslim edilecektir.

Talep etmiş olduğunuz ilgili iş kaleminin/kalemlerinin teknik şartnamede ve birim fiyat tariflerinde yer alan isterlere uygun olarak ve tüm giderleri kapsayacak şekilde hazırlanmış fiyatıdır.” ifadelerine yer verdiği, ayrıca Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş. tarafından açıklama kapsamında sunulan analiz formatlarında “Makine bedeli, birim işçilik fiyatına dahildir… Nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb bedelleri işçilik birim fiyatına dahildir.” ifadelerine de yer verildiği, anılan isteklinin açıklama ekinde sunduğu fiyat tekliflerinde ihale konusu işin adına yer verilerek bahse konu yapım işinin teknik şartnamesine, projesine ve birim fiyat tarifine uygun özellikte malzemeler/imalatlar için verildiği belirtildiğinden başvuru sahibinin bahse konu iddialarının yerinde olmadığı değerlendirilmiştir.

Diğer yandan Özgen Grup Elek. Elek. ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından verilen üç adet fiyat teklifinde, tutanakların ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerin yer aldığı fatura bilgileri tablosunun “Faturaya Konu Malın veya İşin Nevi” sütununda “Sinyalizasyon, Telekomünikasyon ve Elektromekanik İşleri” ifadeleriyle 4 adet faturaya yer verildiği,

İfoks Bil. Sav. Tek. San. ve Tic. A.Ş. tarafından verilen fiyat teklifinde, tutanakların ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerin yer aldığı fatura bilgileri tablosunun “Faturaya Konu Malın veya İşin Nevi” sütununda “Ağ Cihazları” ifadeleriyle 2 adet faturaya yer verildiği,

Tür-El Elek. Tel. İnş. Teks. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından verilen iki adet fiyat teklifinde, tutanakların ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerin yer aldığı fatura bilgileri tablosunun “Faturaya Konu Malın veya İşin Nevi” sütununda “Altyapı, inşaat ve elektromekanik işler” ifadeleriyle 7 adet faturaya yer verildiği,

Söz konusu tutanaklara esas alınan faturaların “Sinyalizasyon, Telekomünikasyon ve Elektromekanik İşleri”, “Ağ Cihazları” ve “Altyapı, inşaat ve elektromekanik işler” şeklinde içeriğinin belirsiz olduğu görülmüştür. Bu çerçevede Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş. tarafından Özgen Grup Elek. Elek, ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti., İfoks Bil. Sav. Tek. San. ve Tic. A.Ş. ve Tür-El Elek. Tel. İnş. Teks. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. firmalarından alınan fiyat teklifleri ile tutanaklarını meslek mensubu olarak imzalayan SMMM’lerden tutanaklara esas alınan faturaların asılları veya onaylı suretlerine ilişkin olarak 30.04.2025 tarihinde bilgi ve belge talep edilmiş olup aynı tarihte Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş.ye söz konusu taleplere ilişkin bilgi verilmiştir.

Kurum kayıtlarına alınan söz konusu belgeler ve ihale işlem dosyasında yer alan bilgi ve belgeler incelendiğinde, İfoks Bil. Sav. Tek. San. ve Tic. A.Ş. tarafından verilen fiyat teklifinin TCDD-SİN-8390 poz numaralı “IP/MPLS Tip-1 Cihazı”, TCDD-SİN-8391 poz numaralı “IP/MPLS Tip-2 Cihazı” ve TCDD-SİN-8395 poz numaralı “Endüstriyel Ethernet Özellikli İstasyon Anahtarı Tip-1” iş kalemlerinin malzeme girdilerine ilişkin olduğu, fiyat teklifinin dayanağı olarak IFE2024000000047 ve IFE2024000000048 numaralı 2 adet fatura sunulduğu, IFE2024000000047 numaralı faturanın alıcı kısmında “Samsun İl Sağlık Müdürlüğü” ifadesinin, fatura içeriğinde ise 9 adet malzeme/hizmetin yer aldığı, IFE2024000000048 numaralı faturanın alıcı kısmında “HS Tek. Bil. ve Güv. Sis.” ifadesinin, fatura içeriğinde ise 25 adet malzeme/hizmetin yer aldığı, söz konusu malzemelerin miktar, birim fiyat ve açıklama açısından fiyat teklifine konu edilen girdiler ile örtüşmediği, bu açıdan TCDD-SİN-8390 poz numaralı “IP/MPLS Tip-1 Cihazı”, TCDD-SİN-8391 poz numaralı “IP/MPLS Tip-2 Cihazı” ve TCDD-SİN-8395 poz numaralı “Endüstriyel Ethernet Özellikli İstasyon Anahtarı Tip-1” iş kalemlerinin malzeme girdilerine ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

TCDD-SİN-8125 poz numaralı “Teknik Bina İnşaası (Güç Odası, Akü Odası, Sinyalizasyon Ekipmanları Odası, Haberleşme Ekipmanları Odası)” iş kaleminin ÖZEL-02 poz numaralı “60 x 60 cm Antistatik PVC Kaplı Yükseltilmiş Döşeme Malzemesi (Süpürgelik Dahil)” girdisi, TCDD-SİN-8390 poz numaralı “IP/MPLS Tip-1 Cihazı”, TCDD-SİN-8391 poz numaralı “IP/MPLS Tip-2 Cihazı” ve TCDD-SİN-8395 poz numaralı “Endüstriyel Ethernet Özellikli İstasyon Anahtarı Tip-1” iş kalemlerinin işçilik girdileri ve açıklama istenilen diğer 49 iş kalemlerinin “malzeme” ve “işçilik” girdilerine ilişkin alınan fiyat tekliflerinin dayanağı olan satış tutarı tespit tutanaklarında (Ek-O.6), açıklamaya konu girdiler ayrı ayrı belirtilmekle birlikte bu girdi fiyatlarına dayanak gösterilen faturalara ilişkin “Fatura Bilgileri Tablosu” kısımlarında yer verilen faturalarda açıklamaya konu edilen girdilerin yer aldığına yönelik bilgi bulunmadığı, bu faturalara ilişkin olarak, paçal ve içeriği belirsiz şekilde genel nitelik arz eden “Sinyalizasyon, Telekomünikasyon ve Elektromekanik İşleri” ve “Altyapı, inşaat ve elektromekanik işler” şeklinde belirtildiği, açıklamaya konu girdilerin özellik, miktar, ölçü birimi ve tutar yönüyle belirtilmediği, bu şekilde yapılan açıklama ile fiyat tekliflerine ilişkin ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmama ve ihale konusu işte kullanılması öngörülen miktarların en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması koşullarının sağlandığının tevsik edilemediği, bu hususlarda denetlenebilir bilgi içermediği, faturaların işin bütününe yönelik olduğu, önemli teklif bileşenlerinin maliyetlerini ayrı ayrı gösterir nitelikte olmadığı anlaşıldığından, anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının bu yönüyle Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Savronik Elek. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.