Aşırı düşük teklif açıklamalarında önemli teklif bileşenlerinin belirtilmemesi mevzuata aykırılık teşkil eder mi (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Adil Katı Atık İnşaat Hizmet Yön. Nak. Müh. Peyzaj San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Elektrik Makina ve Malzeme İkmal Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/120378 İhale Kayıt Numaralı “2025 Yılı Boyunca İçme Suyu Tankeri Kiralama Hizmet Alımı (Sürücü ve Akaryakıt İdare Tarafından Karşılanacaktır)” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Elektrik Makina ve Malzeme İkmal Dairesi Başkanlığı tarafından 28.02.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2025 Yılı Boyunca İçme Suyu Tankeri Kiralama Hizmet Alımı (Sürücü ve Akaryakıt İdare Tarafından Karşılanacaktır)” ihalesine ilişkin olarak Adil Katı Atık İnşaat Hizmet Yön. Nak. Müh. Peyzaj San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 20.03.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 26.03.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.04.2025 tarih ve 181580 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.04.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/749 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının ihale mevzuatına uygun olmadığı, şöyle ki; araçların temini ile bakım, yazlık ve kışlık lastik, trafik ve kasko sigorta giderlerine ilişkin fiyat teklifi alınan üçüncü kişilerin ilgili alanlarda faaliyet göstermediği, fiyat tekliflerinde belirtilen araçların modeli, yılı, sayısı ve teknik özelliklerinin ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olmadığı, fiyat teklifleri ile dayanağı tutanaklardaki araçlara ilişkin bilgilerin uyumsuz olduğu, fatura bilgileri tablosunda araçlara ait model yılı, motor gücü ve silindir hacmi bilgilerinin yer almadığı, fiyat teklifleri ile tutanaklarda yer alan tarih ve sayı bilgilerinin tutarsız olduğu, tutanakların ekinde mükellefin yetki belgeleri ile meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin yer almadığı ve mükelleflerin fiyat teklifi verme yetkilerinin bulunmadığı, tutanakların ilan tarihinden önceki üç ay veya ondan önceki üç aylık süreler dışındaki faturalar esas alınarak düzenlendiği, bakım ve lastik giderlerine ilişkin fiyat tekliflerinin araçların toplam çalışma mesafesi, bakım ve lastik sayıları eksik gösterilerek kendileri lehine avantaj sağlandığı, tam kapsamlı kasko ve sigorta giderlerine ilişkin fiyat tekliflerine gerekli teyitlerin eklenmediği, araç muayene ve mtv giderlerinin aşırı düşük açıklamasına dahil edilmediği, bu nedenlerle ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamaları mevzuata uygun olmadığından anılan isteklinin teklifi reddedilerek ihalenin kendi üzerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister…” hükmü yer almaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2)Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. …” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. …” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 2025 YILI İÇME SUYU TANKERİ KİRALAMA HİZMETİ ALIM İŞİ

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği …

e) Miktarı: NİTELİĞİ-TÜRÜ-MİKTARI; 2025 yılı boyunca 4 adet araç (içme suyu tankeri) X 7 ay süreli hizmet alımı Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Maski Şantiyesine teknik şartnameye uygun olarak teslim edilecektir.” düzenlemesi,

“Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “… 25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. İsteklilerin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği her türlü vergi, resim, harç ve benzeri giderler ile Ulaşım, her türlü sigorta giderleri teklif edilecek fiyata dahil olup, araçların tamir, bakım onarım ve malzeme giderleri, yasal zorunluluklardan kaynaklı (muayene, mtv, trafik sigorta, tam kapsamlı kasko sigortası vb.) yedek parça, ekipman, avadanlık yedek malzeme ve özel teknik şartnamede belirtilen tüm giderler yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,

“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “Konu” başlıklı 1’inci maddesinde “Bu Teknik Şartname, T.C. Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü sorumluluk alanlarında olan İçme Suyu depolarına su taşınması için Nisan-Ekim ayları arasında 7 (Yedi) ay süreyle 4 (Dört) adet sürücüsüz su tankeri kiralanması işidir. …

SÜRE: Sözleşme imzalanmasından ve araç teslimi yapıldıktan itibaren 1 Nisan- 31 Ekim tarihleri arasında 210 gün süresi sonunda biter.” düzenlemesi,

“Su Tankerlerinin Kapasite, Miktar ve Görevi” başlıklı 3’üncü maddesinde “TİP 1: 4 adet Asgari 8 Ton azami 12 Ton su taşıma kapasiteli asgari 2020 model ve üstü, minimum 180 BG ve 22,5 inç jant boyutuna sahip galvanizli en az 304L (1.4307) Paslanmaz Çelikten merkez ve ilçelere bağlı mahallelerde görev yapabilecek arazi şartlarına uygun şekilde çalışacak araç.

3.1. Her ne kadar “TİP 1 ” tanımlarında, araçlara ait olması gereken minimum motor hacimleri ve güçleri belirtilmiş olsa da farklı yol koşullarında belirtilen su kapasitelerini rahatlıkla taşımaya uygun özellikteki araçlar olmalıdır.

3.2. idaremiz tarafından kiralanması uygun bulunan su tankerleri İçme Suyu Dairesi İçme Suları Bakım Onarım Şube Müdürlüğünün talep ve tercihleri doğrultusunda tespit edilmiş olup, Tip 1 olmak üzere toplam 4(Dört) adet kullanma suyu tankeri olacaktır. … ” düzenlemesi yer almaktadır.

Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Elektrik Makina ve Malzeme İkmal Dairesi Başkanlığı tarafından 28.02.2025 tarihinde yapılan “2025 Yılı Boyunca İçme Suyu Tankeri Kiralama Hizmet Alımı(Sürücü ve Akaryakıt İdare Tarafından Karşılanacaktır)” ihalesine 6 isteklinin katıldığı, 1 isteklinin teklifinin geçici teminatın sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, sınır değer hesaplaması sonucunda Metka Loj. Pey. İnş. Taa. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Güler İhr. İth. Loj. İnş. Tur. Ltd. Şti. ve Mhf Grup Pey. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan tekliflerin sınır değerin altında kaldığının anlaşıldığı,

Anılan isteklilere 06.03.2025 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazıda “2025 Yılı Boyunca İçme Suyu Tankeri Kiralama Hizmet Alımı (Sürücü ve Akaryakıt İdare tarafından karşılanacaktır) işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 11.03.2025 tarihine kadar İdaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 11.03.2025 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir.

AÇIKLAMA:

2025/120378 no’lu 28/02/2025 tarihinde yapılmış olan 2025 Yılı Boyunca İçme Suyu Tankeri Kiralama Hizmet Alım İşi (Sürücü ve Akaryakıt İdare tarafından karşılanacaktır.) ihalesi kapsamında vermiş olduğunuz fiyat teklifi sınır değerin altında kalmıştır. Fiyat teklifiniz ile ilgili gerekli açıklamanın (var ise dokümanlar ile birlikte ) idaremize 3 iş günü içerisinde bildirmeniz gerekmektedir.

Sunulması Gereken Belgeler

2025/120378 no’lu 28/02/2025 tarihinde yapılmış olan 2025 Yılı Boyunca İçme Suyu Tankeri Kiralama Hizmet Alım İşi (Sürücü ve Akaryakıt İdare tarafından karşılanacaktır.) ihalesi kapsamında vermiş olduğunuz fiyat teklifi sınır değerin altında kalmıştır. Fiyat teklifiniz ile ilgili gerekli açıklamanın (var ise dokümanlar ile birlikte ) idaremize 3 iş günü içerisinde bildirmeniz gerekmektedir.” ifadelerine yer verilerek aşırı düşük teklif açıklamalarının talep edildiği,

İhale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmeler neticesinde, Metka Loj. Pey. İnş. Taa. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Mhf Grup Pey. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmaması gerekçesiyle tekliflerinin reddedildiği, Güler İhr. İth. Loj. İnş. Tur. Ltd. Şti.nin açıklamalarının uygun bulunduğu, 14.03.2025 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Güler İhr. İth. Loj. İnş. Tur. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin ise başvuru sahibi Adil Katı Atık İnş. ve Hiz. Yön. Nak. Müh. Pey. San. ve Tic. Ltd. Şti. olarak belirlendiği görülmüştür.

Bu haliyle idare tarafından 06.03.2025 tarihinde teklifi aşırı düşük olarak belirlenen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında “…Fiyat teklifiniz ile ilgili gerekli açıklamanın (var ise dokumanlar ile birlikte) …” ifadesine yer verildiği, ancak söz konusu yazıda aşırı düşük teklif açıklamalarına esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belirtilmediği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesindeki, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesindeki hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesindeki açıklamalar doğrultusunda aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların ihale komisyonu tarafından yazılı olarak istenmesi gerektiği hüküm altına alınmış ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacağı açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu açıklanmıştır. Bu kapsamda istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının geçerli şekilde yapılabilmesi ve idarece açıklamaların sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi için idareler tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuata uygun olarak yapılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, idare tarafından sınır değerin altında teklif sunan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazılarında açıklama istenilen önemli teklif bileşenlerine yer verilmediği, dolayısıyla başvuruya konu ihalede isteklilerce geçerli açıklama yapılabilme ve idarece açıklamaların sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilme imkânının bulunmadığı anlaşıldığından, idare tarafından isteklilerin açıklamalarına esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belirlenerek teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere yönelik aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 101.344,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddiasında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 101.344,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından isteklilerin açıklamalarına esas olacak önemli teklif bileşenleri belirlenerek sınır değerin altında teklif sunan; Metka Loj. Pey. İnş. Taa. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., Mhf Grup Pey. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Güler İhr. İth. Loj. İnş. Tur. Ltd. Şti.ne yönelik aşırı düşük teklif sorgulamalarının yenilenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.