Aşırı düşük teklif açıklamalarında maliyet bileşenlerinin net belirtilmemesi ihale sürecini nasıl etkiler (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Asil Ortak Sağlık Güvenlik Birimi Anonim Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1402818 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 2Bölge Müdürlüğü Ve Bağlı İşyerlerinde Kısmi Süreli İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmet Alımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü tarafından 25.11.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü ve Bağlı İşyerlerinde Kısmi Süreli İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Asil Ortak Sağlık Güvenlik Birimi Anonim Şirketi‘nin 18.12.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 20.12.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 25.12.2024 tarih ve 174316 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.12.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2024/1797 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, aşırı düşük teklif açıklamasında, işçilik giderleri için EKAP İşçilik Hesaplama Modülünde yer alan sözleşme ve genel giderler dahil işçilik ücretlerinin kullanıldığı, birim fiyat tariflerinde de, maliyet bileşenlerinin net bir şekilde gösterilmediği, bu nedenle tüm maliyet bileşenlerini kapsayacak şekilde yüksek ücretler üzerinden açıklama yapıldığı, sağlık tetkiklerine ilişkin giderlerin de, EK.O-7 Maliyet Satış Tutarı Tespit Tutanağı ile açıklandığı, EK.O-7 Maliyet Satış Tutarı Tespit Tutanağı ile yapmış oldukları açıklamanın, belgelerin sunuluş şekline uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı, teklif tutarları ile açıklama yaptıkları tutar arasında 1.784.300,00 TL fark bulunduğu, bu farkın tüm sözleşme giderlerini karşılayabileceği, belgelerin sunuluş şekline ilişkin bir uygunsuzluk söz konusu olmadığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan açıklamanın teklif cetvelinin ilk üç iş kalemi ile 10, 11, 12 ve 13 numaralı iş kalemlerine ilişkin iş kalemleri tariflerinde yer alan çeşitli masrafları içermediği, sağlık tetkiki iş kalemi için gezici sağlık aracı ile yapılacak sağlık tetkiklerinin maliyetleri açıklanırken, araca ilişkin olarak sadece amortisman giderinin açıklandığı, yakıt ve işletme giderlerini dahil etmediği, söz konusu iş kalemi içinde yer alan çeşitli masrafları içermediği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Verilen hizmetin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

b) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1 maddesinde “Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.” yönünde açıklama yapılarak, idarelere ihale konusu işin yürütülmesinde teklif fiyatına dahil edilmesi gereken giderlerden işin esasını oluşturan kalemleri sorgulaması gerektiği belirtilmiştir.

İdare tarafından birim fiyat teklifinde yer alan iş kalemlerinin tamamının sorgulamaya konu edildiği, ancak söz konusu kalemlere ilişkin birim fiyat tariflerinde yer alan maliyetlerden hangilerinin önemli bileşen olarak açıklanacağı, hangilerinin açıklanmasına gerek olmadığına ilişkin bir belirleme yapılmamış olduğu anlaşılmıştır.

İlgili mevzuatın yukarıda yer verilen hükümleri ışığında, aşırı düşük tekliflere ilişkin açıklama talebinde, idarelerce teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin belirlenmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. İdarece gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı incelendiğinde, teklifte önemli olduğu değerlendirilen bileşenlerin ihale konusu iş kalemlerinin sayılması suretiyle belirlendiği, söz konusu iş kalemlerinin içerdiği maliyetlere ilişkin birim fiyat tariflerinde belirtilen maliyetlerden hangilerinin açıklanması gerektiğine ilişkin bir belirleme yapılmamış olduğu, iş kalemlerine ilişkin alt maliyetlerden hangilerinin açıklamaya konu edileceği, hangilerinin edilmeyeceği belirtilmeden istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasına ve sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesine imkân bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Netice itibarıyla, idarenin aşırı düşük teklif açıklama talebinin kamu ihale mevzuatına uygun yapılmadığı anlaşıldığından, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen kalemler ve bu kalemlere ilişkin birim fiyat tariflerinde yer alan ve açıklanması istenilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, sınır değer tutarı altında teklif sunan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen kalemler ve bu kalemlere ilişkin birim fiyat tariflerinde yer alan ve açıklanması istenilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek, sınır değer tutarı altında teklif sunan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.