Aşırı düşük teklif açıklamalarında işçilik giderlerinin ayrı satırda belirtilmemesi teklifin reddine neden olur mu (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Agv Gıda Yemekçilik Temizlik İnş. Taş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Ankara Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1337807 İhale Kayıt Numaralı “Ankara İl Müdürlüğüne Bağlı Huzurevi Müdürlükleri ile Engelsiz Yaşam Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüklerinin 2025 Yılı 12 Aylık Mamul Yemek Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Ankara Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından 19.11.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ankara İl Müdürlüğüne Bağlı Huzurevi Müdürlükleri ile Engelsiz Yaşam Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüklerinin 2025 Yılı 12 Aylık Mamul Yemek Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Agv Gıda Yemekçilik Temizlik İnş. Taş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.nin 17.02.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 19.02.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.03.2025 tarih ve 179536 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.03.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/518 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, kısmi teklife açık olan gerçekleştirilen ihalenin 8’inci kısmına vermiş oldukları teklifin ihale komisyonunca aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında işçilik maliyetleri için teklif edilen bedelin birim fiyat teklif cetvelinde işçilik için teklif edilen toplam tutarın üzerinde olduğu gerekçesiyle reddedildiği, ancak ihalenin 8’inci kısmında işçilik iş kalemlerine ilişkin olarak toplam 5.679.923,29 TL teklif verildiği, aşırı düşük açıklaması kapsamında ise ihale dokümanında belirtilen ve ayni olarak yüklenici tarafından karşılanması gereken yemek gideri ile yemeklerin taşınmasında kullanılacak olan aracın sürücü maliyeti de dahil edilerek toplam işçilik maliyetinin 6.264.602,09 TL olarak hesaplandığı, somut olayda, toplam işçilik maliyeti içerisine dahil edilen, ayni olarak verilecek olan firma personeli yemek gideri ile hazırlanan yemeklerin naklinde kullanılacak olan araçların kısmi zamanlı çalıştırılacak sürücülerine ilişkin maliyetlerin yardımcı giderler başlığı altında değerlendirilebileceği, kaldı ki her iki durumda da “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının, Tebliğ açıklamasında belirtilen oranlar (0,80 – 0,95) arasında kaldığı, aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görülmemesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8’inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “… 78.3. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin ihale dokümanında, haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirtilmesi halinde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi ve her bir işçilik maliyeti için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması zorunludur.

78.3.1. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ve teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilen hizmet alımlarında, birim fiyat teklif cetvelinde her bir işçilik maliyeti için açılan satırda, ilgili mevzuatına göre hesaplanacak sözleşme gideri ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyetinin altında teklif sunan isteklilerin teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır.

…

78.29. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, sözleşme gideri ve genel giderler dahil toplam asgari işçilik maliyetinin altında işçilik bedeli sunan isteklilerin teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır.

78.30. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde isteklilerin teklif bedelleri varsa yüklenici karı ile aşağıdaki bileşenlerden oluşur:

a) Asgari İşçilik Maliyeti: İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil), nakdi yemek ve yol bedeli gibi prime esas kazancın hesabında esas alınan işçiliğe bağlı diğer ödemeler ve işveren sigorta primlerinin toplam tutarı asgari işçilik maliyetini oluşturur.

b) İşçilikle Bağlantılı Ayni Giderler: İdari şartnamede işçi sayısıyla bağlantı olarak teklife dahil edilmesi öngörülen ayni giderler teklif bileşeni kabul edilir.

c) Hizmetin Yürütülmesine Yardımcı Unsurlar: İhale konusu hizmet işinin yürütülmesinde yardımcı nitelikte olan ve idari şartnamede belirtilen unsurlar teklif bileşeni kabul edilir.

ç) Sözleşme Giderleri ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, silahlı atış eğitim gideri, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyen ilaçlama gideri, toplu ulaşım kartı bedeli ve bu nitelikteki genel giderleri karşılamak üzere, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edilir. …” açıklamaları,

Aynı Tebliğ’in “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

…

79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.

…

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir.

…

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

…

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

…

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, ancak sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan açıklamanın yapıldığı tarihte geçerli olan oran ve tutarlar üzerinden hesaplanan ihale kararı damga vergisi ve sözleşme damga vergisi ile Kanunun 53 üncü maddesinin (j) bendinin 1 numaralı alt bendinde belirtilen tutarı aşan sözleşmelerde sözleşme bedelinin onbinde beşi oranındaki Kurum payı ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Ankara Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğümüze bağlı Huzurevleri ve Engelsiz Yaşam Bakım ve Reh. Merkezi Müdürlüklerinin 2025 yılı 12 aylık Mamul Yemek Hizmet Alımı İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

Teknik şartnameye ek olarak sunulan “Öğün Sayıları Çizelgesinde” belirtildiği üzere Toplam 4.901.596 öğün Malzemeli Mamul Yemek Alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İşin Yapılacağı Kuruluş Adları ve iletişim bilgileri, ihale dokümanına ek olarak sunulan tabloda gösterilmiştir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.

20.2. Bu ihaledeki kısım sayısı 12 dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlenmiştir;

a) İhale konusu hizmet alım işi?.kısımdan oluşmaktadır.

b) İstekliler, ihale konusu işin her bir Kısmına, kısımlarına veya tamamına kısmi teklif verebileceklerdir. İhale aşamasında her kısım kendi içinde değerlendirilecektir. İhale sonucunda, herhangi bir kısım veya birden fazla kısım için ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen istekli, uhdesinde kalan kısım/kısımlar için ihtiyaç talebinde bulunan her bir kuruluş İdaresiyle ayrı ayrı sözleşme imzalayacaktır. (Örneğin ihalenin 1. ve 2. kısımları için ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen istekli, söz konusu kısımlar için ihtiyaç talebinde bulunan her bir kuruluşla ayrı ayrı sözleşme imzalayacaktır.) Ayrı ayrı sözleşmeye bağlanacak olan her kısım/kısımlar için ihtiyaç talebinde bulunan kuruluşlarca ayrı kesin teminatlar alınacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

İhaleye konu Hizmet Alımına İlişkin, ihale dokümanına ek olarak sunulan çizelgede belirtilen sayıda normal ve diyet Kahvaltı, normal ve diyet Ara Öğünler, normal ve diyet öğlen yemeği, normal ve diyet akşam yemeği, ile Özel Gün Menüsü Giderleri:

a) İhale dokümanına ek olarak sunulan örnek yemek menüleri ve Gıda Rasyonundaki gramajlara göre oluşturulacak yemek maliyetleri üzerinden; alım kapsamındaki kuruluş için belirlenen teknik şartnameye ek olarak sunulan öğün sayıları çizelgesinde belirtilen sayıda öğün yemek,

b) Yılbaşı, bayram, davet, toplu yapılan doğum günleri vs. gibi özel günlerde İdarece belirlenecek zamanlarda uygulanacak olan ve teknik şartnamede türü ve miktarı örnek olarak düzenlenmiş olan Özel Gün Menüsü giderleri teklif fiyata dâhildir.

25.3.2. İşçilik ücreti, yemek, yol ve giyecek giderleri:

Yemeklerin kuruluşta pişirilmesi, dağıtılması ve bu hizmetin sunulması için Kuruluşça ihtiyaç duyulan ve yüklenici tarafından temin edilecek personel sayıları teknik şartnamedeki “yüklenici tarafından temin edilecek personel sayıları tablosunda” düzenlenmiştir.

a) Söz konusu tabloda belirtilen ve aylık (26) gün üzerinden fiilen çalışan, tüm mesaisini kuruluşta geçiren;

– Mutfak Sorumlusu / Yönetici Personel ( Brüt Asgari Ücretin %50 fazlası)

–Aşçıbaşı ( Brüt Asgari Ücretin %50 fazlası),

– Aşçı ( Brüt Asgari Ücretin %30 fazlası) )

– Aşçı Yardımcısı ( Brüt Asgari Ücretin %10 fazlası) )

– Pasta Ustası ( Brüt Asgari Ücretin %10 fazlası)

– Servis Elemanı ( Brüt Asgari Ücret )

– Bulaşık Elemanı ( Brüt Asgari Ücret )

– Depo Görevlisi ( Brüt Asgari Ücret )

altında olmamak üzere ödenecek olan işçi ücreti ve sigorta giderlerine ait işçilik giderleri ve sigorta giderleri

b) Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri çalışma ücreti, ( günlerin hesaplaması firma tarafından yapılacaktır)

– Mutfak Sorumlusu / Yönetici Personel ( Brüt Asgari Ücretin %50 fazlası)

-Aşçıbaşı ( Brüt Asgari Ücretin %50 fazlası),

– Aşçı ( Brüt Asgari Ücretin %30 fazlası) )

– Aşçı Yardımcısı ( Brüt Asgari Ücretin %10 fazlası) )

– Pasta Ustası ( Brüt Asgari Ücretin %10 fazlası)

– Servis Elemanı ( Brüt Asgari Ücret )

– Bulaşık Elemanı ( Brüt Asgari Ücret )

– Depo Görevlisi ( Brüt Asgari Ücret )

c) Çalışan personel için ayni olarak karşılanacak olan, yemek giderleri

d) Çalışan personele aylık (26 gün) üzerinden bir gün için (gidiş-dönüş) brüt 68,00-TL (Altmış SekizTürk Lirası) nakdi yol ücreti ödenecek olup, ücret bordrosunda gösterilecektir.

e) Saray Engelsiz Yaşam Bakım Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi Müdürlüğünde istihdam edilmesi öngörülen 2 bulaşık elemanı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30. Maddesi gereğince %3 engelli personel çalıştırılması zorunluluğu bulunduğundan, bu kapsamda istihdam edilecektir.

f) İhale dokümanı içerisinde yer alan teknik şartnamede, çalışan işçilere, yapmış olduğu göreve göre cinsi ve miktarı yazılı olan giyecek ayni olarak verilecektir. Teknik şartnamede cinsi ve miktarı düzenlenmiş olan giyim malzemesi giderleri teklif fiyata dâhildir.

25.3.3. Malzeme Giderleri:

Yüklenici firmanın her kısım için tedarik edeceği makine ve teçhizat miktar ve türleri Teknik şartnamede düzenlenmiştir. Teknik şartnamede “Yüklenici firmanın temin edeceği makine ve teçhizat” başlığı altında her kısım için ayrı ayrı düzenlenen her türlü makine ve teçhizatın tedarikine ait giderler teklif fiyata dahildir.

25.3.4.Diğer Giderler:

Yemeğin özelliğine göre ketçap, mayonez, limon, sirke, çeşitli baharatlar, teknik şartnameye ek olarak sunulan ve her kısım için ayrı sütunlarda gösterilen sayıda sarf malzemeler, yemek ve su numunelerinin mikrobiyolojik analizi, yemek imalatı servis ve temizliği, idarenin demirbaşında bulunan ve yüklenici firmaya teslim edilecek her türlü ekipmanın bakım ve onarım ve kalibrasyon gerektiren ölçüm cihazlarının kalibrasyon ayarlarının yaptırılması, yüklenici firma tarafından temin edilecek makine ve teçhizat, ilaçlama, yemeğin yapımında kullanılacak elektrik, su, doğalgaz, LPG dolum masrafları ile nakliye, ihale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri ve Kamu İhale Kurum payı teklif fiyata dahildir.

25.3.5. Taşıma Giderleri:

Mutfaklarda pişirilen yemeklerin, Teknik Şartnamenin “G-TAŞIMA” başlıklı maddesinde sıralanan Kuruluş yemekhanelerine taşınarak burada servis edilmesine ilişkin giderler teklif fiyata dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

Bu iş için; iş kazaları ve meslek hastalıkları sigorta prim oranı % (2,25) dir” düzenlemesi,

Bahse konu Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Anılan Şartname’nin “EK” bölümünde ihalenin 8’inci kısmına ilişkin tablo aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları ile doküman düzenlemelerinden, hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verileceği, malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılacağı, isteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerektiği, toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacağı anlaşılmaktadır.

Ankara Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından 19.11.2024 tarihinde yapılan “Ankara İl Müdürlüğüne Bağlı Huzurevi Müdürlükleri ile Engelsiz Yaşam Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüklerinin 2025 Yılı 12 Aylık Mamul Yemek Hizmet Alımı” ihalesinin şikayete konu 8’inci kısmına 18 istekli tarafından teklif sunulduğu, ihale komisyonunca yapılan değerlendirmeler neticesinde başvuru sahibi Agv Gıda Yem. Tem. İnş. Taş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifi aşırı düşük teklif açıklamasında işçilik maliyetinin, birim fiyat teklif cetvelinde teklif edilen işçilik bedelini aşacak şekilde açıklandığı gerekçesiyle reddedildiği, 07.02.2025 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin şikayete konu 8’inci kısmının Roka Kur. Yem. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, Beren Kur. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi istekli tarafından ihalenin şikâyete konu 8’inci kısmına ilişkin sunulan birim fiyat teklif cetvelinde personel giderinin toplam 5.679.923,29 TL olduğu,

Anılan istekli tarafından söz konusu kısma ilişkin sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında işçilik giderlerine yönelik yapılan açıklama incelendiğinde, işçilik maliyetinin doküman düzenlemeleri doğrultusunda KİK işçilik hesaplama modülü kullanılarak ve nakdi olarak verilmesi gereken yol ücreti göz önüne alınarak hesaplandığı,

Açıklama kapsamında, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak personele ayni olarak verilecek yemek giderinin 13 + yaş/yaşlı öğle yemeği bedeli üzerinden dâhil edilerek hesaplandığı ve bu tutarın (15 personel x 26 gün x 12 ay x 69,43118557 = 324.937,94 olarak) işçilik maliyetine dâhil edildiği,

Ayrıca, taşıma işini gerçekleştirecek şoför ücretine ilişkin de hesaplama yapıldığı, bu çerçevede anılan şoförün kısmi zamanlı çalışacağı (günlük 4 saat) öngörülerek aylık maliyetinin 20.751,60 TL olarak belirlendiği (4 saat x 172,93 TL = 691,72 TL, 30 gün x 691,72 TL = 20.751,60 TL) yıllık maliyetinin ise 249.019,20 TL olarak hesaplandığı, ayrıca söz konusu şoför için ulusal bayram ve tatil günleri mesai gideri olarak 10.721,66 TL öngörülerek toplam işçilik giderinin 6.264.602,09 TL olarak açıklandığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi tarafından işçilik giderlerine yönelik yapılan açıklama incelendiğinde, işçilik maliyetinin doküman düzenlemeleri doğrultusunda KİK işçilik hesaplama modülü kullanılarak birim fiyat teklif cetvelinde öngörülen tutarlarla uyumlu bir şekilde yapıldığı, ancak buna ek olarak taşıma işinde kısmi zamanlı çalışacak şoför gideri ile ayni yemek giderinin de işçilik maliyetine eklendiği anlaşılmıştır.

Bu çerçevede, başvuru konusu ihalenin malzeme dahil yemek pişirme ve dağıtım hizmetlerine ilişkin olduğu, iş kapsamında işçilik giderleri ve yemek maliyetlerinin söz konusu olduğu, istekliler tarafından tekliflerin birim fiyat teklif cetvelinde işçilik iş kalemleri ile yemek öğünleri için ayrı ayrı açılan satırlar kullanılarak verileceği, aşırı düşük teklif sorgulamasında da isteklilerce teklif ettikleri birim fiyatlar esas olmak üzere Tebliğ’in yemek hizmetlerine yönelik 79.2.6’ncı maddesi de göz önüne alınmak suretiyle açıklamada bulunulması gerektiği, mevcut durumda anılan istekli tarafından ihalenin 8’inci kısmında birim fiyat teklif cetvelinde işçilik iş kalemleri için toplam 5.679.923,29 TL teklif edilirken aşırı düşük teklif açıklamasında işçilik maliyetinin, teklif edilen işçilik bedelini aşacak şekilde toplam 6.264.602,09 TL olarak açıklandığı tespit edilmiş olup, aşırı düşük teklif açıklamasında birim fiyat teklif cetvelinde teklif edilen bedelin aşılamayacağı dolayısıyla işçilik maliyetleri için de teklif edilen bedelin üzerindeki bir tutar ile açıklama yapılamayacağından idarece başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesi işlemi yerinde görülmüştür.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin tamamının iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Ancak, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in 11’inci maddesinin altıncı fıkrasında “…Kısmi teklife açık ihalelerde ise tekliflerin verilmesi ile bu aşamadan sonraki işlemlere ilişkin başvurularda, başvuru bedeli toplam yaklaşık maliyet üzerinden yatırılır. Başvuruya konu kısmın yaklaşık maliyetine göre fazla yatırıldığı tespit edilen tutar Kurum tarafından başvuru sahibine iade edilir.” açıklaması yer almaktadır.

İnceleme konusu ihalenin kısmi teklife açık olduğu ve 12 kısımdan oluştuğu, ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin toplam 700.705.869,63 TL olduğu, ihalenin itirazen şikâyete konu 8’inci kısmına ilişkin yaklaşık maliyet (45.446.355,24 TL) dikkate alındığında, ilgili kısma ilişkin başvuru bedelinin 4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca 152.021,00 TL olduğu tespit edilmiştir. Başvuru sahibi tarafından yatırılan başvuru bedelinin 202.718,00 TL olduğu göz önünde bulundurulduğunda, fazla yatırılan 50.697,00 TL başvuru bedelinin, başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iade edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.