Aşırı düşük teklif açıklamalarında ekonomiklik, teknik çözümler ve özgünlük unsurları nasıl değerlendirilmelidir (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Fernoble Turizm İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İzmir Devlet Tiyatrosu Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2025/101142 İhale Kayıt Numaralı “Gece Servisi Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İzmir Devlet Tiyatrosu Müdürlüğü tarafından 24.02.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Gece Servisi Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Fernoble Turizm İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin 25.03.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 28.03.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 07.04.2025 tarih ve 181682 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 07.04.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/771 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli olarak belirlenen Birlik Loj. Servis Hzm. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, şöyle ki;

– Model yılı ve taşıma kapasitesi yönünden Teknik Şartname’nin 7/a maddesinde öngörülen kriterleri sağlamayan araçlar üzerinden açıklama yapıldığı,

– Amortisman tutanaklarının YMM ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından %20 amortisman oranı üzerinden kaşelenip imzalanması gerekirken bu işlemin gerçekleştirilmediği, özmal olarak açıklanan bazı araçlara ait maliyetlerin satın alma fiyat teklifi ile açıklandığı, ihale tarihi itibariyle sahip olunmayan amortisman avantajına satın alma fiyat teklifi alınarak bu fiyat teklifindeki değere amortisman oranı uygulanmak suretiyle sahip olunmasının mevzuat kapsamında mümkün olmadığı, amortisman listeleri çerçevesinde istekliler tarafından araçların çalışacağı gün sayısı üzerinden değil sözleşme süresi olan bir yıl üzerinden maliyet açıklamasının yapılması gerektiği, bu çerçevede bir yıllık amortisman maliyeti üzerinden gün sayısına oranlanmak suretiyle eksik şekilde gerçekleştirilen amortisman maliyeti açıklamalarının reddedilmesi gerektiği,

– Araç kiralama maliyetinin tevsiki amacıyla sunulan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği açıklamalarına ve ihale dokümanına uygun olmadığı, fiyat teklifinde akaryakıt, bakım onarım, sigorta, MTV ve lastik gibi bazı maliyet bileşenlerinin kiralama maliyetinin içerisine dahil edildiği, bu kalemlerin her biri için ayrı ayrı açıklama yapılması gerektiği,

– Akaryakıt maliyeti için yapılan açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği açıklamalarına ve ihale dokümanına uygun olmadığı,

– Açıklamaya konu araçların özelliklerinin (marka-model-kapasite) ve bakım onarım adetlerinin fiyat teklifinde tam olarak yer almadığı, işin gerçekleştirileceği araçlar ile bakım onarımı yapılacak araçların farklı olduğu, açıklama kapsamında periyodik bakım onarım aralığını tevsik eden bir belgenin yer almadığı, araçların kaç kilometrede bir bakıma gireceklerine ilişkin yetkili servis yazısının sunulmadığı, hiçbir veriye dayanmadan bakım onarım adetlerinin eksik bir şekilde hesaplandığı, bakım onarım fiyat tekliflerinin Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesine aykırı olduğu, fiyat teklifinde motor yağı, yağ filtresi, yakıt filtresi, hava filtresi ve işçilik maliyet kalemlerinin tek bir satırda birlikte fiyatlandırıldığı, her bir girdinin ayrıştırma yapılarak ayrı ayrı fiyatlandırılmadığı, ayrıca teklif bileşenlerinin her biri yönünden mekanik işçilik maliyeti açıklanması gerekirken bu maliyetler açıklanmaksızın yalnızca malzeme maliyeti yönünden yapılan açıklamaların uygun olmadığı,

-Kiralama fiyat teklifine ve amortismana konu araçların kataloglarında marka ve model özelliklerine göre lastik ebatlarının ne olduğu açıkça belirtilmiş olmasına rağmen bu ebatlardaki lastikler göz ardı edilerek araçlara uymayacak farklı ve ucuz ebattaki lastikler üzerinden açıklama yapılmasının mümkün bulunmadığı, araçlar için 4 yazlık ve 4 kışlık olmak üzere ayrı satır açılması gerekirken, istekli tarafından yazlık ve kışlık lastik ayrımı yapılmadığı ve olması gereken araç lastik adetinin altında açıklama yapıldığı, ayrıca fiyat teklifine konu olan toplam lastik maliyeti üzerinden yapılması gereken maliyet hesabının yerine yapılacak taşıma mesafesi ile oranlanarak bulunan maliyet açıklamasının uygun olmadığı, ayrıca lastiklere ilişkin fiyat tekliflerinin Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesine aykırı olduğu,

– Kiralama, lastik ve bakım onarım giderlerine ilişkin fiyat teklifleri eki tutanakların 01.07.2024-30.09.2024 veya 01.10.2024-31.12.2024 aralığında olmayan faturaların kullanıldığı, temmuz ve aralık 2024 tarihleri arasında olan faturaların kayıtlı olduğu 2024 yılı yevmiye ve envanter defterlerinin tasdik bilgilerinin sunulmadığı, sunulsa dahi yevmiye, işletme ve envanter defterlerinin tasdik makamı, tarih ve sayısına yer verilmediği, ayrıca halihazır vergi sistemine göre envanter defterlerinin e-defter olarak tutulmamasına rağmen bu defterlerin e-defter olarak beyan edildiği, tespit tutanağının son kısmında yer alan “Fatura Bilgileri Tablosundaki” tutar ve miktar toplamlarının tutanağa konu edilen mal/mamullerin ortalamasının hesaplandığı 152 ve 153 hesaplara ait ortalama maliyet tablolarına birim maliyeti azaltacak şekilde hatalı olarak yansıtılmasının ortalamaların hatalı hesaplanmasına yol açtığı, tespit tutanağında birim maliyetler hatalı hesaplanarak fiyat teklifinde olması gerekenden düşük birim maliyetler üzerinden fiyat teklif edilmesi nedeniyle belgelendirmenin uygun olmadığı, satış tutarı tespit tutanağının son kısmında yer alan “Fatura Bilgileri Tablosundaki” tutar ve miktar toplamlarının tutanağa konu edilen malların birim satış fiyatı ortalamasının hesaplandığı 600’lü hesaplara ait ortalama tablosuna birim satış tutarını azaltacak şekilde hatalı olarak yansıtılmasının ortalamaların hatalı hesaplanmasına yol açtığı, fiyat teklifindeki fiyatın ortalama fiyatın %80’inin altında kalması nedeniyle belgelendirmenin uygun olmadığı, fiyat teklifinde teklif edilen birim fiyatların maliyet tespit tutanağında hesaplanan ortalama birim maliyet ortalamasından düşük olduğu, satış tutarı tespit tutanağı içerisinde yer alan fatura bilgileri tablosunda belirtilen faturanın konusunu oluşturan kiralama, lastik, hava filtresi, yağ filtresi yakıt filtresi, motor yağı, mekanik işçilik vb. malların/hizmetlerin fiyat teklifi içerisinde fiyatı teklif edilen mal ile idare tarafından sorgulamaya konu edilen iş kaleminin içeriğinde yer alan mal/hizmet ile aynı olması gerektiği, ancak bu kısımların boş bırakıldığı, fiyat tekliflerine konu iş ile tespit tutanaklarına ve fatura bilgileri tablosuna konu hizmetlerin aynı olmadığı, fatura bilgileri tablosunda sayılan mal ve hizmetlerin adının, nevinin, fiyatının ve miktarının anlaşılmadığı, başka iş için kesilmiş faturanın bir adet iş olarak belirtilerek hiçbir belgeye dayanmaksızın fiyat ve miktar çıkarımı yapılmasının uygun olmadığı, ayrıca kiralama fiyat teklifinde birim saat olmasına rağmen eki olan tespit tutanağı içerisinde yer alan aritmetik ortalama hesaplama tablosunda birim kısmının “saat/gün” yerine “gün/saat” olarak belirtilerek yapılan açıklamanın hatalı olduğu,

-Fiyat teklifleri ve tespit tutanaklarının fiyat teklifi sunan şirketi temsil yetkisi bulunmayan kişilerce imzalanmasının mevzuata aykırı olduğu, müşterek imza ile şirketin temsil edildiği durumlarda tek imza ile verilen fiyat teklifi ve tespit tutanaklarının uygun bulunmaması gerektiği,

– Fiyat teklifi alınan firmaların faaliyet alanları içerisinde kiralama, lastik, bakım onarım işlerinin bulunmadığı,

– Kasko, trafik ve koltuk sigorta fiyat tekliflerinde genel müdürlük veya bölge müdürlüğü teyidinin bulunmadığı, daha önceki tarihlerde kesilmiş poliçeler ile işin süresini kapsamayan sigorta süreleri üzerinden açıklama yapıldığı, fiyat teklifinde ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçların marka, model ve adetlerinin tam olarak yer almadığı, açıklamaların farklı araçlar üzerinden yapıldığı,

– Motorlu taşıtlar vergisi, muayene ve egzoz emisyon ölçümü maliyetlerinin eksik hesaplandığı, ayrıca Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.6’ncı maddesine göre herhangi bir fiyat artışı öngörülmediği,

– İşçilik maliyetinin ihale dokümanına ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.3’üncü maddesine uygun olarak hesaplanmadığı, ayrıca 2026 yılı için herhangi bir fiyat artışı öngörülmediği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir….” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi

…

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı veya satış tutarı tespit tutanağı düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı ile açıklama yapılabilir.

…

79.2.4. Tutanakların ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya bundan önceki üç ay içindeki bilgiler esas alınarak düzenlenmesi zorunludur.

Örneğin; ilan tarihi 10.03.2024 olan ve açık ihale usulü ile yapılan bir ihalede ilan tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay olan “01.12.2023-29.02.2024” veya bundan önceki üç ay olan “01.09.2023-30.11.2023” aralığına ilişkin tutanaklar sunulur.

…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet kalemi, Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı değişim oranı (%26,44) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için (126,44 TL*1,2644) 159,87 TL; 2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak hesaplanacaktır.

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, ancak sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan açıklamanın yapıldığı tarihte geçerli olan oran ve tutarlar üzerinden hesaplanan ihale kararı damga vergisi ve sözleşme damga vergisi ile Kanunun 53 üncü maddesinin (j) bendinin 1 numaralı alt bendinde belirtilen tutarı aşan sözleşmelerde sözleşme bedelinin onbinde beşi oranındaki Kurum payı ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.

79.3.6. İhale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunmayan ve birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlere ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yazısında idarece önemli bir bileşen olarak belirtilen ve istekliler tarafından ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit edilemeyen motorlu taşıtlar vergisi, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali yükümlülükler ve/veya tarife bedellerinin, sonraki yıllara ilişkin bedelleri, ilk yıl için öngörülen bedelin, ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden güncellenerek hesaplanır. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 15/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, motorlu taşıtlar vergisi tutarı ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan maliyet kalemiz Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Ekim ayı değişim oranı (%22,58) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2258) 122,58 TL; 2021 yılı için (122,58 TL*1,2258) 150,26 TL; 2022 yılı için (150,26 TL*1,2258) 184,19 TL olarak hesaplanacaktır.” açıklamaları,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin ekinde yer alan Ek-O.6 numaralı “Satış Tutarı Tespit Tutanağı” standart formlarının ekler kısmında “…1) Mükellef Adına Tutanağı İmzalayanın İmza Beyannamesi ile Mükellefe Ait Temsile Yetkili Olunduğunu Gösterir Ticaret Sicil Tasdiknamesi veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin Aslı ya da Sureti

2) Meslek Mensubuna Ait Faaliyet Belgesinin Aslı ya da Sureti” açıklaması,

31.12.2024 tarihli ve 32769 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No:
1 )’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile değişik Elektronik Defter Genel Tebliği’nin “e-Defter Uygulamasına Dâhil Olma Zorunluluğu” başlıklı 3.2’nci maddesinde “… 3.2.6. e-Defter uygulamasına dâhil olma zorunluluğu bulunan mükelleflerden;

1- e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler, e-Fatura uygulamasına geçiş süresi içinde (e-Fatura uygulamasına yıl içinde zorunlu olarak geçen mükellefler bakımından izleyen yılın başından itibaren),

2- Bu Tebliğ yayım tarihi itibarıyla Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler 1/1/2020 tarihinden itibaren, 2020 ve müteakip yıllarda bağımsız denetime tabi olma şartlarını sağlayan mükellefler ise şartların sağlandığı yılı takip eden yılın başından itibaren,

3- 1/1/2025 tarihinden (bu tarih dâhil) itibaren bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile bu tarihten itibaren (bu tarih dâhil) ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler 1/1/2025 tarihinden (bu tarih dâhil) itibaren (Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında kendisine özel hesap dönemi tayin edilenler 2025 yılı içinde başlayan hesap dönemi başından itibaren), 1/1/2025 tarihinden itibaren (bu tarih dâhil) yeni işe başlayan, yeniden işe başlayan, sınıf değiştiren, yeni bir mükellefiyete giren ve vergi muafiyeti kalkan mükelleflerden ihtiyari ya da zorunlu olarak bilanço esasına göre defter tutacaklar işe başlama, sınıf değiştirme, yeni mükellefiyete girme ve muaflıktan çıkma tarihinden itibaren,

e-Defter uygulamasına geçmek ve edefter.gov.tr adresinde format ve standardı belirlenen defterleri e-Defter olarak tutmak zorundadırlar.

Söz konusu mükellefler, edefter.gov.tr adresinde format ve standardı belirlenen defterlerden envanter defterini ihtiyari bir şekilde e-Defter olarak tutabilirler. Başkanlık faaliyet konusu, mükellefiyet süresi, vergi, şirket veya mükellefiyet türü, aktif büyüklüğü, özsermaye büyüklüğü, brüt satış hasılatı ve sektör gibi kriterleri ayrı ayrı veya birlikte dikkate alarak edefter.gov.tr adresinde yayımlanacak duyuru ile envanter defterinin e-Defter olarak tutulmasına ilişkin zorunluluk getirmeye yetkilidir.” açıklamaları yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Gece Servisi Hizmet Alımı (60130000)

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu: 60130000

e) Miktarı:

Sözleşme süresi içerisinde fabrikadan imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınmak kaydıyla en fazla 19 (ondokuz ) yaşında ve daha üst model olmaları kaydıyla 16+1 ve üzeri koltuk kapasiteli (S) plakalı Minibüsler ile 2975 sefer

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İzmir il sınırları içerisinde.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde

“25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak her türlü ulaşım, sigorta, vergi, resim, harç ve giderleri teklif fiyata dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin ekinde;

tablosu,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddeinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 365 (ÜçyüzAltmışBeş) gündür.

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’de “7. Personel servis aracı olarak kullanılacak taşıtların:

a)- Fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınmak kaydıyla en fazla 19 (Ondokuz) yaşında ve daha üst model olmaları ile koltuk sayısı 16+1 şart

b)- 03.02.1993 tarihli ve 21485 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelik” ile Türk Standartları Enstitüsü’nün 2001 tarihli ve TS 12257 no’lu Standardına göre; İmal edilmiş ve iç düzenlemesi yaralanmalara karşı yumuşak bir doku malzemesi ile donatılmış, Araçlara ait koltuk adedini gösteren tescil belgesinin aracın içerisinde görülebilecek bir yere monte edilmiş,

c)- Kapılarının, ikaz sinyali ile sürücülerini uyaracak nitelikte otomatik veya elle kumanda edebilecek şekilde mekanik olarak imal edilmiş,

d)- 18/7/1997 tarih, 23053 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde belirtilen; Standartlara uygun nitelikte ve sayıda kullanılabilir durumda araç, gereç, malzeme ile donatılmış, Esaslara uygun olarak koltuklarında emniyet kemeri,

Periyodik trafik muayeneleri ile bir yıllık mutat bakım ve onarımlarının yapılmış olması zorunludur.” düzenlemesi yer almıştır.

İzmir Devlet Tiyatrosu Müdürlüğütarafından 24.02.2025 tarihinde yapılan “Gece Servisi Hizmet Alımı” ihalesine 8 isteklinin teklif sunduğu,

Sınır değer olarak belirlenen 3.775.147,66 TL tutarın altında teklif veren, 5 istekliye gönderilen 06.03.2025 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif açıklamalarının 12.03.2025 tarihine kadar sunulmasının istendiği ve söz konusu yazıda “… Açıklama

Sürücü ücret maliyeti, akaryakıt giderleri (yağ dahil),

Zorunlu mali trafik sigortası ve kasko giderleri,

Ferdi kaza koltuk sigortası giderleri,

Vergi, resim, harç (sözleşme damga vergisi, ihale kararı damga vergisi, kamu ihale kurumu payı,

Motorlu taşıtlar vergisi, muayene ve egzoz emisyon ölçümü giderleri,

Bakım onarım giderleri,

Yazlık ve kışlık lastik maliyeti,

Araç amortisman ve/veya kiralama maliyeti,

Özmal S Plakalı araç sayıları ve bilgileri

Sanat kurumu olmamızdan dolayı Tiyatro sezonumuzun 8 ay (Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Ekim, Kasım, Aralık) aktif olması sebebi ile 2975 Sefer/8Ay/21 İş günü =18 araç yaklaşık olarak (Temsil günleri; Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi) günlük araç talep edilebilecektir.” hususlarının bildirildiği,

İdarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan 3 isteklinin teklifinin reddedildiği, Birlik Loj. Servis Hzm. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Fernoble Tur. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görüldüğü, 19.03.2025 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Birlik Loj. Servis Hzm. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak başvuru sahibi Fernoble Tur. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin belirlendiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin iddiaları çerçevesinde idarece belirlenen önemli teklif bileşenleri dikkate alınarak Birlik Loj. Servis Hzm. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgeler incelendiğinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Birlik Loj. Servis Hzm. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında servis taşıma bedelinin tevsiki amacıyla Zirve Group Tur. İnş. Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.den alınan fiyat teklifi sunulduğu, fiyat teklifinin üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (05/03/2025) tarih ve (1) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresi ile meslek mensubunun kaşe ve imzasının yer aldığı, fiyat teklifinde “…

Not:

Personel giderleri (sürücü dahil her türlü gider),

Akaryakıt giderleri (antifiriz, yağ, lastik vb. dahil),

Zorunlu mali trafik sigortası ve kasko giderleri, koltuk sigortası giderleri,

Vergi, resim, harç, MTV, muayene, egzoz muayenesi giderleri,

Bakım onarım ve yedek parça giderleri (yazlık-kışlık lastik değişimi dahil),

Araç amortismanları

Yukarıda belirtilen tüm giderler teklif fiyata dahildir.” hususlarının belirtildiği,

Fiyat teklifinin ekinde 05/03/2025 tarih ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, tutanakta servis taşıma bedeli miktarının 850 adet servis, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının 922,45 TL, toplam tutarın 784.082,50 TL olarak belirtildiği, ayrıca yolcu taşıma (gece servisi) hizmet sözleşmesi belgesi ile Zirve Group Tur. İnş. Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.ne ait imza sirküleri ile faaliyet belgesinin sunulduğu,

Özmal S plakalı araç sayıları ve bilgilerinin tevsiki amacıyla 2020 model Mercedes-Benz Sprinter, 2015 ve 2022 model Renault Master ve 2022 model Ford Transit araçlara ilişkin 4 adet ruhsat sunulduğu tespit edilmiştir.

Yapılan incelemede, Birlik Loj. Servis Hzm. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından amortisman üzerinden açıklama yapılmadığı, açıklama kapsamında sunulan araç ruhsatlarına göre araçların Teknik Şartname’nin 7/a maddesine uygun olduğu, servis taşıma bedelinin tevsiki amacıyla sunulan fiyat teklifi ile Ek-O.6 nolu satış tutarı tespit tutanağının meslek mensubu tarafından kaşelendiği ve imzalandığı, fiyat teklifi üzerinde meslek mensubu beyanının yer aldığı, fiyat teklifi ve tutanağın fiyat teklifi veren şirketin temsile yetkili kişisi tarafından imzalandığı, fiyat teklifi alınan şirketin faaliyet belgesine göre personel, öğrenci vb. grup taşımacılığı alanında faaliyet gösterdiği, Ek-O.6 nolu satış tutarı tespit tutanağının ilan tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay içindeki bilgiler esas alınarak düzenlendiği, tutanakta fatura bilgileri tablosuna yer verildiği, fiyat teklifindeki birim fiyatların Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nda belirtilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığı, “Faturaya konu malın veya işin nevi”nin belirtildiği, tutanağın “Mükellefin tespit yapılan üç aylık süreye ait yasal defter tasdik bilgileri” başlıklı 3’üncü maddesinde yevmiye/işletme defteri ve envanter defterinin tasdik makamının “e-defter” olarak belirtildiği, yukarıda aktarılan Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 3.2.6’ncı maddesi uyarınca envanter defterinin ihtiyari bir şekilde e-Defter olarak tutulabileceğinin anlaşıldığı, bu çerçevede başvuru sahibinin anılan hususlara yönelik iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın eki meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulmadığı, ayrıca servis taşıma bedelinin tevsiki amacıyla sunulan fiyat teklifinde personel giderleri, akaryakıt giderleri (antifiriz, yağ, lastik vb. dahil), zorunlu mali trafik sigortası ve kasko giderleri, koltuk sigortası giderleri, vergi, resim, harç, MTV, muayene, egzoz muayenesi giderleri, bakım onarım ve yedek parça giderleri (yazlık-kışlık lastik değişimi dahil) ve araçların amortisman giderlerinin teklif fiyata dahil olduğunun belirtildiği, önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen her bir maliyet kaleminin ayrı ayrı açıklanması gerekirken, anılan istekli tarafından söz konusu giderlerin teklif fiyata dahil edilmiş şekilde açıklanmasının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Bu çerçevede, Birlik Loj. Servis Hzm. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı ve teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

Başvuru sahibi Fernoble Tur. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında koltuk ferdi kaza sigortası için 500,00 kasko gideri için 16.000 ve trafik sigortası gideri için 38.000,00 TL olmak üzere 18 adet için toplam 981.000,00 TL fiyat açıklamasında bulunulduğu, anılan giderlerin tevsiki amacıyla Unico Sigorta A.Ş. İç Anadolu Bölge Müdürlüğünden alınan 07.03.2025 tarihli fiyat teklifi sunulduğu, fiyat teklifinde koltuk ferdi kaza sigortası birim fiyatının 500,00 TL, kasko birim fiyatının 16.000 ve trafik sigortası birim fiyatının 38.500,00 TL ve 18 adet araca ilişkin toplam tutarın 990.000,00 TL olarak belirtildiği görülmüştür. Bu çerçevede, başvuru sahibi tarafından trafik sigortası gideri için 38.000,00 TL olarak öngörülen birim fiyatın tevsik edilemediği anlaşıldığından, aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı ve teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Birlik Loj. Servis Hzm. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Fernoble Tur. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. tekliflerinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.