Aşırı düşük teklif açıklamalarında ekonomik olma kriteri tek başına teklifin reddine neden olabilir mi (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Coşkun Lojistik ve Ticaret Anonim Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Milli Eğitim Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1428153 İhale Kayıt Numaralı “2025 Yılı Merkezi Sistem Sınavları ile Kurumumuzca Yapılan Diğer Sınavlara Ait Sınav Evrakının, Kapalı Kasalı Araçlarla 706480 Km Üzerinden 81 İl Merkezi ve Belirlenen İlçelere Nakliye İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Milli Eğitim Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi tarafından 27.11.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2025 Yılı Merkezi Sistem Sınavları ile Kurumumuzca Yapılan Diğer Sınavlara Ait Sınav Evrakının, Kapalı Kasalı Araçlarla 706480 Km Üzerinden 81 İl Merkezi ve Belirlenen İlçelere Nakliye İşi” ihalesine ilişkin olarak Coşkun Lojistik ve Ticaret Anonim Şirketi’nin 03.01.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 21.01.2025 tarih ve 176526 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 21.01.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/212 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunan geçerli teklif oldukları ihalede;

– Kesinleşen ilk karar ile ihalenin kendileri üzerinde bırakıldığı, bu kararda; açıklama yapan tüm isteklilerin açıklamalarının tek tek incelendiği, incelemeler neticesinde kararın dayandığı hukuki sebeplerin ayrıntılı şekilde gösterildiği, tüm hususlarda bir gerekçe tesis edildiği, kararın saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerini barındırdığı ancak daha sonra alınan düzeltici komisyon kararında; şikayet başvurusunda bulunan isteklilerin kim olduğu ve şikayet sebepleri belirtilmeden, şikayet sebepleri kapsamında incelemelerin ne şekilde ve hangi mevzuat hükümleri uyarınca yapıldığı izah edilmeden, ilk kararda aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında yaptığı açıklamasında “zorunlu belgelerin olmadığı ve yetkili meslek mensubu tarafından onaylanmadığı” nedenlerine dayalı olarak teklifleri değerlendirme dışı bırakılan Ankara Nakliyat ve Lojistik Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi, Özyüce Turizm Seyahat Pazarlama Ticaret Limited Şirketi ve Artı Sistem Turizm Anonim Şirketi’nin tekliflerinin neden geçerli olduğundan bahsedilmediği, ilk kararda teklifi değerlendirme dışı bırakılan isteklilerin açıklamalarını yaparken zorunlu belgeleri sunduğu ve yetkili meslek mensubu tarafından onaylandığı için mi yoksa başka bir sebeple mi tekliflerinin değerlendirmeye alındığına dair açıklamaların yapılmadığı, şikayet eden isteklilerin ek açıklamalar mı sunduğu, tevsik edici belgeler ya da zorunlu hususların daha sonradan mı dosyaya kazandırıldığı yönünde tereddütlerinin bulunduğu, gerçekleştirilen değerlendirmelerle hangi sebep ve gerekçeler ile tam tersi bir karara varıldığının taraflarınca anlaşılamadığı, iki kararın karşılaştırılması halinde itirazen şikayet sebepleri doğrultusunda kararlar arasındaki bariz farkın net bir şekilde anlaşılacağı, incelemelerin idarenin evrak kayıt tarihindeki sistemde kayıtlı belgelerden yapılması ve sonradan dosyaya fiziken kazandırılan evrakların olması halinde bu hususun tespiti ile ilgili kişiler hakkında işlem gerçekleştirilmesi gerektiği,

– Aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan diğer isteklilerin açıklamalarının uygun olmadığı, buna göre;

– İdarenin teklife esas olan maliyet bileşenlerinin ayrıntılı olarak açıklanmasını istediği, ilgili yazının devamında ayrıca akaryakıt maliyetine ilişkin olarak açıklama yapılmasının talep edildiği, yapılacak açıklamanın mevzuat düzenlemesi ve ilgili yazı uyarınca sadece akaryakıt maliyetine ilişkin olmadığının açık olduğu, tüm bileşenlere yönelik açıklama yapılması gerektiği, kendileri tarafından araç kiralama ve amortisman maliyeti, akaryakıt maliyeti, sürücü personel maliyeti ve personel konaklama maliyeti kapsamında detaylı açıklamalar yapıldığı, diğer isteklilerin de tekliflerine esas olan tüm maliyet bileşenleri yönünden açıklama yapmaları gerektiği, yalnızca akaryakıt maliyeti yönünden yapılan bir açıklamanın kabul edilemeyeceği,

– Teknik Şartname’nin 4.8’inci maddesinde “Sınav evrakı taşıma işlerinde kullanılacak araçlar hizmetin niteliği ve kalitesi bakımından 2020 model ve üzerinde olacaktır.” düzenlemesinin ve 7.1.b maddesinde ise “Sözleşmenin uygulanmasında; sevkiyat yapılacak hat sayısının asgari %20’si oranındaki araç sayısı yüklenicinin özmalı olacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, diğer isteklilerin envanterlerinde teknik şartname gereğince belirlenen şartlara uygun olmayan araçlar yer aldığı, özmal araçlarının tespiti için yetkili kurumlardan teyit alınması gerektiği, ayrıca, amortisman maliyetlerinde meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için maliyet/satış tutarı tespit tutanağı düzenlenmesi gerektiği,

– Kiralık araç maliyetine ilişkin olarak mevzuata uygun şekilde üçüncü kişiden alınan fiyat teklifinin kendileri tarafından tevsik edildiği, diğer isteklilerin bu şartları yerine getirmediği, bu durumun ilk komisyon kararı ile de sabit olduğu, sunulan satış tutarı tespit tutanaklarında yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarına esas faturaların gerçek olup olmadığının araştırılması gerektiği,

– Teknik Şartname’de yer alan “3.12. Sınav evrakı sevkiyat gün ve görev süresi 1-12 gün arasında değişmektedir.” düzenlemesi gereğince her bir sınav döneminde her bir güzergahta en fazla 12 gün boyunca hizmet verileceğinin öngörüldüğü ve hizmet verecek personelin konaklama hesaplamalarının kendilerince bu yönde gerçekleştirildiği ve Türkiye genelinde bulunan öğretmenevlerinin konaklama maliyetlerinin esas alındığı, diğer isteklilerin konaklama maliyetlerini mevzuata uygun şekilde tevsik etmediği,

– Aşırı düşük teklif sorgulama yazısı uyarınca Ankara Nakliyat ve Lojistik Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi ve Özyüce Turizm Seyahat Pazarlama Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılan açıklamalarda yer alan ihalede kullanılacak olan marka ve modelleri bildirilen araçların ortalama tüketimini gösteren yetkili bayi yazılarının gerçek dışı olduğu, ilgili yakıt tüketimini tevsik ettiği ileri sürülen yetkili bayilerden bu yazıların tanzim edilip edilmediğinin sordurulması ve teyit ettirilmesi gerektiği, ayrıca, ihalede kullanılacak özmal ve kiralık araçların marka ve modellerinin ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından tespitinden sonra yetkili bayilerden alınan yazıların karşılaştırılmasının ihalede önem arz ettiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Verilen hizmetin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

b) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.

(3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur. …” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Elektronik ihale” başlıklı 59/A maddesinde “(1) İhaleler, e-teklif alınmak suretiyle bu maddeye uygun olarak yapılabilir.

(2) Bu maddede hüküm bulunmayan hallerde, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin uygun olan hükümleri, yoksa bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. Ancak e-anahtarlar teklif ile birlikte ihale tarih ve saatine kadar gönderilir ve teklifler ihale tarih ve saatinde ihale komisyonu tarafından EKAP üzerinde açılır.

(3) Bu ihalelerde, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin ekinde bulunan “Yeterlik Bilgileri Tablosu Sunulan ve Tekliflerin Elektronik Ortamda Alındığı İhalelerde Uygulanacak Tip İdari Şartname” ve ilgili yönetmelikler ekinde bulunan diğer standart formlar kullanılır ve EKAP üzerinden gönderilmeyen teklifler kabul edilmez.

…

(5) e-teklifler EKAP üzerinden, yalnızca teklif mektubu ve ekleri doldurularak hazırlanır ve e-imza ile imzalanarak ihale tarih ve saatine kadar gönderilir. Ortak girişimlerde e-teklifin ortakların tamamı tarafından e-imza ile imzalanması zorunludur. Kısmi teklife açık ihalelerde teklif mektubu eklerinin her bir kısım için ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise yeterlik bilgileri tablosunun her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.

(6) Geçici teminat mektupları Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınır ve mektuba ilişkin ayırt edici numara yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilir. Bu maddeye uygun olarak alınmayan geçici teminat mektupları geçerli kabul edilmez. Geçici teminat mektubu dışındaki teminatların saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine yatırıldığına ilişkin bilgiler de aynı şekilde yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilir.

…

(8) Tekliflerin açılması ve değerlendirilmesine ilişkin tutanaklar EKAP üzerinde hazırlandıktan sonra, çıktısı alınarak ihale komisyonu üyeleri tarafından imzalanır ve her oturum kapatılmadan önce bilgiler EKAP’a kaydedilir.

(9) İhale dokümanında belirtilen geçici teminat mektubu, katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin değerlendirme, istekliler tarafından beyan edilen bilgi ve belgelerden; EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanarak temin veya teyit edilebilenler için sorgulama sonucunda elde edilen bilgiler; belirtilen yöntemle temin veya teyit edilemeyenler için ise yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgiler esas alınarak yapılır. Bu değerlendirme sonucunda ihalede öngörülen şartları sağlamadığı anlaşılan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

(10) İhale komisyonu tarafından 59 uncu madde kapsamında seçilen yönteme bağlı olarak ekonomik açıdan en avantajlı teklifin tespitinde aşağıdaki esaslar dikkate alınır:

a) Aşırı düşük tekliflerin açıklama istenmeksizin reddedileceği ihalelerde, …

b) Aşırı düşük teklif açıklamasının isteneceği ihalelerde, teklif fiyatı sınır değerin altında olan tüm isteklilerden; aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmaları istenir. Yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeleri tevsik edici belgeleri veya aşırı düşük teklif açıklamasını sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Sunulan bilgi ve belgeler ile aşırı düşük teklif açıklamaları çerçevesinde;

1) Yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlamadığı anlaşılan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır.

2) Yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağladığı anlaşılan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamaları incelenir ve açıklamaları uygun görülmeyenlerin teklifleri reddedilir.

3) Sınır değerin altındaki tüm tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması veya aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülmeyerek tekliflerin tümünün reddedilmesi halinde, teklif fiyatı sınır değerin üzerinde olan ve ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen teklif sahiplerinden, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeleri tevsik edici belgeleri sunmaları istenerek (a) bendindeki esaslar çerçevesinde değerlendirme yapılır.

4) Sınır değerin altında geçerli en az iki teklif kalması ve bu tekliflerin ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olarak belirlenmesinin öngörülmesi halinde, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeleri tevsik edici belgeler yeniden istenmeksizin ihale işlemlerine devam edilir.

5) Sınır değerin altında tek geçerli teklif kalması ve bu teklif sahibinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesinin öngörülmesi halinde bu istekliden yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeleri tevsik edici belgeler yeniden istenmez. İhalede ayrıca ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin belirlenmesinin öngörülmesi halinde ise bu isteklinin tespitinde (a) bendindeki esaslar uygulanarak ihale işlemlerine devam edilir.

c) Yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlara ilişkin sunulan tevsik edici belgelerin, belgenin geçerliğine ilişkin taşıması zorunlu tüm asli unsurları sağlaması kaydıyla, belgelerde bulunan bilgi eksiklikleri Kanunun 37 nci maddesi kapsamında tamamlatılabilir. Ancak asli unsurlarda eksiklik bulunması durumunda, bu belgeler sunulmamış kabul edilir. (a) ve (b) bentlerinde belirtilen işlemlere, ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilinceye kadar devam edilir.

(11) İstekliler tarafından beyan edilen bilgiler ile sorgulama sonucu edinilen bilgiler, bu bilgileri tevsik etmek amacıyla sunulan belgeler ya da geçici teminat mektubu arasında farklılık bulunması durumunda; ihalede öngörülen şartların sağlanması kaydıyla tekliflerin geçerliliği etkilenmez.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.

79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.

79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;

SD: Sınır değeri,

YM: Yaklaşık maliyeti,

n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,

T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,

R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenerek ilan edilir ve gerekli görülen hallerde güncellenebilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

…” açıklaması,

Başvuru konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde vereceklerdir. İhale sonucu, ihale üzerinde bırakılan istekliyle her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta vergi, resim ve harç giderlerinin tümü isteklilerce teklif edilecek fiyata dahil edilecektir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “İhalenin karara bağlanması” başlıklı 36’ncı maddesinde “36.1. Aşırı düşük tekliflerin açıklama istenmeksizin reddedileceği ya da diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük tekliflerin bulunmadığı ihalelerde, …

36.1.1. Aşırı düşük teklif sorgulamasının yapıldığı ihalelerde, aşırı düşük teklif sahibi tüm isteklilerden; aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlar ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmaları ve ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermeleri/kurulumlarını yapmaları istenir. Beyan edilen bilgi/belgeler ve teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmayan istekliler ile numune ve/veya demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen veya aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Sunulan bilgi ve belgeler ile aşırı düşük teklif açıklamaları çerçevesinde, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlamadığı anlaşılan veya numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi başarısız sonuçlanan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağladığı anlaşılan ve numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi uygun görülen isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamaları incelenir ve açıklamaları uygun görülmeyenlerin teklifleri reddedilir. Aşırı düşük tüm tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması veya reddedilmesi halinde, teklif fiyatı aşırı düşük bulunmayan ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen teklif sahiplerine ilişkin olarak 36.1. inci maddedeki esaslar çerçevesinde değerlendirme yapılır. Aşırı düşük teklifler arasından geçerli en az iki teklif kalması ve bu tekliflerin ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olarak belirlenmesinin öngörülmesi halinde, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeler ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmaları veya ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermeleri/kurulumlarını yapmaları yeniden istenmeksizin ihale işlemlerine devam edilir. Aşırı düşük teklifler arasından tek geçerli teklif kalması ve bu teklif sahibinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesinin öngörülmesi halinde bu istekliden yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeler ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunması veya ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermesi/kurulumlarını yapması yeniden istenmez. İhalede ayrıca ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin belirlenmesinin öngörülmesi halinde ise, bu isteklinin tespitinde 36.1. inci maddedeki esaslar uygulanarak ihale işlemlerine devam edilir. Bu işlemlere, ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilinceye kadar devam edilir.

36.2. İstekliler tarafından beyan edilen bilgiler ile sorgulama sonucu edinilen ya da bu bilgileri tevsik etmek amacıyla sunulan belgelerde yer alan bilgiler arasında farklılık bulunması durumunda; ihalede öngörülen şartların sağlanması kaydıyla tekliflerin geçerliliği etkilenmez ancak ihalede öngörülen şartların sağlanamadığının anlaşılması durumunda, bu isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Ancak ihale tarihinden sonra yeterlik sertifikası kapsamındaki belgelere ilişkin şartların değişmesi halinde, isteklinin buna ilişkin belgeleri derhal sunması zorunlu olup, bu durumda ihalede öngörülen şartların sağlanmadığının anlaşılması halinde teklif değerlendirme dışı bırakılır.

36.3. Mülga

36.4. Değerlendirme dışı bırakılan teklifler için EKAP üzerinden Uygun Olmayan e-Teklif Kontrol Tutanağı düzenlenerek uygun görülmeme gerekçeleri belirtilir.

36.5. Yapılan değerlendirme sonucunda ihale komisyonu tarafından ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekli üzerinde bırakılır.

36.6. İhale komisyonu, yapacağı değerlendirme sonucunda gerekçeli bir karar alarak ihale yetkilisinin onayına sunar.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “48.1. İhalede uygulanacak sınır değer katsayısı (R): Diğer Hizmetler/0,71” düzenlemesi,

İhalenin Teknik Şartnamesi’nde ise “…3.3 Sınav merkezlerine sınav evrakı taşıma işi önceki yılların iş yükü ortalaması ve 2025 yılı sınav uygulama takvimi temel alınarak toplamda 699.480(Altı Yüz Doksan Dokuz Bin Dört Yüz Seksen) Km üzerinden planlanmıştır.

3.4 Sınavlarda kullanılan bilumum evrakın Ankara ili içerisinde depolar arasında taşınması işi yılda 100 sefer üzerinden toplamda 7000 km olarak planlanmıştır.

…

3.6 Hat mesafesi hesaplaması araç km’si (kilometre) üzerinden gidişte ve dönüşte kontrol edilerek, tutulacak tutanakla belirlenecek ve hak edişler tutanak ve toplam kilometre icmaline göre ödenecektir.

…

3.16 Hizmet birimi gerekli gördüğü durumlarda hat sayısında değişiklik yapabilecektir. Yüklenici, bununla ilgili herhangi bir talepte bulunmayacaktır. Hat sayısı sınavın türüne göre (±%20) değişkenlik gösterebilecektir.

…

3.18 Yüklenici, sevkiyat esnasında meydana gelebilecek her türlü kaza, arıza vb. durumlarda hizmet birimine acilen haber verecektir. Tahsis edilen aracın yola devam edememesi durumunda, yüklenici tarafından derhal aynı özellikleri taşıyan başka bir araç görevlendirilecektir. Görevlendirilen araç konum fark etmeksizin en fazla 6 saat içerisinde sevk işlemine başlamış olacaktır.

3.19 Yüklenici, araçların akaryakıt ve gerekli olabilecek diğer giderlerini karşılamak için maddi tedbirleri sevkiyat öncesinde alacaktır.

…

4.1 Sınav evrakı taşıma işlerinde kullanılacak araçların tamamı, işin güvenliğini ve gizliliğini sağlayacak şekilde madeni çelik kaplı, kapalı kasalı olacaktır.

…

4.5 Yakıt kullanılacak aracın türüne uygun kalitede olacaktır. Sorumluluk yükleniciye ait olacaktır.

…

4.8 Sınav evrakı taşıma işlerinde kullanılacak araçlar hizmetin niteliği ve kalitesi bakımından 2020 model ve üzerinde olacaktır.

4.9 Sınav evrakı güvenlik kutularının boyu 41 cm eni 30 cm yüksekliği ise 32 cm’dir (41x30x32 cm). Bu sebeple kullanılacak araçların taşıma kapasitesi 10 m3 ile 45 m3 veya (3500-25000) kg arasında olacaktır.

4.10 Yüklenici kutu sayısına ve ağırlığına göre araç tedarik edecektir.

…

7.1 Ekteki çizelgede yer alan hat sayısı en fazla olan (79 hat) sınavın araç sayısının %20 sine tekabül eden asgari 16 araç yüklenicinin öz malı olacaktır. Söz konusu öz mal araç şartı yüklenici tarafından sözleşmenin imzalanmasına müteakip 15 iş günü içerisinde yerine getirilecek ve bu durumu tevsik eden belgeler (ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı kontrol teşkilatına sunulacaktır…

7.2 Sözleşmenin uygulanmasında; sevkiyat yapılacak hat sayısının asgari %20’si oranındaki araç sayısı yüklenicinin öz malı olacaktır.

…

7.7 Araç sürücülerinin iaşe, konaklama giderleri ile akaryakıt, köprü, otoyol geçiş ücretleri, trafik cezaları ile her türlü giderler yükleniciye ait olduğundan, yüklenici her türlü parasal önlemi almak zorundadır. Araçlar yükleme için yükleme tesislerine gelmeden önce akaryakıt ikmallerini yapacaktır.” düzenlemeleri yer almaktadır.

İhaleye ait birim fiyat teklif cetveli aşağıda yer verildiği şekildedir:

Teknik Şartname’nin ekinde yer alan “2025 Tahmini Hat Sayısı ve Km Çizelgesi” başlıklı belge altında yer verilen tablonun;

şeklinde olduğu, bu tablonun altında ise idare tarafından “tahmini hat bilgileri” tablolarında (protokollü sınavlar ve Ankara ili içerisinde evrak taşınması kısımları hariç) her bir güzergahta (hat), yine tahmini km bilgileri ile taşınacak kutu sayısı ve ağırlık bilgilerine yer verildiği tespit edilmiştir. Örneğin, “Açıköğretim Kurumları 1. Dönem Sınavı” tablosunda, çizelgede belirtilen 79 hattın sayıldığı ve birinci hat (güzergah) bilgilerinin;

şeklinde belirtildiği görülmüştür.

İdare tarafından doküman kapsamında verilen “tahmini hat bilgileri” tablolarının altında “NOT: Yukarıda belirtilen hat planı bilgi niteliğinde’dir. Bir önceki yılların verilerine göre tahmini olup herhangi bir bağlayıcılığı yoktur.

Hizmet Birimi istediği hallerde burada belirtilen değerleri (-+ %20 ) eksiltme veya artırma yapma, ayrıca hatlar arasında araç değiştirme hakkına sahiptir.” açıklamasının yapıldığı tespit edilmiştir.

27.11.2024 tarihinde elektronik teklif (e-teklif) alınmak suretiyle gerçekleştirilen başvuru konusu ihaleye 12 isteklinin katıldığı, teklifleri idare tarafından hesaplanan sınır değerin altında kalan 5 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, bir isteklinin açıklama sunmadığı, üç isteklinin açıklamalarının idarece uygun bulunmadığı, başvuru sahibi Coşkun Lojistik ve Ticaret Anonim Şirketi’nin açıklamalarının ise uygun bulunarak 13.12.2024 tarihli kesinleşen ihale kararı ile anılan isteklinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, Park-Gün Taşımacılık İnş. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.nin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, açıklamaları uygun bulunmayan isteklilerin, kesinleşen ihale kararının 16.12.2024 tarihinde bildirimi sonrasında, idareye şikayet başvurusunda bulundukları, bu arada, idarenin, kamu ihale mevzuatında değişiklik yapıldığı gerekçesini içeren olur ile 26.12.2024 tarihinde düzeltici ihale komisyonun kararının alınmış olduğu, ikinci kez alınan komisyon kararının isteklilere bildirimine ilişkin yazı ekinde yer alan kesinleşen ihale kararına göre, aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayarak teklifleri reddedilen üç isteklinin teklifinin geçerli olduğu, Ankara Nak. ve Lojistik Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi’nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, Özyüce Turizm Seyahat Pazarlama Ticaret Limited Şirketi’nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Başvuru konusu ihalede ihale işlem dosyasının idarece EKAP’tan gönderilmesi üzerine yapılan incelemede, ilk komisyon kararında, aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayan isteklilere ilişkin olarak “Kamu İhale Genel Tebliği’nin Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi başlıklı 79. maddesindeki “İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-0.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 ‘inin, altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerim imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; ”Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 ‘inin altında olmadığını beyan ederim. ” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir” hükmü gereği düzenlenmesi zorunlu belgelerin olmadığı ve yetkili meslek mensubu tarafından onaylanmadığı tespit edilmiştir. İsteklinin aşırı düşük açıklaması kabul edilmediğinden teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır.” ibarelerine yer verildiği,

İhaleye katılan isteklilere gönderilen 26.12.2024 tarihli ikinci kararda ise “…aşırı düşük sorgulamasına giren isteklilerin kesinleşen komisyon kararına yönelik idareye şikayetleri incelenmiştir. Yapılan inceleme sonrası 26.12.2024 tarihli ve 98208728- 020-122899579 sayılı İhale Yetkilisince alınan “Düzenleyici İşlem Kararı” gereği ihale komisyonu toplanarak şikayetler de göz önünde bulundurularak ihale dosyası yeniden incelenmiştir. Yapılan değerlendirme sonucuna göre;” denilerek ilk karara göre durumu değişmeyen istekliler bakımından aynı tespitlere yer verildiği, aşırı düşük teklifler ile ilgili kısımda “İsteklilerden; Ankara Nakliyat Ve Lojistik Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi, Mevlana Lojistik Otomotiv İnşaat Turizm Limited Şirketi, Özyüce Turizm Seyahat Pazarlama Ticaret Limited Şirketi, Coşkun Lojistik Ve Ticaret Anonim Şirketi ile Artı Sistem Turizm Anonim Şirketi’nin teklifleri aşın düşük teklifler kapsamına girdiğinden dolayı sırasıyla isteklilere tebligat gönderilmiş ve sunmuş oldukları bilgi ve belgeler tekrardan incelenmiş olup açıklama sunmayan Mevlana Lojistik Otomotiv İnşaat Turizm Limited Şirketi’nin teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır. Aşırı düşük açıklama sunan diğer isteklilerin evrakları ise ihale komisyonunca yeterli görüldüğünden uygun bulunarak değerlendirmeye alınmıştır.” denildiği tespit edilmiştir.

İkinci komisyon kararı içeriğinde bahsi geçen ancak ayrıntılarına yer verilmeyen, dolayısıyla isteklilerin bilgi sahibi olmadığı, 26.12.2024 tarihli olur kapsamında “İhaleye toplamda 12 istekli katılım sağlamıştır. Bunlardan sınır değerin altında 5 istekli kalmıştır. İdari şartnamenin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33. maddesine istinaden işe ilişkin “akaryakıt maliyet bileşenleri” sınır değerin altında kalan isteklilerden istenmiştir. Aşırı düşüğe giren 5 istekliden sadece Mevlana Lojistik Otomotiv İnşaat Turizm Limited Şirketi açıklama sunmadığından teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır. İsteklilerden Coşkun Lojistik ve Ticaret Anonim Şirketi’nin aşırı düşük açıklaması kabul edildiğinden teklifi uygun bulunmuştur. Diğer aşırı düşük isteklilerinden;

– Ankara Nakliyat Ve Lojistik Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi,

– Özyüce Turizm Seyahat Pazarlama Ticaret Limited Şirketi,

– Artı Sistem Turizm Anonim Şirketi, isteklilerin sunmuş oldukları aşırı düşük açıklamaları Kamu İhale Genel Tebliğinin 79. maddesi gereğince “05/06/07” belgelerini sunmadıkları gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldığı 13.12.2024 talihli ve 1 sayılı “Kesinleşen Komisyon Karan” ile tüm isteklilere bildirilmiştir.

18.05.2024 tarihli ve 32550 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” incelendiğinde zorunlu olan “05/06/07” belgelerin yürürlükten kaldırıldığı bildirildiğinden 13.12.2024 tarihli ve 1 sayılı İhale Komisyonunca alınan kararın mevzuata aykırı olduğu hâsıl olmuştur.

Bu bağlamda, alınan kararın İhale Komisyonunca yeniden değerlendirilmek üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54. maddesi gereği “Düzenleyici İşlem Kararı” alınmasının uygun olacağı mütalaa edilmektedir.” denildiği görülmüştür.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyasında, ilk komisyon kararı ile ikinci komisyon kararı arasında aşırı düşük teklif sahiplerine gönderilen yeni bir açıklama talebi yazısının bulunmadığı anlaşılmıştır. Aktarılan tespitler dikkate alındığında, her ne kadar ikinci karar içeriğinde, “sırasıyla isteklilere tebligat gönderildiği” ifade edilmişse de, söz konusu ibarenin aynı şekilde ilk kararda da yer aldığı ve ikinci karar yazımına bu yönde aktarıldığı değerlendirilmiştir. Netice itibarıyla, idarenin nihai değerlendirmelerini istekliler tarafından ilk karar öncesinde süresinde sunulan imzalı açıklamalara göre yaptığı, belge tamamlatılmasının söz konusu olmadığı anlaşılmıştır. Öte yandan, idarenin gerek ilk komisyon kararında açıklamaları uygun bulmama sebeplerinin, (akaryakıt giderinin EPDK fiyatları ile açıklandığı durumlarda yetkili meslek mensubu tarafından onaylı tutanak sunulmasına gerek bulunmaması nedeniyle) gerekse 26.12.2024 tarihli olurda yer alan düzeltici işlem gerekçelerinin [18.05.2024 tarihli mevzuat değişiklikleri kapsamında, ihale ilan tarihinden de sonraki bir tarihte yürürlüğe girmek üzere, (dolayısıyla, ilan tarihi itibarıyla uygulanma kabiliyeti olmayan değişikliklerdir.) tutanakların yalnızca standart form olmaktan çıkarılmış olması ve bütünüyle yürürlükten kaldırılmaması, benzer mahiyette olmak üzere, şekli ve içeriği Kurum tarafından belirlenecek e-formların kullanılacak olması nedeniyle] yerinde olmadığı tespit edilmişse de belirtilen bu hususların tekliflerin değerlendirilmesine engel teşkil etmeyeceği anlaşılmıştır.

İdarenin aşırı düşük teklif sahiplerine gönderdiği açıklama talebi yazısında “Bu durumda teklifinize esas olan maliyet bileşenlerinin ayrıntılı olarak nasıl karşılanacağının belgelendirilmek suretiyle “akaryakıt maliyetine ilişkin gider bilgilerinin” yazılı olarak açıklanması ve belgelendirilmesi gerekmektedir.” denildiği, Ankara Nakliyat ve Lojistik Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi, Özyüce Turizm Seyahat Pazarlama Ticaret Limited Şirketi ve Artı Sistem Turizm Anonim Şirketi tarafından akaryakıt giderinin açıklandığı/ayrıca bir gider açıklandığında ise söz konusu giderin idarece sorgulanmadığının farkında olunduğunun ifade edildiği, idarenin akaryakıt giderinin açıklanmasını talep ettiğinin isteklilerce beyan edildiği, başvuru sahibi Coşkun Lojistik ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından akaryakıt gideri dahil teklifindeki tüm bileşenlerin açıklandığı, idarenin akaryakıt giderini açıklayan teklifleri geçerli kabul ettiği ve 26.12.2024 tarihli olurda da “İdari şartnamenin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33. maddesine istinaden işe ilişkin “akaryakıt maliyet bileşenleri” sınır değerin altında kalan isteklilerden istenmiştir.” denildiği dikkate alındığında, “yapılacak açıklamanın mevzuat düzenlemesi ve ilgili yazı uyarınca sadece akaryakıt maliyetine ilişkin olmadığı”na yönelik iddianın yerinde olmadığı, ihalede idare tarafından tekliflerde önemli görülen bileşen akaryakıt gideri olarak belirlendiği sonucuna varılmıştır.

Buna göre, ihalede aşırı düşük teklif sahiplerinden, araçların kiralanması, amortismanı, sürücü maliyeti, konaklama gideri vd. diğer giderlerin açıklanmasının idare tarafından talep edilmediği, önemli bileşenin akaryakıt gideri olarak belirlenmesinin ihtiyaç sahibi idarenin yetkisinde bulunduğu anlaşılmıştır.

Öte yandan, idarelerce düzenlenen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında önemli teklif bileşenlerinin belirlenmesi idarenin takdir yetkisi kapsamında olmakla birlikte, aşırı düşük teklif açıklama talebinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde, açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirtilmesi zorunludur.

İhaleye ilişkin Teknik Şartname’de idare tarafından “tahmini hat bilgileri” tablolarında her bir güzergahta (hat) tahmini km bilgileri ile taşınacak kutu sayısı ve ağırlık bilgilerine yer verilmiş bulunmaktadır. Tablolara ilişkin olarak, hat planlarının bilgi niteliğinde olduğu, bir önceki yılların verilerine göre tahminleri yansıttığı ve herhangi bir bağlayıcılığı olmadığı belirtilmiştir. Ancak, teknik şartnamenin 4.9 ve 4.10’uncu maddelerinde “…Bu sebeple kullanılacak araçların taşıma kapasitesi 10 m3 ile 45 m3 veya (3500-25000) kg arasında olacaktır. 4.10. Yüklenici kutu sayısına ve ağırlığına göre araç tedarik edecektir.” düzenlemelerinin yer aldığı ve tahmini hat bilgileri tablolarına ilişkin açıklamalarda, hizmet biriminin sayılan değerleri (-+%20) eksiltme veya artırma yapma ve hatlar arasında araç değiştirme hakkına sahip olduğunun da belirtildiği ve istekliler tarafından akaryakıt giderinin farklı şekillerde açıklandığı gözetildiğinde, kutu sayısı ve ağırlıklarının değişeceğinin belli olduğu bir durumda, aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması ve değerlendirilmesi bakımından objektif bir ölçütün belirlenmesi gerekliliği karşısında, idare tarafından, akaryakıt gideri ile ilgili olarak, geçerli teklif konumundaki aşırı düşük teklif sahibi isteklilere gönderilecek yazı kapsamında her bir güzergahta (hat) (protokollü sınavlar ve Ankara ili içerisinde evrak taşınması kısımları da dahil olmak üzere) hangi tonajda araç esas alınarak açıklamada bulunulması gerektiğinin açıkça belirtilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, teklifi sınır değerin altında olan tüm isteklilerden (12.02.2025 tarih ve 2025/UH.II-506 sayılı Kurul kararı ile teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde karar verilen Artı Sistem Turizm Anonim Şirketi hariç) akaryakıt giderinin açıklanması talebine ilişkin yazı kapsamında idare tarafından yukarıda belirtilen hususlara yer verilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.