Aşırı düşük teklif açıklama talebinde önemli maliyet bileşenlerinin belirtilmemesi mevzuata aykırılık teşkil eder mi (KİK)

BAŞVURU SAHİBİ:

Gazi Kimya Laboratuar Sistemleri İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Manisa İl Sağlık Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1096707 İhale Kayıt Numaralı “2025 -2026 Yılları 24 Aylık Sonuç Karşılığı Laboratuar Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Manisa İl Sağlık Müdürlüğütarafından 17.10.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2025-2026 Yılları 24 Aylık Sonuç Karşılığı Laboratuar Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Gazi Kimya Laboratuar Sistemleri İth. İhr. San. Ve Tic. A.Ş.nin 20.02.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.03.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 05.03.2025 tarih ve 179694 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.03.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/537 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin 9’uncu kısmı üzerinde bırakılan Disera Tıbbi Mal. Loj. San. ve Tic. A.Ş’nin;

1) Aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin 79’uncu maddesinde belirlenen usul ve esaslara uygun olmadığı, şöyle ki;

-Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılmadığı, meslek mensubu ve firma tarafından iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmediği ve mühürlenmediği,

-Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ekinde sunulan Ek-O.5 formunun standart forma uygun doldurulmadığı ve imza mühür vurulmadığı, ilan tarihinden önceki veya ondan önceki üç aya ilişkin faturaların kullanılmadığı, bu döneme ilişkin faturaların tamamının sunulmadığı,

– Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılmadığı, meslek mensubu ve firma tarafından iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmediği ve mühürlenmediği,

– Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ekinde sunulan Ek-O.6 formunun standart forma uygun doldurulmadığı ve imza mühür vurulmadığı, ilan tarihinden önceki veya ondan önceki üç aya ilişkin faturaların kullanılmadığı, bu döneme ilişkin faturaların tamamının sunulmadığı,

– İsteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin fiyatlarla Tebliğin 79.2.2.7’nci maddesine göre sunulan maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) formlarının standart forma uygun olarak doldurulmadığı, kaşelenmediği ve mühürlenmediği, fatura bilgileri tablosunun forma uygun doldurulmadığı, ilan tarihinden önceki veya ondan önceki üç aya ilişkin faturaların kullanılmadığı, bu döneme ilişkin faturaların tamamının sunulmadığı,

– Maliyete dayalı yapılan açıklamada beyan edilen üç aylık sürede ihale konusu işte kullanılacak kitlerin miktarının en az yarısı kadar alım yapılmış olması gerekmekteyken bu miktarda bir alım yapılmadığı,

– Satışlara dayalı yapılan açıklamada beyan edilen 3 aylık sürede ihale konusu işte kullanılacak kitlerin miktarının en az 1/20si kadar satış yapılmış olması gerekmekteyken bu miktarda bir satış yapılmadığı,

-Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin yaptığı ve idarece kabul edilen mala ilişkin sunulan faturalarda kaşa ve imza bulunmadığı, bu faturalarla birlikte sunulması gereken muayene ve kabul tutanağının sunulmadığı,

2) Teklif ettiği Architect i2000 cihazının ölçüm yöntemi olarak chemiflex methodunu kullandığı, Teknik Şartname’nin B.6 ve C.2 maddelerindeki düzenlemeler uyarınca, teklif edilen cihazın test menüsünde bulunan, kemilüminesans veya elektrokemilüminesans yöntemlerinden biriyle çalışan kit olarak teklif edilmek zorunda olduğu, cihazın bu yönetmelerden herhangi birisiyle çalışması gerektiği, chemiflex methodunun Teknik Şartname’de belirtilen kemilüminesans veya elektrokemilüminesans yöntemlerinden biri olmaması nedeniyle cihazın Teknik Şartname’ye uygun olmadığı iddia iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde“(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Verilen hizmetin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı

açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.…” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Manisa İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 17.10.2024 tarihinde gerçekleştirilen “2025 -2026 Yılları 24 Aylık Sonuç Karşılığı Laboratuar Hizmet Alımı” ihalesinin 9’uncu kısmına 4 isteklinin teklif verdiği; 02.12.2024 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararında, teklifi idarece hesaplanan sınır değerin altında kalan Biz Sağlık Hiz. Med. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.-Duru Diagnostik Tic. A. Ş. İş Ortaklığı ile Disera Tıbbi Mal. Loj. San. ve Tic. A.Ş. ve Gazi Kimya Lab. Sis. San. ve Tic. A.Ş.den aşırı düşük teklif açıklamalarının talep edildiği; ihalenin 9’uncu kısmının açıklamaları uygun görülen Biz Sağlık Hiz. Med. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.-Duru Diagnostik Tic. A. Ş. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, Disera Tıbbi Mal. Loj. San. ve Tic. A.Ş.’nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, Disera Tıbbi Mal. Loj. San. ve Tic. A.Ş’nin yapmış olduğu itirazen şikayet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından alınan 02.01.2025 tarihli ve 2025/UH.I-36 sayılı kararla düzeltici işlem tesis edilmesine karar verildiği; anılan kararın uygulanması amacıyla, 10.02.2025 tarihinde onaylanan düzeltici ihale komisyonu kararı alınarak, Biz Sağlık Hiz. Med. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. – Duru Diagnostik Tic. A. Ş. İş Ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ve ihalenin 9’uncu kısmının Disera Tıbbi Mal. Loj. San. ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakılmasına, Gazi Kimya Lab. Sis. San. ve Tic. A.Ş’nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmesine karar verildiği anlaşılmıştır.

İdarece ihalenin 9’uncu kısmında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere 21.10.2024 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazılarında “…Kamu İhale Tebliğinin; 79.2. maddesi ve alt bentleri doğrultusunda gerekli çalışmalarınızın yapılarak aşırı düşük sorgulamanıza cevap yazılı açıklamanızın 25.10.2024 tarihine kadar bütün istekliler için aynı unsurlar içerecek şekilde belirtilmesi amacıyla aşağıda yer alan tablodaki bilgilere istinaden Müdürlüğümüze teslim edilmesi gerekmektedir.

Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.

” ifadelerinin yer aldığı görülmüştür.

İdarelerce düzenlenen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında, önemli teklif bileşenlerinin belirlenmesi idarenin takdir yetkisi kapsamında olmakla birlikte, aşırı düşük teklif açıklama talebinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur.

İdarece ihalenin başvuruya konu 9’uncu kısmında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere gönderilen bahse konu yazıda, belli bileşenlere yer verildikten sonra “Diğer Giderler” ifadesine yer verildiği, bileşen olarak belirtilen “ekipman/sarf malzeme giderleri” ile “cihaz giderleri” ifadeleri ile bu giderler için kullanılan “Teknik Şartnamede Belirtilen Giderler” ifadelerinin ise genel ifadeler olduğu, bu ifadelerden hangi ekipman/sarf malzemelere ve hangi cihazlara ilişkin açıklama talep edildiğinin tespit edilemeyeceği anlaşılmıştır.Dolayısıyla, sorgulamada idarece teklifte önemli kabul edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenmediği anlaşıldığından, idarece aşırı düşük teklif açıklama talebinin kamu ihale mevzuatına uygun şekilde yapılmadığı anlaşılmıştır.

Bu çerçevede, ihalenin başvuruya konu 9’uncu kısmında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama yazısı esas alınarak muhatap isteklilerin açıklamalarını mevzuata uygun şekilde sunmaları ve sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının da sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi imkânı bulunmadığı anlaşıldığından, idarece teklifte önemli kabul edilen maliyet bileşenlerinin açık bir şekilde belirlenerek teklifi sınır değerin altında olan geçerli tekli sahibi Disera Tıbbi Malzeme Lojistik Sanayi ve Ticaret A.Ş ile Gazi Kimya Lab. Sis. San. ve Tic. A.Ş’nin aşırı düşük teklif sorgulamalarının mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Makroeliza Cihazı ve Test Kitleri Hizmet Alımı Teknik Şartnamesi’nin “B-Makroeliza Cihazında Kullanılacak Reaktiflerin Özellikleri ve Test Listesi” başlıklı kısmının 6’ncı maddesinde “Firmalar yukarıdaki listede yer alan testleri, teklif edecekleri cihazın test menüsünde bulunan, kemilüminesans veya elektrokemilüminesans yöntemlerinden biriyle çalışan kit olarak teklif etmek zorundadırlar.” düzenlemesi,

“C.Sonuç Karşılığı Verilecek Makroeliza Cihazı Teknik Özellikleri” başlıklı kısmının 2’nci maddesinde “Cihaz kemiluminesans, elektrokemiluminesans teknolojilerinden veya bu yöntemlerinden herhangi birisiyle çalışmalıdır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İddia konusu Teknik Şartname düzenlemeleri incelendiğinde, teklif edilen makroeliza cihazının kemiluminesans veya elektrokemiluminesans yöntemlerinden birisiyle çalışması gerektiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan Disera Tıbbi Mal. Loj. San. ve Tic. A.Ş’nin Yeterlik Bilgileri Tablosu’nda teklif etmiş olduğu Abbott marka Architect i2000 sr cihazı için ÜTS kaydının Yeterlik Bilgileri Tablosunda beyan edildiği, söz konusu cihazın beyan edilen ÜTS numarası ile T.C. Sağlık Bakanlığı Ürün Takip Sistemi üzerinden teyit edilebildiği, “https://utsuygulama.saglik.gov.tr/UTS/” internet sayfası üzerinden yapılan sorgulamada “Sınıflandırma Bilgileri” kısmında “GMDN: 56701- Kemilüminesan immunoassay analizör IVD, otomatik” bilgisinin yer aldığı görülmüştür.

Diğer taraftan, anılan istekli tarafından Yeterlik Bilgileri Tablosu’nda beyan ediilen Teknik Şartnameye Uygunluk Belgesi incelendiğinde, belgenin “C.Sonuç Karşılığı Verilecek Makroeliza Cihazı Teknik Özellikleri” başlıklı kısmının 2’nci maddesinde “Teklif etmiş olduğumuz ABBOTT marka İ2000 SR model cihazlar kemilüminesans yöntemiyle çalışmaktadır.” ifadesinin yer aldığı görülmüştür.

Yukarıda yer alan tespitler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan Disera Tıbbi Mal. Loj. San. ve Tic. A.Ş’nin teklif etmiş olduğu Abbott marka Architect i2000 sr cihazının, Teknik Şartname’de öngörülen yöntemlerden birisi olan kemilüminesans yöntemiyle çalışan bir cihaz olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer taraftan, teklif edilen cihaza ilişkin gerekli kontrollerin, her durumda, idare tarafından, muayene ve kabul aşamasında veya sözleşmenin yürütülmesi aşamasında da yapılacağı açıktır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Öte yandan, ihalenin itirazen şikâyete konu kısmının yaklaşık maliyeti dikkate alındığında 4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca ödenmesi gereken itirazen şikâyet başvuru bedelinin 152.021,00 TL olduğu, başvuru sahibi tarafından toplam yaklaşık maliyet üzerinden 202.718,00 TL’nin Kurum hesaplarına yatırıldığı, bu nedenle fazla ödendiği tespit edilen 50.697 TL’nin yazılı talebi halinde başvuru sahibine iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece teklifte önemli kabul edilen maliyet bileşenlerinin açık bir şekilde belirlenerek teklifi sınır değerin altında olan geçerli teklif sahibi Disera Tıbbi Malzeme Lojistik Sanayi ve Ticaret A.Ş ile Gazi Kimya Lab. Sis. San. ve Tic. A.Ş.nin aşırı düşük teklif sorgulamalarının mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) 4734 sayılı Kanunun 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.