BAŞVURU SAHİBİ:

MAB Sosyal Hizmetler Araç Kiralama İnşaat Turizm İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İpekyolu Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2024/1910078 İhale Kayıt Numaralı “İpekyolu Belediyesi Mücavir Alanlarında, Çöp Toplanması, Taşınması ve Kül ve Hafriyat Alınması ve Cadde Sokakların Süpürülmesi, Yıkanması Amacıyla 83 Araç Kiralama Hizmet Alım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İpekyolu Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü tarafından 10.02.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İpekyolu Belediyesi Mücavir Alanlarında, Çöp Toplanması, Taşınması ve Kül ve Hafriyat Alınması ve Cadde Sokakların Süpürülmesi, Yıkanması Amacıyla 83 Araç Kiralama Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Mab Sosyal Hizmetler Araç Kiralama İnşaat Turizm İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi‘nin 03.02.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 14.02.2025 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 24.02.2025 tarih ve 179007 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 24.02.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2025/455 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Kesin Teminat süresinin Sözleşme Tasarısı’nda belirtilmediği, anılan durumun mevzuata aykırılık teşkil ettiği,

2) İdari Şartnamede, ihale konusunun şoförsüz araç kiralama hizmeti alımı olduğu, araçların idare personelince kullanılacağı, akaryakıtın idarece karşılanacağı ve yetkinin idarede olduğu ancak Teknik Şartname’nin 2, 4, 6 ve 7’nci maddelerinde sorumluluğun yükleniciye ait olduğu ve işin yüklenici tarafından yapılacağının belirtildiği, bu durumunda ihale dokümanında çelişkiye yol açtığı ve bu çelişkinin sözleşmenin uygulaması aşamasında hukuki sorunlara neden olabileceği,

3) Teknik Şartnamede işin süresinin 24 ay, kış koşullarından dolayı araç çalıştırılmayacak sürenin ise 6 ay olarak düzenlendiği, anılan şartnamede ihale konusu işte çalıştırılacak araçlar için yapılacak ödemenin günlük puantajlar üzerinden hesaplanacağı, kışın çalıştırılmayacak araçlar için ödeme yapılmayacağı düzenlemelerinin bulunduğu, anılan düzenlemeler sonucunda idarenin bünyesinde kalacak araçlar için kira ödenmemesi durumu oluşacağı,

4) Teknik Şartname’nin 8’inci maddesinde belirtilen binek araçlar için aylık kiralama bedellerinin 2025 yılı Ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2 sini aşmayacağı düzenlemesinin bulunduğu, ihale kapsamı işte çalıştırılacak araçlar arasında bir adet 5+1 Çift Kabinli Kamyonet’in bulunduğu fakat aylık kiralama bedelinin 2025 yılı Ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2 sini aşmayacağı düzenlemesinin yapılmadığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 03.09.2007 tarihli ve B.07.0.02.GİB.0.61/6153-1 sayılı ve “Çift kabin kamyonet” konulu Motorlu Taşıtlar Vergisi İç Genelgesi’ uyarınca, “çift kabin kamyonet” panelvan sınıfı içerisinde değerlendirildiği söz konusu aracın da Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Karar kapsamında kiralanması gerektiği, bu nedenle şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ay itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmaması gerektiği, iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Teminat mektupları” başlıklı 35’inci maddesinde “Bu Kanun kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kamu İhale Kurumu yetkilidir.

32 nci maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.

İlgili mevzuatına aykırı olarak düzenlenmiş teminat mektupları kabul edilmez.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Sözleşmeye davet” başlıklı 42’nci maddesinde “… belirtilen sürelerin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir…” hükmü,

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Kesin teminat ve ek kesin teminatların geri verilmesi” başlıklı 13’üncü maddesinde “Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların;

a) Yapım işlerinde; varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı,

b)Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı,

Yükleniciye iade edilir.

Yüklenicinin bu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.

İşin konusunun piyasadan hazır halde alınıp satılan mal alımı olması halinde, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi şartı aranmaz.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teminatlar” başlıklı 55’inci maddesinin 6’ncı fıkrasında “… Kesin teminat mektuplarının süresi, ihale konusu işin kabul tarihi, garanti süresi öngörülen işlerde ise garanti süresi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir…” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 07.03.2025; işi bitirme tarihi 06.03.2027

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Teminatlara ilişkin hükümler” başlıklı 11’inci maddesinde

“11.1. Kesin teminat

11.1.1. Yüklenici bu işe ilişkin olarak …………………………………………….. (rakam ve yazıyla) kesin teminat vermiştir.

11.1.2. Kesin teminat mektubunun süresi ../../…. tarihine kadardır. Kanunda veya sözleşmede belirtilen haller ile cezalı çalışma nedeniyle kabulün gecikeceğinin anlaşılması durumunda teminat mektubunun süresi de işteki gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılır…” düzenlemesi.

Tip Sözleşme Tasarısı’nın maddeye ilişkin 18’nolu dipnotunda “(1) Kesin teminat mektubunun süresi, ihale konusu işin kabul tarihi, garanti süresi öngörülen işlerde ise garanti süresi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin İpekyolu Belediyesi tarafından açık ihale usulü ile10.02.2025 tarihinde gerçekleştirildiği, şikâyete konu ihaleye 10 isteklinin elektronik teklif sunduğu anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat ve doküman düzenlemelerinden, kesin teminat mektuplarının süresinin, ihale konusu işin başlangıç, bitiş tarihi ve varsa garanti süreleri dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirleneceği anlaşılmaktadır. Başvuruya konu ihaleye ait Sözleşme Tasarısı ile ihaleye ait kesin teminat mektubu standart formunda söz konusu süre kısmının “…../…../…. Tarihine kadar” şeklinde düzenlendiği ve herhangi bir süre öngörülmediği anlaşılmıştır.

Kesin teminat alınmasının sebebi ve amacının taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak olduğu, bu bağlamda, taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden teklif fiyatının sınır değere eşit veya üzerinde olması halinde teklif fiyatının %6’sı, sınır değerin altında olması halinde ise yaklaşık maliyetin %9’u oranında kesin teminat alınacağının ihale mevzuatı kapsamında hüküm altına alındığı,

Şikâyete konu ihaleye ait doküman düzenlemelerinde işe başlama ve işin bitiş tarihleri net olarak belirlenmiş olup söz konusu açıklamalar uyarınca kesin teminata ilişkin sürenin ihale üzerinde bırakılan istekliden talep edilmek üzere idarece işin bitim süresi dikkate alınarak belirleneceği, dolayısıyla kesin teminatın süresinin belirlenmemesinin ihaleye katılan veya katılmayı planlayan isteklilerin tekliflerini sağlıklı şekilde oluşturulmalarını engelleyecek nitelikte bir husus olmadığı, Hizmet İşleri Genel Şartname’sinin 44 ve 51’inci maddelerinde hizmet alımları kapsamında ihaleye konu edilen işin bitimi ve kabulü ile ilgili süreçlerin düzenlendiği, mevcut ihalede garanti süresinin öngörülmediği ve isteklilerin işin bitiş süresini kendileri adına bir kesin teminat süresi olarak değerlendirebilecekleri, ayrıca kesin teminat süresinin Sözleşme Tasarısı’nda belirtilmemesine ilişkin eksikliğin, sözleşmeye davet yazısında giderilebileceği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşme Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.

Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.

Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü,

İdari şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler başlıklı” 2’inci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: İPEKYOLU İLÇESİ KENT TEMİZLİĞİ İÇİN ARAÇ KİRALAMA HİZMET ALIM İŞİ

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı: 83 ARAÇ VE 24 AY SÜRE İLE ŞOFÖRSÜZ VE PERSONEL ALIMI OLMADAN TEMİZLİK İŞLERİNDE KULLANILMAK AMACIYLA ARAÇ KİRALAMA HİZMET ALIM İŞİ

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İPEKYOLU İLÇE SINIRLARI” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinde “….yukarıda açıklanan hizmetleri yapacak olan ise “Yüklenici” olarak adlandırılır.” düzenlemesi,

Anılan şartnamenin“Çalışmanın kapsamı” başlıklı 4’üncü maddesinde “… Bu teknik şartname yüklenici ile idare arasında imza altına alınacak sözleşme çerçevesinde, yüklenicinin vereceği hizmeti tanımlar.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İşin yürütülmesi ile ilgili genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde “6.1. Yüklenici yaptığı işten dolayı doğrudan İdareye karşı muhatap ve sorumludur.

6.2 Bu işte çalıştırılacak tüm araçların şoför, akaryakıtı ve adBlue idare tarafından diğer sigorta, bakım onarım, fenni muayene masrafları, MTV giderleri yüklenici tarafından karşılanacaktır.

6.3 Araçlar, bakım-onarım. sigorta, vergi, fenni muayene v.b tüm giderler yükleniciye aittir. Araçlar vardiya usulü çalışacak olup, her vardiya 8 saattir ve hakkedişler 30 gün üzerinden üzerinden hesaplanacaktır ayrıca araçlar ortalama 100 km yol yapacağı dikkate alınarak günlük birim fiyat üzerinden teklif verilecektir. Belirlenen saatten fazla olan çalışmalar birim amirlerince tutulacak tutanaklar karşılığında tespit edilerek fazla çalışma mesaisi hakedişe eklenecektir. Hakedişte tutulan bu tutanaklarda sunulacaktır.

…

6.9.Yüklenici temizlik işinde kullandığı araçlar ve çalışmaları için idareye ait garajı kullanabilecektir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Araç Çalıştırılmasına İlişkin Genel Şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde “7.2.1 Yüklenici, arızalı olup araç garajında teknisyen/usta tarafından giderilebilecek küçük çaplı arızalar için en fazla 3 gün, sanayi ortamında giderilebilecek büyük çaplı arızalar için en fazla 10 günden fazla işe çıkamayan aracın yerine aynı kapasite ve sayıda araç çalıştıracaktır. Şayet arızalı araçların yerine araç temin edilemezse; bu durumda arızalı aracın görevini, garajda bulunan aynı nitelikteki bir araçla tamamlatacaktır. Arızalı aracın yerine yeni araç temin edilmesi durumunda model şartı aranmayacaktır ama aracın işin rutin akışını engelleyici durumda olması da kabul edilmeyecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale dokümanı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, ihale konusu işin şoför ve akaryakıt hariç araç kiralama hizmet alımı olduğu, araçların temini, sigorta, bakım onarım, fenni muayene masrafları, MTV giderleri yüklenici tarafından karşılanacağının belirtildiği, yüklenicinin sorumluluğunda olan araçların idarenin garajlarında muhafaza edilebileceği, yüklenicinin teklif fiyatına dahil edilmesi gereken girdilerde veya ihale konusu işin yürütülmesi aşamasındaki sorumluluklarda çelişkili bir durumun bulunmadığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin aksi yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.

Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.

Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesi

“2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: İPEKYOLU İLÇESİ KENT TEMİZLİĞİ İÇİN ARAÇ KİRALAMA HİZMET ALIM İŞİ

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

83 ARAÇ VE 24 AY SÜRE İLE ŞOFÖRSÜZ VE PERSONEL ALIMI OLMADAN TEMİZLİK İŞLERİNDE KULLANILMAK AMACIYLA ARAÇ KİRALAMA HİZMET ALIM İŞİ

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde

“19.1 İstekliler tekliflerini, her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde vereceklerdir. İhale sonucu, ihale üzerinde bırakılan istekliyle her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 07.03.2025; işi bitirme tarihi 06.03.2027

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “İşin yürütülmesi ile ilgili genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde “6.5 Araçların sevk ve idaresi sadece İdare (personeli) tarafından yapılacaktır. Ayrıca sevk ve idare işlemlerinde yüklenici tarafından yetkili bir kişi idareye bildirilecektir ve 24 saat esaslı ulaşım sağlanabilmelidir. Yüklenici tarafından belirlenen kişinin tüm sorumlulukları ve giderleri yükleniciye ait olacaktır.

…

6.9 Yüklenici temizlik işinde kullandığı araçlar ve çalışmaları için idareye ait garajı kullanabilecektir.” düzenlemesi,

Anılan Şartnamenin “Bu işte çalıştırılacak araçlar” başlıklı 8’inci maddesinde

” …

8.3. Bu işte kullanılacak araçlar için; İdare tarafından günlük çalışmalara göre aylık puantajlar düzenlenecektir. Puantajlar, yüklenici ve idare tarafından imza altına alınacaktır. Ayrıca özellikli araçların kış koşulları göz önüne alındığında kışın çalıştırılamayacak olan araçların (Arazözler, Yol Süpürme araçları, hamaratlar toplamda 18 araç ) çalışma süreleri 18 ay olup kış aylarında hakedişlerde bu araçlar yer almayacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Şartname’de aşağıda aktarılan tabloya yer verilmiştir.

İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, başvuruya konu ihalenin kent temizliğine yönelik hizmetlerde kullanılmak üzere muhtelif özelliklerde 83 aracın, 24 ay süre ile yakıt hariç belediye sınırları içerisinde bulunan alanlarda oluşan katı atıkları toplama ve nakli için araç ve iş makinalarının (şoförsüz) kiralama hizmet alımı işi olduğu, ihale dokümanında yer alan birim fiyat teklif cetvelinde toplam 29 satır açıldığı, isteklilerin tekliflerini bu birimleri esas alarak oluşturmaları gerektiği, Teknik Şartname’nin yukarıda anılan maddelerinde istenilen araçların detaylı teknik özelliklerine de yer verildiği anlaşılmıştır.

Yukarıda anılan mevzuat düzenlemelerinden, idarelerin yapacakları ihalelerde eşit muameleyi ve rekabet ortamını azami düzeyde tutmaları gerektiği, ihale dokümanı içeriğindeki teknik şartnameleri hazırlarken yapılan düzenlemelerin verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak şekilde belirlenmesi, rekabetin daraltılmaması ve kamu kaynaklarının verimli kullanılması adına araçların özelliklerine ve çeşitlerine uygun olarak belirlenmesinin uygun olacağı, idare tarafından birim fiyat teklif cetvelinin de bu hususlara uygun düzenlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yukarıda anılan doküman düzenlemeleri birlikte değerlendirildiğinde, ihale konusu işte kullanılması öngörülen araçların sevk ve idaresinin idare personelinde olduğu, anılan araçların bakım ve kontrollerinin eksiksiz yapılarak 7 gün 24 saat boyunca kullanıma hazır olması gerektiği, yüklenicinin sözleşme süresince araçların muhafazası veya bakım/onarım işleri için idarenin garajını da kullanabileceği ancak araçların haftanın 7 günü 24 saat boyunca idarenin garajında bulunmasını zorunlu tutan açık ve net bir düzenlemenin ihale dokümanında yer almadığı, bu nedenle kışın kullanılması öngörülmeyen araçlar için idarece hakediş ödeme zorunluluğunun bulunmadığı, isteklilerin birim fiyat teklif cetvelinde yer alan araç niteliği ve gün sayıları göz önüne alarak tekliflerini sağlıklı şekilde oluşturabilecekleri anlaşılmış olup birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde iş artışı ve eksilişi gibi durumların olağan olduğu hususları da göz önüne alındığında başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine ilişkin Esas ve Usuller’in “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde “(1) Bu Esas ve Usullerin amacı, 05/01/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununa tabi olan kurumlarda kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı suretiyle karşılanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.” hükmü,

“Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “(1) Bu Esas ve Usuller, 237 sayılı Kanuna tabi olan kurumları ve taşıtları kapsar.” hükmü,

“Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “(1) Bu Esas ve Usullerde geçen;

…d) Taşıt: Kanun kapsamına giren motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçlarını…ifade eder.” hükmü,

“Temel amaç” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır.” hükmü,

“Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde “1) Temel amaç çerçevesinde hizmet alımı suretiyle taşıt edinilebilmesinin genel esasları şunlardır:

a) Hizmet alımının yapıldığı yılın başında, binek ve station-wagon cinsi taşıtlar 10 yaşını, diğer taşıtlar ise 15 yaşını doldurmamış olacaktır.

b) Hizmet alımı suretiyle yabancı menşeli binek ve station-wagon cinsi taşıt edinilmesini Kanunun 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasında öngörülen makam ve hizmetler ile sınırlı olacaktır.

c) Kanuna ekli (1) ve (2) sayılı cetvellerde yer alanlar ile güvenlik önlemli (zırhlı) araçlar ve koruma altına alınanlarla ilgili yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunan araçlar dışında kullanılacak binek ve station-wagon cinsi taşıtların motor hacmi 1600 cc’yi geçmeyecektir.

ç) Taşıtlar, yakıt hariç, şoförlü veya şoförsüz olarak edinilebilecektir.

d) Taşıtların, her türlü vergi, sigorta ve bakım-onarım gibi giderleri yükleniciye ait olacaktır.

e) Yüklenicilerce çalıştırılan şoförlerin, sözleşmeye aykırı her türlü davranışlarından, bunların taşıtlara, kurum mensuplarına ve üçüncü şahıslara verecekleri zararlardan dolayı yükleniciler sorumlu olacaktır.

f) Hizmet alımı suretiyle edinilen taşıtların (Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelde belirtilenlere tahsis olunacak taşıtlar hariç) ön camına, 35 puntodan az olmamak kaydıyla “Resmi hizmete mahsustur” ibaresi yazılı bir levha görünür bir şekilde konulacaktır.

g) Hizmet alımı suretiyle taşıt edinilmesinin gerektirdiği giderler kurum bütçesinde öngörülen ödenekler çerçevesinde karşılanacaktır.

ğ) Kurumlar ve yükleniciler karayolları trafik mevzuatı hükümlerine uyacaklardır.

h) Hizmet alımı suretiyle taşıt edinimi kurumların tabi oldukları ihale mevzuatına göre gerçekleştirilecektir.

ı) Kurumlar, sosyal tesis kaynaklarından karşılanmak şartıyla sosyal tesis hizmetlerinde kullanılmak üzere hizmet alımı suretiyle taşıt edinebileceklerdir.

(2) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan ve yılı merkezi yönetim bütçe kanununa bağlı azami satın alma bedellerini gösterir (T) işaretli cetvelde belirtilen taşıtlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;

a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ay itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.

b) Şoför giderleri dâhil yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli, (a) bendine göre tespit edilecek tutara yürürlükteki brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı aşmayacaktır.

c) Şoför gideri dâhil taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli hesabında yemek, yol, resmi tatil ücreti ve benzeri giderler de dâhil yürürlükte bulunan brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarı esas alınacak; işveren maliyeti kapsamında yer alan sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası işveren payı (%20,5) ve işsizlik sigortası işveren payı (%2) ile işçilik maliyeti üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler (%4) ise idarelerce ayrıca ödenecektir…” hükmü yer almaktadır.

Öte yandan 25.12.2014 tarihli 29216 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’ların söz konusu esaslardan hariç tutulacağına ilişkin hüküm getirilmiştir.

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir. …

7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

…

7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması ve/veya sağlaması gerektiği bu şartnamenin 7’nci maddesi dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki belgeler ve/veya yeterlik kriterleri:

7.5.5 Bu Şartnamenin 7 nci maddesi dışında ihale dokümanında sayılan diğer belgeler ve/veya düzenlenen diğer yeterlik kriterleri tekliflerin değerlendirilmesinde dikkate alınmaz. …” düzenlemesi,

“Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “48.1. İhalede uygulanacak sınır değer katsayısı (R): Araç Kiralama/0,72” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Bu İşte Çalıştırılacak Araçlar” başlıklı 8’inci maddesinde “…Tip 1 – Binek Araçlar Listesi

Yukarıda belirtilen araçların aylık kira bedelleri, 02/10/2014 tarih ve 29137 sayılı resmi gazetede yayımlanan 2014/6814 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ilgili yılın (2025 yılı OCAK Ayı) itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Araçlara ilişkin teknik özellikler” başlıklı 12’nci maddesinde “5+1 çift kabinli kamyonet

En az 5+1 kapasiteli olmalı ve manuel şanzımanlı olmalıdır. Araç dizel olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İdari Şartname’nin 7.5.4’üncü maddesinde yer alan düzenleme gereği, isteklilerin birim fiyat teklif cetvelinde yer alan ve Teknik Şartname’nin 8’inci maddesinde belirlenmiş olan binek araçlar için teklif ettikleri araçların marka, model ve tip durumlarını belirten detaylı kasko değer listesini teklif ekinde sunmalarının talep edildiği, bu itibarla bahse konu Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı’nı göz önünde bulundurmalarının istenildiğine yer verildiği anlaşılmış olup isteklilerin söz konusu düzenlemeler gereği çift kabin pikap ve binek otomobiller için anılan belgeleri sunmaları gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 03.09.2007 tarihli ve B.07.0.02.GİB.0.61/6153-1 sayılı ve “Çift kabin kamyonet” konulu Motorlu Taşıtlar Vergisi İç Genelgesi’nde “Başkanlığımıza intikal eden olaylardan;

– Çift kabin yük taşıma kısmı açık hem yolcu hem de yük taşımaya uygun olan (4×2),

– Çift kabin yük taşıma kısmı kapatılmış olan (4×2),

taşıtlar ile aynı özelliklere sahip bütün tekerlekleri motordan güç alan (4×4) taşıtların 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 5 inci ve 6 ncı maddelerinde yer alan tarifelerden hangisi kapsamında vergilendirileceği hususunda tereddüt hâsıl olduğu anlaşılmıştır.

197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesinde;

“Arazi Taşıtı: Karayollarında yolcu ve yük taşıyabilecek şekilde imal edilmiş olmakla beraber bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilen motorlu araçtır.

Panel van: Azami toplam ağırlığı 3500 kilogramı geçmeyen, kapalı kasalı (yandan camlı olanlar dahil), sürücü kısmından başka tek veya daha fazla sıra oturma yeri bulunan, insan ve yük taşımak için imal edilmiş olan taşıtlardır.

Kamyonet: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu araçtır.” hükmü yer almaktadır.

2 Sıra No.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Sirküleri’nde;

“a) Arka kısımda oturma yeri bulunmayan ve “Motorlu Araç Tescil Belgesi” ile “Motorlu Araç Trafik Belgesi”nin istiap haddi bölümünde 2, 2+1 şeklinde kişi sayısı belirtilen kapalı kasalı kamyonetler (yandan camlı olanlar dahil) kamyonet,

b) Arka kısımda oturma yeri bulunan ve “Motorlu Araç Tescil Belgesi” ile “Motorlu Araç Trafik Belgesi” nin istiap haddi bölümünde 3+1, 4+1 veya 5 şeklinde kişi sayısı belirtilen “çift sıra koltuklu”, “üç sıra koltuklu” kapalı kasalı kamyonetler (yandan camlı olanlar dahil) panel van olarak vergiye tabi tutulacaktır. “açıklamasına yer verilmiştir.

Anılan Sirkülerde yer alan açıklama ile söz konusu taşıtların, fiziki durumları göz önünde bulundurularak, sadece yük taşıma amaçlı kullanılanlar ile hem yük hem de yolcu taşıma amaçlı kullanılanlar olmak üzere vergilendirilmesinde ayırıma gidilmiştir.

Diğer taraftan, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 5 inci ve 6 ncı maddelerinde yer alan (I), (II), (III) ve (IV) sayılı tarifeler 5035 sayılı Kanunun 23 ve 24 üncü maddeleri ile değiştirilmiştir. Yapılan değişiklikle arazi taşıtları ve panel van tipi taşıtların, 01/01/2004 tarihinden geçerli olmak üzere yaşlarına ve motor silindir hacimlerine göre; kamyonet, kamyon, çekici ve benzeri taşıtların ise 01/01/2005 tarihinden itibaren yaşlarına ve azami toplam ağırlıklarına göre motorlu taşıtlar vergisine tabi tutulacakları hüküm altına alınmıştır.

Bu hükümlere göre, Motorlu Araç Tescil Belgesi’nde ve/veya Motorlu Araç Trafik Belgesi’nde;

1. – Arazi taşıtı (4×4),

– Çift kabin kamyonet (4×4),

– Çift kabin kamyonet arazi taşıtı,

– Kamyonet (4×4),

– Kamyonet arazi taşıtı

şeklinde tanımlanan taşıtların arazi taşıtı,

2. Çift kabin (4×2) kamyonet şeklinde tanımlanan 3+1, 4+1 veya 5 yolcu taşıma kapasiteli taşıtların ise yük taşıma kısımlarının açık veya kapalı olmasına bakılmaksızın panel van olarak motorlu taşıtlar vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

Söz konusu İç Genelge’de çift kabin (4×2) kamyonet şeklinde tanımlanan 3+1, 4+1 veya 5 yolcu taşıma kapasiteli taşıtların yük taşıma kısımlarının açık veya kapalı olmasına bakılmaksızın panel van olarak motorlu taşıtlar vergisine tabi tutulması gerektiği ifade edilmiş olup, bir başka deyişle “çift kabin kamyonet”in panel van sınıfı içerisinde değerlendirildiği, dolayısıyla söz konusu araçların da Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Karar kapsamında kiralanması gerektiği, bu nedenle şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ay itibarıyla uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmaması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda yapılan incelemede, birim fiyat teklif cetvelinin 8 numaralı satırında yer alan “5+1 Çift Kabinli Kamyonet” araçlarında Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ay itibarıyla uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmaması gerektiği, ancak İdari Şartname’nin 7.5.4′ ve Teknik Şartname’nin 8’inci maddelerinde “5+1 Çift Kabinli Kamyonet” araçları için bu yönde düzenlemenin yapılmadığının görüldüğü, idarenin cevabında söz konusu araçların sokak köpeklerinin toplatılması işi için kullanılacağı, sürekli arazide çalıştırılmasının öngörüldüğü ve bu nedenle arazi aracı statüsünde değerlendirildiği ancak Teknik Şartname içeriğinde böyle bir düzenleme bulunmadığı, ihale konusu hizmetin belediye sınırları içerisinde yapılacağı hususları göz önüne alındığında anılan durumun mevzuata aykırı olduğu ve başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.