Yurtdışı sürekli görev yolluğu ödemesinde döviz kuru belirlenmesine ilişkin uyuşmazlık (KDK)

T.C. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

(OMBUDSMANLIK)

SAYI : 2025/863-S.25.1350

BAŞVURU NO : 2024/9934

KARAR TARİHİ : 24.01.2025

RET KARARI

BAŞVURUYA KONU İDARE : TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ BAŞKANLIĞI

Görev yolluğu ödemesine ilişkin işlemler hakkındadır.

BAŞVURUNUN KONUSU :

BAŞVURU TARİHİ : 12.08.2024

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Başvuran özetle; Türk Standartları Enstitüsü personeli olarak Suudi Arabistan’da 07.10.2021–

28.11.2021 tarihleri arasında Suudi Arabistan Standartları Organizasyonu (SASO) ana kampüsünde görev

yaptığını, Yurtdışı Sürekli Görev Yolluğunun ödenmesi için 12.03.2024 tarihinde başvuruda bulunduğunu, ancak, 13004,75 Suudi Arabistan Riyali (SAR) olarak yaptığı bildirimin eski tarihli kurdan 1 SAR=3,35

TL olarak hesaplanarak 28.05.2024 tarihinde hesabına yatırıldığını, döviz cinsinden yaptığı bildirimin güncel kurla hesaplanarak tarafına yatırılmasını talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Kurumumuzun bilgi ve belge talebi üzerine Türk Standartları Enstitüsü İnsan Kaynakları Dairesi

Başkanlığının 07.10.2024 tarihli ve – – sayılı yazısı ve eklerinde özetle;

2.1. Başvuranın 07 Kasım 2021 tarihi itibarıyla Riyad Suudi Arabistan’da bulunan Suudi Arabistan

Standartları Organizasyonu (SASO) ana kampüsünde görevine başladığı, mevcut Suudi Arabistan

Temsilcisinin SASO tarafından son çıkış (Final Exit) vizesinin 05 Kasım 2021 tarih itibarı ile onaylandığı, Suudi Arabistan Krallığına giriş ve çıkışlardaki kısıtlamalara bağlı olarak THY’nin Riyad’dan-İstanbul’a ayda en fazla üç veya dört uçuşunun olduğu, yeni atanmış olan temsilcinin oturum vize onayının 27 Kasım

2021 tarihinden önce belli olmadığı, gerçekleştirilmesi gereken ziyaretlerin Covid salgını tedbirleri

kapsamında daha geniş bir zaman dilimi alacak olması göz önünde bulundurularak yeni atanmış olan Suudi

Arabistan temsilcisi başvuranın ve mevcut Suudi Arabistan temsilcisinin ayrılış tarihi olan 28 Kasım 2021 tarihine kadar oryantasyon ve devir teslim işlemlerinin gerçekleştirildiği,

2.2. Başvuranın, 29 Ekim 2021 tarihinde ziyaret vizesi ile Suudi Arabistan’a giriş yaptıktan sonra SASO vize süresinin uzatılması için gerekli girişimlerde bulunduğu, işlemler neticesinde Türkiye’ye dönüş yapması gerektiği, akabinde oturma ve çalışma izinli vizenin tarafına gönderileceğinin beyan edildiği, Suudi Arabistan kanunları gereği 28 Kasım 2021 gününe kadar Suudi Arabistan’dan çıkış yapması gerektiğinin bildirildiği,

2.3. Başvuranın, 28 Kasım 2021 tarihinde Suudi Arabistan’dan dönüş yaptığı, Yönetim Kurulunun 31/01/2024 tarihli ve – sayılı kararı ile Suudi Arabistan’da yerleşik bir Koordinatörlük kuruluncaya kadar ve Suudi Arabistan Temsilciliğine yeni atama yapılıncaya kadar söz konusu Temsilciliği uzaktan yürüteceği, bununla birlikte Bursa Bölge Koordinatörlüğüne bağlı Bursa Belgelendirme

Müdürlüğü emrine atanmasına karar verildiği,

2.4. Başvurana, Harcırah Kanunun 59’uncu maddesi kapsamında 15.04.2024 tarihinde sürekli görev yolluğunun 28.11.2021 tarihinde yer alan kur üzerinden (3,3807 TL.) düzenlendiği ve ödendiği belirtilmektedir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3. 2709 sayılı T.C. Anayasasının “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74’üncü maddesinde; “…Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye

Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler…”,

4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun Görevi” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,

5. 18.01.2024 tarihli ve 32433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8104 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararının

“Yurdışı Gündeliklerine Dair Karar” başlıklı 2’inci maddesinde; “(1) Harcırah için avans verilecek ise, avansın Türk Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden avans miktarının tahakkuk tarihindeki Türkiye

Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen efektif satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur. Avans ilgiliye

Türk Lirası cinsinden ödenir. Avansın mahsup işlemlerinde ise ilgiliye ödenme tarihindeki Türkiye

Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen efektif satış kuru esas alınır.(2) Harcırah için avans verilmemiş ise, yurtdışı gündeliklerinin Türk Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden gündelik miktarının beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur.(3) Yabancı para cinsinden, müstahak olunan harcırah miktarının avans miktarından fazla olması halinde fazla olan kısım için, beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye

Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuru esas alınır.”,

6. 6245 sayılı Harcırah Kanununun “Harcırahın sureti tediye ve mahsubu” başlıklı 59’uncu maddesinde; “Daimi memuriyetle bir yere gönderilenler gidecekleri mahalle varış tarihinden ve muvakkat vazife ile gönderilenler de memuriyetleri mahalline dönüş tarihlerinden itibaren bir ay zarfında harcırah beyannamelerini, evrakı müspiteleri ile birlikte dairesi amirine tevdi ederler. Memurun kendisinden evvel veya sonra hareket eden ailesi için avans para verildiği takdirde bu bir aylık müddet, ailenin evvel gitmesi halinde memur veya hizmetlinin yeni vazifesi mahalline varış tarihinden ve sonra gitmesi halinde de bunların memur veya hizmetli nezdine muvasalatları tarihinden itibaren hesap olunur.”

Hükümlerine yer verilmiştir.

IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ

7. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın talebinin reddi yönündeki öneri, Kamu Başdenetçisine sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME ve GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

8. Başvurana ödenecek sürekli görev yolluğu tutarının “döviz satış kur” tarihinin belirlenmesi noktasında uyuşmazlığın çıktığı değerlendirilmektedir.

9. Şikayet konusuna ilişkin bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; başvuranın, 07.10.2021 tarihi itibarıyla Riyad Suudi Arabistan’da bulunan Suudi Arabistan Standartları Organizasyonu (SASO) ana kampüsünde görevine başladığı,

9.1. Ziyaret vizesi kapsamında Suudi Arabistan’da bulunan başvuranın oturma ve çalışma vizesi alabilmek için girişimlerde bulunduğu, ancak COVİD 19 pandemi tedbirleri kapsamında Suudi Arabistan kanunları gereğince vize işlemlerinin gerçekleşmediği, bu durum üzerine başvuranın 28.11.2021 tarihinde ülkeye geri dönüş yaptığı anlaşılmaktadır.

10. Söz konusu harcırah ödenmesine ilişkin işlemler değerlendirildiğinde; şikayet başvurusuna konu olan sürekli görev yolluğu ödemesinin başvuranın Suudi Arabistan’da görevde bulunduğu 07.10.2021 –

28.11.2021 tarihleri arasını kapsadığı,

10.1. Başvuranın Suudi Arabistan’dan dönüş tarihinin 28.11.2021 olduğu, ancak sürekli görev yolluğu ödemesine ilişkin bildirimin 15.04.2024 tarihinde gerçekleştiği ve 23.05.2024 tarihinde “Ödeme Emri

Belgesi” düzenlenerek 28.11.2021 tarihinde yer alan kur üzerinden (3,3807 TL.) ödemenin yapıldığı anlaşılmaktadır.

11. 6245 sayılı Harcırah Kanununun 59’uncu maddesinde; “… memuriyetleri mahalline dönüş tarihlerinden itibaren bir ay zarfında harcırah beyannamelerini evrakı müspiteleri ile birlikte dairesi amirine tevdi ederler.” hükümlerine yer verildiği, başvuruya konu uyuşmazlıkta harcırah beyannamesi verme işleminin harcırah kanununa uygun şekilde yapılmadığı, uyuşmazlığa konu edinilen Kur tarihinin belirlenmesi yönündeki anlaşmazlığın başvuranın görevine dönüş tarihinden yaklaşık 28 ay sonrasında

“sürekli görev yolluğu” ödemesi talebinde bulunması sonucunda çıktığı görülmektedir.

12. Cumhurbaşkanlığınca yayınlanan Yurdışı Gündeliklerine Dair Kararın 2’inci maddesinde; “…(2)

Harcırah için avans verilmemiş ise, yurtdışı gündeliklerinin Türk Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden gündelik miktarının beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur…” hükümlerine yer verildiği, yurtdışı gündeliklerinin ödeme işleminde döviz satış kuru tarihinin beyanname düzenleme tarihine göre belirlendiği, bu kapsamda sürekli görev yolluğuna ilişkin beyanname 6245 sayılı Harcırah Kanununa uygun sürede düzenlenip idareye verilseydi, ilgili ödemenin 28.11.2021 – 28.12.2021 tarihleri arasındaki Kur bazında yapılacağının açık olduğu anlaşıldığından idarece gerçekleştirilen ödeme işleminde hukuka aykırı bir durum tespit edilmemiştir.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

13. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu

Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup İdareden istenilen bilgi ve belgelerin süresi içinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, ayrıca İdarenin başvuranla ilgili işlemlerinde

“kanunlara uygunluk”, “hesap verilebilirlik”, “şeffaflık”, “kararların gerekçeli olması” ilkelerine uygun davrandığı, ancak işleme karşı başvuru yollarını belirtmemesi nedeniyle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı tespit edildiğinden İdareden bundan böyle bu ilkeye de uyması beklenmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

14. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu kararın başvurana tebliğ tarihinden itibaren (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Ankara İdare

Mahkemesinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Açıklanan gerekçelerle başvurunun REDDİNE,

Kararın, BAŞVURANA ve TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ BAŞKANLIĞINA tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.

Mehmet AKARCA

Kamu Başdenetçisi