Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: 2024 yılı Sayıştay Denetim Raporları kapsamında, genel bütçeli idareler ve tesisleri harcama birimleri tarafından verilen depozito ve teminatların, 126/226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmeden doğrudan giderleştirildiği tespit edilmiştir. Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin ilgili maddeleri, bir yıldan kısa süreli verilen depozito ve teminatların 126, bir yıldan uzun süreli olanların ise 226 hesapları aracılığıyla izlenmesi gerektiğini belirtmektedir. Bu durum, mali tabloların doğruluğunu olumsuz etkilemekte ve kamu idarelerinin alacaklarının takibini zorlaştırmaktadır.

Yapılan incelemelerde, 2024 yılı için geri alınmak üzere ödenen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin, örneğin elektrik, su ve doğalgaz aboneliklerinden kaynaklanan güvence bedellerinin, 13.140.043,83 TL tutarında doğrudan giderleştirildiği belirlenmiştir. Bu durum, kamu idarelerinin mali tablolarında doğru ve güvenilir bilgi sunulmasını engellemektedir.

Bu bağlamda, geçmiş yıllarda verilen depozito ve teminatların kayıt altına alınması ve muhasebeleştirilmesi önem arz etmektedir. Ayrıca, harcama birimlerinde bu değerlerin izlenebilmesi ve gerektiğinde geri alınabilmesi için yardımcı defter veya kayıt sistemlerinin oluşturulması önerilmektedir.

BULGU: Verilen Depozito, Teminat, Güvence Bedellerinin Doğrudan Giderleştirilmesi

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – Genel Bütçeli İdareler ve Tesisleri

Harcama birimleri tarafından verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerden 126/226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmeyerek doğrudan giderleştirilenlerin olduğu tespit edilmiştir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin, Verilen Depozito ve Teminatlar Hesaplarının işleyişini açıklayan 61 ve 143’üncü maddelerinde, kamu idarelerince bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak kamu idarelerine veya kişilere bir yıldan daha az süreli verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenmesi için 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabının; bir yıldan daha uzun süreli verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenmesi için ise 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabının kullanılması gerektiği hükme bağlanmıştır.

Buna göre, doğalgaz, elektrik, su ve benzeri abonelikler için ödenen depozito ve güvence bedellerinin, mali tabloların gerçek ve doğru bilgi üretmesini teminen, vadesine göre 126/226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Verilen depozito ve teminatların muhasebeleştirilmemesi, kamu idarelerince yaptırılan bir işin karşılığı olarak verilen değerlerin izlenmesini güçleştirmekte olup kamu idarelerine ait mali tablolarının faaliyet alacakları hakkında doğru ve güvenilir bilgi sunmasını engellemektedir. Bununla birlikte, kurumların ileride doğması muhtemel alacaklarının takip edilmesini zorlaştırmaktadır.

Yapılan incelemeler neticesinde, geri alınmak üzere ödenmiş olan depozito ve teminat niteliğindeki elektrik, su, doğalgaz gibi aboneliklerden doğan güvence bedeli ve benzeri değerlerin, Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmeyerek doğrudan giderleştirildiği görülmüş olup sadece 2024 yılı için bu tutarın 13.140.043,83-TL olduğu tespit edilmiştir.

İdarece, bulgu konusunun Bakanlık merkez dışı harcama birimlerine bildirildiği belirtilmiştir.

Bu itibarla, aboneliklerden doğan güvence bedeli ve benzeri değerlerin gerektiğinde geri alınabilmesi için geçmiş yıllarda verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin kayıt ve defterlerden tespit edilerek muhasebeleştirilmesinin sağlanması; depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenebilmesi ve gerektiğinde geri alınabilmesi amacıyla harcama birimlerinde yardımcı defter veya kayıt sistemi oluşturulması gerekmektedir.