Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: Üniversite bünyesinde kurulan iktisadi işletmeye tahsis edilen taşınmazların cari giderlerinin, 2024 yılı Sayıştay Denetim Raporları çerçevesinde üniversite bütçesinden karşılandığı belirlenmiştir. 2023 yılı itibarıyla, döner sermaye işletmesi tarafından işletilen 460 hobi bahçesinin sulama ve ortak aydınlatma elektrik faturaları ile botanik bahçesine ait elektrik giderleri, üniversitenin bütçesinden ödenmektedir. Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in ilgili maddeleri gereğince, kiraya verilen yerlerin elektrik, su ve doğalgaz giderlerinin ayrı bir tesisatla belirlenmesi gerektiği belirtilmektedir. Ancak, tesisatın ayrılmasının mümkün olmadığı durumlarda giderlerin süzme sayaçlar aracılığıyla tespit edilmesi gerekmektedir.

2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na göre, kamu idareleri tarafından işletilen sosyal tesislerin giderleri, bu tesislerin gelirlerinden karşılanmalıdır. İktisadi işletmenin konukevleri ve diğer sosyal tesislerinin cari giderleri kendi bütçesinden karşılanmasına rağmen, hobi bahçeleri ve botanik bahçesi için elektrik ödemeleri üniversite bütçesinden yapılmaktadır. Yapılan denetimlerde, bu elektrik giderlerinin yüksek olduğu ve iktisadi işletmeye sağlanan gelirleri aştığı tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, hobi bahçeleri ve botanik bahçesi için ödenen elektrik faturalarının, ilgili döner sermaye birimlerinden tahsil edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. 2025 yılı itibarıyla, bu faturaların hobi bahçesi kullanıcılarından tahsil edilmesi ve üniversite bütçesinden herhangi bir ödeme yapılmaması planlanmaktadır. İlerleyen dönemde, döner sermaye işletme müdürlüğüne ait faturaların özel bütçeden karşılanmaması gerektiği, aksi takdirde kullanıcıların aidatları üzerinden değil, doğrudan fatura bedeli olarak tahsil edilmesi gerektiği ifade edilmektedir.

BULGU: Üniversite Bünyesinde Kurulan İktisadi İşletmenin Kullanımına Bırakılan Taşınmazlara Ait Cari Giderlerin Üniversite Bütçesinden Karşılanması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – Üniversite

Üniversiteye tahsis edilen ve daha önceki yıllarda döner sermaye işletmesi tarafından işletilen 2023 yılı itibarıyla iktisadi işletme tarafından işletilmeye başlanılan; 460 adet hobi bahçesinin sulama sistemi elektrik faturaları ve hobi bahçeleri alanlarının ortak aydınlatma elektrik faturaları ile botanik bahçesine ait elektrik faturalarının Üniversite bütçesinden ödendiği tespit edilmiştir.

Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesini düzenleyen Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in “Tahsisli ve kiralanmış yerlerdeki işlemler” başlıklı 70’inci maddesine göre; kiraya verilen yerlerin elektrik, su, doğalgaz, ısınma tesisatı mümkünse binanın genel tesisatından ayrılması gerektiği, tesisatın teknik bakımdan müstakil hâle getirilmesinin mümkün olmaması hâlinde, tahmin edilen bedelin tespit ve takdirinde elektrik, su, doğalgaz ve ısınma giderlerinin de ayrıca belirleneceği düzenlenmiştir. Uygulamada, tesisatın ayrılmasının mümkün olmadığı durumlarda elektrik, su ve ısınma giderlerinin tespiti süzme sayaçlar aracılığıyla belirlenmektedir.

2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun “Mali kontrole ilişkin hükümler” başlıklı 8’inci maddesinin yedinci fıkrasında merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerince işletilen eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, çocuk bakımevi, kreş, spor tesisi ve benzeri sosyal tesislerin giderlerinin münhasıran bu tesislerin işletilmesinden elde edilen gelirlerden karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.

İktisadi işletmenin kullanımına verilen konukevleri, uygulama oteli, bowling kafe, hastane içi market ve lokallerin cari giderleri iktisadi işletme bütçesinden karşılanmasına rağmen hobi bahçesi işletmeciliği ve botanik bahçesinin işletmeciliğine ilişkin elektrik ödemeleri Üniversite bütçesinden karşılanmaktadır.

Yapılan denetimlerde ilgili elektrik ödemelerinin yüksek tutarda olduğu hatta ilgili alanların iktisadi işletmeye olan gelirlerinden fazla olduğu görülmüştür. Söz konusu fatura ödemelerine ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Tablo 6: Üniversite Bütçesinden Ödenen Elektrik Faturası Tutarları

Fatura Tarihi	Tesisat No	Fatura Tutarı (TL)	Fatura Tarihi	Tesisat No	Fatura Tutarı (TL)
31.05.2022	12096009	42.334,70	30.09.2023	12096009	51.639,40
30.04.2022	12096009	40.677,80	31.10.2023	12096009	81.851,30
30.09.2022	12096009	64.204,10	30.11.2023	12096009	112.311,50
30.06.2022	12096009	45.545,80	28.02.2023	12096010	52.967,10
30.11.2022	12096009	80.415,60	31.03.2023	12096010	10.325,70
31.10.2022	12096009	78.908,90	30.04.2023	12096010	13.774,70
31.12.2022	12096009	91.660,50	31.05.2023	12096010	57.779,40
31.01.2023	12096009	87.921,40	30.06.2023	12096010	140.574
28.02.2023	12096009	76.871,90	31.07.2023	12096010	170.624,90
31.03.2023	12096009	96.862,70	31.08.2023	12096010	262.692,60
30.04.2023	12096009	55.213,90	30.09.2023	12096010	143.554,54
31.05.2023	12096009	75.231,60	31.10.2023	12096010	106.950,56
30.06.2023	12096009	60.071,80	30.11.2023	12096010	41.168,30
31.07.2023	12096009	68.416,60	31.12.2023	12096010	11.288,60
31.08.2023	12096009	71.809,70
31.01.2024	12096009	90.823,60	31.01.2024	12096010	11.288,00
30.02.2024	12096009	90.968,30	30.02.2024	12096010	10.135,30
30.03.2024	12096009	102.039,20	30.03.2024	12096010	10.260,30
30.04.2024	12096009	102.757,00	30.04.2024	12096010	10.810,50
30.05.2024	12096009	66.617,00	30.05.2024	12096010	22.971,50
31.06.2024	12096009	99.969,50	31.06.2024	12096010	132.081,50
31.07.2024	12096009	54.142,50	31.07.2024	12096010	186.052,50
31.08.2024	12096009	66.837,00	31.08.2024	12096010	219.302,00
28.09.2024	12096009	100.828,50	28.09.2024	12096010	258.284,50

31.10.2024	12096009	70.122,00	31.10.2024	12096010	163.660,50
30.11.2024	12096009	98.972,50	30.11.2024	12096010	41.613,50
31.12.2024	12096009	105.234,50	31.12.2024	12096010	9.614,00
			TOPLAM	TOPLAM	3.369.723,70 TL

Hobi bahçelerinin sulama sistemi elektrik faturaları ve hobi bahçeleri alanlarının ortak aydınlatma elektrik faturaları ile botanik bahçesine ait elektrik faturalarının Üniversite bütçesinden ödenen tutarlarının ilgili döner sermaye birimlerinden geriye ve ileriye dönük tahsilinin yapılması gerekmektedir.

Kamu idaresince; 2025 yılı ocak ayından itibaren ilgili fatura bedelleri, hobi bahçeleri kullanıcılarından tahsil edilmekte ve üniversite bütçesinden herhangi bir fatura ödenmesi yapılmadığı belirtilmiştir.

Sonuç olarak; ileriye dönük olarak döner sermaye işletme müdürlüğüne ait faturalarının özel bütçeden karşılanmaması, özel bütçe tarafından karşılanmasının zorunlu olması durumunda ise fatura bedellerinin hobi bahçesi kullanım aidat içinden değil fatura bedeli olarak ayrıca hobi bahçesi kullanıcılarından tahsil edilerek özel bütçenin hesabına yatırılması gerekmektedir.