Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden kiralanan taşınmazların üçüncü şahıslara veya kurumlara kiralanması sürecinde, gerekli muvafakatın alınmadığı tespit edilmiştir. Sayıştay denetim raporlarına göre, belediyeden kiralanan altı taşınmazın kira sözleşmesi şartlarına aykırı olarak, belediye onayı olmaksızın devredildiği belirlenmiştir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun ilgili maddeleri, sözleşmelerin devri için yazılı izin gerektirdiğini ve izinsiz devir durumunda sözleşmenin feshedileceğini öngörmektedir.

Denetim bulgularına göre, kiracıların, kiralanan taşınmazları belediyenin yazılı izni olmadan kısmen veya tamamen devretmeleri, sözleşmeye aykırılık teşkil etmekte ve bu durum tahliye sebebi sayılmaktadır. Ayrıca, kiracının yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, belediyenin ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, kesin teminatın gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedileceği belirtilmiştir.

Şirket, denetim sonucunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kiralama işlemlerine ilişkin zımni muvafakatinin bulunduğunu ve gerekli başvuruların yapıldığını savunmuştur. Ancak, sözleşme hükümleri gereği, üçüncü kişilere devrin İdare onayı ile gerçekleştirilmesi gerektiği vurgulanmakta ve onaysız kiralama işlemlerinin cezai müeyyidelere yol açabileceği ifade edilmektedir.

BULGU: Taşınmazların Üçüncü Şahıs veya Kurumlara Kiralanması İşlemlerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesinden Muvafakat Alınmaması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – Belediye Şirketi

Şirketin İstanbul Büyükşehir Belediyesinden kiraladığı taşınmazlardan 6 adedini, kira sözleşmesi hükümlerine aykırı olarak Belediye onayı alınmadan sözleşmelerinin devredildiği tespit edilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun;

– “Sözleşmenin Devri” başlıklı 66 ncı maddesine göre; sözleşme, ita amirinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır. İzinsiz devir yapılması halinde, sözleşme bozulur ve müteahhit veya müşteri hakkında 62 nci madde hükümleri uygulanır.

– “Müteahhit veya müşterinin sözleşmenin bozulmasına neden olması” başlıklı 62 nci maddesine göre ise; sözleşme yapıldıktan sonra 63 üncü maddede yazılı hükümler dışında müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatı gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Gelir kaydedilen kesin teminat, müteahhit veya müşterinin borcuna mahsup edilemez.”

denilmektedir.

Aşağıdaki tabloda ayrıntısına yer verilen taşınmazlara ilişkin olarak Belediye ile yapılan tip sözleşmelerin “Kiralanın üçüncü kişilere devri” başlıklı ilgili maddelerinde; kiracının, kiralananı Belediyenin yazılı muvafakati olmadan kısmen veya tamamen üçüncü kişilere devredemeyeceği, aksine davranışın akde aykırılık kabul edilerek tahliye sebebi sayılacağı ifade edilmektedir.

Mezkur sözleşmelerin benzer hükümler içeren “Sözleşmenin feshi” başlıklı ilgili maddelerinde ise; kiracının taahhüdünden vazgeçmesi veya yükümlülüklerini şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, Belediyenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve işlem yapmaya gerek kalmaksızın kesin teminatın gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedilerek, hesabın genel hükümlere göre tasfiye edileceği, kiracının feshe kadar geçecek sürede yaptığı harcamalar ve yatırımlar için hiçbir hak talep edemeyeceği düzenlenmiştir.

Yapılan incelemeler sonucunda, aşağıdaki tabloda yer alan taşınmazlara ilişkin sözleşmelerin üçüncü kişilere devrinde sözleşme hükümlerine aykırı olarak Belediyeden muvafakat alınmadığı tespit edilmiştir.

Tablo 7: Belediye Onayı Alınmadan Üçüncü Kişilere Kiralanan Taşınmazlar Tablosu

İBB’den Kiralanan Taşınmazlar	İBB’den Kiralanan Taşınmazlar	İBB’den Kiralanan Taşınmazlar	Alt Kiracılara Verilen Taşınmazlar (Kısmi)	Alt Kiracılara Verilen Taşınmazlar (Kısmi)
Taşınmaz İsmi	İlçe	Mahalle	Kiralama Cinsi	Yüzölçümü
Şerefiye Sarnıcı	Fatih	Binbirdirek	Kitap Kafe
Panorama Müzesi Alanı	Zeytinburnu	Maltepe	Dükkân
Panorama Müzesi Alanı	Zeytinburnu	Maltepe	Dükkân
Panorama Müzesi Alanı	Zeytinburnu	Maltepe	Dükkân
Topkapı Depo Alanı	Zeytinburnu	Maltepe	Otopark	2.700
Topkapı Depo Alanı	Zeytinburnu	Maltepe	Depo	2.700

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine Şirket tarafından, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin kiralama işlemlerine ilişkin olarak zımni muvafakatinin bulunduğu ayrıca gerekli başvuruların yapıldığı ve sürecin takip edildiği ifade edilmiştir. Şirket esasen bulgu konusuna iştirak etmiştir.

Sonuç olarak, mezkûr taşınmazların, kira sözleşmesi hükümleri uyarınca sözleşmelerin üçüncü kişilere devri işlemlerinde İdare onayı alınması gerektiği değerlendirilmektedir. Onay alınmadan yapılan kiralama işlemleri nedeniyle Şirket cezai müeyyidelere maruz kalabilecektir.