Taşınır İşlemlerinde Eksik ve Hatalı Uygulamaların Bulunması (Sayıştay)

BULGU: Taşınır İşlemlerinde Eksik ve Hatalı Uygulamaların Bulunması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – İl Belediyesi

Kurumun taşınır işlemlerine ilişkin 2024 yılı denetimi kapsamında harcama birimleri ve ambarlarda yapılan incelemeler sonucunda, dayanıklı taşınırların üzerinde sicil numaralarının olmadığı, ambarlarda gözüken tüketim malzemesi ve dayanıklı taşınırların bazılarının ambarlarda bulunmadığı, kullanıma verilen demirbaşların ambarda olduğu ve ambarlarda hurdaya ayrılmak üzere bekletilen taşınırların muhafaza edildiği görülmüştür.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinin (a) bendinde ambar, “kamu idarelerine ait taşınırların kullanıma verilinceye kadar veya kullanımdan iade edildiğinde muhafaza edildiği yeri” ifade eder şekilde tanımlanmıştır. Buna göre kişilerin bizzat veya birimlerin kullanımına verilen taşınırların kesinlikle ambarlarda fiili olarak bulunmaması, bu taşınırların ilgililere Yönetmelik 10’uncu madde kapsamında düzenlenecek belgelerle teslim edilmesi, ambarlara iade edilenlerin ise, iade sonrasında ilgili kişiler üzerinden kaydının alınması gerekmektedir. Nihayetinde bu taşınırlardan fiili olarak ambarda bulunmayanların sayım tutanağı kayıtlarında “ambarda” şeklinde gözükmemesi icap etmektedir.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Dayanıklı taşınırların numaralanması” başlıklı 36’ncı maddesinde;

“ (1) Giriş kaydı yapılan dayanıklı taşınırlara, taşınır kayıt yetkilisi tarafından bir sicil numarası verilir. Bu numara yazma, kazıma, damga vurma veya etiket yapıştırma suretiyle taşınırın üzerinde kalıcı olacak şekilde belirtilir. Fiziki veya kullanım özellikleri nedeniyle numaralandırılması mümkün olmayan taşınırlara bu işlem uygulanmaz.

(2) Sicil numarası üç grup rakamdan oluşur. Birinci grup rakam, taşınırın Dayanıklı Taşınırlar Defterinde ayrıntılı izlenmek üzere kaydedildiği taşınır kodundan; ikinci grup rakam, taşınırın giriş kaydedildiği yılın son iki rakamından; üçüncü grup rakam ise taşınıra verilen giriş sıra numarasından oluşur.” denilmektedir.

Aynı Yönetmelik’in “Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde, “Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan sorumludur.”

Denildikten sonra harcama yetkililerinin taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu, taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getireceği vurgulanmıştır.

Taşınırların muhafazası ve kontrolüne ilişkin olarak 5’inci maddede;

“Kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan kamu görevlileri bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, zorundadırlar.”

Hükmü yer almakta olup, aynı maddenin beşinci fıkrasında ise “Taşınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27/9/2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.”

İfadesine yer verilmiştir.

Taşınır kayıt yetkililerinin görev ve sorumlulukları 6’ncı maddenin dördüncü fıkrasında sayılmış olup taşınır kayıt yetkilileri, taşınırların ambarda muhafazasından ve bulundukları yerde kontrolünden sorumludurlar.

Yerinde yapılan incelemelerde, harcama birimleri ambarında bulunan ve örnek olarak seçilen bazı taşınırların ambarlarda mevcut olup olmadığına ilişkin Taşınır Kayıt Yönetim Sistemi (TKYS)’deki “Ambarda mevcut olduğu” şeklinde kaydı bulunan taşınırların ambarlardaki mevcut tutarı karşılaştırılmak suretiyle denetim yapılmış olup;

– Giriş kaydı yapılan dayanıklı taşınırların üzerinde barkodlama işleminin yapılmadığı,

-Yapılan fiziki denetimler neticesinde birim ambarında gözüken tüketim malzemesi ve dayanıklı taşınırların bazılarının fiilen ambarlarda olmadığı,

-Ambarlarda kayıtlı olmasına rağmen fiili sayımlarda bulunamayan taşınırların kişilerin kullanımında veya ortak kullanımda olması nedeniyle Sayım Tutanağında (Örnek: 12) yer alan “ambarda bulunan miktar” sütunu yanında, “kayıtlara göre ortak kullanım alanlarında bulunan miktar” sütunu ve “kayıtlara göre kişilere verilen miktar” sütunlarının da gerçeği yansıtmadığı,

Tespit edilmiştir.

Dolayısıyla;

-Taşınırlarda sicil numaralarının bulunmaması kayıt ve takip açısından sorun teşkil etmekte ve taşınırların fiili sayım ve tespitlerinin imkânsız hale gelmesine neden olmakta,

-5018 sayılı Kanun’un 71’inci maddesi ve Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 5’inci maddesi gereği taşınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27.09.2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanacağından, taşınırlarla ilgili gerekli sayım ve kontrol işlemlerinin usule uygun şeklinde yeniden yapılarak sorumluların tespitinin gerekli olduğu,

-Ambarda kayıtlı olup yeniden yapılacak fiili sayım neticesinde ambarlarda bulunmayan taşınırların diğer birimlerde de mevcut olmaması, kaybolmuş olması veya kullanılamaz hale gelmiş olması halinde sorumluluğu tespit edilen kişilerden ilgili taşınırların tazmin edilmesinin mevzuatın gereği olduğu,

Değerlendirilmiştir.

Yukarıda belirtilen eksiklikler, Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine aykırılık teşkil etmekte olup, Kurumda ilgili taşınır mevzuat hükümlerinin tam olarak uygulanmaması taşınırların takibi ve muhafazası açısından sorun teşkil etmektedir. Taşınır işlemlerinde mevzuata aykırı uygulamalar sonucunda Bilançoda yer alan 197 Sayım Noksanları Hesabı, 397 Sayım Fazlaları Hesabı, 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı, 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı ile 255 Demirbaşlar Hesabının doğru ve güvenilir bilgi içermediği düşünülmektedir.