Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: Su kayıp ve kaçak oranlarının mevzuatta belirlenen seviyelerin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. 2024 yılı Sayıştay Denetim Raporları, içme ve kullanma suyu yönetimi ile ilgili mevzuatın yeterince uygulanmadığını ortaya koymaktadır. 8 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği, büyükşehir ve il belediyelerinin su kayıp oranlarını belirli süreler içinde %30 ve %25 seviyelerine indirmelerini zorunlu kılmaktadır. Ancak, yapılan denetimlerde bu yükümlülüklerin yerine getirilmediği ve su kayıp oranlarının 2024 itibarıyla %43,8 olarak gerçekleştiği belirlenmiştir.

Kamu İdaresi, mevzuatta belirtilen teknik usullere uygun olarak su kayıplarını azaltacak gerekli iyileştirmelerin yapılmadığını kabul etmektedir. Ayrıca, su temin ve dağıtım sistemlerinin etkin yönetimi için gerekli olan CBS ve SCADA sistemlerinin kurulmadığı anlaşılmıştır. Kamu İdaresi, altyapı yatırımlarının sürdüğünü ve su kayıp oranlarının zamanla azalacağını belirtse de, mevcut durumun iyileştirilmesi için mevzuat hükümlerine uygun çalışmaların acilen gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, su kaynaklarının daha verimli kullanılması ve kayıp kaçak oranlarının mevzuatta belirtilen seviyelerin altına çekilmesi için gerekli adımların atılması önem arz etmektedir.

BULGU: Su Kayıp-Kaçak Oranlarının Mevzuatta Öngörülen Seviyenin Üzerinde Olması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – İl Belediyesi

Kamu İdaresi tarafından içme ve kullanma suyunun etkin kullanılması ve israfın önlenmesi ile su temin ve dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının kontrol edilmesi amacıyla yayımlanan mevzuat gerekliliklerinin tam olarak yerine getirilmediği görülmüştür.

İçme ve kullanma suyunun etkin ve verimli kullanılması için su temin ve dağıtım sistemlerindeki kayıplarının azaltılması ve kontrolü amacıyla 8 Mayıs 2014 tarihli ve 28994 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Su Kayıplarının Azaltılması” başlıklı 9’uncu maddesinde; idarelerin su kayıp oranlarını, bu Yönetmelik’in yürürlük tarihinden itibaren büyükşehir ve il belediyelerinde beş yıl içerisinde en fazla %30, takip eden 4 yıl içerisinde ise en fazla %25 düzeyine; diğer belediyelerde dokuz yıl içerisinde en fazla %30, takip eden beş yıl içerisinde ise en fazla %25 düzeyine indirmekle yükümlü oldukları düzenlenmiştir. Bu kapsamda bu Yönetmelik uyarınca çıkarılacak Teknik Usuller Tebliği’nde verilen yöntemler çerçevesinde gerekli faaliyetlerin yürütüleceği belirtilmiştir.

16.07.2015 tarihli ve 29418 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği’nin “Genel Hükümler” başlıklı 5’inci maddesinde; idari ve fiziki su kayıplarını ölçüme dayalı olarak belirlenmesi, şebekenin ve sistemin şartnamelere ve uygulama projelerine uygun yapılması, kullanılan malzemelerin standartlara uygun olarak temin edilmesi, sistemde ana basınç bölgesi ve alt bölgelerin oluşturulması, şebekede etkili bir basınç ve debi yönetimi ile optimum işletme şartlarının sağlanması, sistemin izlenmesi ve kayıt altına alınması ve etkili bir su yönetim sisteminin kurulmasının su ve kanalizasyon idareleri açısından bir yükümlülük olduğu belirtilmiştir.

Tebliğ’in devamında ise bu işlemlere ilişkin ayrıntılara yer verilerek; su temin miktarlarının hesaplanması maksadıyla gerekli yerlere debi ölçer cihazlarının takılması, CBS veri tabanının kurulması, bu sisteme altyapı ve üstyapıların aktarılması, CBS’nin ulusal adres veri tabanı, coğrafi adres bilgi sistemi ve abone veri tabanı ile entegre çalışması, içme-kullanma suyu temin ve dağıtım sisteminin uzaktan sevk ve kontrolü için SCADA kurulması ve mevcut içme-kullanma suyu temin ve dağıtım sistemlerinin hidrolik modellemesi ve kalibrasyonunun yapılması maddeler halinde sayılmıştır.

Yapılan incelemede, Kamu İdaresi tarafından yukarıda bahsedilen mevzuatta belirtilen CBS ile SCADA sistemlerini kurulmadığı ve su kayıp kaçaklarını azaltacak gerekli fiziki iyileştirmelerin yapılmadığı anlaşılmış olup yapılan çalışmalar neticesinde su kayıp kaçak oranlarının 2024 yılı itibariyle mevzuatta öngörülen %25’lik sınırın üzerinde %43,8 olarak gerçekleştiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında konuya ilişkin altyapı yatırımlarının devam ettiği, su kayıp kaçak oranlarının giderek azalmakta olduğu ve CBS ile SCADA sistemlerine ilişkin Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi ile protokol imzalandığı belirtilmiştir.

Kamu İdaresi tarafından su kaynaklarının daha verimli kullanılmasını teminen, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinde yer alan iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve kayıp kaçak oranlarının mevzuatta belirtilen sınırın altına çekilmesine yönelik çalışmalar yapılması gerekmektedir.