Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesine Konusu Dışında Hükümler Konulması

Bulgu Konusu

İl Özel İdaresi ile yetkili sendika arasında imzalanan Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesi’ne, sözleşmenin amacı dışında çeşitli hükümler konulduğu tespit edilmiştir.

Bulgu Künyesi

• Denetim Raporu: 2023 Yılı Sayıştay Denetim Raporları
• Denetlenen Kurum: İl Özel İdaresi
• İlgili Mevzuat:
  • 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 15. maddesi
  • 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun 32. maddesi

Tespit Edilen Hususlar

1. Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesinin Konusunun Aşılması

   • 375 sayılı KHK’nın Ek 15. maddesi uyarınca, sosyal denge tazminatı sözleşmeleri yalnızca kamu görevlilerine ödenecek tazminat miktarını belirlemek amacıyla yapılabilir.
   • 4688 sayılı Kanun’un 32. maddesi, mahalli idarelerde sosyal denge tazminatı sözleşmesinin bir toplu sözleşme olarak değerlendirilemeyeceğini açıkça hükme bağlamıştır.
   • Ancak, yapılan incelemede İl Özel İdaresi ile yetkili sendika arasında imzalanan sözleşmeye, sosyal denge tazminatı konusuyla ilgisi olmayan ek hükümlerin eklendiği görülmüştür.

2. Sözleşmede Yer Alan Mevzuata Aykırı Hükümler

   • Ücretsiz veya İndirimli Hizmetler:
     • İşverenin tesislerinden, etkinliklerinden sendika üyelerinin ve ailelerinin ücretsiz ya da indirimli yararlanmasını öngören hükümler eklenmiştir.
   • Eğitim ve Gelişim Destekleri:
     • Sendika üyelerinin mesleki gelişimi için eğitimler düzenlenmesi ve bu faaliyetlerde kullanılan ekipman, araç-gereçlerin ücretsiz tahsis edilmesi hükmüne yer verilmiştir.
   • Servis Hizmeti Sağlanması:
     • Sendika üyelerinin işe gidiş ve dönüşleri için servis hizmeti sağlanması öngörülmüştür.

3. Mevzuata Uygunsuzluk ve Sonuçları

   • Sosyal denge tazminatı sözleşmesi, yalnızca kamu görevlilerine yapılacak tazminat ödemesini düzenlemekle sınırlı olmalıdır.
   • Sendikalara veya sendika üyelerine özel hizmet ve menfaat sağlayacak ek hükümlerin sözleşmeye dahil edilmesi, 375 sayılı KHK ve 4688 sayılı Kanun’a aykırıdır.
   • Bu durum, kamu kaynaklarının usulsüz kullanımına yol açabilir ve hukuki ve mali yaptırımlara sebep olabilir.

Kamu İdaresinin Cevabı ve Sonuç

• Kamu idaresi, Sayıştay raporuna cevaben sözleşmenin mevzuata uygun hale getirilmesi için gerekli düzeltmelerin yapılacağını bildirmiştir.
• Sonuç olarak, sosyal denge tazminatı sözleşmelerinde sadece tazminat miktarının belirlenmesine yönelik düzenlemeler yapılmalı; bunun dışındaki sosyal haklar, destekler ve hizmetlere ilişkin hükümlere yer verilmemelidir.

Öneriler ve Sonuç

• İl Özel İdareleri ve belediyeler, sosyal denge tazminatı sözleşmelerinin içeriğini, 375 sayılı KHK ve 4688 sayılı Kanun’un çerçevesi içinde sınırlı tutmalıdır.
• Mevzuata aykırı hükümler içeren sözleşmelerin iptal edilmesi ve bundan sonraki sözleşmelerin mevzuata uygun şekilde hazırlanması sağlanmalıdır.
• Kamu kaynaklarının etkin ve hukuka uygun şekilde kullanılması için denetim mekanizmaları güçlendirilmelidir.