Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: 2024 yılı Sayıştay Denetim Raporları, büyükşehir bağlı idaresinin toplam personel giderlerinin, mevzuatta belirlenen sınırları aştığını ortaya koymuştur. İdarenin şirket personeli de dahil olmak üzere yıllık toplam personel giderinin, en son kesinleşmiş bütçe gelirinin yeniden değerleme oranında artırılmasıyla hesaplanan tutarın %30’unu geçtiği tespit edilmiştir. 28.04.2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemeye göre, idarelerin yıllık toplam personel giderleri, belirlenen oranları aşmamalıdır.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 03.07.2024 tarihli görüşünde, büyükşehir bağlı kuruluşlarının personel giderlerinin, idarenin bütçe gelirleri toplamının yeniden değerleme oranında artırılmasıyla elde edilen miktarın %30’unu geçmemesi gerektiği vurgulanmıştır. 2023 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranı %58,46 olarak açıklanmış olup, bu oranla hesaplanan 2024 yılı personel gider sınırı 402.382.036,99 TL olarak belirlenmiştir.

Yapılan incelemelerde, 2024 yılı toplam personel giderinin 523.923.006,41 TL olduğu ve bu miktarın belirlenen sınırı 121.540.969,42 TL aştığı görülmüştür. Bu durum, mevzuata aykırılık teşkil etmekte olup, idare, personel giderlerinin belirtilen sınırın altına inene kadar yeni işçi alımı yapmama taahhüdünde bulunmuştur.

BULGU: Şirket Personeli Dahil Toplam Personel Giderlerinin Mevzuatta Belirlenen Sınırın Üzerinde Olması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – Büyükşehir Bağlı İdaresi

İdarenin şirket personeli de dâhil olmak üzere yıllık toplam personel giderinin, en son kesinleşmiş bütçe gelirinin yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın %30’unu aşmakta olduğu görülmüştür.

28.04.2018 tarihli ve 30405 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları İle Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın “Personel giderlerinin toplam giderler içindeki payına ilişkin üst sınır” başlıklı 5’inci maddesinde; idarelerin, şirket personeli de dâhil yıllık toplam personel giderlerinin, idarenin gerçekleşen en son yıl bütçe gelirleri toplamının her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme oranında artırılması neticesi bulunacak miktarın yüzde kırkını aşamayacağı ve bu oranının büyükşehir belediyelerinde yüzde otuz olarak tatbik edileceği, yıl içerisinde aylık ve ücretlerde beklenmedik bir artışın meydana gelmesi neticesinde personel giderlerinin mevzubahis oranları aşması vaziyetinde, cari yıl ve izleyen yıllarda personel giderleri bu oranların altına ininceye kadar idare şirketlerine yeni personel alımı yapılamayacağı ancak belirlenen oranları aşan idarelerin İçişleri Bakanlığından izin almak suretiyle şirketlerine işçi alımı yapabilecekleri hükmü yer almaktadır.

Ayrıyeten; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün 03.07.2024 tarihli ve “Görüş (Personel Gider Oranı)” mevzulu görüşünde, su ve kanalizasyon idaresi gibi büyükşehir bağlı kuruluşlarının şirket personeli de dahil cari yıl toplam personel giderlerinin; idarenin gerçekleşen en son yıl bütçe gelirleri toplamının her yıl, bir önceki yıla dair yeniden değerleme oranında artırılması neticesi bulunacak miktarın %30’unu geçmemesi lazım geldiği ifade edilmiştir.

Yine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün 04.05.2023 tarihli ve “Personel Gider Oranı” mevzulu görüşünde; personel gider oranı hesaplamasında, şirket personeline ödenen net ücret yekûnunun esas alınması icap ettiği belirtilmiştir.

25 Kasım 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 554 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yeniden değerleme oranı 2023 yılı için %58,46 oranında belirlenmiş olup 2023 yılına ait en son kesinleşmiş bütçe gelirinin bu oranda artırılması suretiyle bulunan tutarın %30’u 2024 yılı personel gider sınırı olarak esas alınmalıdır.

Yapılan incelemede;

-İdarenin en son kesinleşmiş bütçe geliri (2023 yılı): 846.442.923,54 TL

-Yeniden değerleme ile bulunan tutar	: 1.341.273.456,64 TL
-2024 Yılı İçin Personel Gider Haddi	: 402.382.036,99 TL
-2024 Yılı İdare personeli gideri (830.01)	: 307.889.771,04 TL
-2024 Yılı Şirket Personeli Net Ücret Ödemesi	: 216.033.235,37 TL

-2024 Yılı Yekûn Personel Gideri : 523.923.006,41 TL

olduğu ve 2024 yılında yapılmış personel gideri yekûnu 523.923.006,41 TL’nin; en son kesinleşmiş bütçe gelirinin yeniden değerleme oranı ile artırılması suretiyle bulunan tutarın %30’u olan 402.382.036,99 TL’lik personel gider haddini, 121.540.969,42 TL aştığı tespit edilmiştir. Cari yılda, mezkûr Usul ve Esaslar’da yer alan sınırın üzerinde personel gideri yapılması mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

İdare tarafından verilen cevapta, bulguya iştirak edilmiş olup mevzubahis hususta gereken hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

İdare tarafından; personel gideri mevzuatta yer alan sınırın altına ininceye kadar şirket üzerinden yeni işçi alımı yapılmaması gerekmektedir.