Sınıf Öğretmenliği Çift Anadal Programı kaydının aktif hale getirilmesi talebi (KDK)

T.C. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

(OMBUDSMANLIK)

SAYI : 2025/44-S.25.68

BAŞVURU NO : 2024/12915

KARAR TARİHİ : 02.01.2025

KISMEN TAVSİYE KISMEN RET KARARI ,TCKN:

Adres:

BAŞVURUYA KONU İDARE : RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ

BAŞVURUNUN KONUSU : Başvuranın “Sınıf Öğretmenliği Çift Anadal Programı” kaydının aktif hale getirilmesi talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ : 18.10.2024

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Başvuran başvurusunda özetle; 2020 yılında Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümünde “ öğrenci numarası ile lisans eğitimine başladığını ve

2024 yılı itibariyle bu eğitimini tamamladığını, eğitimi devam ederken 2022-2023 eğitim-öğretim

döneminde Üniversite tarafından açılan “2022-2023 Eğitim-Öğretim Yılı Güz Yarıyılı Çift Anadal/Yandal” programına başvuruda bulunarak yapılan değerlendirme neticesinde “Sınıf Öğretmenliği Çift Anadal” programına 23 Ağustos 2022 tarihinde Üniversitenin internet sayfasında yayınlanan listeden de görülebileceği üzere resmi olarak kabul edildiğini, Sınıf Öğretmenliği Çift Anadal programına kabul edildikten sonra söz konusu bölümü bitirmek için sorumlu olduğu derslere girip, sınavlarını başarı ile tamamlamak için yoğun bir çalışma yaptığını, ki bu çalışmanın lisans öğrenimi sonrasında gireceği KPSS ve ÖABT gibi sınavlara çalışmasına imkan vermediğini, söz konusu çift anadal programını tamamlayabilmek için hem maddi hem de manevi olarak büyük bir zahmete katlanmak zorunda kaldığını, kendisiyle benzer durumda olan sınıf arkadaşlarının da bulunduğunu, ilerleyen süreçte çift anadal ile ilgili e-devlet ve ÖSYM kayıtlarını kontrol ettiğinde çift anadal kaydının aktif olmadığını tespit ettiğini, 16/08/2024 tarihinde konuyla ilgili olarak Çayeli Eğitim Fakültesi Dekanlığı yetkilileri ile yaptığı online toplantıda yetkililerin kendilerine “çift anadal programına başvuru yapıldığı zaman gerekli şartları taşımadıkları” gerekçesiyle çift anadal programından çıkarıldıklarının söylendiğini, oysa kendisinin bu programa başvuru yaparken başvuru kılavuzunda bulunan bütün şartları taşıdığını, ilk defa yaptığı bir işlemin farklı anlamlar çıkarılabilecek üst kapalı ve ne dediği belirsiz bir maddesinin detayını bilme fırsatının bulunmadığını, kaldı ki başvurunun değerlendirmesinin Üniversite tarafından yapıldığını ve

/

başvuruyu kabul veya reddetme yetkisinin Üniversite yönetimine ait olduğunu, bu programı hak ettiğinin tarafına resmi yazı ile bildirildiğini, hukukun en temel ilkelerinden biri olan “kazanılmış hak geri alınamaz” ilkesi doğrultusunda tarafına resmi makamlarca verilen bu hakkın geri alınmasının hukuka uygun olmayan bir uygulama olduğunu ifade ederek T.C. Anayasasında teminat altına alınan eğitim hakkının elinden alınmış olması ve maddi ve manevi zarara uğramış olması nedeniyle söz konusu olayın idari hata ve dikkatsizlikten kaynaklandığının kabul edilerek Sınıf Öğretmenliği Çift Anadal programındaki kaydının mağduriyet yaşanmadan aktif hale getirilmesini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Kurumumuzun bilgi ve belge talebi üzerine, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörlüğü’nün konuya ilişkin olarak Kurumumuza göndermiş olduğu 20/11/2024 tarih E- – – sayılı yazısı ve eklerinden özetle;

2.1. Çift Anadal Programının öğrenim gördüğü önlisans ya da lisans programında üstün başarı gösteren öğrencilerin esas programlarına yakın içerikteki ikinci bir programın derslerini de başarıyla geçmesi halinde çift diploma almalarını sağlayan bir uygulama olduğu, bu uygulamanın usul ve esasları ile başvuru şartlarının Yükseköğretim Kurulu(YÖK) tarafından yayımlanmış olan “Yükseköğretim Kurumlarında

Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası

Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik” ve Üniversiteleri tarafından yayımlanmış olan

“Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Çift Anadal ve Yandal Programları Yönergesi” doğrultusunda belirlenmiş olup başvuru ve kabul işlemlerinin bu mevzuat çerçevesinde yürütüldüğü,

2.2. Bilindiği üzere YÖK tarafından öğrenci kalitesinin artırılması için Tıp, Diş Hekimliği, Eğitim Fakültesi gibi bölümlerde sıralama şartının aranmasına karar verildiği ve bu kapsamda Eğitim Fakülteleri açısından

ÖSS/YKS sınavında ilk 300.000 sıralama içerisinde bulunma şartı belirlendiği,

2.3. YÖK tarafından belirlenmiş olan sıralama şartının sadece ÖSS/YKS kapsamında yürütülen yerleştirme işlemlerinde değil Çift Anadal kapsamında yürütülen yerleştirme işlemlerinde de uygulanmasına karar verildiği ve Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümlerinde değişikliğe gidilerek bu kapsamda 21.12.2019 tarihli ve 30985 sayılı Resmi Gazete ile yönetmeliğin 16’ncı maddesinin 1’inci fıkrasına “Başarı sıralaması şartı aranan programlarda çift anadal yapmak isteyen öğrencinin, bu Yönetmelikte belirlenen diğer şartların yanı sıra kayıt olduğu yıldaki ilgili programın Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını sağlamış olması gerekir.” hükmünün eklendiği, ilgili hüküm doğrultusunda çift anadal başvuruları açısından sıralama şartı aranmaya başlandığı, YÖK tarafından yapılmış düzenleme doğrultusunda Recep Tayyip

Erdoğan Üniversitesi Çift Anadal ve Yandal Programları Yönergesinde değişikliğe gidildiği, Yönergenin

“Başvuru ve Değerlendirme” başlıklı 6’ncı maddesinin e fıkrasına “Başarı sıralaması şartı aranan programlarda çift anadal yapmak isteyen öğrencinin, bu Yönergede belirlenen diğer şartların yanı sıra kayıt olduğu yıldaki ilgili programın Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını da sağlamış olması gerekir.” hükmünün eklendiği, hükümler incelendiğinde, öğrencilerin çift

/

anadal başvurularında çift anadal kapsamında kayıt yapılan yılda Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını sağlamış olması gerektiğinin açıkça anlaşıldığı,

2.4. Yükseköğretim Kurulu ve Üniversiteleri tarafından yapılan değişiklikler doğrultusunda başvuranın da kayıt yaptırmış olduğu 2023-2024 yılı Çift Anadal Başvuruları için ilana çıkıldığı ve başvuruların toplanmaya başlandığı, ilgili metin incelendiğinde başvuru şartlarının 1’inci maddesinin ğ fıkrasında

“Başarı sıralaması şartı aranan programlarda çift anadal yapmak isteyen öğrencinin, belirlenen şartların yanı sıra kaydolduğu yıldaki ilgili programın Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını sağlamış olması gerekir” hükmünün bulunduğu, bununla da yetinilmeyip gerek

Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik gerekse Recep Tayyip

Erdoğan Üniversitesi Çift Anadal ve Yandal Programları Yönergesine erişim linki verilerek yönetmelik ve yönergede bulunan şartların sağlanması gerektiğinin açıklandığı, bu doğrultuda başvuranın ilgili sıralama şartını ve diğer başvuru koşullarını bildiği veya bilmesi gerektiğinin açık olduğu,

2.5. Başvuranın Üniversitelerince ilan edilmiş olan “2022-2023 Çift Anadal Başvuruları” başlıklı ilan metni ile başvuru koşullarını inceleyerek başvuru şartlarını taşıdığını kabul ederek çift anadal kapsamında Sınıf

Öğretmenliği Bölümüne başvuruda bulunduğu, başvurunun Eğitim Fakültesince incelenerek kabulüne karar verildiği, ancak kabul yönünde tesis edilen işlemde sehven hataya düşüldüğü, başvuranın çift anadal tercihinde bulunduğu yılda sınıf öğretmenliği açısından belirlenmiş olan sıralama şartını taşıyıp taşımadığının incelenmediği,

2.6. Üniversitelerince 2024-2025 yılı çift anadal kapsamında başvurular alınması için ilana çıkıldığını, başvuruların değerlendirilmesi sırasında gerek yönetmelik ve yönerge hükümlerinde gerekse

Üniversitelerince çıkılan ilan şartlarında sıralama şartının bulunduğu, yapılan incelemede 2020-2021, 20212022, 2022-2023 ve 2023-2024 yılı çift anadal başvuruları sırasında adayların sıralama şartı açısından değerlendirilmediklerinin anlaşıldığını ve ilgili yıllarda sıralama şartını sağlamayan ancak çift anadal eğitimi alan ve almakta olan öğrencilerin tespit edildiği, yapılan tespit sonrasında öğrenciler hakkında tesis edilecek idari işlem hususunda Yükseköğretim Kuruluna görüş sorulduğu,

2.7. Yükseköğretim Kurulu tarafından Üniversitelerine gönderilmiş olan görüş yazısı ile öğrencilerin çift anadal kayıtlarının silinmesi gerektiği açık bir şekilde taraflarına iletildiği, YÖK tarafından bildirilen bu görüş doğrultusunda Eğitim Fakültesi Yönetim Kurulunun 10/09/2024 tarihli ve sayılı kararı ile ilgili öğrencilerin kayıtlarının silinmesine karar verildiği,

2.8. Öğrenciler hakkında uygulanan kayıt silme işleminin ortaya çıkardığı mağduriyetin en aza indirilmesi amacıyla öğrencilere şartlarını taşıdıkları çift anadal programına veya yandal programına kayıt hakkı tanındığını ve öğrencilerinden bir kısmının bu haktan faydalandığı, “kazanılmış hak” kavramının yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde bireylerin elde etmiş olduğu kazanımlar ve hukuki durumlar olduğu dikkate alındığında kazanılmış haktan söz edebilmek için elde edilen hakkın hukuka uygun olarak elde edilmiş olması, tesis edilen işlemin hukuka uygun olarak tesis edilmiş olması gerektiği, yani bireysel idari işlemin, tesis edildiği anda geçerli hukuk kurallarına aykırı olmaması gerektiği, nitekim Danıştay kararlarında

/

kazanılmış hakkın; hukuka uygun olarak alınan ve bir işlem sonucu elde edilen bir hak olarak tanımlandığı, hukuka açıkça aykırı bir işlem nedeniyle elde edilmiş bir haktan kazanılmış hak olarak bahsedilmesinin mümkün olmadığı, başvuru konusu olayda tesis edilmiş olan çift anadal başvurusunun kabulüne yönelik

Üniversitelerinin işleminin açıkça yönetmelik ve yönerge hükümlerine aykırı olduğu, ayrıca

Üniversitelerince ilan edilmiş olan başvuru koşullarında sarih bir şekilde sıralama şartına yer verildiği ve yönetmelik ile yönerge hükümlerinin incelenmesi için yönlendirme de yapıldığı,

2.9. Başvuranın iddia ettiği benzer mağduriyetleri yaşayan 8’i Mezun 26’sı Aktif Öğrenci olmak üzere toplamda 34 öğrenci bulunduğu,

2.10. Başvuranla benzer durumda olup çift anadal programından mezun olarak diplomalarını alan öğrenciler hakkında nasıl bir işlem tesis edileceği hususunda Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına görüş sorulmuş olup işlem tesisi için cevabi yazının beklendiği,

2.11. Öğrencilerin her birine “İlgili Puan Türündeki Başarı Sıralaması şartını sağlamak” şartını sağladıkları aynı puan türündeki programlarda çift anadal yapma hakkı ve mevcut programda yandal yapma hakkı tanındığını, bu haktan kayıtları silinen iki öğrencinin faydalandığı,

2.12. Başvuru konusuna ilişkin olarak başvurucu tarafından yargı yoluna başvurulmadığı, fakat diğer ilgililer tarafından yargı organlarında açılmış dava bulunduğunu ancak davanın henüz sonuçlanmadığı,

2.13. Konuya ilişki emsal mahkeme kararlarına bakıldığında İdarelerince gerçekleştirilen işlemin yerleşik

Danıştay kararları doğrultusunda “AÇIK HATA” olarak değerlendirilmesi gerektiği,

Açıklamalarına yer verildiği görülmektedir.

3. Kurumumuzun bilgi ve belge talebi üzerine, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın konuya ilişkin olarak Kurumumuza göndermiş olduğu 17/12/2024 tarih E- – – sayılı yazısı ve eklerinden özetle;

3.1. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörlüğü’nün Eğitim Fakültesinde çift anadal başvuruları değerlendirilirken sehven başarı sıralaması şartının dikkate alınmadığı, öğrencilerin yerleştiği anadal programına ilişkin sıralama şartını taşıması nedeniyle çift anadal programının başarı sıralama şartını sağladıklarının düşünüldüğü, başarı sıralaması şartını sağlamamasına rağmen çift anadal başvurusunda bulunan ve kayıtları yapılan öğrencilere yapılacak işlemlere ilişkin bilgi talep edildiği, konuya ilişkin olarak

Kurulları Hukuk Müşavirliğinden görüş istendiği, Hukuk İşleri ve Mevzuat Komisyonunun 10/10/2024 tarihli toplantısında yapılan inceleme neticesinde; “Üniversite tarafından başarı sıralaması şartını yerine getirmeyen öğrencilerin çift ana dal programlarından kaydının silinerek yan dal programına kaydının yapılması ve yan dal sertifikası verilmesi şeklinde uygulama yapılmış olması halinde, çift ana dal programından mezun olanlar hakkında da benzer şekilde ikinci ana dal diplomasının iptal edilerek eğitim aldıkları alanda yan dal sertifakası düzenlenmesinin uygun olacağı” sonucuna varıldığının belirtildiği ve bunun Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörlüğüne de bildirildiği, /

3.2. Çift anadal eğitiminin, Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans Ve Lisans Düzeyindeki Programlar

Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin

Yönetmelik hükümleri uyarınca yürütüldüğü, anılan Yönetmelik’in çift anadal programı başlıklı 16.

maddesinde; “Aynı yükseköğretim kurumunda yürütülen önlisans diploma programları ile diğer önlisans programları arasında, lisans programları ile diğer lisans programları veya önlisans programları arasında ilgili bölümlerin ve fakülte/yüksekokul kurullarının önerisi üzerine senatonun onayı ile çift anadal programı açılabilir. Başarı sıralaması şartı aranan programlarda çift anadal yapmak isteyen öğrencinin, bu

Yönetmelikte belirlenen diğer şartların yanı sıra kayıt olduğu yıldaki ilgili programın Yükseköğretim

Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını sağlamış olması gerekir.” hükmünün yer aldığı,

3.3. Yükseköğretim kurumları tarafından bilgi aktarılan Yükseköğretim Bilgi Sisteminde (YÖKSİS)

yapılan incelemede; başvuranın Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler

Öğretmenliği Programına “ÖSYS” giriş türü ile 29/08/2020 tarihinde kayıt olduğu, 24/06/2024 tarihinde ise anılan programdan mezun olduğu, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf

Öğretmenliği Programına “Çift Anadal” giriş türü ile 02/09/2022 tarihinde kayıt olduğu ve 10/09/2024 tarihinde kaydının silindiğinin anlaşıldığı,

3.4. 2020 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları

Kılavuzunun bakınız 24. koşulunda; “Öğretmenlik programlarına (Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık programı dâhil.); programın, yerleştirme puan türünde başarı sırası 300 bininci sırada olan adayın yerleştirme puanının altında yerleştirme puanına sahip adaylar yerleştirilmeyecektir (Ek puansız yerleştirme puanının başarı sırası dikkate alınır.). Bu şartı sağlamayan adaylar ilgili programı tercih edemeyeceklerdir. Bu şartı sağlayamayan adayların, tercih yapmış olsalar bile ilgili tercihleri yerleştirme işlemine alınmayacaktır (Okul birincisi kontenjanları dâhil.).” açıklamasının yer aldığı,

3.5. Başvuranın Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programına sözel puan ve başarı sıralaması ile yerleştiği, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği

Programına eşit ağırlık puan türüyle yerleşildiği, adı geçenin 279.12382 eşit ağırlık puanına ve başarı sıralamasına sahip olduğu, bu nedenle sınıf öğretmenliği başarı sıralaması başarı şartını sağlamadığı,

İfadelerine yer verdiği görülmektedir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

4. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı T. C. Anayasası’nın;

4.1. “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye

Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

/

5. 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı

5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü

eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.” hükümleri düzenlenmiştir.

6. 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun;

6.1. “Amaç” başlıklı 1 inci maddesinde; “ Bu kanunun amacı; yükseköğretimle ilgili amaç ve ilkeleri belirlemek ve bütün yükseköğretim kurumlarının ve üst kuruluşlarının teşkilatlanma, işleyiş, görev, yetki ve sorumlulukları ile eğitim – öğretim, araştırma, yayım, öğretim elemanları, öğrenciler ve diğer personel ile ilgili esasları bir bütünlük içinde düzenlemektir.”

6.2. “Diploma alma, ders kredilerinin hesaplanması, öğrencilik haklarından yararlanma ve sınavlar” başlıklı 44 üncü maddesinde; “ a. Yükseköğretim kurumlarının önlisans, lisans ve lisansüstü düzeyindeki diploma programlarına kayıtlı öğrenciler, bu madde hükümlerine göre belirlenen ders kredileri ve diğer yükümlülükleri başarı ile tamamlamaları halinde; önlisans, lisans, yüksek lisans veya doktora diploması alır… b. Yükseköğretim kurumlarında, öğretim faaliyetlerinin üç dönemi aşmamak üzere yıl içinde kaç döneme ayrılarak sürdürüleceği; her bir dönemde alınması gereken asgari ve azami kredi miktarları; her bir diploma programının diplomayı almayı hak eden kişiye kazandıracağı bilgi, beceri ve yetkinliklerin neler olacağı ve bunların ölçme ve değerlendirmelerinin nasıl yapılacağı; …; …ilgili programın tamamlanmasına yönelik önceden kazanılmış yeterliliklerin tanınması; farklı diploma programlarından bazı derslerin alınmasıyla yandal veya çift anadal yapılması; diploma alınabilmesi için, uygulama, teorik, uzaktan veya açıköğretim özellikleri ile eğitim-öğretimin devamına ilişkin diğer hususlar, Yükseköğretim

Kurulunun bu konularda belirlediği temel ilkelere uygun olarak yükseköğretim kurumları senatoları tarafından belirlenir.”

7. 24.04.2010 Tarihli ve 27561 Sayılı Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans Ve Lisans Düzeyindeki

Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması

Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in;

7.1. “Çift anadal programı” başlıklı 16 ncı maddesinde; “(1) (Değişik:RG-9/6/2017- 30091) Aynı yükseköğretim kurumunda yürütülen önlisans diploma programları ile diğer önlisans programları arasında, lisans programları ile diğer lisans programları veya önlisans programları arasında ilgili bölümlerin ve fakülte/yüksekokul kurullarının önerisi üzerine senatonun onayı ile çift anadal programı (1)

açılabilir. (Ek cümle:RG-21/12/2019-30985) Başarı sıralaması şartı aranan programlarda çift anadal yapmak isteyen öğrencinin, bu Yönetmelikte belirlenen diğer şartların yanı sıra kayıt olduğu yıldaki ilgili programın Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını sağlamış olması gerekir.

(2) (Değişik:RG-9/6/2017-30091) Öğrencilerin ikinci anadal diploma programına kabulü, o programın yürütüldüğü ilgili bölümün önerisi üzerine fakülte/yüksekokul yönetim kurulunun onayı ile yapılır…”

7.2. “Başvuru süresi” başlıklı 17 nci maddesinde; “(1) (Değişik:RG-9/6/2017- 30091) Öğrenci ikinci anadal diploma programına, anadal lisans diploma programında en erken üçüncü yarıyılın başında, en geç ise dört yıllık programlarda beşinci yarıyılın başında, beş yıllık programlarda yedinci yarıyılın başında, altı yıllık programlarda ise dokuzuncu yarıyılın başında, anadal önlisans diploma programında en erken ikinci yarıyılın başında, en geç ise üçüncü yarıyılın başında başvurabilir.

(2) (Değişik:RG-2/5/2014-28988) Başvuru anında anadal diploma programındaki genel not ortalaması en az 100 üzerinden 70 olan ve anadal diploma programının ilgili sınıfında başarı sıralaması itibari ile en üst

%20’sinde bulunan öğrenciler ikinci anadal diploma programına başvurabilirler. Ayrıca aşağıdaki şartlar uyarınca yükseköğretim kurumları kontenjan belirleyebilir ve öğrenciler de bu şartlar kapsamında başvuru yapabilir:…

(3) Çift anadal diploma programına başvurabilmesi için öğrencinin başvurduğu yarıyıla kadar anadal diploma programında aldığı tüm dersleri başarıyla tamamlaması gerekir.”

7.3. “Yandal programı” başlıklı 18 inci maddesinde; “ (1) Yükseköğretim kurumları esaslarını ve başvuru koşullarını ilgili yönetim kurullarının teklifi ve senatolarının onayı ile belirleyerek, yandal programları düzenleyebilir.

(2) Yandal programlarını tamamlayanlara eğitim aldıkları alanda sadece başarı belgesi (yandal sertifikası) düzenlenir. Bu belgeler diploma yerine geçmez. ”

8. T.C. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Çift Anadal ve Yandal Programları Yönergesi’nin;

8.1. “Başvuru ve değerlendirme” başlıklı 6 ncı maddesinde; “(1) Çift anadal diploma programları için başvuru koşulları, gerekli belgeler ve tarihleri Üniversitenin internet sayfasında ilan edilir. Başvurular belirtilen tarihlerde ilgili birimlere yapılır. (2) Başvuruların değerlendirilmesi, ilgili birim yönetim kurulu kararı ile yapılır… e) Başarı sıralaması şartı aranan programlarda çift anadal yapmak isteyen öğrencinin, bu Yönergede belirlenen diğer şartların yanı sıra kayıt olduğu yıldaki ilgili programın

Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını da sağlamış olması gerekir. ..”

Hüküm ve düzenlemeleri yer almaktadır.

IV. KAMU DENETÇİSİ ÖZCAN YILDIZ’IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ

9. Şikâyetçinin iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesi neticesinde hazırlanan “Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Karar Önerisi” Kamu

Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

/

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

10. Başvuran, 1 numaralı paragrafta açıklandığı üzere, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümünde eğitimine devam ederken 2022-2023 eğitim-öğretim döneminde

“Sınıf Öğretmenliği Çift Anadal” programına resmi olarak kabul edildiğini, bu eğitimine devam ederken

“çift anadal programına başvuru yapıldığı zaman gerekli şartları taşımadıkları” gerekçesiyle çift anadal programından çıkarılması nedeniyle mağduriyet yaşadığını ifade ederek söz konusu olayın idari hata ve dikkatsizlikten kaynaklandığının kabul edilerek Sınıf Öğretmenliği Çift Anadal programındaki kaydının aktif hale getirilmesi talebiyle Kurumumuza başvuruda bulunmuştur.

11. İdarenin açıklamaları ile ilgili mevzuatın değerlendirilmesinden; çift anadal programının öğrenim gördüğü programda üstün başarı gösteren öğrencilerin programlarına yakın içerikteki ikinci bir programın derslerini de başarıyla geçmesi halinde çift diploma almalarını sağlayan bir uygulama olduğu, çift anadal programına başvuru usul ve esaslarının 24.04.2010 Tarihli ve 27561 Sayılı Yükseköğretim Kurumlarında

Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası

Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in 16 ncı maddesinde ve T.C. Recep Tayyip

Erdoğan Üniversitesi Çift Anadal ve Yandal Programları Yönergesi’nin 6 ncı maddesinde düzenlendiği, buna göre başvuranın çift anadal programına başvurmuş olduğu “Sınıf Öğretmenliği” gibi başarı sıralaması şartı aranan programlarda çift anadal yapmak isteyen öğrencinin, bu Yönetmelikte belirlenen diğer şartların yanı sıra kayıt olduğu yıldaki ilgili programın Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını sağlamış olması gerektiği, ancak başvuranın Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programına yerleştiği 2020 yılında Sınıf Öğretmenliği alanına giriş için gerekli olan Eşit Ağırlık puan türünde başarı sıralamasına sahip olduğu, 2020 YKS Yükseköğretim

Programları ve Kontenjanları Kılavuzunun 24 üncü koşulunda yer alan Öğretmenlik programlarına programın, yerleştirme puan türünde başarı sırası 300000 inci sırada olan adayın yerleştirme puanının altında yerleştirme puanına sahip adayların yerleştirilemeyeceğinin belirlendiği, bu kapsamda ilgili

Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde yer verilen “başarı sıralaması şartı aranan programlarda çift anadal yapmak isteyen öğrencinin, bu Yönetmelikte belirlenen diğer şartların yanı sıra kayıt olduğu yıldaki ilgili programın Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen başarı sıralaması şartını sağlamış olması gerektiği” koşulunu sağlamadığı anlaşılmıştır.

12. Recep Tayyip Erdoğan Ünviversitesi’nin başvuranın da kayıt yaptırmış olduğu çift anadal başvuruları için ilgili mevzuat kapsamında ilana çıkıldığı, söz konusu ilan metninde başvuru şartları arasında başarı sıralaması kriterinin ifade edildiği gibi başvuru şartlarının düzenlendiği ilgili Yönetmelik ve Yönerge hükümlerine de erişim linki verilerek yönetmelik ve yönergede bulunan şartların sağlanması gerektiğinin açıklandığı görülmüştür. Bu bağlamda başvuranın ve diğer ilgililerin başvuru ve sıralama şartlarını bildiği veya bilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bununla beraber söz konusu ilana istinaden başvuruların alındığı fakat yapılan değerlendirmede başarı sıralaması aranan programlarda YÖK tarafından belirlenen başarı sıralaması şartının idare tarafından sehven değerlendirilmeyerek hataya düşülmesi sonucu söz konusu şartı taşımayan 34 öğrencinin çift anadal programına kayıtlarının yapıldığı, bu öğrencilerin bir kısmının söz

/

konusu çift anadal programlarını tamamlayıp diploma alırken bir kısmının henüz diploma almadan durumun fark edilmesi üzerine kayıtlarının silindiği, gelinen aşamada YÖK Hukuk Müşavirliğinin görüşüne istinaden Üniversite tarafından başarı sıralaması şartını yerine getirmeyen öğrencilerin çift ana dal programlarından kaydının silinerek yan dal programına kaydının yapılması ve yan dal sertifikası verilmesi şeklinde uygulama yapılacağı ve çift ana dal programından mezun olanlar hakkında da ikinci ana dal diplomasının iptal edilerek eğitim aldıkları alanda yan dal sertifakası düzenlenmesinin uygun olacağının değerlendirildiği görülmüştür.

13. Somut olayımızda başvuran çift anadal başvurusu yapmak için gerekli şartları sağlayıp sağlamadığını kontrol etmesi gerekirken ilgili tüm şartları sağladığını düşünerek ilgili programa başvuruda bulunmuş olsa da başvuru koşullarından biri olan başarı sıralaması şartını sağlayıp sağlamadığı hususunu kontrol etmemesinin kendi hata ve kusurundan kaynaklandığı anlaşılmıştır. Öte yandan 24/04/2010 tarihli ve 27561 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift

Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in; “Çift anadal programı” başlıklı 16 ncı maddesinin 2 inci fıkrasında öğrencilerin ikinci anadal diploma programına kabulü, o programın yürütüldüğü ilgili bölümün önerisi üzerine fakülte/yüksekokul yönetim kurulunun onayı ile yapılacağı yönündeki düzenleme gereği, başvuranların idarenin ilgili birimlerince kontrol edilerek gerekli işlemlerin tesis edilmesi gerektiği de anlaşılmıştır. Somut olayımızda başvuranların başvuru şartlarını taşıyıp taşımadıklarının kontrol edilmesi gerekirken, bu kontrolün yapılmayıp “ilgililer başvuruyorsa zaten bu koşulları sağlamışlardır” şeklinde bir yanılgı ve hataya düşüldüğü, bu hatanın ise 2020-2021, 2021-2022, 2022-2023 ve 2023-2024 yılı çift anadal başvuruları sırasında adayların sıralama şartı açısından değerlendirilmemeleri ve neticede ilgili YÖK Kararı sonucu söz konusu çift anadal programına kayıt olanlardan öğrenimine devam edenlere çift ana dal programlarından kaydının silinerek yan dal programına kaydının yapılması ve yan dal sertifikası verilmesi, çift ana dal programından mezun olanlar hakkında ise ikinci ana dal diplomasının iptal edilerek eğitim aldıkları alanda yan dal sertifakası düzenlenmesinin uygun olacağı şeklinde karar verilerek başvuran ve benzer durumda olup emek, zaman harcayan ve çeşitli maliyetlere katlanan ancak beklediği sonucu alamayan öğrencilerin mağduriyet yaşamalarıyla sonuçlandığı değerlendirilmiştir.

14. Belirtmek gerekir ki söz konusu programa başvuruda bulunan adayların, başvuru koşullarını sağlayıp sağlamadıklarını incelemek kendi sorumluluklarındadır, bu anlamda İdarenin ilgili koşulları ve mevzuat hükmüne ilgili başvuru ilanında yer vermiş olması, başvuranın ilgili şartları sağlayıp sağlamadığını kontrol etmesi için yeterlidir. Benzer bir biçimde başvuranların söz konusu programa kabul edilmeye haiz olup olmadıklarını inceleyerek bir sıralama oluşturmak ve hukuka uygun karar vermek de ilgili İdarenin görevidir. Somut olayımızda Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nin 2020-2021, 2021-2022, 2022-2023 ve 2023-2024 eğitim öğretim dönemlerinde çift anadal başvuruları sırasında adayların sıralama şartı açısından değerlendirilmemesi bu görevin hukuka uygun olarak yerine getirilmediğini göstermektedir.

15. Başvuran her ne kadar durumunun kazanılmış hak kapsamında değerlendirilip Sınıf Öğretmenliği Çift

Anadal programındaki kaydının aktif hale getirilmesini talep etmiş olsa da; bilindiği üzere kazanılmış hak, yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde bireylerin elde etmiş olduğu kazanımlar ve hukuki durumlardır.

Kazanılmış bir haktan söz edebilmek için hak henüz elde edilirken hukuka uygun olarak elde edilmesi

gerekmektedir. Somut olayımızda ilgili Yönetmeliğe ve Yönerge hükümlerine aykırı olarak yani hukuka aykırı olarak idarenin hata ve kusuru ile elde edilmiş bir hakkın kazanılmış hak olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Kazanılmış hak olarak değerlendirilmeyen ve idari işlemin her zaman geri alınabilmesine imkân tanıyan durumlardan biri “açık hata” halidir. İdare açık hata halinde idari işlemi her zaman geri alabilir veya iptal edebilir. Nitekim Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulu’nun 22.12.1973 tarihli ve 1968/8

E ve 1973/14 K sayılı kararı ile “açık hata” durumunda kazanılmış hak elde edilemeyeceği ve hatalı idari işlemin her zaman geri alınabileceği hususu yargı organlarını bağlayıcı şekilde ortaya konulmuş ve yerleşik hale gelmiştir. Bu açıdan yönetmelik ve yönerge hükümlerine aykırı tesis edilmiş olan çift anadal başvurusu açısından başvuranın kazanılmış hak elde etmiş olduğundan söz edilmesi mümkün değildir.

16. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 2022/3012 E ve 2023/36 K sayılı yönetmelik hükümlerine aykırı kayıt nedeniyle öğrenci kaydının silinmesine ilişkin kararında; davacının kaydının… bilgilerinin öğrenci otomasyon sistemine alınmak suretiyle davalı idare tarafından açık hataya dayalı olarak hukuk fakültesi lisans programına yapıldığının anlaşıldığı ve bu durumda; davacının kaydının silinmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemi iptal eden İdare

Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu reddeden temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmadığı şeklinde hüküm kurularak davacının kaydının ilgili mevzuata aykırı biçimde gerçekleştirildiği, idarenin hatasından kaynaklanan bu durumda da öğrenci statüsü kazandıran kayıt işlemini ardan geçen 4 yılın sonunda geri almasının hukuka ve hakkaniyete aykırılık teşkil etmediği hususunda karar verdiği görülmüştür. İdare tarafından Kurumumuza emsal olarak sunulan Danıştay 5.

Dairesinin 2012/7438 E. 2012/8755 K. Sayılı, Danıştay 8. Dairesinin 11.06.2002 tarihli ve 2001/1430 E 2002/3454 K sayılı, Danıştay 5. Dairesinin 2012/9592 E ve 2015/6248 K sayılı, Danıştay 8. Dairesinin

25.10.2021 tarihli 2021/513 E ve 2021/4765 K sayılı kararında da benzer sonuçlara ulaşıldığı anlaşılmıştır.

17. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; Üniversitenin sıralama şartına ilişkin yönetmelik ve yönerge hükmüne başvuru koşullarında yer vermesi, yönetmelik ve yönerge hükümlerinin incelenmesi için yönlendirme yapmış olması nedeniyle başvuranın başvuru şartlarını bilmesinin kendisinden beklenmesi gerektiği, buna rağmen başvuramayacağı bir programa başvurarak idarenin hata ve kusuru sonucu elde etmiş olduğu hakkın, hukuka uygun olmaması nedeniyle yerleşik yargı içtihatları gereği idarece geri alınmasında hukuka ve hakkaniyete aykırılık bulunmadığı, öte yandan Üniversite’nin

2020 yılından bugüne kadar söz konusu hatalı davranışını sürdürmesi nedeniyle bundan böyle çift anadal

başvuruları ilanlarından sonra yapılacak işlemlerde ayrıntılı tetkik yapılarak tüm şartları sağlayan öğrencilerin söz konusu programlara kabul edilmesi noktasında gerekli hassasiyetin gösterilmesi hususunda azami özen gösterilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

18. İyi yönetim ilkelerine, 28/03/2013 tarihli ve 28601 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Kamu

Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; İdare “Nezaket ilkesi” gereği vatandaşa karşı saygılı, yardımsever ve ulaşılabilir olmalıdır. İdare vatandaşın hak ve menfaatini olumsuz etkileyen bir olay meydana geldiğinde, /

ilgilisine en kısa sürede sağlıklı bilgilendirmede bulunmalı ve yaşanan olumsuz etkileri en hızlı biçimde düzeltme yolunma gitmelidir. Somut olayımızda başvuranın çift anadal programından kaydının silindiğini e-devlet üzerinden tesadüfen öğrenmiş olması, İdarenin ilgilisine karşı nezaket kriterini yerine getirmediğini göstermektedir. Kuşkusuz nezaket ilkesine riayet eden bir İdare en kısa sürede başvuranla en doğru iletişim kanallarıyla iletişime geçerek durumu açıklayıp yaşanan olumsuzluğun nasıl telafi edilebileceğine ilişkin bilgi verme gayreti içerisinde olurdu. Dolayısıyla “nezaket ilkesine” uygun davranılmadığı anlaşılan idarenin bundan böyle bu ilkeye uygun davranılması gerektiği değerlendirilmiştir.

19. Diğer taraftan şikâyet başvurusunun inceleme ve araştırması kapsamında Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgeler bakımından İdare tarafından süresi içerisinde işlem tesis edildiği, dolayısıyla İdare tarafından

“makul sürede karar verme ve kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun davranıldığı görülmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

20. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca başvurunun Kurumumuz tarafından reddedilen kısımları ile ilgili olarak durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlayacak olup söz konusu 21 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca ise başvurunun tavsiye verilen kısımları ile ilgili olarak kararın idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse dava açma süresinden (varsa) arta kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Rize İdare Mahkemesinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Yukarıda açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KISMEN KABUL KISMEN REDDİNE;

Başvuranın;

Sınıf Öğretmenliği Çift Anadal Programındaki kaydının aktif hale getirilmesini talebinin REDDİNE,

Bundan böyle çift anadal programı ilanlarından sonra yapılacak değerlendirme işlemlerinde ayrıntılı tetkik yapılarak tüm şartlara uyanların söz konusu programlara kabul edilmesi noktasında azami özen gösterilmesi hususunda RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE TAVSİYEDE

BULUNULMASINA,

Kararın BAŞVURAN ve RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE tebliğine,

6328 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, bu karar üzerine tesis edilecek işlemin

otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.

Mehmet AKARCA

Kamu Başdenetçisi

/