Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: 2024 yılı Sayıştay Denetim Raporları, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22. maddesi çerçevesinde gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarında, bütçeye konulan ödeneğin %10’unun Kamu İhale Kurulu’nun onayı olmadan aşıldığını ortaya koymuştur. Kanunun 62. maddesinin (ı) bendi, bu tür harcamaların yıllık toplamının, bütçeye konulan ödeneğin %10’unu aşamayacağını belirtmektedir. Yapılan incelemelerde, mal alımı ve hizmet alımı harcamalarının bu sınırı ihlal ettiği tespit edilmiştir.

Örneğin, mal alımı için belirlenen toplam ödenek 179.298.207,05 TL iken, bu tutarın %10’u 17.929.820,71 TL olarak hesaplanmıştır. Ancak, yapılan harcama 41.187.807,49 TL ile %10 sınırını 23.257.986,78 TL aşarak %129,71 oranında bir ihlal oluşturmuştur. Hizmet alımında da benzer bir durum söz konusudur; toplam ödenek 438.128.488,90 TL iken, harcama 56.711.038,84 TL ile %10 sınırını 12.898.189,95 TL aşmıştır.

Bu durum, ihale mevzuatına uyulmaması nedeniyle kamu kaynaklarının yönetiminde ciddi bir zafiyet yaratmakta ve hukuki sorumluluk riskini artırmaktadır. Kamu idarelerinin bütçe disiplinine uyması ve yetkili mercilerin görüşlerini almadan harcama yapmaktan kaçınması gerekmektedir. İlgili idare, bu tür ödenek aşımının önlenmesi için gerekli önlemleri alacağını belirtmiştir; dolayısıyla, Kamu İhale Kurulu’ndan uygun görüş alınması ve mevzuat ihlallerinin önlenmesi amacıyla acil tedbirlerin hayata geçirilmesi önem arz etmektedir.

BULGU: Parasal Limitler Dahilinde Yapılan Mal ve Hizmet Alımlarında Bütçeye Konulan Ödeneğin %10’unun Kamu İhale Kurulunun Uygun Görüşü Alınmadan Aşılması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – İl Belediyesi

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin (d) bendine göre gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarında, 2024 yılı bütçesine bu amaçla konulan ödeneğin %10’unun Kamu İhale Kurulu’nun uygun görüşü alınmadan aşıldığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde; bu Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamayacağı ifade edilmiştir.

Öte yandan, “4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci Maddesinin (I) Bendi Kapsamında Yapılacak Başvurulara İlişkin Tebliğ”in “Genel esaslar” başlıklı 4’üncü maddesinde; Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ve 22’nci maddesinin (d) bendine göre ihtiyaçların temininde bütçe sahibi olan kamu idarelerinin; yıllık bütçelerine bu amaçla konulan toplam ödenek tutarını dikkate alacağı, mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine bu amaçla konan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı %10 oranını hesaplayacakları belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ile 22’nci maddesinin (d) bendine göre gerçekleştirilen mal ve hizmet alımı harcamalarının, bütçeye konulan ödeneğin %10’unun Kamu İhale Kurulu’nun uygun görüşü alınmadan aşıldığı tespit edilmiştir.

Detaylar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 10: Mal ve Hizmet Alımlarında Bütçe Ödeneğinin %10 Sınırının Aşılması

Harcama Kalemleri	2024 Yılı Toplam Ödenek Tutarı (TL) (A)	Toplam Ödeneğin %10’u (Sınır) (TL) (B=A*%10)	22/d ve 21/f Kapsamında Yapılan Harcama Tutarı (TL) (C)	Sınırı Aşan Tutar (TL) (D=C-B)	Sınırı Aşan Tutar/Sınır (D/B) (%)
Mal Alımı	179.298.207,05	17.929.820,71	41.187.807,49	23.257.986,78	129,71
Hizmet Alımı	438.128.488,90	43.812.848,89	56.711.038,84	12.898.189,95	29,43

İdare tarafından gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarında, bütçeye konulan ödeneğin %10’unun Kamu İhale Kurulu’nun uygun görüşü alınmaksızın aşılması, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesinin (ı) bendi ve ilgili Tebliğ hükümlerine açık bir aykırılık teşkil etmektedir. İhale mevzuatına riayet edilmemesi, kamu kaynaklarının yönetiminde ciddi bir zafiyet oluşturmakta ve hukuki sorumluluk doğurma riskini artırmaktadır. Kamu idarelerinin bütçe disiplini çerçevesinde hareket etmesi, ihale mevzuatına tam uyum sağlaması ve yetkili mercilerin görüşlerini almaksızın mevzuata aykırı harcamalarda bulunmaması gerekmektedir.

Kamu idaresi tarafından verilen cevapta özetle, ilgili harcamalarda ödenek aşımının önlenmesi amacıyla gerekli çalışmaların yapılacağı ve önlemlerin uygulanacağı belirtilmiştir.

Bu nedenle, bütçeye konulan ödeneğin %10’unu aşan tüm harcamalar için Kamu İhale Kurulu’ndan uygun görüş alınmalı ve benzer mevzuat ihlallerinin önlenmesi adına gerekli tedbirler ivedilikle hayata geçirilmelidir.