Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: İdare, 2024 yılı Sayıştay Denetim Raporları çerçevesinde, ilk madde ve malzemelerin yıl sonunda toplu olarak giderleştirildiğini göstermektedir. Yapılan incelemelerde, 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabı’nda kapanış kayıtlarında bakiye bulunmadığı tespit edilmiştir. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ve Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri gereği, kamu idarelerinin tüketim için edinilen malzemelerin muhasebe kayıtlarının düzenli bir şekilde yapılması ve çıkışlarının takip edilmesi zorunludur.

Denetim bulguları, ilk madde ve malzemelerin kaydının yapıldıktan sonra tüketim sürecinde çıkışlarının gerçekleştirilmediğini ortaya koymaktadır. Bu durum, muhasebe kayıtları ile stok kontrolü arasında uyumsuzluk yaratmakta ve mali tabloların güvenilirliğini tehlikeye atmaktadır. İdare, bu uygulamadan vazgeçerek, tüketim gerçekleştikçe çıkış kayıtlarının yapılması gerektiğini kabul etmiştir; ancak bu değişikliği destekleyecek herhangi bir belge sunulmamıştır.

Sonuç olarak, 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabı’na ilişkin giriş ve çıkış kayıtlarının, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu, hem mali tabloların doğruluğunu sağlamak hem de stok yönetimini etkin bir şekilde yürütmek açısından büyük önem taşımaktadır.

BULGU: İlk Madde ve Malzemelerin Yıl Sonunda Toplu Olarak Giderleştirilmesi

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – Büyükşehir Olmayan İl Kapsamında Yer Alan İlçe Belediyesi

İdarenin kullanmış olduğu ilk madde malzemelerin, toplu olarak yıl sonunda giderleştirildiği, kapanış kayıtlarında 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabında bakiye bulunmadığı görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Varlıklara ilişkin ilkeler” başlıklı 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde, kamu idarelerinin tüketimde kullanmak amacıyla edinilen ilk madde, malzeme, yarı mamul veya mamul mal, ticari mal, yan ürün, artık ve hurda gibi stoklarını maliyet bedelleriyle dönen varlıklar içindeki ilgili hesaplara kaydetmesi gerektiği, bunlardan tüketilen veya kullanılanların stok hesaplarından düşülerek karşılıkları duruma göre ilgili varlık veya gider hesaplarına kaydedileceği ifade edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 113, 114, 115 ve 116’ncı maddelerinde 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabına kaydedilmesi gereken mal ve malzemelerin muhasebe kayıtlarına giriş ve çıkış işlemleri açıklanmıştır.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinin birinci fıkrasında; Yönetmelik hükümlerinin genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini ve bunlara ait taşınır malları kapsadığı” ifade edilmekte olup “Taşınır giriş ve çıkış işlemlerinin muhasebe birimine bildirilmesi” başlıklı 30’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında ise; muhasebe kayıtlarında 150- İlk Madde ve Malzemeler Hesabında izlenen tüketim malzemelerinin çıkışları için düzenlenen Varlık İşlem Fişlerinin muhasebe birimine gönderilmeyeceği, bunların yerine, kamu idarelerinde aylık dönemler itibarıyla tüketim malzemelerinin Taşınır II. Düzey Detay Kodu bazında düzenlenen onaylı bir listesinin, ilgili dönemi takip eden dönemde, son dönem listesinin ise en geç yılın son iş günü mesai bitimine kadar muhasebe birimine gönderileceği ifade edilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, tüketilmek üzere satın alınan ilk madde ve malzemenin 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabına kaydının yapılmasından sonra kullanıldıkça çıkışlarının yapılması için aylık dönemler itibarıyla tüketim malzemelerinin Taşınır II. Düzey Detay Kodu bazında düzenlenen onaylı bir listesinin, ilgili dönemi takip eden dönemde, son dönem listesinin ise en geç yılın son iş günü mesai bitimine kadar muhasebe birimine gönderilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, ilk madde ve malzeme alımlarının 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabına kaydı yapıldıktan sonra kullanıldıkça çıkışlarının yapılmadığı, 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabının muhasebe tekniği açısından sadece borç çalıştığı, İdarenin kullanmış olduğu ilk madde malzemelerin toplu olarak yıl sonunda giderleştirildiği, kapanış kayıtlarında 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabında bakiye bulunmadığı tespit edilmiştir.

Tüketilmek üzere satın alınan ilk madde ve malzemenin 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabına kaydının yapılmasından sonra kullanıldıkça çıkışlarının yapılmaması muhasebe kayıtları üzerinde stok kontrolünü olanaksız hale getirmektedir. Mevzuat hükümlerinde bahsedilen hususlar gerçekleşmeden hesaplardan çıkış yapılması veya bu hususlar gerçekleşmesine rağmen çıkış yapılmaması ise kurumun ambarında bulunan stoklar ile muhasebe kayıtları arasında uyumsuzluk olmasına neden olmaktadır. Ayrıca, İdarenin ambarlarında mevcut olan mal ve malzemelerin kullanıma verilip verilmediğine bakılmaksızın yılsonunda toplu olarak kayıtlardan çıkartılması risk oluşturmakla birlikte mali tabloların hatalı olmasına sebep olmaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; ilk madde ve malzemelerin yıl sonunda toplu olarak giderleştirilmesi uygulamasından vazgeçilerek bulguda anlatıldığı şekliyle tüketim gerçekleştirildikçe çıkış kayıtlarının yapılması uygulamasına başlandığı ifade edilmiştir. Ancak bu durumu kanıtlayacak herhangi bir belge gönderilmemiştir.

Sonuç olarak, 150-İlk Madde ve Malzeme Hesabına giriş ve çıkış kayıtlarının Taşınır Mal Yönetmeliği ile ilgili diğer yönetmelik hükümleri dikkate alınarak yapılması sağlanmalıdır.