Eşya Hukuku bütünleme sınav sonuçlarının yeniden değerlendirilmesi talebi (KDK)

T.C. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

(OMBUDSMANLIK)

SAYI : 2025/102-S.25.173

BAŞVURU NO : 2024/10613

KARAR TARİHİ : 03.01.2025

RET KARARI ,TCKN:

Adres:

BAŞVURUYA KONU İDARE : BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ

BAŞVURUNUN KONUSU : Başvuranın Eşya Hukuku bütünleme sınav sonuçlarının yeniden değerlendirilmesi talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ : 26.08.2024

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Başvuran özetle; Bursa Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi yandal öğrencisi olduğunu, 2023-2024 öğretim yılında Eşya Hukuku dersinin 25.06.2024 tarihinde yapılan ve aynı tarihte ilan edilen bütünleme sınavından 56 aldığını, 27.06.2024 tarihinde maddi hata itiraz başvurusunda bulunduğunu, söz konusu başvuruya cevap verilmemesi üzerine Bursa Uludağ Üniversitesi Rektörlük makamına 30.07.2024 tarih ve sayılı dilekçe ile tekrar başvuruda bulunduğunu, talebinin reddedildiğini 05.08.2024 tarih ve sayılı cevabi yazı ile öğrendiğini, bütünleme sınavı sonrasında doğru cevap olarak “C” ve “D” seçeneklerinin her ikisinin de kabul edileceğinin belirtildiğini, ancak herkese puan eklendiğini, soruyu doğru cevap olarak işaretleyenler (C şıkkı, D şıkkı ve hem C hem D şıkkını) ile bu şıklar dışında yanlış işaretleyenlerin aynı kefede değerlendirilmesinin objektif değerlendirme ilkelerine aykırı olduğunu ileri sürerek sınav sonucunun yeniden değerlendirilmesini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Kurumumuzun bilgi ve belge talebi üzerine, Bursa Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü tarafından gönderilen

02.10.2024 tarihli ve sayılı yazı ve eklerinde özetle;

2.1. Yandal öğrencisi başvuranın 2023-2024 öğretim yılında Eşya Hukuku dersini aldığı, fakültelerinde yarıyıl sonu sınavlarında geçme notunun 55 olduğu, 2.2. Başvuranın aynı sorulardan oluşan final ve bütünleme sınavlarının her ikisinde de son soruyu (25. soru)

“D” şıkkı olarak işaretlemiş olmasına ve sorunun hatalı olduğu iddiasına ilişkin olduğu, “A arsası üzerinde

B vakfı lehine sadece okul olarak kullanılmak üzere bina yapılması şartıyla süresiz olarak bir üst hakkı

/

tanınmıştır. Bu üst hakkı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?” şeklindeki soruda, başvuranın her iki sınavda işaretlediği “D” şıkkının “Üst hakkı süresiz olarak kurulamaz” şeklinde olduğu, soruya ilişkin olayda yalnızca okul olarak kullanım amacıyla vakıf lehine sınırlı bir üst hakkı tesis edildiğinin açıkça anlaşıldığı, üst hakkının çeşitlerine göre şahısla kaim üst hakkı, şahsa bağlı üst hakkı, bağımsız üst hakkı, bağımsız ve süreli üst hakkı ve bağımsız ve sürekli üst hakkı şekillerinden birine uygun olarak tesis edilebilen bir hak olduğu, bağımsız üst hakkının Türk Medeni Kanunu m. 836 uyarınca 100 yıllık süre sınırına tabi olduğu, ancak şahısla kaim üst hakları açısından kanunda herhangi bir azami süre öngörülmediği, bu nedenle taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça hak sahibi kişiliğini devam ettirdiği müddetçe şahısla kaim üst hakkının varlığını devam ettireceği, keza doktrinde kabul edilen bir diğer görüşe göre de bağımsız nitelikte bir üst hakkının da süresiz olarak kurulduğu takdirde azami süre olan 100 yıllık süreyle geçerliliğini devam ettireceği, 100 yılın dolmasıyla kendiliğinden geçersiz hale geleceği, dolayısıyla süresiz bir şekilde üst hakkının kurulmasının mümkün olduğu, bu durumda bağımsız nitelikteki üst hakkının 100 yıllığına kurulmuş kabul edildiği, bu açıklamaların dönem içerisinde derslerde de detaylı bir şekilde anlatıldığı ve konunun üzerinde durulduğu, bu sebeple “üst hakkı süresiz olarak kurulamaz” şeklindeki “D” şıkkının yanlış bir şık olduğunun öğrenciler tarafından bilinmesinin beklendiği, 2.3. Dolayısıyla final sınavında yer alan sorularda herhangi bir hata bulunmadığı gibi herkese 10 puan kanaat notu eklendiği ve dersin öğretim üyesinin tüm iyi niyetini sergilediği, buna rağmen notların genel olarak düşük olması sebebiyle aynı sorularla bütünleme sınavının yapılmasına karar verildiği, 25.06.2024 tarihinde saat 09.00’da eşya hukuku bütünleme sınavının A1, A2 ve A3 numaralı üç farklı derslikte eş zamanlı olarak gerçekleştirildiği ve aynı gün ilan edildiği, başvuranın A1 numaralı derslikte sınava girdiği, her derslikte 2 gözetmen görevlendirildiği, ayrıca görme engelli bir öğrenci için bir araştırma görevlisinin daha gözetmen olarak görevlendirildiği, bununla birlikte sınav saati gelmesine rağmen araştırma görevlisinin fakülteye gelmemesi ve dersi öğretim üyesinin İspanya’da iki haftalık Erasmus akademik personel hareketliliği kapsamında ders vermesi nedeniyle sınav koordinasyonunu idare eden dersin ilgili asistanının en az öğrencinin olduğu A1 numaralı derslikte yanında yer alan gözetmeni görme engelli öğrenciye gözetmenlik yapması için yönlendirmek zorunda kaldığı, bundan kaynaklı A1 numaralı derslikte tek gözetmenin sınavı gerçekleştirdiği, 2.4. Bütünleme sınav süresinin bitmesiyle birlikte herkese kalemlerini bırakarak sınav kağıtlarını teslim etmeleri duyurusu yapıldığı, ancak başvuranın ısrarla sınavı çözmeye devam ettiği, gözetmen araştırma görevlisinin başvurana üç kez uyarıda bulunmasına rağmen sınav kağıdını vermediği ve 5 dakika boyunca sınavı cevaplamaya devam ettiği, bu uyarının derslikte bulunan tüm öğrenciler tarafından açıkça duyulduğu, uyarıya aldırış etmeyen başvuranın yüksek bir ses tonuyla “çok zor sormuşsunuz, yetiştiremedik, ne yapalım” şeklinde karşılık verdiği, bu karşılığın da tüm öğrenciler tarafından duyulduğu, başvuran sınav kağıdını teslim ettiğinde bu durumun gözetmen tarafından sınav kağıdına işaret koyularak not düşüldüğü, aynı zamanda dersin öğretim üyesi ile paylaşıldığı, ancak öğretim üyesinin yine iyiniyet göstergesi olarak bütünleme sınavında da herkesin notuna 10 puan eklediği, başvuranın bu hareketine rağmen sınavını geçersiz kabul etmediğini, ancak kürsünün iyiniyeti suiistimal edildiği için ekstra 10 puanı eklemediği, buna rağmen başvuranın sınavdan 53 almasına rağmen geçme notu 55 olduğu için yine de 3 puan daha eklediği ve sisteme 56 olarak girdiği, ayrıca sınav sorularının puanlama sisteminin toplam 103 puan üzerinden yapıldığı, dolayısıyla her öğrencinin ekstra 3 puan daha kazandığı, buna başvuranın da dahil olduğu, 2.5. Gerek final gerek bütünleme sınavlarında tüm öğrencilere puan eklenmesine rağmen öğrencilerin ek puan taleplerinin sonunun gelmediği ve bu taleplerin genelde son soru ekseninde şekillendiği, çok fazla talep gelmesi üzerine öğretim üyesi tarafından iyiniyet göstergesi olarak 10 puan eklemenin haricinde son soruda hem “C” hem “D” şıkkını işaretleyenleri doğru kabul etme yaklaşımı oluştuğu, bu yaklaşımın

/

UKEY üzerinden öğrencilerle paylaşıldığı, buna rağmen 100’e yakın e-posta ile not isteklerinin devam ettiği, öğrencilerden gelen e-postalardan birinde ise “Siz ilk maili attığınızda okul gruplarında arkadaşlar pislik yapalım ya herkese eklensin ya da hiç kimseye eklenmesin diye konuşmalar yaparak aralarında organize oldular” ibaresinin dikkat çektiği, bu tarz art niyetli taleplerin sonu gelmemesi üzerine UKEY sistemi üzerinden son kez herkese gerek final gerekse bütünleme sınavında 10 puan eklendiği başkaca da hiç kimseye not eklenmeyeceği ve bu hususta e-posta atılmaması hususunun öğrencilerle paylaşıldığı ve sisteme girilen notların kesinleştirildiği, tüm bu art niyetli yaklaşımlara rağmen başvuran dahil herkesin final sınavında 10’ar puan fazladan aldığı, başvuranın kopyaya yönelik ve sınav düzenini bozucu davranışı sonucunda sınavı geçersiz kabul edilmeyip bunun yerine diğer öğrencilerden daha az puan eklendiği, 2.6. Başvuranın bütünleme sınavını kopya şüphesi uyandıracak şekilde suiistimal etmesine rağmen notunun 53’ten 56’ya yükseltildiği, Öğrenci İşleri Birimine yaptığı tüm maddi hata başvurularının kürsü tarafından cevaplandığı, başvuranın şikayet hakkını kötüye kullanarak suiistimal ettiği, başvuranın fakültede farklı derslerde farklı yıllarda da şikayet hakkını kötüye kullanarak bu durumu adeta alışkanlık haline getirdiğinin daha önceki başvurularında da açıkça görüldüğü, başvuranın eksik girilmiş sınav notu bulunmadığı gibi gerek bütünleme gerek final sınavı test olmasına rağmen fazladan puan eklemesi yapılarak ilan edildiği, başvuranın iddia ve şikayetlerinin yerinde olmayıp reddi gerektiği belirtilerek başvuranın itiraz ettiği sınavların cevap anahtarları, başvuranın cevap kâğıtları, emsal teşkil edebilecek öğrenci cevap kâğıtları ve ilgili öğretim üyelerinin bilimsel değerlendirmelerini içerir belgeler gönderilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3. Anayasa’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74’üncü maddesi:

“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. […]”

3.1. “Yükseköğretim kurumları” başlıklı 130’uncu maddesinin birinci fıkrası:

“Çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur.” 4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5’inci maddesinin birinci

fıkrası:

“Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”

5. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin (d) fıkrası:

“Üniversite: Bilimsel özerkliğe ve kamu tüzelkişiliğine sahip yüksek düzeyde eğitim – öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan; fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur.”

5.1. “Lisans düzeyinde öğretim” başlıklı 43’üncü maddesinin (a) fıkrası:

/

“a. Yükseköğretim kurumlarında, kuruluş özelliklerine ve ihtiyaçlarına göre yapılan eğitim – öğretim ve buna dayalı olarak verilen diplomalarla ilgili esaslar her üniversitece hazırlanacak öğretim ve sınav yönetmeliğinde belirtilir.” 6. 20.09.2020 tarihli ve 31250 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bursa Uludağ Üniversitesi Önlisans ve

Lisans Eğitim Öğretim Yönetmeliği’nin “Sınav sonuçlarına itiraz” başlıklı 34’üncü maddesi:

“(1) Ara sınav, yarıyıl/yıl sonu ve bütünleme sınavlarının sayısal notlarındaki maddi hatanın düzeltilmesi için öğrenci, sınav sonucunun ilânını takip eden 3 iş günü içinde dersin yürütüldüğü birime yazılı olarak başvurabilir. Bu başvuru öğretim elemanına iletilir. Eğer maddi hata mevcut ise, (Değişik ibare:RG18/8/2024-32636) birim yönetim kurulunun onayı ile öğretim elemanınca not düzeltilir.” hüküm ve düzenlemelerini haizdir.

IV. KAMU DENETÇİSİ ÖZCAN YILDIZ’IN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ

7. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvurunun reddi gerektiği hususundaki öneri Kamu Başdenetçisine sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme 8. Başvuran, Eşya Hukuku bütünleme sınavında son sorunun objektif değerlendirme ilkelerine aykırı olarak değerlendirildiğini ileri sürerek sınav sonuçlarının yeniden değerlendirilmesini talep etmiştir.

9. Anayasa’nın 130’uncu maddesinde, üniversitelerin bilimsel özerkliğe sahip olduğu güvence altına alınmış olup 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 43’üncü maddesinde, yükseköğretim kurumlarında, kuruluş özelliklerine ve ihtiyaçlarına göre yapılan eğitim – öğretim ve buna dayalı olarak verilen diplomalarla ilgili esasların her üniversitece hazırlanacak öğretim ve sınav yönetmeliğinde belirtileceği hükmü düzenlenmiştir. Anılan hükümler uyarınca, üniversitelerin eğitim, öğretim ve sınavlara ilişkin hususlarda takdir yetkisini haiz olduğu açıktır.

10. Bu bağlamda, Kurumumuzca sınavlara ilişkin yapılan şikâyet başvurularında takdir yetkisi kullanılırken; objektiflikten uzaklaşılıp uzaklaşılmadığı, birden fazla aday var ise söz konusu adaylar arasında eşitlik ilkesinin gözetilip gözetilmediği ve sonuç itibarıyla da ilgili değerlendiriciler tarafından tutarlı ve bilimsel ölçütlere dayalı bir kanaatin ortaya konulup konulmadığı hususları inceleme konusunun esasını oluşturmaktadır (Kamu Denetçiliği Kurumu, 15.11.2024 tarihli ve 2024/12501-S.24.18925 sayılı

Ret Kararı).

11. Başvurunun incelenmesi ve araştırılması kapsamında; gerek başvuranın gerek emsal teşkil etmesi amacıyla sınava katılan öğrencilerin sınav ve cevap kâğıtları, cevap anahtarı ve ilgili öğretim üyesinin bilimsel değerlendirmelerinin Kurumumuza iletilmesi istenmiştir. İdare tarafından bu kapsamda sunulan bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde; şikâyete konu sınavın test usulünde yapıldığı, önceden hazırlanan cevap anahtarı uyarınca değerlendirmenin gerçekleştirildiği, başvuranın itiraz ettiği soruya ilişkin olarak cevabın açık olduğu ve başvuranın iddiasının aksine tek seçeneğin doğru cevap kabul edildiği, öte yandan sınava katılan tüm öğrencilere 10 puan kanaat notu eklendiği, ancak başvuranın bu öğrenciler arasında yer almadığı, zira gözetmen araştırma görevlisinin başvurana üç kez uyarıda bulunmasına rağmen sınav kâğıdını vermediği ve fazladan 5 dakika boyunca sınavı cevaplamaya devam ettiği, başvuran sınav

/

kâğıdını teslim ettiğinde bu durumun gözetmen tarafından sınav kâğıdına not düşüldüğü ve dersin öğretim üyesi ile paylaşıldığı, dersin öğretim üyesinin başvuranın bu hareketine rağmen sınavını geçersiz kabul etmediği, başvuranın sınavdan 53 aldığı, ancak kürsünün iyi niyeti suiistimal edildiği için başvurana 10 puan kanaat notu eklemediği, yine de geçme notu 55 olduğu için 3 puan ekleme yaptığı ve sisteme 56 olarak girdiği anlaşılmıştır.

12. Kurumumuzca yapılan inceleme neticesinde; itiraz edilen soruya ilişkin puanlamanın objektif ölçme ve değerlendirme kriterlerine uygun yapılmadığına dair bir bulguya rastlanmamış olup öte yandan sınava katılan tüm öğrencilere 10 puan eklenirken başvurana 3 puan eklenmesi yönünde farklılaşan takdir yetkisinin makul gerekçeye dayandığı, bu farklılığın objektifliğe ve eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmediği değerlendirilerek idarenin başvuranın maddi hata itirazının reddi işleminde hukuka ve hakkaniyete aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme 13. İyi yönetim ilkelerine, Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar

Hakkında Yönetmelik’in “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiştir. Anılan madde hükmü uyarınca, inceleme ve araştırma kapsamında ilgili idarenin iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığı hususları da Kurum tarafından gözetilmektedir. Bu kapsamda yapılan değerlendirmede; idare tarafından Kurumumuzca istenen bilgi ve belgelerin süresinde gönderildiği ve başvurana makul sürede yanıt verildiği, bu bağlamda “makul sürede karar verme” ve

“kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun davranıldığı değerlendirilmiştir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

14. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 17’nci maddesinin sekizinci fıkrasına göre, Kamu

Denetçiliği Kurumuna dava açma süresi içinde yapılan başvuru işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurmakta olup 21’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlamaktadır. Buna göre, işbu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren ilgili idare işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup Bursa İdare Mahkemelerine yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Yukarıda açıklanan gerekçeyle BAŞVURUNUN REDDİNE; Kararın BAŞVURANA ve BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE tebliğine; Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.

Mehmet AKARCA

Kamu Başdenetçisi

/