NOT: Büyükşehir olan illerde eğlence vergisi tahsilatı ile ilgili yetkinin hangi belediyede olduğu hk.
T.C.
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI
Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü
Sayı : E-14399437-622.02-283939 09/02/2022
Konu :GÖRÜŞ (Eğlence Vergisi Hk.)
DAĞITIM YERLERİNE
İlgi : ………Büyükşehir Belediye Başkanlığının 27.12.2021 tarihli ve 48692 sayılı yazısı.
İlgi yazı ile 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5/7 maddesinde; büyükşehirlerde alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkili olduğu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu 7/d maddesinde de büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat verme ve denetleme yetkisinin verildiği, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, iş yeri açma ve çalışma ruhsatını veren belediyenin bu işyerlerinden sorumlu olduğunun anlaşıldığı, eğlence vergisinin tespiti ve tahsiline ilişkin yasal düzenlemeler çerçevesinde ………. Büyükşehir Belediyesi ve ……..
Belediyesi arasında alışveriş merkezleri ile ilgili anlaşmazlığın çözüme kavuşabilmesi için “sorumluluğu” ifadesinden ne anlaşılması gerektiği ve 2464 sayılı Kanun kapsamında ödenmesi gereken eğlence vergisinin; büyükşehir belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler, spor, eğlence ve dinlenme yerleri ile yeşil sahalar içinde olması halinde büyükşehir belediyesince, bunların dışında kalan alanlarda ise ilçe belediyesince tahsil edilmesi gerektiğinden; bu maddede geçen “bırakılan “ ifadesinin mülkiyeti mi yoksa sorumluluğunu mu kastettiği konusunda tereddüt hasıl olduğundan konu hakkında Bakanlığımız görüşü talep edilmektedir.
Bilindiği üzere 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun;
“Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7 nci maddesinde “Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
d) Büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek ve denetlemek.
İlçe belediyelerinin görev ve yetkileri şunlardır:
c) Sıhhî işyerlerini, 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhî müesseseleri, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek.
…” hükmü,
“Büyükşehir belediyesinin gelirleri” başlıklı 23 üncü maddesinde “Büyükşehir belediyesinin gelirleri şunlardır:
c) 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan oran ve esaslara göre büyükşehir belediyesince tahsil olunacak at yarışları dahil müşterek bahislerden elde edilen Eğlence Vergisinin % 20’si müşterek bahislere konu olan yarışların yapıldığı yerin belediyesine, % 30’u nüfuslarına göre dağıtılmak üzere diğer ilçe (…) belediyelerine ayrıldıktan sonra kalan % 50’si.
d) Büyükşehir belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler, spor, eğlence ve dinlenme yerleri ile yeşil sahalar içinde tahsil edilecek her türlü belediye vergi, resim ve harçları.
.hükmü,
Öte yandan 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin gelirleri” başlıklı 59 uncu maddesinde “Belediyenin gelirleri şunlardır:
a) Kanunlarla gösterilen belediye vergi, resim, harç ve katılma payları.
.” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 17 nci maddesi “Bu Kanunun 21 inci maddesinde belirtilen ve belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde yer alan eğlence işletmelerinin faaliyetleri Eğlence Vergisine tabidir.” hükmü yer almış olup müteakip maddelerde verginin mükellefi, matrahı, nispet, tahsili ve diğer hususları belirtilmiştir.
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un;
“Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde “(1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Alışveriş merkezi: Bir yapı veya alan bütünlüğü olan, içinde büyük mağaza ve/veya beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya tamamının karşılandığı diğer işyerleri bulunan, merkezî bir yönetime ve ortak kullanım alanları ile yönetmelikle belirlenen diğer niteliklere sahip işletmeyi,
ı) Perakende işletme: Alışveriş merkezi, büyük mağaza, zincir mağaza, bayi işletme, özel yetkili işletme, perakende ticaretle uğraşan diğer ticari işletmeler ile esnaf ve sanatkâr işletmelerini,
.” hükmü,
“İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi” başlıklı 5 inci maddesinin yedinci fıkrasında “Büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşü alınır. Bu kuruluşlar görüşlerini on beş iş günü içinde bildirir.” hükmü,
6585 sayılı Kanun’un 3 üncü, 5 inci, 10 uncu, 11 inci, 12 nci, 16 ncı ve 17 nci maddelerine dayanılarak hazırlanan Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin;
“Amaç ve kapsam” başlıklı birinci maddesinin ikinci fıkrasında “Bu Yönetmelik, alışveriş merkezlerine ilişkin ilke ve kurallar ile alışveriş merkezi maliki ile yönetiminin, yetkili idarelerin ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların alışveriş merkezlerine ilişkin görev ve sorumluluklarını kapsar.” hükmü,
“Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Alışveriş merkezi: 4 üncü maddede belirtilen niteliklere sahip perakende işletmeyi,
ı) Yetkili idare: İşyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye yetkili belediye veya il özel idareleri ile diğer idareleri,
ifade eder.” hükmü,
“Alışveriş merkezinin nitelikleri” başlıklı 4 üncü maddesinde “(1) Alışveriş merkezinin;
a) Bir yapıya veya alan bütünlüğü içinde yapılar topluluğuna,
b) En az beş bin metrekare satış alanına,
c) İçinde en az biri büyük mağaza niteliğini taşımak şartıyla beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya tamamının karşılandığı en az on işyerine ya da büyük mağaza niteliği taşıyan işyeri bulunmasa dahi beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya tamamının karşılandığı en az otuz işyerine,
ç) Bu Yönetmelikte belirtilen ortak kullanım alanlarına,
d) Merkezi bir yönetime,
sahip olması gerekir.” hükmü,
“Alışveriş merkezinin projelendirilmesi ve ruhsatlandırılması” başlıklı 5 inci maddesinde “(1) Yapı ruhsatı başvurusunda, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerindeki nitelikleri taşıyan projeler alışveriş merkezi projesi kabul edilir.
(3) Alışveriş merkezine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediyesine; diğer yerlerde belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde ilgili belediyelere, belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında ise il özel idarelerine aittir. Ancak büyükşehir olan yerlerde ilçe belediyelerinin mülkiyetinde ve sınırları içinde bulunan arsa üzerine inşa edilen ve konut sayısı işyeri sayısından fazla olan karma projelerde yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi ilçe belediyesine aittir.
…” hükmü,
Öte yandan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin;
4 üncü maddesinde “Bu Yönetmelikte geçen deyimlerden;
a) Yetkili idare: Belediye sınırları ve mücavir alanlar dışı ile kanunlarda münhasıran il özel idaresine yetki verilen hususlarda il özel idaresini, büyükşehir belediyesi sınırları içinde büyükşehir belediyesinin yetkili olduğu konularda büyükşehir belediyesini, bunların dışında kalan hususlarda büyükşehir ilçe belediyesini, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde belediyeyi, organize sanayi bölgesi sınırları içinde organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğini, endüstri bölgesi sınırları içinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını ve teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan AR-GE ve tasarım faaliyetinde bulunan firmalar için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı il müdürlüklerini,
t) İş yeri: Ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin ya da girişimin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan, kara ya da su üzerindeki açık veya kapalı alanda bulunan sabit ya da mobil yerleri,
ifade eder” hükmü,
“İşyeri açılması” başlıklı 6 ncı maddesinde “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.
İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz. Ruhsat, Örnek 5’te yer alan bilgileri içerecek şekilde düzenlenir.
İşyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, işyerlerini bu Yönetmeliğe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1 ve 2’de yer alan durumlarına uygun formu doldurarak yetkili idareye başvurur.
..hükmü bulunmaktadır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının 05.05.20l7 tarihli ve 82673 428-175.02.01.02.(6624 -321)-E.53849 sayılı özelgesinde “.
Buna göre, büyükşehir belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler, spor, eğlence ve dinlenme yerleri ile yeşil sahalar içinde tahsil edilecek eğlence vergisini tahsil yetkisi büyükşehir belediyelerinde olup bunların dışındaki yerlerde eğlence vergisini tahsil yetkisi büyükşehir belediyeleri dışındaki belediyelere verilmiştir.
Bu itibarla, söz konusu işletmelerin büyükşehir belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler, spor eğlence ve dinlenme yerleri ile yeşil sahalar dışında kalması sebebiyle eğlence vergisinin ilçe belediyenizce tahsil edilmesi gerekmektedir.
.şeklinde görüş belirtilmiştir.
Yukarıda açıklanan hükümlerin değerlendirilmesinde;
1. İlçe belediyelerinin mülkiyetinde ve sınırları içinde bulunan arsa üzerine inşa edilen ve konut sayısı işyeri sayısından fazla olan karma projelerde bulunanlar hariç büyükşehir olan yerlerde bulunan alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı verme, değiştirme ve yenileme yetkisinin büyükşehir belediyelerinde olduğu, öte yandan alışveriş merkezlerinde yer alan işletmelerin işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının ilçe belediyesi tarafından düzenlenmesi gerektiği,
2. 2464 sayılı Kanun kapsamında ödenmesi gereken eğlence vergisinin; büyükşehir belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler, spor, eğlence ve dinlenme yerleri ile yeşil sahalar içinde olması halinde büyükşehir belediyesince, bunların dışında kalan alanlarda ise ilçe belediyesince tahsil edilmesi gerektiği, dolayısıyla alışveriş merkezlerinde yer alan eğlence işletmelerinin eğlence faaliyeti sonucunda doğan eğlence vergisinin ilçe belediyesince tahsil edilmesi gerektiği,
3. 5216 sayılı Kanun’da belirtilen büyükşehir belediyesine bırakılan yerlerden kast edilenin, büyükşehir belediyesinin mülkiyetinde veya sorumluluğunda olan yerlerin ifade edildiği,
Değerlendirilmektedir.
Bilgilerini rica ederim.
Bakan a.
Genel Müdür
