Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: Belediyenin, şirket personeli de dahil olmak üzere yıllık toplam personel giderlerinin yasal sınırları aştığı belirlenmiştir. 2024 yılı Sayıştay denetim raporlarına göre, belediyenin personel giderleri, mevzuatta belirtilen yüzde 30’luk üst sınırı geçerek yüzde 35,32 oranında gerçekleşmiştir. İlgili düzenlemelere göre, idarelerin toplam personel giderleri, yıllık bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranı ile çarpımı sonucu elde edilen miktarın yüzde 30’unu aşmamalıdır. Bu sınırın aşılması durumunda, Bakanlıktan izin alınmadan yeni personel alımı yapılamaz.

Yapılan incelemelerde, belediyenin 2024 yılı için toplam personel giderinin 6.779.857.075,13 TL olarak gerçekleştiği ve bu tutarın yıllık personel gider limiti olan 5.010.206.393,58 TL’yi aştığı tespit edilmiştir. İdarenin, 2025 yılı için yeni işçi alımı için izin talebinde bulunduğu ve onay aldığı belirtilse de, bu durum mevcut personel giderlerinin yasal sınırın üzerinde olmasının yarattığı sorunu çözmemektedir.

Sonuç olarak, belediyenin personel istihdamını, belirlenen üst sınırları aşmayacak şekilde düzenlemesi ve eğer bu sınır aşılmışsa, giderlerin yasal sınıra inene kadar yeni personel alımına dikkat etmesi gerekmektedir.

BULGU: Belediyenin Şirket Personeli Dahil Toplam Personel Giderlerinin Yasal Sınırın Üzerinde Olması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – Büyükşehir Belediyesi

Belediyenin, şirketlerinde çalışan personeli dahil yıllık toplam personel giderlerinin mevzuatta belirlenen yasal sınırı aştığı tespit edilmiştir.

İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları ile Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın “Personel Giderlerinin Toplam Giderler İçindeki Payına İlişkin Üst Sınır” başlıklı 5’inci maddesinde;

“(1) İdarelerin, şirket personeli de dahil yıllık toplam personel giderleri, idarenin gerçekleşen en son yıl bütçe gelirleri toplamının her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılması sonucu bulunacak miktarın yüzde kırkını aşamaz. Bu oran büyükşehir belediyelerinde yüzde otuz olarak uygulanır. Yıl içerisinde aylık ve ücretlerde beklenmedik bir artışın meydana gelmesi sonucunda personel giderlerinin söz konusu oranları aşması durumunda, cari yıl ve izleyen yıllarda personel giderleri bu oranların altına ininceye kadar idare şirketlerine yeni personel alımı yapılamaz

(3) Birinci fıkrada belirlenen oranı aşan idareler tarafından Bakanlıktan izin alınmaksızın şirketlerine işçi alımı yapılamaz.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen düzenlemelere göre, idarelerin şirket personeli dahil yıllık toplam personel giderlerinin; idarenin gerçekleşen en son yıl bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın yüzde otuzunu aşmaması, şayet bu oranın aşılması durumunda idareler tarafından Bakanlıktan izin alınmaksızın şirketlerine işçi alımı yapılmaması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, İdarenin şirket personeli de dahil yıllık toplam personel gideri, 2024 yılında belirlenen yüzde 30 üst sınır oranını aşarak yüzde 35,32 olarak gerçekleşmesine rağmen cari yıl ve izleyen yıl içerisinde yeni personel alımı yapılmaya devam edildiği tespit edilmiştir. Bu durum aşağıdaki tabloda ortaya konulmuştur.

Tablo 11: Belediyenin Şirket Personeli Dahil Toplam Personel Gideri Tablosu

Önceki Yıl 800 Alacak Toplam (TL)	Önceki Yıl 810 Borç Toplam (TL)	En Son Kesinleşmiş Bütçe Geliri(TL)	Yeniden Değerleme Oranı	Yeniden Değerleme Oranı ile Hesaplanan Tutar(TL)	Personel Gider Limiti (TL)	Toplam Personel Gideri Tutarı(TL)
10.565.955.481,62	26.584.044,91	10.539.371.436,71	58,46%	16.700.687.978,61	5.010.206.393,58	6.779.857.075,13

Yukarıdaki tabloda, 2024 yılı için ödenen personel giderleri toplamının 6.779.857.075,13 TL olarak gerçekleştiği, söz konusu tutarın yıllık personel gider limiti olan 5.010.206.393,58 TL’yi aştığı görülmektedir.

İdarenin cevabında, 2025 yılında yeni işçi alımı için izin talebinde bulunulduğu ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünden onay alındığı belirtilmiştir. Ancak bu durum personel giderlerinin yasal sınırın üzerinde olmasının yarattığı temel sorunu ortadan kaldırmamaktadır. Personel giderleri belirlenen üst sınırı aştığında yeni personel alımı Bakanlık izni olmadan yapılamaz; ancak izin alınması, giderlerin yasal sınırın üzerine çıkılmasını mevzuata uygun hale getirmemektedir.

Sonuç olarak, İdare tarafından personel istihdamlarının anılan mevzuatta belirlenen üst sınırı aşmayacak şekilde yapılması, şayet üst sınır aşılmış ise personel giderlerinin yasal sınıra ininceye kadar yeni personel alımına dikkat edilmesi gerekmektedir.