Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: Belediye taşınmazlarının, ihale yapılmadan ve kira sözleşmesi imzalanmadan ecrimisil karşılığı kullanıldığına dair 2024 yılı Sayıştay Denetim Raporları’nda önemli bulgular yer almaktadır. Rapor, büyükşehir olmayan il kapsamındaki ilçe belediyelerinin, idareye ait gayrimenkullerin çoğunun bu şekilde kullanıldığını ortaya koymaktadır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu çerçevesinde, belediyelerin taşınmazlarını kiralama ve tahsis etme süreçleri belirlenmiştir. Özellikle, kiralama süresi üç yılı aşan durumlarda meclis onayı gerekmekte ve bu süreçlerin ihale ile yürütülmesi zorunludur.

Denetim sonuçlarına göre, 145 gayrimenkulün ihale olmaksızın ve kira sözleşmesi bulunmadan kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu durum, bazı taşınmazların 10 yılı aşkın bir süredir bu şekilde işgal altında kalmasına yol açmıştır. Ayrıca, kira sözleşmesi olmayan müstecirlerin işgalci olarak değerlendirildiği ve alınan kira bedellerinin ecrimisil niteliğinde olduğu ifade edilmiştir. İdare, bu bulgulara katıldığını ve gerekli düzeltici adımların atılacağını belirtmiştir.

Sonuç olarak, belediyelerin taşınmazlarının yasal çerçevede kiralanması ve bu süreçlerin düzenli olarak ihale ile yürütülmesi gerekmektedir. Bu, hem hukuki yükümlülüklerin yerine getirilmesi hem de kamu kaynaklarının etkin kullanımı açısından büyük önem taşımaktadır.

BULGU: Belediye Taşınmazlarının İhale Yapılmaksızın Ecrimisil Karşılığı Kullandırılması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – Büyükşehir Olmayan İl Kapsamında Yer Alan İlçe Belediyesi

İdarenin maliki olduğu ve üçüncü şahısların kullanımında bulunan gayrimenkullerin ekseriyeti için; ihale yapılmadığı ve kira sözleşmesi imzalanmadığı görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun,

Vinci maddesinde, “ belediyelerin satım, hizmet , kira, trampa,

mülkiyetin gayri aynı hak tesisi ve taşıma işleri bu kanuna göre yürütülür.”

75’inci maddesinde, “…Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.”

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun,

15’inci maddesinin altıncı fıkrasında; “Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75 inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.”

Belediye meclisini vazife ve yetkilerinin izah edildiği 18’inci maddesinin (e) fıkrasında; “Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.”

Belediye encümeninin vazife ve yetkilerinin izah edildiği 34’üncü maddesinin (g) fıkrasında; “Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.” şeklinde yer alan tanzimlerde, belediyelerin sahip olduğu gayrimenkullerin kiralanması ve kiralanma sonrası yapılacak işlemler belirlenmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesine yapılan atıfa istinaden; belediyelerin sahip olduğu gayrimenkullerin gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil istenmesi, fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmeyen ecrimisil için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil yoluna gidilmesi ve işgal edilen belediye taşınmazının belediyenin talebi üzerine, gayrimenkulün, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, belediyeye teslim edilmesi lazım gelmektedir.

5393 sayılı Kanun’a göre üç yıla kadar olan kiralamalar encümence, üç yılı aşanlar ise meclis tarafından yapılmalıdır. Gayrimenkullerin üç yıldan fazla olarak kiraya verileceği hallerde meclis kararında gayrimenkulün kaç yıllığına kiraya verileceği belirlenmeli ve bu sürenin bitiminde yeniden ihaleye çıkılmalıdır. Sürenin bitiminde kiracının tahliyesinde 5393 sayılı Kanun’un 15’inci ve 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine göre işlem yapılmalıdır.

Belediyenin sahip olduğu gayrimenkullere ait dosyalar incelendiğinde, 145 gayrimenkulün; ihale olmaksızın ve kira sözleşmesi bulunmaksızın kullandırıldığı, bunlardan bazılarının 10 yılı aşan süredir bu vaziyette olduğu ve bunlardan bir kısmının ise aile fertleri arasında devredilerek kullanılmaya devam edildiği tespit edilmiştir. Kira sözleşmesi bulunmayan müstecirler işgalci olup alınan kira ise ecrimisil mahiyetindedir.

İdare tarafından verilen cevapta, bulguya iştirak edilmiş olup gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.

İhale yapılmadan ve kira sözleşmesi olmadan üçüncü şahıslara ecrimisil karşılığında kullandırılan gayrimenkullerin, 2886 sayılı Kanun’a göre ihale yapılarak kiralanması ve bu kiralamalara dair sözleşme imzalanması gerekmektedir.