| 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporları |
|
Kurum 2021 yılı hizmetlerinin doğrudan gördürülmesi amacıyla 375 sayılı KHK’nın Ek 20’nci maddesi kapsamında ifa edilen personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım işlerinden birinde altı adet yabancı menşeli araç edinildiği görülmüştür. 237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 1’nci maddesinde, belediyelerin bu Kanun hükümlerine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Mezkûr Kanun’un 7’nci maddesinin birinci fıkrasında, kurumların taşıt ihtiyaçlarını hizmet alımı suretiyle karşılamalarının esas olduğu ifade edilmiş, 12’nci maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendinde, hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların çeşitli özellikleri ile yabancı menşeli olup olmayacağına ilişkin esas ve usûllerin Cumhurbaşkanınca (daha önceden Bakanlar Kurulunca) belirleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda, Bakanlar Kurulu tarafından 2006 yılında 2006/10193 sayılı Karar’la “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller” kabul edilmiştir. Söz konusu Esas ve Usuller’in “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde, hizmet alımı suretiyle yabancı menşeli binek taşıt edinilmesi Kanun’un 10’uncu maddesinin beşinci fıkrasında öngörülen makam ve hizmetler ile sınırlandırılmıştır. 237 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin beşinci fıkrasında, kurumlar tarafından edinilecek taşıtların menşei ve diğer özellikleri hakkında belirleme yapma yetkisi Cumhurbaşkanına (daha önceden Bakanlar Kuruluna) verilmiştir. Bu çerçevede, Bakanlar Kurulu tarafından 2014/6425 sayılı Karar’ın ekinde “237 Sayılı Taşıt Kanunu Kapsamında Edinilecek Taşıtların Menşei, Silindir Hacimleri ve Diğer Niteliklerinin Belirlenmesine Dair Karar” kabul edilmiştir. Söz konusu Karar’da, 237 sayılı Taşıt Kanunu’na ekli (1) sayılı cetvelde ve son iki sırasında belirtilenler hariç olmak üzere (2) sayılı cetvelde yer alan makamlar ile güvenlik önlemli (zırhlı) araçlar, koruma altına alınanlarla ilgili yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunanlar ve idarelerin yurtdışı teşkilatları için yabancı menşeli binek taşıt edinilebileceği belirtilmiş, bunlar dışında hibe dâhil her ne suretle olursa olsun yabancı menşeli binek taşıt edinilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, mezkûr Karar’da yabancı menşeli araçlar hakkında belirleme de yapılmış, yerli muhteva oranı %50’nin altında kalan taşıtların yabancı menşeli sayılacağı belirtilmiştir. Yabancı menşeli araç temin edilebilecek makamlar ile hizmetlere ilişkin yukarıda yer verilen düzenlemeler dışında herhangi bir düzenleme yapılmamış, belediyeler yabancı menşeli binek araç edinebilecekler arasında sayılmamıştır. Diğer bir ifade ile Kanun’a ekli mezkûr cetvellerde belediye teşkilatı içerisinde yer alan herhangi bir makam veya belediye hizmeti için yabancı menşeli binek araç temin edilebileceğine dair bir ibare bulunmamaktadır. Dolayısıyla, belediyelerin herhangi bir makamı veya hizmeti için hangi usulle olursa olsun yabancı menşeli binek araç temin etmesi mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil edecektir. Yapılan incelemede, Fen İşleri Dairesi Başkanlığına ait faaliyetlerin 375 sayılı KHK’nın Ek 20’nci maddesi kapsamında doğrudan gördürülmesi amacıyla personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım işi yapıldığı, bu işlerden birinde Volkswagen Passat, Renault Talisman, Audi A6, Skoda Octavia marka araçlardan 6 adet temin edildiği, söz konusu araçların mezkûr Usul ve Esaslar’a aykırı olarak yabancı menşeli olduğu tespit edilmiştir. Kamu İdaresi cevabında, Belka A.Ş ile yapılan sözleşmede C segmenti araç yerine D segmenti araç kullanıldığı ifade edilmişse de bulgu konusu husus doğrudan teminle personel alımı kapsamına yabancı menşeili araç dahil edilmesi olup verilen cevap bu hususu içermemektedir. Bu itibarla, taşıt edinimi ve kullanımı ile ilgili kurallar sadece taşıt kiralanmasına ilişkin ihalelerde dikkat edilecek hususlar olmayıp taşıtın her türlü edinimi, kiralanması ve kullanımı sırasında sürekli olarak göz önünde bulundurulması gereken kurallar olduğundan, yabancı menşeli araçların, doğrudan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında dahi olsa uygun araç olarak kabul edilip hizmet gördürülmesi mümkün değildir. |
