Sayıştay, KİK, Yargıtay ve Danıştay Kararları, Bakanlık Görüşleri

"); pri.document.close(); pri.focus(); pri.print(); pri.close(); }

ÖZET: 2024 yılı Sayıştay Denetim Raporları, bazı iş yerlerinin emlak vergisinin mesken oranı üzerinden tahakkuk ettirildiğini ortaya koymuştur. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 3. maddesi, bina vergisinin mükellefleri arasında bina maliklerini ve intifa hakkı sahiplerini tanımlarken, 8. maddesi meskenlerde vergi oranını binde bir, diğer binalarda ise binde iki olarak belirlemektedir. Büyükşehir belediye sınırları içinde bu oranlar %100 artırımla uygulanmaktadır. Ayrıca, 33. maddede, bir binanın kullanım tarzının değiştirilmesi durumunda vergi değerinde değişiklik yapılması gerektiği vurgulanmaktadır.

İncelemeler sonucunda, il sınırları içinde yer alan 50 iş yerinden 34’ünün emlak vergisi beyannamesinin mesken olarak verildiği tespit edilmiştir. Bu durum, söz konusu iş yerlerinin emlak vergisinin mesken oranı üzerinden tahakkuk ettirilmesine yol açmıştır. Kamu İdaresi, bu tespiti doğrulayarak, belediye sınırları içindeki ticari amaçlı iş yerlerinin doğru bir şekilde sınıflandırılması için gerekli çalışmaların yapılacağını belirtmiştir. Belediye Gelir Müdürlüğü ve Zabıta Müdürlüğü iş birliğiyle oluşturulacak Yoklama Servisi, 15 mahalledeki tüm iş yerlerini inceleyerek emlak vergisi kayıtlarını güncelleyecektir.

Bu bağlamda, emlak vergisi tahakkuklarının mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi, idarenin gelir kaybını önlemek adına büyük önem taşımaktadır.

BULGU: Bazı İş Yerlerine Emlak Vergisi Tahakkukunun Mesken Üzerinden Yapılması

2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporları – İl Belediyesi

İdare tarafından il sınırları içerisinde faaliyet gösteren bazı iş yerlerinin Emlak Vergisinin mesken oranı üzerinden tahakkuk ettirildiği görülmüştür.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Mükellef” başlıklı 3’üncü maddesinde, bina vergisini; binanın malikinin, varsa intifa hakkı sahibinin, her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenlerin ödeyeceği ifade edilmiş, Kanun’un “Nispet” başlıklı 8’inci maddesinde ise, bina vergisinin oranının meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde iki olduğu, bu oranların, 5216 sayılı Kanun’un uygulandığı büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde %100 artırımlı uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un “Vergi değerini tadil eden sebepler” başlıklı 33’üncü maddesinde de;

“Vergi değerini tadil eden sebepler aşağıda gösterilmiştir: (… )

3. Bir binanın kullanış tarzının tamamen değiştirilmesi veya bir binanın ikamete mahsus mahallerinden bir kısmının dükkân, mağaza, depo gibi ticaret ve sanat icrasına mahsus mahaller haline kalbedilmesi, (Bu hükmün uygulanmasında bir apartmanın her dairesi bir bina sayılır ve tadil sebebi, yalnız kullanış tarzı tamamen veya kısmen değiştirilen daire için geçerli olur.) …” hükmü yer almaktadır.

Emlak vergisi, mükelleflerin beyannameleri esas alınarak tahakkuk ve tahsil edilmektedir. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Bildirim verme süresi” başlıklı 23’üncü maddesinde, aynı Kanun’un 33’üncü maddesine göre vergi değerinde değişiklik yapılması gereken nedenlerin bulunması halinde emlak vergisi bildirimi verilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir. Bu durumda, bir binanın ikamete özgü bölümlerinden bir kısmının iş yeri olarak kullanılması durumunda vergi değerinde değişiklik yapılması gerekmektedir.

Yapılan inceleme sonucunda, il sınırları içerisinde yer alan avukatlık büroları, serbest muhasebeci ve mali müşavirlik hizmeti veren iş yerleri, diş tabipleri gibi örnek olarak seçilen 50 iş yerinden 34’ünün de emlak vergisi beyannamelerinin mesken olarak verildiği ve bu nedenle diğer iş yerlerine, iş yeri üzerinden değil mesken üzerinden emlak vergisi tahakkuk ettirildiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, belediye sınırları içerisinde meskenlerde bulunan 50 ticari amaçlı iş yerinin emlak vergisinin mesken oranı üzerinden tahakkuk ettirildiği tespitinin yapılarak kayıt altına alındığını belirtmiş ve diğer işyerlerinin tespiti için Belediye Gelir Müdürlüğü ve Zabıta Müdürlüğünün koordinasyonu ile oluşturulacak Yoklama Servisi ile toplamda 15 mahallenin tümünde tek tek gerekli tespitler yapılarak emlak vergilerinin tutanakla kayıt altına alınacağı ifade edilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca, İdarenin gelir kaybının önüne geçebilmek adına gerekli çalışmaların yapılarak emlak vergisi tarh ve tahakkuklarının mevzuata uygun şekilde yapılması gerekmektedir.