11 Aralık 2020 CUMA | Resmî Gazete | Sayı : 31331 |
YÖNETMELİK | ||
Çevre ve Şehircilik Bakanlığından: YAPI MALZEMELERİ VE ZEMİN LABORATUVARLARI UYGULAMA YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 29/6/2001 tarihli 4708
sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereğince kamu veya özel kuruluşların
bünyesinde kurulmuş laboratuvarlara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından
izin belgesi verilmesi için sağlaması gereken genel şartlar,
laboratuvarlarda görev alacak denetçi mühendisler ve diğer görevlilerde
aranacak nitelikler, laboratuvarların denetim hizmetinin yürütülmesi,
laboratuvarlardan alınacak teminatın türü, tutarı, iadesi ile irat
kaydedilmesine, idari yaptırımlara ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, bir ilde faaliyet
gösterebilecek yapı malzemesi ve/veya zemin deneyleri yapan laboratuvar
sayısını, bunların kuruluş safhasında sahip olması gereken asgari
nitelikleri, laboratuvarda görev alacak personelde aranacak nitelik,
tecrübe ve bunların istihdam şartlarını, laboratuvarların görevleri ile
çalışma usul ve esaslarını kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 29/6/2001 tarihli ve 4708
sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 8 inci ve 12 nci maddeleri ile
10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 97 nci
maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Ara denetim: Laboratuvarın ilk veya vize veya
daha önce yapılan değerlendirmedeki şartları devam ettirip ettirmediğini
incelemek amacıyla her yıl üç defa olmak üzere yaptırılan denetimi, b) Askıya alma: Bakanlıkça verilen belgenin veya
belge kapsamının geçerliğinin belirli bir süre için hükümsüz kılınmasını, c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını, ç) Değerlendirmeci: Deney laboratuvarlarının
değerlendirmesi ile ilgili fonksiyonların tamamını veya bir kısmını yapan
teknik elemanı, d) Değerlendirme heyeti: Bakanlık merkez teşkilatı
veya il müdürlüğü tarafından görevlendirilen, ilgili standart ve deneyler
konusunda tecrübeli en az iki değerlendirmeciden teşkil edilen heyeti, e) Deney: Verilen bir numune, ürün, proses veya
hizmetin belirlenmiş bir prosedüre göre bir veya birden fazla
karakteristiğinin tayin edilmesi amacıyla yapılan teknik çalışmayı, f) Deney metodu: Deneyin yapılması için belirlenmiş
teknik prosedürü, g) Deney raporu: Deneyle ilgili deney sonuçlarını
ve diğer bilgileri gösteren dokümanı, ğ) Deney yapan eleman: Denetçi mühendisin sevk ve
idaresi altında laboratuvarın kapsamındaki deneylere ilişkin görev yapan;
inşaat mühendisi veya jeoloji mühendisi veya jeofizik mühendisi veya yapı
öğretmeni veya inşaat teknikeri veya geoteknik teknikeri veya inşaat
teknolojileri teknikeri veya hazır beton teknikeri veya yapı teknikeri veya
yapı denetim teknikeri veya yapı teknisyenini, h) İl müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü, ı) İl Yapı Denetim Komisyonu: Çevre ve Şehircilik
İl Müdürlüğünün teklifi üzerine, biri başkan olmak üzere Merkez Yapı
Denetim Komisyonunca görevlendirilecek toplam beş üyeden oluşan komisyonu, i) Kalite yöneticisi: Laboratuvarın kalite yönetim
sisteminden sorumlu TS EN ISO/IEC 17025 standart eğitimi almış kişiyi, j) Kanun: 4708 sayılı Kanunu, k) Kapsam genişletme/daraltma: Belgeli
laboratuvarın mevcut kapsam listesine deney ekleme veya çıkarma talebi
sonucunda Bakanlıkça yeni kapsam listesi düzenlenmesini, l) Kısmi değerlendirme: Bakanlıkça izin belgesi
verilmiş laboratuvarda meydana gelen herhangi bir değişikliğin
laboratuvarın deney yapma kabiliyetini nasıl etkilediğini belirlemek üzere
değerlendirme heyetinin yaptığı incelemeyi, m) Laboratuvar: Kamu, gerçek veya özel hukuk tüzel
kişileri tarafından kurulan ve işletilen, doğrudan veya dolaylı olarak
kamuya veya üçüncü şahıslara hizmet veren, zemin, inşaat ve yapı
malzemeleri ile ilgili hammadde veya mamul madde üzerinde ilgili
standartlarına veya teknik şartnamelerine göre gözlemsel kontrol, ölçüm,
muayene, kalibrasyon yapabilen ve diğer özelliklerini tespit eden
Bakanlıktan izin almış kuruluşu, n) Laboratuvar denetçisi: Laboratuvar tarafından
gerçekleştirilen muayene ve deneylerin ilgili standartlara, deney
talimatlarına uygun olarak yapılmasını, muayene ve deney sonuçlarının,
laboratuvarın kalite sistemine uygun olarak tutulmasını sağlayan ve meslek
odalarına üyeliği bulunan Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiş mühendisi, o) Laboratuvar denetimi: Laboratuvarın ilgili
mevzuat hükümlerine uygun çalışıp çalışmadığının her türlü ani, planlı veya
şikâyete bağlı olarak yerinde, sahada ve/veya uzaktan takip edilmesini, ö) Laboratuvar izin belgesi: Laboratuvarın bağlı
bulunduğu laboratuvar yetkilisi veya yetkilileri ile Bakanlık arasında
yapılan sözleşme çerçevesinde, laboratuvarın yeterliğinin belirlenen teknik
kritere uygunluğunu ve izin belgesi ekindeki kapsam çerçevesinde
yapabileceği deneyleri gösteren belgeyi, p) Laboratuvar izin simgesi: İzin belgesi almış
laboratuvarlarca kapsam listesinde yer alan deneyler için düzenlenen deney
raporları üzerinde kullanılan Bakanlık logosunu, r) Laboratuvar izin onayı: Laboratuvar kapsam
listesinde belirlenen deneylerin laboratuvarca yapılabileceğinin Bakanlık tarafından
tanınması ve tescil edilmesini, s) Laboratuvarlar arası deney karşılaştırmaları:
Önceden tayin edilmiş şartlara göre iki veya daha çok laboratuvarda, aynı
veya benzer maddeler veya malzemelere yönelik deneylerin organizasyonunun
yapılması ve değerlendirmesini, ş) Numune: Laboratuvar personeli tarafından alınan
ve bütünü temsil eden örneği, t) Numune alma elemanı: Zemin deneyleri ve
sertleşmiş beton deneyleri hariç olmak üzere laboratuvarın kapsamındaki
deneylere ilişkin Bakanlıktan eğitim almış en az lise mezunu kişiyi, u) Numune toplama istasyonu: Laboratuvara bağlı
olarak Bakanlıktan izin almak kaydı ile kurulan, taze beton numunelerinin
toplanarak kür’e tabi tutulduğu tesisi, ü) Merkez Yapı Denetim Komisyonu: Bakanlık
personeli arasından, biri başkan olmak üzere Bakanlıkça görevlendirilecek
toplam yedi üyeden oluşan komisyonu, v) Taşeron laboratuvar: İlgili laboratuvar
tarafından arasında sözleşme imzalanmak suretiyle belirlenen Bakanlıktan
izin belgeli diğer laboratuvarı, y) Teminat: Kanunla verilen görev ve
sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmelerini teminen kuruluşlardan
laboratuvar izin belgesi verilmesi sürecinde alınan Tedavüldeki Türk
Parası, Devlet İç Borçlanma Senedi, bu senetler yerine düzenlenen belgeler
ve bankalar ve katılım bankaları tarafından verilen teminat mektuplarını, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Laboratuvarların Genel Özellikleri ve Uyulması
Gereken Kurallar Laboratuvar
bölümleri ve asgari özellikleri MADDE 5 – (1) Laboratuvarın faaliyet göstereceği ilde,
analizlerin ve kullanılan cihazların gerektirdiği özel koşulları sağlamak
üzere, en az 150 m2 net alana sahip tam donanımlı bir tesis
kurması zorunludur. Bu alan ilk kapsama ilave her deney için 2 m2
arttırılır. (2)
Laboratuvar, verilen hizmetin niteliğine bağlı olarak idari ve laboratuvar
hizmet bölümlerinden oluşur. İdari hizmet bölümünde en az; kayıtların
muhafaza edildiği ve sorumlu personel tarafından kontrol edilen yangından
korumalı arşiv alanı veya kilitlenebilir dolap, üç adet bilgisayar, iki
adet yazıcı, bir adet fotokopi makinesi bulundurulur. Laboratuvar hizmet
bölümlerinde; numune ile ilgili herhangi bir işlemin yapıldığı ve
numunelerin teslim alındığı numune kabul kısmı, laboratuvarın çalışma
konularına göre deney alanlarının, deney standardına uygun sıcaklık ve nem
kontrolünün yapıldığı ve/veya havalandırma düzeninin sağlandığı kısımlar
olur. Deney alanında laboratuvarın kapsamındaki deneylere ilişkin
cihazların yer alması, bu cihazlar arasında en az bir metre boşluk
bulunması ve cihazların bulunduğu bölüm ile kür havuzlarının bulunduğu
bölümlerin ayrı olması gerekir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Laboratuvarların Çalışma Usul ve Esasları Laboratuvar
izin belgesi verilmesi MADDE 6 –
(1) Merkez Yapı Denetim Komisyonu,
zemin ve/veya yapı malzemeleri ile ilgili hammadde veya mamul madde
üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm,
muayene, deney yapabilen ve bunların diğer özelliklerini tespit edebilen
yeterli alet, teçhizat ve personele sahip olan laboratuvara Ek-1’de yer
alan uygun izin belgesi ve kapsam listesi verir. (2) Merkez Yapı Denetim Komisyonunca Kanunun
uygulandığı her il için o ilde faaliyet gösterebilecek laboratuvar kuruluşu
sayısı hesap edilir. Bu sayı her il için en az iki olmak üzere toplam
denetlenen inşaat alanının 360.000 m2’ye bölünmesi ile elde
edilen sonucun %10’u kadardır. Küsuratlar bir üst sayıya tamamlanır.
Laboratuvarın sözleşmesinin feshedilmesi veya belgesinin iptali nedeniyle
ildeki laboratuvar sayısının eksilmesi halinde belirlenen sayıya tamamlamak
üzere yedekte bekleyen kuruluşlar laboratuvar izin belgesi almak için
sırasıyla davet edilir. Yedekte bekleyen kuruluş yoksa yeni kuruluşa izin
belgesi verilir. (3) Bu Yönetmelik kapsamındaki laboratuvarlar,
üçüncü taraflara ait laboratuvarlardır. Yapı ruhsatı veren kurum ve
kuruluşların laboratuvarlarında, yapı malzemesi üreten veya imal eden
kuruluşların imal ettikleri malzemeleri test etmek üzere kurdukları
laboratuvarlarda Kanunun ve bu Yönetmeliğin öngördüğü yapı denetimine
ilişkin muayene ve deneyler yaptırılamaz. (4) Laboratuvarlar şube açamazlar. (5) Laboratuvarda yapı malzemesi kalite kontrolü
için beton esas olmak üzere ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri
konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi
belgesine sahip inşaat mühendisi ile en az iki deney yapan eleman istihdam
edilir. Bu koşullara ilave olarak laboratuvarın kapsamında kimyasal
deneylerin bulunması halinde ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü
deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar
denetçi belgesine sahip kimya mühendisi de istihdam edilir. Laboratuvarda
zemin deneyleri konusunda, en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında
laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi ile en az
iki deney yapan eleman zorunlu olmak üzere denetçi belgesine sahip inşaat
veya jeofizik mühendisi istihdam edilir. Laboratuvar, kapsamında yapı
malzemesi ve zemin deneylerini birlikte yürütecek ise hem yapı malzemesi
hem de zemin deneyleri konusunda bu maddede belirtilen denetçiler ve deney
yapan elemanları birlikte istihdam etmek zorundadır. Laboratuvarda kalite
yöneticisi bulundurmak zorunludur. Laboratuvar kalite yöneticisi olarak
laboratuvar denetçi mühendisi veya deney yapan elemanı
görevlendirilebileceği gibi ayrıca bir kalite yöneticisi de istihdam edilebilir.
Laboratuvarda, yapı malzemeleri kapsamında olmak üzere, denetçi mühendisin
sevk ve idaresi altında numune alma elemanı istihdam edilebilir. (6) Laboratuvar izin belgesi alabilmek için
kuruluşu temsile yetkili kişi tarafından, kuruluşun faaliyette bulunacağı
ili belirtir Ek-2 Form-1 Müracaat Formu ile Bakanlığa başvuru yapılır ve
ilk başvuruda aşağıdaki şartlar aranır: a) Kuruluş yetkililerinin noter tasdikli imza
sirkülerine sahip olması. b) Kalite el kitabı ve eklerinin kontrollü
örneklerinin (prosedürler, talimatlar, gerekli formlar ve deney rapor
örnekleri) bulunması. c) Laboratuvar tesisinin ve cihazların
ölçeklendirilmiş yerleşim planının bulunması. ç) Laboratuvar cihaz listesi ve bunlara ilişkin son
iki ay içerisinde düzenlenmiş kalibrasyon sertifikalarının bulunması. d) Kuruluşun Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yer
alan faaliyet konularında; laboratuvar açmaya, deney yapmaya, rapor vermeye
yetkili olduğuna ilişkin ibarelerin yer alması. e) Laboratuvarda çalışan bütün teknik elemanların
görev yapacağı alana ilişkin diplomaya sahip olması. f) Laboratuvar denetçisi, deney yapan elemanlar ve
numune alma elemanlarının çalıştığı kuruluş ile yaptığı, çalışma
saatlerini, ücret, görev ve sorumluluklarını içeren sözleşmesinin
bulunması. g) Laboratuvar denetçisi ve deney yapan elemanların
noter tasdikli imza beyanına sahip olması. ğ) Laboratuvarın, analizlerin ve kullanılan
cihazların gerektirdiği özel koşulları sağlamak üzere, en az 150 m2
net alana sahip olması. (7) Müracaat eden laboratuvarın izin işlemlerini
başlatmak üzere Bakanlık tarafından en geç iki hafta içinde değerlendirmeci
görevlendirilir. (8) Değerlendirmeci, laboratuvar tarafından sunulan
müracaat formlarını inceleyerek bilgilerin doğruluğu ile kalite el kitabı
ve eklerinin TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygunluğunu inceler. Bu
değerlendirmede eksiği bulunan laboratuvarlara eksikleri bildirilir ve
başvuru dosyası askıya alınır. Eksiklerini tamamlayan laboratuvarların değerlendirilmesine
kaldığı yerden devam edilir. Eksiği bulunmayan laboratuvarların mahalline
Bakanlık Merkez Teşkilatı veya İl Müdürlüğünce oluşturulacak değerlendirme
heyetince on iş günü içerisinde gidilerek değerlendirmede bulunulur. (9) Değerlendirme heyeti laboratuvar mahallinde,
müracaat formlarında sunulan bilgilerin gerçekliğini ve bu Yönetmelikte
aranan şartların mevcut olup olmadığını inceler. Değerlendirme heyetince
laboratuvarda gerekli incelemelerin yapıldığına dair tutanak, kuruluş
yetkilileri ile heyet tarafından imza altına alınır ve tutanağın bir sureti
laboratuvara verilir. Heyet; bu tutanak ve değerlendirme raporu ile
birlikte teminat alındı makbuzunun aslı gibidir yapılmış suretini ve
değerlendirme heyetince onaylı yerleşim planını, laboratuvar kuruluşu adına
kayıtlı veya kiralanmış üç adet aracın kira sözleşmesini veya araçların
ruhsat fotokopilerini en geç on iş günü içerisinde Merkez Yapı Denetim
Komisyonuna sunar. (10) Merkez Yapı Denetim Komisyonu, hazırlanan
heyet raporunun teslim edilmesinden sonra incelemesini tamamlayarak belge
kullanma hakkının verilip verilmemesine karar verir. (11) Laboratuvar, Merkez Yapı Denetim Komisyonunun
aldığı kararın olumlu olması halinde Ek-3 Tip Sözleşmenin imzalanması ile
belge kullanma hakkını kazanır. Numune
toplama istasyonu izin belgesi verilmesi MADDE 7 –
(1) İzin belgeli laboratuvarın
olmadığı illerde, diğer ilde faaliyet gösteren izin belgeli laboratuvarlar
sahip oldukları kapsam listesinde yer alan deneyler için numune toplama
istasyonu açabilirler. Ancak o ilde izin belgeli bir laboratuvarın açılması
halinde diğer ilde faaliyet gösteren izin belgeli laboratuvarlar numune toplama
istasyonunu kapatmak zorundadırlar. (2) Laboratuvarlar, kapsam listesinde bulunması
koşulu ile taze beton numunesi için aynı il sınırları içerisinde numune
toplama istasyonu açabilirler. (3) Numune toplama istasyonlarında, numune ile
ilgili herhangi bir işlemin yapıldığı ve numunelerin teslim alındığı numune
kabul kısmı ve/veya deney standardına uygun sıcaklık ve nem kontrolünün
yapıldığı ve/veya havalandırma düzeninin sağlandığı kısımlar olur. (4) Laboratuvar numune toplama izin belgesi
alabilmek için kuruluşu temsile yetkili kişi tarafından, Ek-4’e uygun
Numune Toplama İstasyonu Müracaat Formu ile faaliyet göstereceği ilin İl
Yapı Denetim Komisyonuna başvuru yapılır ve ilk başvuruda aşağıdaki
şartların sağlanması istenir: a) Numune
toplama istasyonunda en az bir deney yapan eleman çalıştırması ve deney
yapan elemanlar ile numune alma elemanlarının noter tasdikli imza
beyannamesine sahip olması. b) Kalite el kitabı ve eklerinin kontrollü
örneklerinin (prosedürler, talimatlar, gerekli formlar ve deney rapor
örnekleri) bulunması. c) Numune toplama istasyonunun ölçeklendirilmiş
yerleşim planının bulunması. ç) Numune toplama istasyonu cihaz listesi ve
bunlara ilişkin son iki aylık Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından
akredite edilen bir kalibrasyon laboratuvarınca düzenlenen kalibrasyon
sertifikalarının bulunması. d) Numune toplama istasyonunda çalışacak tüm deney
yapan elemanların ve numune alma elemanlarının ilgili diplomaya sahip
olması. e) Numune toplama istasyonunda çalışacak tüm deney
yapan elemanların ve numune alma elemanlarının çalıştığı kuruluş ile
yaptığı, çalışma saatlerini, ücret, görev ve sorumluluklarını içeren
sözleşmesinin bulunması. (5) İl Yapı Denetim Komisyonunca, laboratuvar
tarafından kalite sisteminde, yönetim ve teknik şartlarda gerekli
düzenlemelerin yapılması, istasyonda en az bir deney yapan eleman
bulundurulması koşulu ile bir hafta içinde değerlendirme heyeti
görevlendirilir. (6) Değerlendirme heyeti, numune toplama
istasyonunun mahallinde, laboratuvar tarafından sunulan müracaat
formlarındaki bilgilerin gerçek olup olmadığını ve bu Yönetmelikte aranan
şartların mevcut olup olmadığını inceler. Değerlendirme heyetince numune
toplama istasyonunda gerekli incelemelerin yapıldığına dair tutanak,
kuruluş yetkilileri ve heyet tarafından imza altına alınarak tutanağın bir
sureti laboratuvara verilir. Heyet, bu tutanak, değerlendirme raporu ve
değerlendirme heyetince onaylı yerleşim planını en geç beş iş günü içerisinde
İl Yapı Denetim Komisyonuna sunar. (7) Numune toplama istasyonu izin belgesi için İl
Yapı Denetim Komisyonu, hazırlanan heyet raporunun teslim edilmesinden
sonra incelemesini tamamlayarak belge kullanma hakkının verilip
verilmemesine karar verir. Kararın olumlu olması halinde değerlendirme
tutanağı, değerlendirme raporu, değerlendirme heyetince onaylı yerleşim
planı ve İl Yapı Denetim Komisyon Kararı Bakanlığa gönderilerek
laboratuvara sözleşme yapılmaksızın Ek-5’e uygun numune toplama istasyonu izin
belgesi verilir. Taşeron
laboratuvar işlemleri MADDE 8 –
(1) Laboratuvarın, kişi ve
kuruluşlara ait deney numunesi üzerindeki bazı deneyleri bir başka
laboratuvara yaptırması halinde; bu deneylerin yaptırıldığı laboratuvar,
Bakanlıktan izin belgeli olmalı ve yaptırılan deneyler de o laboratuvarın
kapsam listesinde yer almalıdır. (2) Laboratuvar, kapsam listesindeki deneylere
ilişkin aynı il sınırları içerisinde yer alan yalnız bir laboratuvar ile
taşeron sözleşmesi düzenler. Laboratuvarın bulunduğu ilde ilgili deneylere
ilişkin kapsama sahip başka bir laboratuvarın bulunmaması halinde Valilik
binası esas alınarak ilgili deneylere ilişkin kapsama sahip olan
laboratuvarın yer aldığı en yakın ilde bulunan laboratuvar ile taşeron
laboratuvar sözleşmesi düzenler. (3) Laboratuvar, her yıl vize denetimi esnasında
taşeron sözleşmesini İl Yapı Denetim Komisyonuna bildirir. (4) Laboratuvarın belge iptali veya fesih veya
askıda olması halinde laboratuvar tarafından alınmış numunelerin deneyleri
taşeron laboratuvarda gerçekleştirilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Laboratuvar Denetimleri, Görev ve Sorumluluklar Laboratuvar
denetimleri MADDE 9 –
(1) Laboratuvarlar, her yıl biri
vizeye esas olmak üzere en az üç defa Merkez veya İl Yapı Denetim
Komisyonunca veya bu komisyonlardan birinin görevlendirdiği elemanlarca
denetlenir ve izin belgeleri her yıl vize ettirilir. Her üçüncü vizede
Kanunun 8 inci maddesinin yirmi birinci fıkrasında belirtilen şartlar da
aranır. (2) Ara denetimler, biri vize denetimi olmak üzere
değerlendirme heyetince yerinde ve/veya sahada gerçekleştirilebilir.
Yerinde denetimlerde laboratuvarın bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğu Ek-6
Form 3’e göre denetlenir. (3) Ara denetimde laboratuvarın gerekli şartları
taşımaması veya Kanunun 8 inci maddesinin yirmi birinci fıkrasında
belirtilen şartları sağlayamaması halinde laboratuvarın izin belgesi İl
Yapı Denetim Komisyonunca askıya alınır. (4) Kısmi değerlendirme, değerlendirme heyetince
yerinde gerçekleştirilebilir. Laboratuvarda meydana gelen herhangi bir
değişikliğin laboratuvarın deney yapma kabiliyetini nasıl etkilediği
denetlenerek, İl Yapı Denetim Komisyonunca kapsam genişletme veya daralma
kararı alınır. (5) Laboratuvar kuruluşu, zayıf veya geliştirilecek
yanlarının objektif olarak tespit edilmesi ve oluşabilecek problemlerin
önüne geçilebilmesi için her yıl bir defa iç tetkik yaptırır. İç tetkikler
TS EN ISO/IEC 17025 iç tetkik eğitimi almış kişiler tarafından
gerçekleştirilir. Laboratuvarların
görev ve sorumlulukları MADDE 10
– (1) Laboratuvar gerek ön değerlendirme
sırasında gerekse kısmi ve ara denetimlerde, ilgili alanları açmak,
değerlendirme heyetinin isteyeceği bütün bilgileri vermek ve çalışmalarında
her türlü kolaylığı sağlamakla yükümlüdür. (2) Laboratuvar, almış olduğu belgeyi bir başka
laboratuvar için kullanamaz. Laboratuvarın belge kullanma hakkı hiçbir
şahıs veya kuruluşa devredilemez. (3) Laboratuvar, belge kapsamındaki deneyleri
etkileyecek veya hükmü şahsiyeti ile ilgili meydana gelecek her değişikliği
on beş iş günü içerisinde İl Yapı Denetim Komisyonuna bildirir ve bununla
ilgili belgeleri gönderir. (4) Laboratuvar, faaliyette bulunduğu adresten
başka bir adrese taşınacağını taşınmadan en az on beş gün önce İl Yapı
Denetim Komisyonuna bildirir ve yerinde yapılan değerlendirme neticesinde tutanakla
laboratuvar izin belgesi askıya alınır ve bilahare İl Yapı Denetim
Komisyonunca karara bağlanarak yazılı olarak laboratuvara bildirilir.
Laboratuvarın taşınmasını müteakip yeni adresine ilişkin; Türkiye Ticaret
Sicili Gazetesi sureti, laboratuvarın ölçülendirilmiş yerleşim krokisi,
taşınmaya bağlı kalibrasyon gerektiren cihaz ve ekipmanlara ait kalibrasyon
sertifika örnekleri ile İl Yapı Denetim Komisyonuna başvurması halinde
laboratuvarın yazılı başvuru tarihini takip eden on gün içerisinde Değerlendirme
Heyeti görevlendirilir. Heyetin yapacağı değerlendirme sonucunun olumlu
olması halinde İl Yapı Denetim Komisyonunca alınacak karara istinaden
laboratuvarın yeni adresindeki faaliyetine tekrar izin verilerek
laboratuvar izin belgesi askıdan indirilir. (5) Laboratuvar, herhangi bir nedenle deney
faaliyetini bir müddet için durduracak ise talebini on beş gün öncesinden
İl Yapı Denetim Komisyonuna bildirir ve İl Yapı Denetim Komisyonu kararına
istinaden laboratuvar izin belgesi askıya alınır. (6) Laboratuvar, belge kapsamında yer alan bir veya
birkaç deney için kullandığı cihazın arızalanması, tadilat, taşınma ve
benzeri durumlarda, bu deney veya deneyler için laboratuvar izin simgeli
rapor düzenleyemez. Yapılan tamir, bakım, düzenleme ve benzeri çalışmaların
tamamlanıp İl Yapı Denetim Komisyonuna bildirilmesi ve yapılacak
incelemeden olumlu netice alınması halinde, laboratuvar izin simgeli rapor
yayımlamaya tekrar başlar. (7)
Laboratuvar, deney yapma kapasitesinin Merkez veya İl Yapı Denetim
Komisyonu tarafından doğrulanmasının yapılabilmesi için gerekli iş
birliğini sağlar. Doğrulama amacıyla, Merkez veya İl Yapı Denetim Komisyonunun
ihtiyaç duyduğu deney numunelerini veya şahit numuneleri hazırlar,
ambalajlar ve en geç on beş gün içerisinde Merkez veya İl Yapı Denetim
Komisyonuna ulaşacak şekilde gönderir. Merkez veya İl Yapı Denetim
Komisyonunun uygun bulacağı değerlendirme deney programına veya
karşılaştırılmalı deney programına katılır. (8) Laboratuvar, afet ve acil durum hallerinde
Bakanlık tarafından verilen görevleri öncelikle yerine getirmekle
mükelleftir. (9) Laboratuvar, tüm deney raporlarını, kayıtları
ve diğer verileri en az on beş sene müddetle muhafaza eder. (10) Laboratuvar, izin belgesi ve kapsam listesini,
cihazların kullanma talimatlarını ve uyarı işaretlerini laboratuvarın
ve/veya cihazların rahat görülen yerlerine asar. (11) Laboratuvar izin belgesinin geçerliliği; belge
iptali veya tasfiye veya fesih nedeni ile sona erdiğinde laboratuvarın
belge ile ilgili tüm kullanım haklarına son verilir. (12) Laboratuvar hazırladığı bir deney raporunun
Bakanlık veya başka bir kuruluşun ürün onayı anlamına gelmediğini yaptığı
sözleşmelerde açıkça belirtir. (13) Laboratuvar, tarafsızlığı ile teknik ve idari
personelinin teknik kararları etkileyebilecek her türlü ticari, mali ve
diğer baskılardan uzak çalıştığını beyan eder ve bununla ilgili
düzenlemelere sahip olmak zorundadır. Laboratuvar, karar verme
bağımsızlığına olan güveni ve deney çalışmaları ile ilgili dürüstlüğünü
tehlikeye atacak hiçbir faaliyet içine giremez. Bu hususla ilgili aşağıdaki
şartlara uyar: a) Beton, hazır beton, beton çelik çubuk ve benzeri
yapı malzemesini üreten veya pazarlayan firmalar ile yapı denetim
kuruluşları yapı denetimi amacıyla laboratuvar hizmetinde bulunamazlar,
rapor veremezler. İzin belgeli laboratuvarlar, bu firmalara ait alet, cihaz
ve personelden her ne sebeple olursa olsun faydalanamazlar. b) Muayene, deney ve sonuçlarına laboratuvar
çalışanları dışındaki kişi veya kuruluşların etkisini önler. c) Deney çalışmalarında görev alan personelin
ücretleri, yapılan deney sayısına veya bu deneyin sonuçlarına bağlı olamaz. ç) Laboratuvarın diğer görev ve sorumluluklarından
bağımsız olarak, bu Yönetmelik ve TS EN 17025 standardı kurallarının
uygulanmasını ve daima takip edilmesini sağlamak için gerekli yetki ve
sorumluluğa sahip, kalite yöneticisi atanır. Bu yönetici, laboratuvar
politikası ve kaynaklar hakkında kararların alındığı en yüksek yönetim
kademesine doğrudan ulaşabilir. d) Laboratuvar müşterilerine ait gizli bilgilerin
ve tescilli hakların korunmasını sağlayan, sonuçların elektronik olarak
muhafaza edilmesini ve iletilmesini korumaya alan, yeterlilik, tarafsızlık,
karar vermeyi güvence altına alan, politika ve prosedürlere sahip olmak
zorundadır. e) Kuruluşu ve yönetim yapısını, herhangi bir ana
kuruluş içindeki yerini; kalite yönetimi, teknik faaliyetleri ve destek
hizmetleri arasındaki ilişkileri tarif eder ve deney kalitesine doğrudan
etkisi olan yönetme, uygulama ve doğrulama görevini yerine getiren bütün personelin
sorumluluklarını, yetkilerini ve birbirleri ile olan ilişkilerini belirler. (14) Kurum veya kişiler tarafından deney raporunun
tamamının veya bir kısmının yanıltıcı bilgi ve reklam aracı olarak
kullanılmamasını sağlar. (15) Laboratuvar izin belgesi kullanılması ile
ilgili olarak üçüncü şahıslar nezdinde bütün hukuki, mali ve teknik
sorumluluk laboratuvara aittir. Laboratuvarda
görev alacak denetçi, teknik personelin deneyim ve çalışma esasları MADDE 11
– (1) Laboratuvar denetçisi
laboratuvarda gerçekleştirilen deneylere ilişkin raporları imzalar. Bir
laboratuvarda bir veya daha fazla laboratuvar denetçisine Merkez veya İl
Yapı Denetim Komisyonu tarafından imza yetkisi verilebilir. (2) Laboratuvar, denetçinin laboratuvardan
ayrılması veya vefatı halinde, bu değişikliği bir hafta içerisinde İl Yapı
Denetim Komisyonuna bildirmekle yükümlüdür. (3) Laboratuvar, denetçi değişiminde veya ikinci
bir laboratuvar denetçisi çalıştırmak istediğinde, laboratuvarı temsile
yetkili kişi tarafından İl Yapı Denetim Komisyonuna yazılı başvuru
yapılmasını müteakip, on iş günü içerisinde Değerlendirme Heyeti
görevlendirilir. Heyetin yapacağı değerlendirme sonucu olumlu olduğu
takdirde denetçi, yerinde tutulan bir tutanakla laboratuvarın kapsam
listesinde yer alan muayene ve deneylere ait raporları imzalamaya
başlayabilir. Laboratuvar denetçisi değişimi için denetçi mühendis
yetkilendirme kararı alınarak bilahare İl Yapı Denetim Komisyonu tarafından
yazılı olarak laboratuvara bildirilir. (4) İzin belgesi kapsam listesinde yer alan muayene
ve deneyler için imza yetkisine sahip laboratuvar denetçilerinin tamamımın
laboratuvar ile ilişkilerinin kesilmesi halinde İl Yapı Denetim Komisyonu
yeni bir imza yetkisine sahip laboratuvar denetçisi tayin edinceye kadar
laboratuvarın izin belgesi askıya alınır ve bu süre içinde laboratuvar,
Bakanlık simgesi taşıyan muayene ve deney raporlarını üçüncü şahıslara
veremez. (5) Denetçisi izne ayrılacak olan laboratuvar, izne
ayrılacak olan denetçinin yerine, görev alacak laboratuvar denetçisini bir
ay önceden İl Yapı Denetim Komisyonuna yazılı olarak bildirir. Son bir yıl
içinde denetlenmiş olmak kaydı ile aynı ilde faaliyet gösteren
laboratuvarların denetçileri, izne ayrılan denetçinin yerine izin süresince
İl Yapı Denetim Komisyonu tarafından inceleme yapılmaksızın kapsam
listesinde yer alan muayene ve deneyler için doğrudan yetkilendirilir. (6) Laboratuvar denetçileri ve teknik elemanları,
laboratuvarda çalıştıkları süre içerisinde kendi laboratuvarlarında idari
görev alabilirler bunun dışında başkaca bir işte çalışamazlar. (7) Laboratuvar kuruluşu idari personel değişikliği
yaptığında; bir yazı ekinde değişikliği içeren Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesi suretini, şirket müdürüne ait bilgi formunu ve yetkiliye ait noter
tasdikli imza sirküsünü bu değişikliği içeren Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesinin yayımlandığı tarihten itibaren on beş gün içerisinde İl Yapı
Denetim Komisyonuna bildirir. (8) Laboratuvar, ayrılan ve/veya yeni işe başlayan
teknik personeli ve yeni işe başlayan teknik personelin sözleşmesini on iş
günü içerisinde İl Yapı Denetim Komisyonuna bildirmek zorundadır. (9) Denetçi belgesi; a) Yapı malzemeleri laboratuvarlarında görev
yapacak olanlar için “yapı malzemesi laboratuvar denetçisi”, b) Zemin laboratuvarlarında görev yapacak olanlar
için “zemin laboratuvar denetçisi”, c) Kimyasal analiz yapacak yapı malzemeleri
laboratuvarında görev yapacak olanlar için “kimya laboratuvar
denetçisi “, adıyla düzenlenir. (10) Denetçi belgesi; a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan, b) İlgili sağlık kurum veya kuruluşunca,
şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin olarak, görevini devamlı olarak
yapmaya engel bir durumu olmadığı belirlenen, c) İlgili meslek unvanına sahip ve bu meslek
odasına kayıtlı olan, ç) Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal
düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet,
hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli
iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan
kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından adli
sicil kaydı bulunmayan, d) Mesleğinde fiilen en az beş yıl çalıştığına
ilişkin olarak ilgili kurum ve kuruluşlardan alınacak belgeler ile
gösteren, e) Beş yıllık fiili meslek süresinin en az üç
yılını ilgili alanda olmak üzere laboratuvarda çalışıldığına dair ilgili
kurum ve kuruluşlardan alınacak belgeler ve yüksek öğretim kurumlarında
görevli iken hazırlanan akademik konulara esas deney çalışmaları da dâhil
olmak üzere, her yıla ait ilgili alanda en az üç deney raporunda deney
yapan veya deney sorumlusu veya kontrol eden olarak görevli olduğunu
gösteren, mühendislere verilir. (11) Başvuru tarihi itibarıyla bir kamu kuruluşunda
çalışmakta olan mühendislerin sahip oldukları mesleki deneyimleri,
çalıştıkları mesleki ihtisas alanları ve çalışma süreleri belirtilecek
şekilde görev yaptıkları kurumlardan alınacak belgeler ile belgelendirilir. (12) Serbest olarak veya özel sektörde çalışan
mühendislerin, mesleki deneyimleri ve çalışma süreleri, çalıştıkları özel
kuruluşlardan alınan ve çalışma alanı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşları
veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca onaylanan belge ile
belgelendirilir. Ayrıca özel kuruluşlarda yapılan çalışmalar ilgili sosyal
güvenlik kurumundan teyit edilir. (13) Verilen ya da yenilenen denetçi belgeleri beş
yıl için geçerlidir. Bu sürenin sonunda vize edilmeyen denetçi belgesinin
kullanımına izin verilmez. Denetçilerin Bakanlıkça belirlenen eğitimleri
başarılı bir şekilde tamamlamaları şarttır. Laboratuvar
sözleşme feshi ve belge iptali MADDE 12
– (1) Belge kullanma hakkını veren
sözleşme, laboratuvarın talebi veya Merkez Yapı Denetim Komisyonunun
teklifi üzerine Bakanlık kararı ile feshedilebilir. (2) Laboratuvarın fesih talebinin bulunması
halinde, noter kanalı ile fesih talebi İl Yapı Denetim Komisyonu ve Merkez
Yapı Denetim Komisyonuna bildirilir. (3) Laboratuvarın talebi ve/veya İl Yapı Denetim
Komisyonu tarafında tespit edilen nedenler ile faaliyeti durdurularak
askıya alınan laboratuvarın, faaliyetini durdurduğu tarihten itibaren 1 yıl
içerisinde faaliyete geçmemesi halinde sözleşmesi Merkez Yapı Denetim
Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça fesih edilir. (4) Fesih kararları, Resmî Gazete’de ilan edilir.
Laboratuvar, fesih kararının Resmî Gazete’de ilanından itibaren deney
raporlarında laboratuvar izin simgesini kullanmaya son verir. Ayrıca
yazışma, satış bağlantıları, ilan ve reklamlarında bu simgenin kullanımını
durdurur. Laboratuvar, sözleşmeyle kendisine verilmiş her türlü belgeyi en
geç on beş gün içerisinde il müdürlüğü aracılığı ile Merkez Yapı Denetim
Komisyonuna iade eder. (5) Laboratuvar, fesih veya belge iptali durumunda
arşivinde muhafaza ettiği tüm deney raporlarının asıllarını ve taranmış
dijital kopyalarını İl Yapı Denetim Komisyonuna teslim eder. Teslim alınan
deney raporları 10 yıl muhafaza edilir. (6) Bakanlık ile sözleşme akdetmeksizin belge
kullanan veya belgesi iptal veya sözleşmesi fesih edildiği halde belge
kullanmaya devam eden laboratuvar ilgilileri hakkında suç duyurusunda
bulunulur. BEŞİNCİ BÖLÜM Laboratuvar Ücretleri ve Teminat Alınması Ücret
alınması MADDE 13
– (1) Laboratuvarlardan belge
verme ve yenileme aşamalarında her yıl Bakanlıkça belirlenen belge ücreti
alınır. (2) Laboratuvar, her sözleşme dönemi sonunda almış
olduğu belgelerin yıllık vizelerini, vize tarihinde veya bu tarihten önceki
on gün içerisinde yaptırmak ve her yıl Bakanlıkça belirlenen vize ücretini
ödemekle mükelleftir. (3) Laboratuvar, bu Yönetmeliğe göre tahakkuk
edecek giderleri fatura edilmesinden sonra en geç on beş gün içerisinde
ödemekle yükümlüdür. Teminat
alınması, tutarı ve türü MADDE 14
– (1) Bakanlıktan izin belgesi
almak isteyen laboratuvar kuruluşlarından 125.000,00 TL tutarında teminat
alınır. (2) Teminat olarak kabul edilecek değerler; a) Tedavüldeki Türk Parası, b) Bankalar ve katılım bankaları tarafından verilen
Ek-7’de yer alan Form-4’e uygun süresiz teminat mektupları, c) Hazine ve Maliye Bakanlığınca ihraç edilen
Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgelerdir. (3) İlgili mevzuata göre Türkiye’de faaliyette
bulunmasına izin verilen yabancı bankaların düzenleyecekleri süresiz
teminat mektupları ile Türkiye dışında faaliyette bulunan banka veya
benzeri kredi kuruluşlarının kontrgarantisi üzerine Türkiye’de faaliyette
bulunan bankaların veya katılım bankalarının düzenleyecekleri süresiz
teminat mektupları da teminat olarak kabul edilir. (4) İkinci fıkranın (c) bendinde belirtilen
senetler ve bu senetler yerine düzenlenen belgelerden nominal değere faiz
dahil edilerek ihraç edilenler, anaparaya tekabül eden satış değeri
üzerinden teminat olarak kabul edilir. (5) Teminat mektupları dışındaki teminatlar
Bakanlık birimlerince teslim alınamaz. Bunların illerde defterdarlık
muhasebe müdürlüklerine, ilçelerde mal müdürlüklerine yatırılması
zorunludur. (6) Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer
değerlerle değiştirilebilir. (7) Her ne suretle olursa olsun, alınan teminatlar
haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz. (8) Teminat tutarları için evrakların eksiksiz
sunulduğu tarih esastır. Her yıl için bir önceki yılın Yurt İçi Üretici
Fiyat Endeksi esas alınarak Merkez Yapı Denetim Komisyonu tarafından
güncellenir ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere aynı tarihe
kadar Resmî Gazete’de ilân edilir. (9) Laboratuvar kuruluşlarından her üçüncü vize
aşamasında, daha önce alınan teminat bedelleri ile vizeye ilişkin
evrakların eksiksiz sunulduğu tarih için sekizinci fıkra uyarınca
güncellenen teminat bedeli arasında doğacak teminat farkı bu maddede
belirlenen esaslar dahilinde alınır. Teminatın
iadesi ve irat kaydedilmesi MADDE 15
– (1) Kanun uyarınca uygulanan
idari yaptırımlar sonucunda Bakanlıktan aldığı izin belgesi iptal edilen
laboratuvar kuruluşlarının verdikleri teminatlar 14 üncü maddenin sekizinci
fıkrasına göre güncellenerek irat kaydedilir. (2) Birinci fıkrada belirtilen haller dışında
Bakanlıktan aldığı izin belgesinin iptalini talep eden veya 12 nci maddenin
üçüncü fıkrası gereğince sözleşmesi feshedilen laboratuvar kuruluşlarının
teminatları, ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinin haklarında belge
iptaline sebebiyet verecek herhangi bir inceleme olmadığına dair görüşü
alınarak Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça iade
edilir. Yapılacak inceleme sonucunda belge iptaline karar verilmesi halinde
14 üncü maddenin sekizinci fıkrasına göre güncellenerek teminatı irat
kaydedilir. ALTINCI BÖLÜM Geçici ve Son Hükümler Faaliyeti devam eden laboratuvar kuruluşlarının
asgari donanım yönünden eksiklerini
tamamlaması GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden önce Bakanlıkça izin belgesi verilmiş olan
laboratuvarlar, vize tarihine kadar 5 inci maddedeki şartları sağlar. Bu
şartları vize tarihine kadar sağlayamayanlara ilave ücret alınmaksızın, 3
ay ek süre verilir ve mevcut vizeleri de bu süre zarfınca geçerli sayılır. Müktesep
haklar GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden önce laboratuvar izin belgesi almaya hak kazananlar ile
laboratuvar izin belgesi olan laboratuvar kuruluşlarının toplam sayısının,
bu Yönetmeliğe göre belirlenecek sayıdan fazla olması halinde bu
kuruluşların müktesep hakları saklıdır. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce
Bakanlıkça laboratuvar denetçi belgesi verilmiş olan denetçilerin belgeleri
geçerlidir. (3) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce
Bakanlıkça laboratuvar izin belgesi verilmiş laboratuvar şubelerinin
müktesep hakları saklıdır. Faaliyeti
devam eden laboratuvar kuruluşlarının personel yönünden eksiklerini
tamamlaması GEÇİCİ
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden önce Bakanlıkça izin belgesi verilmiş olan
laboratuvarlar, 6 ncı maddenin beşinci fırkasındaki şartları bu
Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde sağlar. Teminat
bedellerinin tamamlanması GEÇİCİ
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden önce yatırılan teminatlar laboratuvar tarafından ilk vize
aşamasında 14 üncü maddede belirlenen bedele tamamlanır. Askıda
olan laboratuvarların durumu GEÇİCİ
MADDE 5 – (1) 13/6/2018 tarihinden
önce faaliyetini durduran ve/veya faaliyeti durdurulan laboratuvarlar, bu
maddenin yayımı tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde faaliyete geçmedikleri
takdirde sözleşmeleri Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine
Bakanlıkça feshedilir. Yürürlük MADDE 16
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür. | ||
